КНІГІ ОНЛАЙН
Прыняць удзел у вычытцы распазнанага тэксту Падрабязней
Ульф Нільсан Эва Эрыксан Найлепшы спявак у свеце Ульф Нільсан Эва Эрыксан Найлепшы спявак у свеце Пераклад са шведскай Мінск Кнігазбор 2014 УДК 821.113.6-93 ББК 84(4 Шве)-44 Н 90 Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў “Кнігарня пісьменніка”. Заснаваная ў 2009 годзе. Падсерыя “Каляровы ровар”. Заснаваная ў 2013 годзе. Выпуск 3 Мастак Эва Эрыксан Пераклад са шведскай Алесі Башарымавай Пераклад зроблены паводле выдання: Ulf Nilsson, Eva Eriksson «Ensam mullvad pa en seen» Bonnier Carlsen Bokforlag, Stockholm, 2012 ISBN 978-985-7089-40-6 © Ulf Nilsson, тэкст, 2012 © Eva Eriksson, ілюстрацыі, 2012 © Bonnier Carlsen Bokforlag, 2012 © Алеся Башарымава, пераклад на бел. мову, 2014 © Афармленне, выданне на бел. мове. ПУП “Кнігазбор”, 2014 Мне заўжды падабалася спяваць малодшаму браціку. А яму падабалася слухаць. Спачатку я спяваў ‘Дзеда-барадзеда ”, а потым “Саўку ды Грышку Браціку было так весела, што ён аж падскокваў у крэсле. Я захутваўся ў коўдру і прыкідваўся монстрам. Хадзіў вакол і гырчэў А потым я выглядваў з-пад коўдры і казаў пісклява: ‘Тэтаўсяго толькі я!” Гэта браціка так смяшыла, што ён ледзьве з крэсла не падаў. Але больш за ўсё яму падабалася песня, якую я прыдумаў сам. Спецыяльна для яго: Мой брацік мілы маленькі цяльпук, Цмок і піп і ПУК!!! На “піп” я націскаў яму пальцам на жывоцік, а калі я казаў “пук”, ён валіўся на падлогу ад смеху і крычаў: — Яшчэ! Яшчэ! Ён лічыў, што я спяваю лепш за ўсіх у свеце. Але калі было штосьці ўрачыстае і грандыёзнае, то я спяваць не любіў. Мне было шэсць гадоў, і я хадзіў у школу. Набліжалася вясновае свята, і мы рыхтавалі спектакль. На сапраўднай сцэне і з сапраўднымі пражэктарамі. Я сказаў настаўніцы, што не хачу выступаць. — Я прыдумала, — сказала яна мне. — Ты можаш сядзець побач са сцэнай, а потым проста выйсці і А пасля маіх заключных словаў будзе кава для бацькоў і торт для нас усіх. Але які ў мяне будзе касцюм? Адзінае, што засталося, — гэта касцюм крата. Мы рыхтаваліся кожны дзень. Усе спявалі. А ў канцы выступу я мусіў выйсці і сказаць: “Мы песні праспявалі, ну а цяпер канец!” Але якраз у гэты момант мне стала так страшна... Тады настаўніца сама вывела мяне на сцэну. — 3 гэтай важнай часткан ты справішся лепей за ўсіх, — сказала яна. Але я моцна ўчапіўся за настаўніцу. Пражэктары ўдарылі мне ў вочы промнямі. Я маўчаў. Доўга-доўга маўчаў. А потым сказаў, хутка-хутка і зусім ціха: Мы-песні-праспявалі-ну-а-цяпер-канец. Пражэктары павольна патухлі. Я стаяўу цемры. Настаўніца сказала: — Заўтра ты будзеш стаяць на сцэне сам. Будзеш гаварыць павольней і крышачку гучней. Усё будзе вельмі добра, вось убачыш... Увечары я не мог заснуць. Адзін на сцэне. Казаць ГУЧНА. Цэлая зала бацькоў. Усё было так жахліва! Mae далоні ўзмакрэлі ад поту. А што, калі я забуду словы? Будзе сапраўдная катастрофа! Можа, я буду толькі запінацца ўвесь час? Можа, усе гэтыя бацькі пачнуць кідацца ў мяне тортам? Можа, школу зачыняць, і настаўніца застанецца без працы? I не зможа зарабляць грошы, і ёй давядзецца збіраць ггустыя бутэлькі па сметніцах, каб потым іх здаць? А я — што будзе са мной? Я кінуўся да ложка мамы і таты і лёг за мамінай спінай. Ці дазволіць мне потым мама спаць побач з ёй? Можа, яна зусім перастане мяне любіць? Я плакаў, пакуль не заснуў. Мне снілася, што я стаю на сцэне, і тут прыходзіць монстр, загорнуты ў сваю брыдкую, пачварную коўдру. I праглынае мяне. — Будзе здорава паглядзець сёння а трэцяй ваш выступ! — сказаў тата. — Мы зробім клубнічны торт і возьмем яго з сабой. — Замаўчы, — сказаў я. — Бабуля таксама прыйдзе, — сказала мама. — Спявай, спявай! — сказаў брацік. Мне скруціла жывот. — Замаўчы, — сказаў я. Потым я пацягнуўся ў школу. Я ішоў за тры крокі ад таты, быццам мяне чакала вязніца. I мне балеў жывот. Мы ўпрыгожылі сцэну дрэвамі, кветкамі і вялікім вясёлым сонцам. На кардоне мы намалявалі грудок зямлі, які павінен быў стаяць каля сцэны і за якім мусіў чакаць крот. Для бацькоў мы паставілі ў зале пяцьдзясят два крэслы. Яны здаваліся хвалямі ў шырокім моры. Сёння сцэна была нашмат большай. Я стаяу на яе краі, быццам на абрыве над морам. Сэрца шалёна білася. Самотны крот на сцэне. Вось і тры гадзіны. Я мусіў стаяць у адмысловым месцы каля сцэны за земляным грудком. Я граў крата, які слухае ўсе вясновыя песні і выходзіць з-пад зямлі ў самым канцы. Бацькі занялі свае месцы. Зала была поўная. Крэслаў не хапіла. Ля самай сцяны стаялі бабуля, мама, тата і брацік. Усе смяяліся і шумелі. Зазвінеў званок, і зрабілася зусім ціха. На сцэну выйшла настаўніца. Кліц-клац, кліц-клац, — цокалі яе туфлі. — Вітаем вас! — сказала настаўніца павольна і гучна. Заслона паднялася. За ёй стаялі ўсе мае аднакласнікі. Па зале прайшоў гул. Забліскалі фотаўспышкі. I вось яны пачалі спяваць. У іх добра атрымлівалася. Яны спявалі прыгожа і гучна. У патрэбных месцах прытупвалі або ўзмахвалі рукамі і ўсміхаліся. А я быў толькі няшчасным сарамлівым кратом, што хаваўся ў сваёй нары. Я мог толькі ціха прамармытаць свае словы. Якія там у мяне яны? Штосьці пра песні і пра канец? I тут мне вельмі захацелася сікаць. Я хутчэй кінууся з залы, праціскаючыся праз публіку, якая весела смяялася. Я прыбег у прыбіральню і паспеў акурат у час расшпіліць маланку на штанах. Вяртацца ў залу мне ўжо не хацелася. Нізашто ў жыцці! Я схаваўся сярод бацькоўскіх куртак, што віселі ў гардэробе. “Я назаўсёды застануся кратом і буду ад усіх хавацца”, — думаў я. — Кро-оцік! — раптам паклікаў хтось. — Гэй, кро-оцік! Гэта быў мой малодшы брацік, які прыйшоў мяне шукаць. Я стаіўся за курткамі. “Я ніколі, ніколі не падымуся на сцэну, я назаўсёды застануся адзін у гэтай цемры”, — думаў я. — Ну выйдзі, кроцік! — сказаў брацік. — Дзе ты, вясёлы кроцік? Я выглянуў. Ён засмяяўся. — Я бачу тваю мордачку, кроцік! Ен сеў побач і ўзяў мяне за руку. I быць кратом адразу зрабілася не так самотна і скрушна. Я пачуў, што на сцэне ўжо спяваюць апошнюю вясновую песню. Брацік сказаў, што я спяваю лепей за ўсіх. — Лепш за ўсіх у свеце. Ну праспявай, калі ласка! — папрасіў ён. Яшчэ ён сказаў, што хоча таксама стаяць разам са мной на сцэне. Побач са сваім вялікім старэйшым братам. Я толькі буркнуў нешта ў адказ. Я падумаў, што было б сумна хавацца сярод вопраткі, аж пакуль яны не з’ядуць апошні кавалак торта. Здавалася, я штосьці прапушчу, калі не адважуся. Брацік пацягнуў мяне за лапу. Я злаваўся, што ніяк не рашуся. I яшчэ злаваўся, што ўсё прапушчу, таму што ніяк не рашуся... — Які я злы, што не магу туды выйсці! — сказаў я. — Ты найлепшы. Праспявай пра піп! — сказаў ён і са смехам націснуў мне пальчыкам на жывот. — ПІП. ПІП. А цяпер ты мяне піпні! Тады я падняўся. Ён узяў мяне за руку, і мы ўвайшлі ў залу. нв '&гй :: Акурат тады, калі скончылася апошняя вясновая песня, мы падняліся на сцэну — брацік і стары сонны крот з вялізнымі лапамі. Было зусім-зусім ціха. Я ссунуў мордачку на лоб і агледзеў публіку. Чамусьці я быў зусім спакойны. Быццам той вялізны монстр урэшце адпусціў мяне. Потым я сказаў: Мы песні праспявалі, ну а цяпер канец! Мой брацік мілы маленькі цяльпук, Цмок і піп і ПУК!!! Нехта запляскаў але тут я сказаў: Канец мы паказалі, ну а цяпер спяём! Я спяю адну вясёлую песеньку для майго любімага браціка. Гэтая песня яму падабаецца больш за ўсё. Тэкст і музыка — мае. — Яшчэ, яшчэ! — закрычаў мой брацік. Я пачаў зноў спяваць нашую песеньку: Мой брацік мілы маленькі цяльпук. Стаяць на сцэне было так весела. Я вырашыў праспяваць яшчэ “Дзеда-Барадзеда ”, потым расказаць цікавы анекдот, а пасля станчыць “Танец-над-забітыммонстрам ”. Мяне перапоўніла захапленне. Я мог спяваць і танчыць гадзінамі. Цмок і піп і ПУК!!! Мой брацік паваліўся на падлогу ад смеху. Тады пражэктары павольна патухлі, і з цемры пачуліся свіст і воплескі публікі. А потым у зале ўключылі звычайныя лямпы. Настаўніца падышла да мяне і сказала: “Я ведала, што ты зможаш прамовіць усё адным махам”. Бабуля сказала: “Я не зусім чула, пра што ты спяваў”. Мама абняла мяне і пахваліла, што я так павесяліў браціка. I сказала яшчэ, што я спяваў лепш за ўсіх у свеце. Потым тата прынёс нам з брацікам па вялікім кавалку клубнічнага торта. I нам было смачна. А мой брацік спяваў канцоўку маёй песенькі. Яшчэ і яшчэ. Нільсан, У. Н 90 Найлепшы спявак у свеце / Ульф Нільсан; мастак Эва Эрыксан; пер. са швед. Алесі Башарымавай. Мінск : Кнігазбор, 2014. 40 с. : іл. (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў “Кнігарня пісьменніка”. Падсерыя “Каляровы ровар”; вып. 3). ISBN 978-985-7089-40-6 Ульф Нільсан і Эва Эрыксан разам зрабілі цэлы шэраг дзіцячых кніжак з малюнкамі, якія ўжо сталі ў Швецыі класікай. Ульф Нільсан напісаў больш за 100 казак і кніг для дзяцей і падлеткаў, а Эва Эрыксан ілюстравала як свае кнігі для дзетак, так і творы многіх іншых вядомых шведскіх дзіцячых пісьменнікаў. УДК 821.113.6-93 ББК 84(4 Шве)-44 Літаратурна-мастацкае выданне Нільсан Ульф НАЙЛЕПШЫ СПЯВАК У СВЕЦЕ Пераклад са шведскай Рэдактар Барыс Пятровіч Адказны за выпуск Генадзь Вінярскі Тэхнічны рэдактар Алег Глекаў Карэктар Алена Спрытніч Падпісана да друку 28.02.2014. Фармат 84x108 VieДрук афсетны. Папера крэйдавая. Ул.-выд. арк. 2,34. Ум. друк. арк. 4,20. Наклад 1000 экз. Замова 168. ПУП «Кнігазбор». Ліцэнзія № 02330/0003924 ад 08.04.2011. Вул. Я. Лучыны, 38-93, 220112, Мінск. Тэл./факс (017) 207-62-33, тэл. (029) 772-19-14, 682-83-86. E-mail: bkniha@tut.by Надрукавана ў ПУП «Джн энд Дн». Ліцэнзія ЛП № 02330/362 ад 06.05.2013. Вул. Бурдзейнага, 37-191, 220136, Мінск. Ульф Нільсан і Эва Эрыксан разам зрабілі цэлы шэраг дзіцячых кніжак з малюнкамі, якія ўжо сталі ў Швецыі класікай. Ульф Нільсан напісаў болып за 100 казак і кніг для дзяцей і падлеткаў, а Эва Эрыксан ілюстравала як свае кнігі для дзетак, так і творы многіх іншых вядомых шведскіх дзіцячых пісьменнікаў. ISBN 978-985-7089-40-6