Рыбы

Наста Кудасава

Выдавец: Беларускі Дом друку

Памер: 64с.

Мінск 2013

2.85 МБ

МАЛАААЯ ПАЭЗІЯ Б Е A A Р У С I САЮЗ, РЫБЫ МІНСК УДК 821.161.3-1 ББК 84(4Бен)-5 К887 Серыя заснавана ў 2012 годзе Пад рэдакцыяй Р. Ю. Малахоўскага Кудасава, Н. Ф. К887 Рыбы / Наста Кудасава; пад рэд. Р. Ю. Малахоўскага. — Мінск, 2013. — 64 с. — (Маладая паэзія Беларусі). ISBN 978-985-18-1401-1. У зборнік Насты Кудасавай «Рыбы» увайшлі выбраныя вершы з кнігі «Лісце маіх рук», а таксама новыя творы, напісаныя ў 2006—2011 гг. УДК 821.161.3-1 ББК 84(4Бен)-5 Абараняецца законам аб аўтарскім праве. Узнаўленне ўсёй кнігі альбо любой яе часткі забаронена без пісьмовага дазволу выдаўца. Любыя спробы парушэння закона будуць карацца ў судовым парадку. © Кудасава Н. Ф., 2012 © Падрыхтоўка, афармленне. ISBN 978-985-18-1401-1 ТАА «Харвест», 2012 SOLUS CUM SOLA1 & Табой запоўніцца бяссонніца, маўчанне загучыць — табой. Вачыма прачытай жаданне і будзь са мной да развітання — да скону ночы будзь са мной! 1 Solus cum sola (лац.) — пачатак крылатага лацінскага выслоўя «Solus cum sola non cogitabuntur orare “Pater noster”» («Мужчына з жанчынай сам-насам не падумаюць чытаць “Ойча наш”»). Вазьмі мяне ў свой вір ці вырай, да беспрытомнасці — бяры! Няхай згарыць душа жывая за недазволены парыў... Пакуль не пакарае ранне за грэх салодкі — будзь са мной! Па вуснах прачытай жаданне і будзь са мной да развітання — да ночы скону будзь са мной! Авісага Танкарукая жрыца, апякунка стагоддзяў, у Гасподняй гасподзе непрывечаны госць, ні сястра, ні царыца — безгалосая птушка — там, дзе сцюжна і скрушна, засяваю мілосць. Побач дыхаюць эры і ўзіраюцца лёсы ва ўладарныя кросны у чаканні ахвяр, ды замкнёныя дзверы у бязмернае сэрца, і так цяжка сагрэцца, мой нязведаны Цар! •к ж ж Вясна. Вуснам Цесна. •к "к ж Калі маё жыццё свой шлях завершыць, Пакінуўшы пасля сябе прабел, Я ўсе мае пакутлівыя вершы Аддам табе. Калі мой дух з зямнога вавілону Памкнецца ў Абяцаную Зямлю, Я буду аднаму табе па сконе Спяваць «Люблю». •k 'it Поўня на тое і поўня, каб поўнаю быць, Каб не застацца паловай, самотнай паловай. Сэрца, сапсутае сэрца, нясцерпна свярбіць, Аж раздзіраюцца грудзі ад праведных словаў. Чыстая жонка, сястра ад зямлі і травы, Слухаю вуснамі цёплую музыку душаў... Дзесьці празрыста ўзрастаеце — здзейснены — Вы! Поўня запомніць свайго непаўторнага мужа. & "к Нашае першае лета — і на Эверэсце! Гэтак адразу — на самай узвышанай кропцы! Мне ні патрэбы ў табе не было, ні прароцтваў, Толькі душа, спарахнелая дзесьці ў сусвеце. Хай ты мой пройгрыш сістэмам усіх каардынатаў, Хай разляцеліся дахі агнямі імгненняў, Я ўжо не выпраўлю гэты закляты вынятак, Згодная лепей на зман, але не на замену... ft ж ж Абагомлю цябе, абанёлю — Хай не спіцца, як рэжуцца крылцы. Нам ужо не з’яднацца, не зліцца, Але я не чакаю спатолі. Абанёлю цябе, узвялічу — Прарасці ўва мне першасным дрэвам. Я табе не багіня, не Ева, Але зорнае маю аблічча I гляджу ў твае вокны да рання — Бессаромная небная хамка... Чуеш, любы, маю калыханку? Беззаконне маё... Беззаганне!.. ■к * * Mae новыя вочы, што носяць тваё імя, Пазіраюць, як Буда, палохаюць, як Іегова. Маё новае горла скаўтнула стары камяк, У маім новым почырку подых — таксама новы. Хай учора мой дзень турбаваўся і выгараў, Прыпадаў да зямлі пад жыцця непад’ёмнай ношай... Сёння ты — мой Алімп, мая Мекка і Матхура, А пасля — хоць патоп, хоць утопія, мой апошні!.. ю ft ft ft Шоргат сораму — не нагода Адпускаць зваяваны вырай. Пальцы мерзнуць — дык што за мода Ад агню закрывацца шырмай Недарэчнасцяў-небаракаў? Мы іх кінем сляпым і дурням! Я жадаю квітнець і плакаць Над тваёй светаноснай скурай... п •к ж * Можа, ты на адлегласці выцягнутай рукі, Толькі б выцягнуць мне руку кіламетраў натрыста... Засынае насенне цела ў чаканні твіста Неўтрымальных далоняў... I мне ўсё адно, па кім Зазвініць той апошні звон на сыходзе дзён, Калі мы ўваскрасаем першымі тут і зараз... Праз мільёны дарог (ні хваробы, ні смерць, ні старасць!) Я гляджу на цябе і квітнее — шчаслівы — Ён! ужо леташнім стала летняе ужо просіцца восень петлямі запаветны мой запазычаны незлічальны звычайна лічбава бліскавічным агнём народжаны заяснеў над усімі кожнымі і няма ні дарог ні роздуму толькі музыка толькі позірк твой ☆ & Як гарэлі далоні, як вусны хапалі паветра, каб хапіла, каб выпіць да дна гэты роспачны крок, як стаяла пад небам твая прагнарукая Федра і спазняўся з адказам пакрыўджаны стомлены Бог, як у трызненне белых ваўкоў закрадаліся жніўні, як пад вокнамі гучна здзіўляўся збянтэжаны люд— я пра ўсё раскажу табе, мілы, а ты раскажы мне, як бурштынавым ранкам зямлю абуджае «люблю», як штовечар ты слухаеш зорак маўклівае сола і вышукваеш спадчыну поўні ў чырвоным віне, як дагэтуль ёсць толькі надзея, прыгоства і голас, і сусвет па-ранейшаму — цуд, але ўжо без мяне... * -к Загартуй і выратуй, Некрануты вырай мой, Роўны сонму сейбітаў, Сеючых надзейнае! Разгарні і вычытай, Што на сэрцы вышыта, Што пад сэрцам — новае... Вырай невымоўны мой... Пагарым і сцішымся — Попел стане вішнямі, Сэрцы стануць квеценем — Расцвітай і ў смерці мне... Сонца ўзыходзіць над Вашым плячом, Ранак пусціла фіранка скрозь пальцы... Дзесьці натоўпяцца шэрыя пляцы, Дзесьці сумуе наш будучы дом, Дзесьці дзяржавы знікаюць, а мы Зноўку жывыя, што б нам ні казалі, — Выспаліся. I на пару згрызаем Ранішні яблык, каханнем памыты... Я, можа, буду Будам, толькі — заўжды закаханым... Будучыню забуду, раны з грудзяў дастану, стану ўсміхацца кожным — нават скажоным — тварам (кожны з далоні Божай выслізнуў у сансару), выдалю ўсе жаданні. толькі адно пакіну: каб невымоўным раннем зноў нарадзіць бы сына... Буду і Будай, можа... Толькі дазволь — закаханым... Толькі дазволь, харошы мой... Дар мой неспадзяваны! ПАЛЫН •к Ж Ж Гарады дагары нагамі. Дагары нагамі мы самі. Дагарым. I гарады з намі. Амэн. Навагодняе Чалавек чалавеку воўк — Век за векам за вока вока. Hi Закону нам, ні Прарокаў, Толькі прага сваіх зубоў. Мы стагоддзямі ладзім фэст Моцных нюхам і кіпцюрамі, Доўга песцім, ды хутка ранім: Homo homini lupus est1. Да зямлі апусціўшы хвост, Сваёй звыклай жыццёвай ноччу Я завыю з тугі — па-воўчы — I прыму гэты просты хрост. Бо на кожнага свой хамут, Колькі сам ад сябе не ўтойвай! Мой драпежнік, мой браце, хто я? I навошта мы? I каму? 1 Homo homini lupus est (лад.) — чалавек чалавеку воўк. •k Ж * Калі мы ходзім па вадзе, мы снім Айца, мы снім Айчыну... I пасміхаецца Адзіны ў сваім ніколі і нідзе. •к Ж * Калі не зашываецца адчай, А рвецца на нянавісцяў мільярды, Мне ўвесь наш вырай — Божа, выбачай — Здаецца несапраўдным і нявартым... I хоць не пераконваецца мозг, I свет людскі — адно сырое мяса, Даруй мне ўсё, прашу, і дай мне моц, Каб выдыхнуць, узняцца і застацца... If * У белым пакоі белыя людзі, Белыя ўсмешкі на белых тварах, Белыя словы: цуда не будзе, Там за парканам — адно пачвары, Там за парканам — адно свет белы: Чорныя вокны, нямыя дахі... Крылы збінтуем, ложак пасцелім, Спіце спакойна, дурныя птахі, Спіце-прысніце сад дзівосны, Любых і верных, што ёсць — і разам... Хай вас люляе птушыны востраў, Покуль не скончыцца доза казак... Малітва Вызвалі мяне, выпусці гэтыя ружы і кіпцюры, бо й дагары нагамі літасці прагну, а думалася: ўгару буду расці ды згару! I думаць няма аб чым болей... Сціскае скроні, у роце — зямля, дык сёння апошняе тра-ля-ля хай пальцы спяюць нежывой паперы... Веру і так, што не маю меры, што не маю адпяюць душу гэтыя проста шчаслівыя людзі... Дык будзь што будзе. Adieu!1 Забудзьма кепскую спробу стварыць мой сусвет. Вызвалі, адпусці, вазьмі мяне: усім і ўсяму я кажу «Не!» 1 Adieu! (англ.) — бывайце! Ж Нікуды не ад’ехаць! За якія агрэхі на такія арэхі дасталося нам? Што не едзем, а ходзім, што не ўмеем па модзе, я крычу сваю споведзь усім гарадам! Што і днём, што і ноччу свой кавалак сірочы толькі хочам і хочам аддаць, змяняць на маленькае мала (і не рухнуцца шалі), ды ў нябёсныя хвалі плыве зямля... I так хутка, так шпарка увіхаецца Парка, і цяжэе на карку гадоў гмах. I так нітка прадзецца, што калі й давядзецца нам падацца-падзецца, дык у той шлях... •k & Яўрэйскім могілкам горада Рагачова Над рукой Дняпра узышло крыло нерухомым пер’ем каменных плітаў — нерухомым пер’ем сыноў Давіда, адляцелых у залаты шалом. Над рукой Дняпра, бы нямы папрок, паляглі калісьці жывыя сэрцы і апошні сціплы прэзент — бяссмерце — ім прынёс адзіны наведнік — Бог. Дом 1 Восенню лепшы сон — сын. Восенню лепшы стан — тын выцягнутых угару душ. Восень ахутвае, як муж, і авалодвае, як смерць. Восенню я не хачу мець, кінуўшы далечыні дол. Восенню першы сум — дом. 2 Сёлета дом мой — дым. Сёлета дзень мой — сон. Цешацца гарады з гэтакіх аксіём. Выціснуцца б назад з чэрава гарадоў! Сёлета сон мой — сад. Сёлета сум мой — дом, дом і за домам — сад (лепш за пасады цуд!), вырвацца б за фасад, за мітусні прысуд, дзе каранямі ўглыб душаў квітнее сад... Госпадзе, спапялі сёлетні лістапад! 3 Мару аб доме з потам і бытам. Так пра абдоймы — Афрадыта, гэтак нябёсы сніць Ікар, лепшыя лёсы — зямны шар, гэтак згарала хіба Федра... Марная справа — свайго метра вычакаць з варыва гарадоў. Марная мара — зямны дом. * * Застаёмся нязграбнымі глупствамі мовы, He зважаючы ўпарта на знакі прыпынку. Жыхары недарэчнасцяў шматпавярховых, Павярхоўных пытанняў глухія скарынкі... Застаёмся, каб тут не застацца ніколі I — блюзнерам ці верным — сысці па законе, Бо душа прагне поля, зямля прагне солі, I далёка сягае струменьчык эонаў... ж Я. Летаву Да яснага Стыксу выходзяць жыццёвыя лёхі... Складае валізку апошняе сэрца эпохі. Складае далоні апошні задзірысты лямант. А нейкае сёння сядзіць па гарэлачных крамах, а нейкае заўтра нясецца ў сваю павуціну і б’ецца заўзята за новага штучнага сына... I збітая кожным, распнутая векам іконаў, так бездапаможна гукае «мая абарона»... Развітанне з Радзімай Сланы ляцелі сумнай чарадой, пранізваў неба плач іерыхонскі... Сланы ляцелі з Індыі абдоймаў да краёў свіных-качыных-конскіх... ...Ужо намацаў глебу дзіўны сон, растаў вушыны подзвіг на світанні...