Стаць Літвінам і быць ім: развагі да перапісу 2009 г.
Аляксандар Стральцоў-Карвацкі
Памер: 24с.
Мінск 2008
16
17
стаць Літвінам і быць ім
густам! Менавіта пачуцьцё густу ёсьць даробкам нашай агульнай з французамі, італьянцамі, палякамі, аўстрыйцамі, харватамі і іншымі Лацінскай Цывілізацыі.
Стаць Літвінам і быцьім!
Мы ведаем зараз, што значыць быць Літвінам, але трэба ім стаць! Дзіўная хіба думка, але зразумелая пры нашай гісторыі. У сёньняшнім часе шмат хто з жыхароў Рэспублікі Беларусь мае ў сабе літвінскія карані. Але праз сацыяльныя і дэмаграфічныя зьмены, яны парасьлі зельлем маскоўскасавецкага, туранскабізантыйскага засеву. Зельле нагэтулькі закарэнілася ў нашу зямлю, што пытаньне стаіць аб самім нашым існаваньні. Альбо мы яго вырвем з сябе з каранямі і ачысьцім нашую глебу для роднай Літвіншчыны, ці занепадзем канчатковаўтуранскім багне.
Таму на першым месцы ёсьць дзеяслоў Стаць. Стаць Літвінам, а ўжо потым ім быць. Натуральна гэта не датычыць тых старых Літвінаў, якія імі ўжо ёсьць, але пераважная большасьць з нас Літвінамі паводле сваёй культуры яшчэ не зьяўляюцца. У нас ёсьць моцнае жаданьне быць Літвінамі, але для гэтага прыйдзецца пакласьці яшчэ шмат намаганьняў, каб адпавядаць годнасьці гэтага імя.
I першым крокам да вызваленьня з сецяў, накінутых маскоўскатуранскімі рэжымамі ёсьць вызначэньне і дэклярацыя Праўды аб сабе мы ёсьць Літвінамі! Сёньня ёсьць выдатная магчымасьць засьведчыць аб гэтай Праўдзе. Улада Рэспублікі Беларусь абвесьціла аб правядзеньні перапісу насельніцтва. У пункце № 9 “Перапіснага ліста” ёсьць пытаньне аб нацыянальнасьці рэспандэнта. Нажаль гэтая ўлада не ўпісала туды, як адзін з адказаў “Літвін”, але мы можам зрабіць гэта самі, калі ў падпункце 5 № 9 “Другая” упішам ЛІТВІН. Гэта будзе сьведчаньнем таго, што МЫ ЛІТВІНЫ ЁСЬЦЬ!
18
19
стаць Літвінам і быць ім
КСНФЙДЕНЦЙАЛЬМОСТЬ ГАЯАНГМРУЕГСЙ nonriATgngg «WOWMWP
“I ПЕРЕПНСНОЙ ЛНСТ
УТ8ЕРЖДЕНО Постановлемне
Мшмстерспм
сзатнстнш н анапнза
Реслублмш Бепарусь
N» помешвнмй а предепвх счеткого участха
□□□ □□
crsa в првдвлах псыеіцення
Nr бламка а предалах портфелв
Форма 2Н
Фамялня, |
йнмцмалы I __
7. Прожмвалн Вы более 1 года в какойлябо другой стране с 2005 r. no настояідее время?
■ □ я* I 2 □ — .«^.
7.1 Нз какой страмы Вы прябылн в Рвспублнку Беларусь на постоянное место жнтсльсгва?
7.2 Укажнте год м месяц прмбытмя:
7.3 По какой прнчнне Вы прмбылм а Республнку Беларусь на постоянное место жмтельства?
<□
»□
. Г~) сммйхые
э 1 I вбсттапвп»
7 О £££м
8. Ваше гражданство:
1 |~~| Раотгбпнка Б«лм>ус»
’□sss Ш ГІ I I I I I I ГПТІ
укажхт* назмжі*
3 I I бехгршаанстш
5. Место Вашего рождемвя:
1 ГП Рыхувлмю Баларусь
2 Q ^..^ I I I I I I I I I I I I I I удшнмтж___________________________
6. В этом городском посвлвнмв ялм сельсгой местностм этого района Вы прожяваете непрерывно с рождеммя?
’□ — «аодоув 2 | | ж
6.1 Укажмте пермод, когда Вы прмбыля в данный населенный пумкт:
1 П ЛвЗООбЯ** — ««ояросув
’□sssKsrsr"*— ED ПППП
6.2 Укажмт» место Вашего предыдугцего жмтельства
1 Q Распублжж бжырус»
’as III I іі іі 111 і 11 н
yaowre ran « наманнв городского 'кселе»™
2 Dsss. LI. 1.1 I I I LI. 1 I I Ш
‘□sk апшшшш
«•Ofipocy 73
9. К какой нацмональностм Вы себя относмте? ўю еамоопрвбмямйіо » жлшж» <хн»йм»«ыімо пмл.
йл‘ Лвтей <ю ап»д»л«>шо ао6йт»пв0)
2 о ^» |л|і|т|в|і|Шк|а|) II I I I I I
а I I ломк ухажмтв нацжональноеть
* (колыа)
< □ ,.,»».« S □ ~ES“ ”
10. Ваш родной язык:
1 П 6*noe*00“* з Г~| AW™*
2П — І..І I 11 I I I I I I ттгп _____________________________ншн»«аммн мыка 11. На кмом языка Вы обычно разговармваате дома?
1 | | бСПОРуСОМЙ 3 [~] apyrow
1 | | бвлооусомй
2 Q) РУ»»*
3 □ аяг
»□— ПТГП I I I I ІТТТП ______________________________ук»»«т« мімкіі» мыка 12. Другой(ма) язык(я), которым(н) Вы свободно владеете:
Асобы і факты сьведчаць аб Літве
Зь лісту Папы Рымскага Інацэнта вялебным братам Мікалаю Рыскаму, Гэрману Дорпацкаму і Гэнрыку Эзэльскаму
«Spiritu exultante percepimus, quod inspirationis divine gratia faciente carissimus in Christo filius noster Mindowe, rex Lithowie, olim cum grandiosa infidelium multitudine existens in perfidie tenebris, se ad divini nominis gloriam regenerari fecit per unde gratiam baptismalis.»
У перакладзе: «3 духовай радасьцю мы даведаліся, што з ласкі Божага натхненьня найдаражэйшы ў Хрысьце сын наш Міндаў, кароль Літовіі, будучы некалі ў цемры адступніцтва зь велізарным мноствам няверных, даў адрадзіць сябе ласкаю хроснай купелі на славу імя Божага.»
3 песьні нашага Краю
У 1514 г. войскі ВКЛ мелі буйную перамогу пад началам гэтмана Астроскага над маскавітамі, а народная песьня, якая яе ўслаўляла сьведчыць: «Слава Воршы ўжо ня горша сярод мест літоўскіх».
Кіраўнік паўстаньня сьведчыць
Правадыр паўстаньня 1794 г. Тадэвуш Касьцюшка казаў: «Хіба я не літвін, Ваш зямляк, Вамі абраны? Каму павінен дзякаваць (за рэкамендацыю Брэсцкага сойміка), калі не Вам? Каго павінен абараняць, калі не Вас і сябе самога?»
Менск таксама Літоўскі
Пісьменьнік, пачынальнік сучаснай беларускай літаратуры, Вінцэнт ДунінМарцінкевіч «Літвою» лічыў Менск, у якім тады жыў.
20
21
стаць Літвінам і быць ім
Словы песьняра Літвы
Адам Міцкевіч свой неўміручы твор «Пан Тадэвуш» пачынае так:
Літва! Ты як здароўе ў нас, мая айчына!
Што варта ты, ацэніць толькі той належным чынам, Хто цябе страціў. Вось тваю красу жывую Зноў бачу і апісваю, бо скрозь сумую.
Адам Міцкевіч
Песьня Літоўскага Легіёну
Яшчэ адзін гэніюш польскай паэзыі Юльюш Славацкі напісаў «Песьню Літоўскага Легіёну» (пераклад на нашу мову пані Ганны СуднікМатусэвіч):
Litwa zyje! Litwa zyje!
Sfonce dla niej bfyszczy chwalg,
Tyle sere dla Litwy bije, Tyle sere juz bic przestalo. Nikt nas teraz nie obwini, Nikt na swiecie nia zapyta: Czy jeszcze zyjq Litwini? Oto Pogon nasza swita!
Літва жыве! Літва жыве!
I слонца шле ёй промні хвалы,
I столькі сэрц для Краю б’ецца!
I столькі сэрцаў біцца перастала.
Нас ніхто цяпер не зьвінаваціць,
Нас ніхто цяпер не запытае:
Ці жывуць яшчэ Літвіны ў сьвеце?
Вось Пагоня нашая лятае!
Кіраўнік паўстаньня 1863 г. Літвін
«Кастусь» Канстанты Каліноўскі, які ніколі сябе Кастусём не называў зьяўляўся кіраўніком Літоўскага (не Беларускага !•!) Правінцыяльнага Камітэту ў часе паўстаньня 1863 г.
Лірнік Літоўскі
Польскабеларускага паэта Ўладзіслава Сыракомлю сучасьнікі называлі «лірнікам літоўскім».
Усходняя Беларусь гэта таксама Літва
Пісьменьнік Арцём ВярыгаДарэўскі, які нарадзіўся на Лепельшчыне і жыўу Віцебску, пісаўу сваім творы: «Літва родная зямелька». Вядомы ягоны верш з красамоўнаю назваю «Літвінам, што запісаліся ў мой «Альбом», на разьвітаньне» (1858), у якім аўтар, між іншым, усклікаў: «Чый гэта голас? Гэты словы нашы, браценькілітоўцы».
Сярэдняя Літва
Утварэньне Сярэдняй Літвы (Litwa Srodkowa) са сталіцай у Вільні было спробай аднаўленьня ВКЛ, паводле канцэпцыі Юзэфа Пілсудскага, да якой павінны былі быць далучаны Паўночная Літва з цэнтрам у Коўні і Усходняя Літва з цэнтрам у Менску. Дзяржава Сярэдняя Літва існавала ў 19201922 гг. На яе сьцягах былі Арол і Пагоня, а войска складала I ЛітоўскаБеларуская Дывізія, якая складалася з жыхароў Віленшчыны і Меншчыны, на чале з гэнэралам Люцыянам Жалігоўскім.
22
стаць Літвінам і быць ім
Стаць Літвінам і быць ім: развагі да перапісу 2009 г., А.СтральцоўКарвацкі; МеньскЛітоўскі, 2008. 24 с.
© тэкст А.СтральцоўКарвацкі
24
Песьня Літоўскага Легіёну
Літва жыве! Літва жыве!
I слонца шле ёй промні хвалы,
I столькі сэрц для Краю б’ецца!
I столькі сэрцаў біцца перастала.
Нас ніхто цяпер не зьвінаваціць,
Нас ніхто цяпер не запытае:
Ці жывуць яшчэ Літвіны ў сьвеце?
Вось Пагоня нашая лятае!
Юльюш Славацкі
КНІГІ ОНЛАЙН
