Частотны слоўнік беларускай мовы

Выдавец: Выдавецтва БДУ
Памер: 232с.
Мінск 1976
95.41 МБ
рабіць	351	234	роўна	62	48
работа	266	110	роўны	39	34
рабочы			рубель	41	25
(назоўнік)	66	38	рука	824	260
радасць	94	66	РУХ	50	40
рады	59	32	рушыць	35	30
раён	66	39	рыба	41	19
раз (назоў	413		рэч	48	41
нік)		206	рэчка	50	28
раз (пры			Са	324	189
слоуе, злучнік)	47	37	сабака сабе (часціца)	72 82	38 38
разам (прыслоуе) разважаць размова разумець разумны райком рака раней ранейшы	185 34 62 150 33 39 79 118 35	128 30 50 98 29 21 34 94 26	сабрацца сабраць савецкі сад сакратар салдат сам самалёт самы	58 42 45 48 37 104 727 42 499	49 35 28 30 19 34 250 26 224
раніца	82	60	сапраўдны	65	56
215
сапраўды	113	88	сорак	47	33
сачыць	47	40	спадабацца	94	23
свежы	44	38	спадзявацца	38	36
свет	154	104	спакой	40	37
светлы	39	33	спакойна	84	67
свой	1 581	283	спакойны	44	40
святло	54	46	спалохацца	33	25
святы	44	28	спаць	138	78
селянін	40	13	спачатку	84	72
сена	50	42	спектакль	40	6
сенцы	33	23	спіна	82	58
сесці	128	88	справа (на		
сёння	181	113	зоўнік )	314	154
сівы	40	31	спыніцца	118	86
сіла	142	101	спыніць	34	30
сіні	54	39	спытацца	44	27
сказаць	1 268	268	спытаць	169	99
скончыцца	45	36	спяваць	45	27
скончыць	48	41	спяшацца	64	51
след	91	66	станцыя	68	41
слова	370	189	старацца	82	60
служыць	40	32	старшыня		
слухаць	167	106	(старшына)	160	58
сляза	81	54	стары	428	162
смерць	45	32	старэйшы	57	41
смех	50	41	стаць	373	195
смяяцца	59	38	стаяць	445	213
снег	80	38	сто	36	29
сон	50	40	стол	282	135
сонца	136	85	СТОЛЬКІ	56	47
216					
страляць	41	22	сяло	55	26
страх	39	36	сям’я	77	58
страшна	39	33	сярод	107	79
страшны	56	40	сярэдзіна	36	33
стрэл	35	22	сястра	59	34
стрэльба	37	12	Таварыш	234	87
суд	32	23	тады	423	195
сумна	31	26	так	1039	267
супраць	33	24	такі (займен		
сусед	68	46	нік)	1034	274
суседні	39	31	таксама	302	176
сустрэцца	39	33	там	556	226
сустрэць	46	43	тата	61	28
сустрэча	37	33	татка	52	11
сухі	69	54	твар	385	177
схавацца	32	28	твой	155	99
схаваць	35	29	то (злучнік,		
схапіць	41	34	часціца)	658	221
сход	68	25	той	1 621	288
сцежка	46	33	толькі	1 082	274
сцяна	149	74	тон	38	35
сын	240	95	тонкі	42	37
сынок	45	27	тоўсты	44	37
сэрца	165	89	трава	70	46
сюды	159	99	трапіць	63	51
сябар	101	57	трое	35	26
сябе	724	258	трохі	84	60
сядаць	32	27	трошкі	46	34
сядзець	334	136	тры		
сякера	40	20	( лічэбнік)	126	93
15 Зак. 27					217
трывога	47	36	умець	60	49
трымацца	69	57	уніз	43	31
трымаць	99	81	упасці	38	34
трыццаць	31	27	упершыню	42	36
трэба	656	241	урок	34	16
трэці	63	55	услед	39	34
туды	97	79	усмешка	75	62
тут	897	260	усміхацца	40	32
ты	3 289	280	усміхнуцца	123	84
тыдзень	71	54	успамінаць	44	38
тысяча	64	42	успомніць	62	57
У(ў)	8 259	290	устаць	94	68
убачыць	218	154	усюды	46	42
убок	35	32	усякі	37	31
увага	65	58	усялякі	36	30
уважліва	34	34	уцякаць	47	39
увайсці	76	64	уцячы	55	40
увесь	2 480	288	учора	52	42
увечары	47	42	Фашыст	48	25
УДар	37	26	фронт	59	40
удацца	45	36	Хадзіць	231	141
ужо	1 004	271	хай	67	48
узгорак	43	27'	халодны	44	37
уздыхнуць	59	51	хапаць		
узняцца	33	28	(«быць да		
узняць	31	27	статковым»)	56	48
узяцца	67	60	характар	32	28
узяць	271	199	хата	451	243
улада	44	28	хадецца	138	96
уласны	31	26	хацець	502	214
218
хвалявацца	35	30	цікавасць	37	24
хвіліна	175	120	цікавы	46	38
хворы	51	32	ціха	147	104
хвост	34	25	ціхі	59	54
хіба (часціца,			цішыня	46	42
злучнік)	150	105	цэгла	37	15
хлапец	58	22	цэлы	114	102
хлапчук	77	36	цяжка	147	106
хлеб	112	60	цяжкі	104	88
хлеў	39	24	цягнуцца	41	35
хлопец	394	137	цягнуць	38	33
хлопчык	150	59	цяпер	696	245
хмара	41	28	Чаго		
ход	49	40	(прыслоўе)	184	124
хопіць			чакаць	219	134
(прыслоўе)	46	36	чалавек	681	217
хоць (злучнік, часціца)	364	186	чалавечы	32	31
хто	729	242	чаму (прыслоўе)	229	144
хутар	37	17	чамусьці	57	49
хутка	167	109	чарга	51	39
хутчэй	99	66	час	586	236
Цела	49	41	часам		
цень	38	33	(прыслоўе)	115	81
цераз	71	51	часта	106	76
цёмны	86	65	часцей	32	26
цёплы	49	38	чатыры	54	46
цётка	101	36	чорны	144	102
ці	687	242	чорт	78	54
цікава	43	28	чуваць	51	39
15*					219
чужы чуць	103	71	штосьці f займеннік )	46	36
(дзеяслоў)	246	144	шукаць	118	85
чыгунка	39	20	шчака	45	39
чым (параўн.			шчаслівы	32	27
злучнік)	142	99	шчасце	51	39
чырвоны	93	60	шчыра	57	44
чысты	65	50	шыба	31	24
чытаць	88	57	шырока	34	32
Шапка	55	41	шырокі	84	64
шафёр	54	25	шыя	35	33
шкада			шэры	55	44
(прыслоўе)	55	44	Эх	36	30
шкадаваць	43	36	я	5311	285
шклянка	45	25	язык	40	32
школа	131	59	як	2 681	284
шлях	38	29	які	1 559	284
шмат што (займеннік)	85 1 391	62 263	якраз ясна	59 44 40 1 021	51 32
што (злучнік) штонебудзь	3 350 78	287 62	ясны яшчэ		277
ДАДАТАК
В. В. НЕШЫТОЙ
МАТЭМАТЫЧНЫ НАМЕНТАРЫЙ ДА СЛОЎНІКА
У абследаваных тэкстах агульнай даўжынёй 290 000 словаўжыванняў аказалася 21 754 розных слоў (лексем). Запаўненне тэксту рознымі словамі паводле частотнасці прыведзена ў табліцы 6, дзе z — парадкавы нумар слова ад пачатку частотнага спіса; Fx(z)— інакопленая адносная частата першых z найбольш частых слоў.
Т а б л і ц a 6
Z	F (z)	Z	Fx (z)
1	0,040	200	0,558
2	0,080	300	0,602
3	0,108	500	0,657
5	0,153	1 000	0,740
10	0,228	2 000	0,812
20	0,304	3 000	0,853
30	0,345	5 000	0,900
50	0,399	21 754	1,000
100	0,476		
Параўнаем гэтыя вынікі з адпаведнымі данымі «Частотнага слоўніка сучасцай украінскай мастацкай прозы» [1] (табліца 7).
Паколькі ў пачатку двух частотных слоўнікаў значная доля Ьозных слоў прыпадае на службовыя словы, то з прыведзеных табліц Ьыйікае, што ў беларускай мастацкай прозе службовыя словы ўжываюцца часцей, чым ва ўкраінскай мастацкай прозе.
Размеркаванне розных слоў па частаце іх ужывання ў тэксце падпарадкоўваецца закону, функцыя размеркавання і шчыльнасць імавернасці якога вызначаюцца формуламі [2]:
221
T a б л і ц a 7
Z	нх U)	Z	FX (z)
3	0,073	200	0,498
5	0,110	300	0,548
10	0,168	500	0,610
20	0,237	1 000	0,696
30	0,280	2 000	0,780
50	0,335	3 000	0,829
100	0,412	13 954	0,996
дзе z — парадкавы нумар слова ў імавернасным слоўніку; 0; Ь>0; с>0. Тут параметр с улічвае асаблівасць размеркавання самых частых слоў (галоўным чынам службовых слоў).
3 ураўнення (2) можна знайсці выраз для тангенса вугла нахілу датычнай да крывой размеркавання, пабудаванай у лагарыфмічных каардынатах,
dIn р (z)
“ d In z '
b (1  b) е« + c2z (z + 1)1 ь
becz 4 с (z + 1)1—Ь
abz	acz
(z+l)‘b
222
Пры дастаткова вялікіх значэннях z (практычна пры z> 1004500) прыведзенае вышэй размеркаванне, якое вызначаецца формуламі (1) і (2), супадае з законам Вейбула, для якога функцыя размеркавання і шчыльнасць імавернасці вызначаюцца формуламі
F(Z)=1—^	(4)
еа
а выраз (3) пераўтвараецца да больш простага выгляду:
у = — (1 — Ь) — abzb.	(6)
Для беларускай мастацкай прозы параметры размеркавання роўныя: а = 0,14; Ь = 0,33; с=0,11.
Вылічым па формулах (1—3) тэарэтычныя значэнні функцыі размеркавання F(z), шчыльнасці імавернасці p(z) і велічыні у. Вынікі разлікаў прыведзены ў табліцы 8.
Т а б л і ц a 8
Z	FU)	Р (2)	7
1	0,049	0,0406	— 0,306
3	0,113	0,0260	— 0,526
10	0,226	0,0111	— 0,927
20	0,306	0,005 36	— 1,140
30	0,348	0,003 40	— 1,093
50	0,394	0,002 02.	— 0,915
100	0,472	0,001 11	— 0,881
300	0,601	0,000 403	— 0,973
1 000	0,745	0,000 115	— 1,122
3 000	0,860	0,000 030 3	— 1,319
10 000	0,9461	0,000 005 21	— 1,636
30 000	0,9850	0,0 00 000 695	— 2,057
Fla рыс. 6 суцэльнай лініяй паказана тэарэтычная функцыя раз			
Імеркавання F(z) =фі (lg z), a .асобнымі кропкамі—доследная функ
223
цыя размеркавання. 3 графіка відаць, што тэарэтычныя і доследныя даныя практычна супалі.
На рыс. 7 паказана тэарэтычная крывая Y=<₽2(lgz). Яна перасякае прамую у=1 у трох пунктах: С, С' і С". Графік функцыі размеркавання (рыс. 6) мае адпаведна тры пункты перагібу: С, С' і С" і
На рыс. 6 літарай В абазначаны пункт, у якім хуткасць змянення тангенса вугла нахілу датычнай да крывой F(z) =<рі (lg z) дасягае максімалыіага значэння. Пункт В мае каардынаты:
,	1	2,618
^ZB = “b" *8 —a—’ F *ZB> = °’9271 ’
дзе a, b — параметры размеркавання Вейбула,
Велічыня zb можа характарызаваць аптымальны аб’ём частотнага слоўніка, яго актыўную частку. Такі слоўнік пакрывае 92,7% тэкстаў, або, іншымі словамі, мае паўнату 0,927. Каб павялічыць паўнату частотнага слоўніка, напрыклад на 5% вышэй аптымальнай, трэба павялічыць яго аб’ём (пры а = 0,14; Ь = 0,33) у 3,04 раза, у той час як для памяншэння паўнаты таго ж слоўніка на 5% ніжэй аптымальнай дастаткова паменшыць яго аб’ём у 1,96 раза.
Аптымальны аб’ём частотнага слоўніка беларускай мастацкайі
224
прозы складае 7 145 слоў. Для ўкраінскай мастацкай прозы (а = = 0,1135; b = 0,34) zb = 10 200 слоў (лексем).
Закон Вейбула дае магчымасць разлічыць аб'ём слоўніка па зададзенай паўнаце F(z) (пры z>100—500, F(z)>0,5—0,6). Рашаючы ўраўненне (4) адносна z, атрымаем
Разгледзім цяпер рыс. 8, ііа якім адлюстравапа тэарэтычная крывая размеркавання lg p(z) =
<12...1920212223242526272829>


   
	2007-2025
	Калі шукаеце нейкую пэўную кнігу 
або хочаце каб быў апублікаваны ваш скан,
 пішыце ў кантакты