Сэсія незалежнасьці
Зянон Пазьняк
Выдавец: Беларускія Ведамасьці
Памер: 376с.
Нью Йорк 2011
Заключая свое выступленме, я хотел бы, учнтывая суть предложенмй, остановмться м на эаконодательной основе мх реалнэацмм. Вопрос нопер одян сейчас в эаконодательной областм — подготовка нового эакона о выборах м Констнтуцнн. Поэтону я предлагаю уточнмть состав Констятуцмонной коммссмм, сделать ее работажхцей /10-12 человек/ н поручнть ей как подготоаку нового Закона о выборах, так м подготовку новой Констнтуцмм, в
113
-41-
соответствмй с которой новый состав Верховного Ссвета йэберет все работажшйе органы, включая я ясполнйтельные.
Для того, чтобы предотвратмть сползанне временного коллектлвного органа на путь антмэаконностм, нербходймо наделмть эту Констйтуцмонную конмссвп н функцмямм констмтуцмонного контроля в соответствмя с тёмй прянцнпапй, которые Констмтуцмонная конйссмя эаложйт в Констйтуцню. Благодар» эа внмнанме.
Старшыня. Уважаеные народные депутаты, у нас по распорядку перерыв. Я вмжу два депутата стоят у нас у лмкрофонов, даднм йп слово. Первый ннкрофон.
Новікаў А.М. /Бвларуская рэслубліканская арганіэацыя ветэранаў вайны і прайы/. Каждый выступаюшмй должен свон обвяненйя подкреплять фактамн. В мой адрес проэвучала клевета. Я готов повторнть то, мто я докладывал Преэхдяуму Верховного Совета. Это соответствовало даннып, соответствует н сейчас. Поэтону прошу, обрашаясь ко всем выступаюшммі в такях вешах следовать фактам, а ме свойм эмоцмян.
£т££шыня£. Третнй мнкрсфон, пожалуйста.
Крыжаноўскі Н.К. (Жодэінская-Аўтазаводская выбарчая акруга №ЭЬ, Мінская вобласйь). Я хацеў сказаць наступнае. Улічваючы тое, што галоўнай нэтай нашай сесіі эяўляецаа ацэнка тых падэей, якія нядаўна адбыліся ў Саюзе і ў рэспубліцы, 1 прыняцце вычарпальяых мер, каб больш такое ме паўтарылася. Я б хацеў эвярнуцца да ўсіх выступаючых, тых людэей, якія ui ноўчкі, ці актыўна падтрымалі хунту, нічога не казалі ў тыя тры дні, ніякіх эаяў не рабілі, сёння, па-першае, не ўжываць гэтыя святыя словы асуджэння хунты, таму што гэта, кякка кажучы...
Я б in раіў эняць свае выступлённі. Асабліва тых, якія прадстаўляюць сёння ЦН КПБ, што падтрымала хунту юрыдычна. Ва усіх газетах была эаява НХ КНБ і калі выступаюць лрадстаўнікі ЦК КПБ і клянуцца, uno яны асуджалі гату хунту сёння, гэта ведаейе... Я прашу* больш яе ўжывань гэтыя словы тых, хто тады, капі трэба было, іх не ўжыааў.
114
-42-
Аб'яўляецца перапынак.
ПАСЛЯ ПЕРАПЫННЦ
Старшьжя. Уважаемые народные депутаты! Я прошу занять рабочме неста. Слово предоставляю народному депутату Гюнтеру Бормсу Давмдовячу, следуюшмв будет выступатЬ Трусов.
Гюнтэр Б.Д. (Гапельская-Сельнашаўская выбарчая акруга № 190). Уважаемые народные депутатыі Я не буду говорнть уважаеный Преэмдмум, так как 20 чнсла Преэмдмуп наш покаэал свое лмно на своем заседанмн. Я дунал, прмемав сегодня на эту сессмю, что нз-эа событмй, промсшедшмх в Москве, срэдм нас появмтся какое-то согласме. Н то коммуннстмческое большннство, которое преобладает в этом Совете, эадунается в конце конйов, что же промзошло м как это проксходнло? Ведь нм для кого не секрет, что мдейным вдохновмтелем атого путча, этой хунты был ЦК КПСС. Ведь крованые режяпы всегда прнходят на переворотах. Переворот 1917 года, переаорот 1964 года м вот попытка перевората в 1991 году. Н я не эря, повторяю, я убежден, что все это рождалось в недрах ЦК КПСС, ну» •* соответственно КПБ, так как онм первые поддержалм хунту, напечатав свое программное эаявленме в поддержку. Н обратмте внмманме на “Советскую Белоруссню", орган Ш КПБ. 22 чмсло. Хунта арестована, но "Советская Белоруссмя” дает матерналы, протокол й 3 н остальные докупенты данной хунты. Это сделала я гаэета "Звяэда". Так, по-ноену, сразу вмдно, откуда растут ногм. Но еслн вы энаете, откуда растут ногм, эначнт, у этой органнзацмн нет мозга.
Н я хочу вернуться к Презмдмуму 20 чнсла. Мне стыдно было за Ммннстра юстмцмм Дашука, который открыто лоддержал хунту, открыто согласмлся выполнять ее распоряженмя. Шмрковскмй, Новмков, онм выгляделм прнлмчно, тут я ннчего не могу сказать. Онм не выстулмлм нм в поддержку, нм в осужденме. А уважаемый Шолодснав, котарый, давая мнтервью no радмо, тоже прнзнал хунту м обьявнл ее комстмтуцмонной? А уважаеный Ннхолай Дементей, который 19 чмсла "отфутболйл" группу народных депутатов от оппозмцнн БНФ м эаявмл: "Нет, Ммхамп Сергеевмч подпншет данное заявленме об отреченнн". Значмт, он этннм словамм тоже поддержал хунту.
115
23. Выступае Барыс Гюнтэр (ТБ)
-43-
Н мы сегодня эаседаей под его руководствон. Мне стыдно. Н я возврашаюсь еше к одному документу. У меня он есть. Гомельскяй горсовет 20 чмсла на своем эаседаннм отмежевался от хунты м обьявмл, что законы, указы хунты не действуют на террмторнм города Гомеля. Что делает народный депутат Войтенков, предоблсовета. Он свокн решенмем лреэмдяума отяеняет решанме горсовета м поддержмвает хунту. Прячем ссылаясь на гомельского прокурора Трубочкмна. Вот такая деятельность у нас в реслублмке.
Сейчас, конечно, все на коне, все снелые. Хунта прмкаэала долго жмть, м каждый старается отныться м реабнлятнроваться. Такое промсходнло 22 чмсла на Преэядмуме Верховного Совета БССР, когда все, подпхсавшме заявлемне Преэндмума от 20 чнсла, вставаля м дружно откывалхсь. Мне стыдно эа это.
Н я хочу обратнться еше в конце своего выступленмя. Во-первых, департязацям должны подлежать все органы улравленмя, КГБ, МВД м все остальное. Это прежде всего. Я счнтаю, что Нмколай
116
24. Дыскусія. Ля мікрафона Мікалай Крыжаноўскі. Зьлева ля яго сядзіць Ігар Гермянчук. У пэрспэктыве на дальнім пляне Ўладзімер Станкевіч. (ТБ)
Денентей не ммеет права руководять Верховнын Советон, н еслм у Т
него есть совесть н честь, он должен подать в 'оставісу так же, как м Васнлмй Шолодонов. Н я лоддержяваю все предложенмя м прошу вас проголосовать то, что мы в куцей этой повестке дня прннялм, хотя бы это надо прннять.
Н еше обрачаюсь к вам. Здесь у нас првсўтствуют людн с плошадн — 10 человек, которып было в обшен-то разрешено
прнсутствовать. Онн просят довестм до вас заявленяе, прммятое на этой плошадм, о чен есть запмска в Секретармате, лодпмсанная 22 нароА.ыян депутатамн. Поэтому проявнте полнтнческуп мудрость н разрашнте выступнть. Спаснбо эа внннанне.
Етаршмня., Слово предоставляется народнону депутату Белорусской ССР Трусову Олегу йнатольевмчу, следуюшмм выступает народный депутат СССР Зеленовскмй.
І£*с£2________Мл (Мірашнічэнкаўская аыбарчая акруга № 33,
г.Мінск). Паважаныя народмыя дэпутаты! Пачну я свой выступ э той тэлеграмы, якую толькі што атрынаў. Яна якраэ прыйшла на наё імя і на імя дэпутата Ганчара. Тэкст такі:
117
-44-
"Прошу дать пол^нческую оценку деятельностн КПБ в перяод путча м осудмть нолчалнвое "да" хунте мдейных вдохновмтелей Малофеева, Каная, Тмхшнм м другмх. Учмтельнмца-пенсмонерка ііакаревнч".
I вось у еувяэі э гэтай тэлеграмай я хачу вам пакаэайь ксеракопію газеты “Звяэда" ад 19 ліпеня гэтага года, дэе на першай старонцы быў натэрыял Рубікса "Людзі ведаюць" і "ёсць каку абараніць". Гэта таго самага Рубікса, лепшага сябра таварыша Малафеева, які праявіў сябе ў Рызе вы ведаеце якім чынам. Таму тэкст маіх выбаршчыкаў цалкам супадае. Вось гэты яатэрыял, калі ласка, хто хоча, ножа азнаёмійца.
I тое, што кіраўніцтва нашага UK КПБ эаўжды дапанагала і Буракявічусу, і Рубіксу і друкавала гаэеты на нашай тэрыторыі іхнія і за нашыя грошы і ўсякану гэтаму путчу Прыбалтыкі даламагала, вось факты канкрэтныя. 1 канешне, у першы дзень, калі здарылася, я бачыў, колькі радасці на тварах тут было ў Вярхаўныл Савеце ў некаторых і народных дэпутатаў, не буду эараз іх проэвішчы наэываць, і работнікаў Сакратарыята. йле самае галоўнае не гэта. Самае галоўнае тое, што 1 Мікалай Дэемянцей, і Шаладонаў ніколі не думалі, што сітуацыя праэ тры дні павернецца ў другі бок. I таму, вы самі чыталі ў прэсе іхнія заявы, 1 я не буду іх асуджайь, я думав, што іх грамадства Беларусі ўжо асудэіла. Іншая справа, што я прзланую стварыць канісію Вярхоўнага Савета Беларусі па раэбору дзеянняў усіх службовых асоб у час хунты, пачынаючы э Дземяннея і канчаючы тымі яясцовымі органамі, якія друкавалі адпаведныя звароты, давалі эагады арыштоувайь народных дэкутатаў за пратэст хунце і астатняе.
I яшчэ. Я хацеў бы звярнуць вашу ўвагу, што наш Прэзідыум не раз парушаў законы 1 парушыў на гэты раз. Тая заява» якая была надрукавана, прынята была беэ кворуму. Частка членаў Прэзідыума была ў адпачынку, частха аыступіла супраць, і тое, што надрукавана, я хачу, каб Дэенянцей наэваў проэвішчы канкрэтна тых членаў Прээідыума, якія падпісалі гэтую эаяву. Кворуму там не было.
I апошняе. Вы ведаеце, што апазіцыя раэаслала тэлеграмы і эвярнулася праз “Народную газету” да сумленных народных
118
-45-дэпутатаў, каб склікаць сесів. I 82 подпісы прыйшло і надрукаваны ў "Народнай газеце". Тан ёснь людэі роэныяі і ад апаэіцыі, і ад камуністаў эа дэпакратыо, і э партгрупы. Людзей аб‘яднала сумленне. А іншыя людэі не падпісалі гэтую эаяву па розных прычынах. Хай выбаршчыкі самі ацэньваюць дэеянне сваіх народных абраннікаў.
I яшчэ. Паколькі не ўклвчылі прапанову апаэіііыі аб будучай павестцы дня, я хачу праланавайь уклвчыць у парадак дня наступнай сесіі Вярхоўнага Савета БССР разгляд праектаў адпаведных эаконаў:
1. "Аб грамадэямстве".
2. "Аб выбарах у Беларускай ССР".
3. "Аб альтэрнатыўнай вайсковай службе".
4. "Аб стварэнні Веларускага войска" /той гвардыі, пра якув гаварыў генерал Кастэнка/.
5. "Аб Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь'*.
Каліпы на наступнай сесіі гэта лрмяеп, пы пожан неяк сябе апраўдаць перад беларускім народам. Калі мы гэтага не эробім, ніякага апраўдання нам не будэе.
I апошняе. Я прапаную, каб не цягнуць час, лрадаставіць выступіць ад усіх груп і падвесц| gwcy пад спрэчкамі. Ад апаэіцыі прапаную даць слова Голўбеву 1 Даэьняку. Таксана і наступных груп, каб нан перайсці .pa кйнкрэтных спраў, тану што лы будэем вельні доўга гаварыць і ў выніку не прымем ніякіх рашзяйяў.
Старшыня. МРжет, на голосованяе поставмм предложеняе? (Шум у зале), Кто эа то, чтобы датЬ выступмть 6 дейутатам. (Шум у эале). Нет? Слово предоставляю народному депутату СССР Зеленовскому Антону Антоновнчу, следукшімя выступает Схнчмлян.