Дзіцячы атлас Беларусі
легенды і паданні
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 58с.
Мінск 2018
Даведаўся пра Мікіту князь і загадаў двум сваім дружыннікам, каб тыя прывезлі асілка да
КАСЦЕЛ СВЯТОГА МІКАЛАЯ
ЦАРКВА СВЯТОГА ГЕОРГІЯ
ЦАРКВА СВЯТОН ТРОНЦЫ
яго. Памчаліся ваяры праз пушчы-лясы да ху тара, дзе жыў наш герой. Уся сям’я сядзела за сталом і абедала, калі ў хату ўвайшлі два воіны — плячыстыя, у кальчугах, з мячамі ў похвах. Адзін з дружыннікаў сказаў: —»
— Пакажыце мне асілка Мі-
— Я тут, заходзь! — адказаў Мікіта.— Калі табе трэба — глядзі колькі хочаш!
— Дзёрзкі ты,хлопча! Паслухай мяне. He па сваёй волі мы тут. Князь загадаў прывезці цябе. Хоча, каб ты быў у нашай дружыне.
Неўзабаве стаў Мікіта ваяром. I ў гэты ж год прыйшлі на іх зямлю ворагі. Калі два вялікія войскі сталі адно супраць аднаго (іх раздзяляла толькі невялічкая плыткая рачулка), выехаў на кані на сярэдзіну рэчкі Мікіта з мячом у руцэ.
— Гэй, вы! — крыкнуў ён ворагам,— Высылайце свайго вояасілка! Хачу з ім біцца!
Мікіта падняў меч і з сілай апусціў яго на камень-валун, што выступаў з вады. Камень ад удару раскалоўся на дзве палавіны. Убачылі гэта ворагі і адразу паслалі перагаворшчыка, каб заключыць мір. У гонар перамогі, якую здабыў Мікіта, рэчку назвалі Мірачанкай, а паселішча, што з’явілася праз нейкі час на тым месцы, атрымала назву Мір.
Калісьці гожы князь
Навагрудак
даўно жыў на свеце малады і прыЛоў. Было ў яго шасцёра братоў.
ПОМНІК АДАМУ МІЦКЕВІЧУ
ФАРНЫ КАСЦЁЛ
Навагрудак
БАРЫСАГЛЕБСКАЯ ЦАРКВА
МУЗЕЙ АДАМА МІЦКЕВІЧА
помнік
ЕЛІСЕЮ ЛАЎРЫШАЎСКАМУ
Калі памёр бацька, стары князь, то за княжацкія землі, якія засталіся ў спадчыну братам, пачалася сапраўдная вайна.
Князь Лоў не захацеў ваяваць са сваімі братамі. Калі пахавалі старога князя, а над ягонай магілай насыпалі курган, Лоў і ваявоz да Алехна разам з дружынай адправіліся шукаць прыдатнае для жыцця месца, каб заснаваць паселішча. Доўга яны ехалі па лясах і, нарэшце, забраліся ў такую глухамань, дзе, здавалася, ніколі не ступала нага чалавека. /
Каля звонкага ручая з празрыстай сцюдзёнай вадой князь з дружынай вырашылі спыніцца, каб адпачыць.
Раптам дазорныя паведамілі, што непадалёк знаходзіцца невялікая хаціна, а побач — шмат чалавечых слядоў. Князь з ваяводам адправіліся туды. Падышоўшы да хаціны, яны ўбачылі, як дзверы расчыніліся і на ганку паказалася прыгожая чорнавалосая дзяўчына.
— Як цябе завуць, прыгажуня? — спытаў князь.
— Дубраўка,— адказала яна.
— А мяне —князь Лоў. Дзе твае родныя?
— Працуюць, княжа. У нас гаспадарка вялікая...— Дзяўчына хацела яшчэ нешта сказаць, як раптам, быццам здагадаўшыся, дзеля чаго прыйшлі ваяры, дадала: — Калі вы з мірам да нас, то заставайцеся — месца ўсім хопіць.
Князь, якому Дубраўка адразу спадабалася, вырашыў застацца. Лоў з дружынай пабудавалі драўляны замак і пасяліліся ў ім. Князь Лоў і Дубраўка пакахалі адно аднаго. Неўзабаве згулялі вяселле, а праз год у іх нарадзіўся сын.
Пазней непадалёк утварылася паселішча, якое спачатку назвалі Новы Гарадок, а потым — Наваградак. Цяпер на тым месцы знаходзіцца горад Навагрудак.
АБЛАСНЫ ДРАМАТЫЧНЫ ТЭАТР
АРХІРЭПСКІ ПАЛАЦ
ПЛОШЧАЗОРАК
САБОР СВЯТОГА СТАНІСЛАВА
КАФЕДРАЛЬНЫ САБОР ТРОХ СВЯЦІЦЕЛЯЎ
агілёўская вобласць
такі
Магілёў
лесе
СВЯТА-МІКОЛЬСКІ МАНАСТЫР
-
КАПЛІЦА НА БУННІЦКІМ ПОЛІ g
ён быў дужы. Машэка лёгка вырываў з зямлі разам з карэннем высокія сосны і магутныя дубы.
Але ў жыцці Машэку не пашанцавала. Некалі ў юнацтве пакахаў ён самую пры-
стаў разбойнікам. Ён наводзіў жах на ўсё наваколле, пакуль зноў не сустрэў сваю каханую. Старыя пачуцці абудзіліся ў ягонай душы... Але, калі Машэка задрамаў, жанчына, каб адпомсціць за смерць брата, вострым нажом забіла яго...
Месца, дзе быў пахаваны Машэка, назвалі Магілай Льва. Пазней там спачатку з’явілася вёска, а потым вырас вялікі горад, назва якога добра вядомая ўсім — Магілёў.
СПАСА-ПРААБРАЖЭНСКІ САБОР
з іх вескі, але тая адбагатаму князю. 3 таго Машэка раззлаваўся на ўвесь свет, забіў брата сваёй каханай і,
і Магілёў Lr
Калісьці даўно на ўскрайку вялікай пушчы знаходзілася вёска, дзе, як кажуць людзі, нарадзіўся асілак Машэка. Некалькі дзясяткаў мужчын нічога не маглі зрабіць супраць аднаго Машэкі —
гожую дзяўчыну дала сваё сэрца часу
Бялынічы
чале
ЦАРКВА МАЦІ БОЖАН БЯЛЫНІЦКАН
>
МАСТАЦКІ МУЗЕМ
ІМЯ ВІТОЛЬДА БЯЛЫНІЦКАГА-БІРУЛІ
У старадаўнія часы, калі мангола-татары на з ханам Батыем наступалі на Кіеў, некалькі манахаў КіеваПячэрскай лаўры, каб выратавацца ад варожага нашэсця, адправіліся на лодках па Дняпры на поўнач. Яны хацелі адшукаць ціхае, спакойнае месца і заснаваць там ма/ настыр. 3 сабою ў падарож\ жа манахі ўзялі старажытную ікону, якую лічылі сваёй заступніцай-абаронцай. Доўга плылі вандроўнікі. ЖЯМ МК
. V** ~ J Ч*
t ■• ’V -
Аднойчы на золкуманах, які глядзеў наперад, раптам закрычаў:
— Браты мае, паглядзіце туды! Тут нам трэба спыніцца!
I паказаў рукой на ўзвышша, парослае маладым лесам. А знаходзілася яно непадалёк ад таго месца, дзе зліваліся воды магутнага Дняпра і прыгажуні Друці. Манахі вырашылі выйсці на бераг і трохі адпачыць пасля шматдзённага падарожжа. Некаторыя сумняваліся: ці правільна выбрана месца для будучага манастыра?
Ноччу, калі ўсе бачылі дзясяты сон, цішыню парушыў крык манаха, які стаяў на варце:
Бялынічы
— Глядзіце, браты: што гэта?!
Усе ўскочылі са сваіх месцаў і аслупянелі: манах стаяў на каленях перад старажытнай іконай,ад якой разыходзіліся такія яркія промні, што ў лесе стала светла, як удзень. Манахі зразумелі: гэта Божы знак —яны абралі добрае месца для будучага манастыра.
Для іх, як кажуць людзі, наступілі ясныя светлыя дні і белыя ночы. Адсюль і назва паселішча, якое з’явілася каля манастыра,—Беланочы, або Бялынічы.
ГІСТАРЫЧНАЯ ГАРАДСКАЯ ЗАБУДОВА
Клімавічы
СЯДЗІБНЫ ДОМ КНЯЗЕУ МЯШЧЭРСКІХ
КРЭНДАВЫЯ КАР’ЕРЫ
СВЯТА-МІХАНЛАУСКАЯ ЦАРКВА
кінуўся на дапамогу. Запрог двух валоў, прывязаў вяроўкай панскую карэту і за некалькі хвілін выцягнуў яе з багны. Як узрадаваліся паны!
Галоўны пан (людзі казалі, што гэта мог быць
і сам цар) паклікаў нашага героя і спытаў:
— Як цябе завуць?
— Клім,— пакланіўшыся, адказаў той.
— Няхай тады на гэтым месцы будзе пабудаваны прыгожы горад! I хай называецца ён Клімавічы! f
Калісьці ў даўнія часы ехалі праз нашы мясціны ажно з далёкага Пецярбурга яснавяльможныя паны. Ехалі яны карэтаю, бо аўтамабіляў тады яшчэ не было, як не было і шырокіх дарог — толькі пусткі, балоты. Вось і захрасла тады ў балоце карэта з панамі — у багну правалілася. Як ні лупцаваў вазніца пугай бедных коней, як ні рваліся тыя наперад — усё было дарэмна. Што рабіць?
Непадалёк ад таго месца на хутары жыў з сям’ёй адзін чалавек. Звалі яго Клім. Пачуў ён з боку ба™ лота крыкі людзей
ды ржанне коней і
СВЯТА-МІКАЛАЕУСКАЯ ЦАРКВА
РУІНЫ HA ЗАМКАВАМ ГАРЫ
СТАРАЖЫТНАЕ ПАСЕЛІШЧА
у ма
3 хво
ЦАРКВА
ЎВАСКРЭСЕННЯ ХРЫСТОВАГА
Дужых хлопцаў паны на працу плытагонамі.
Жыў у гэтай вёсцы ленькай хацінцы разам
і Крычаў 1
Гэта было вельмі даўно, яшчэ тады, калі на абодвух берагах па-над Сожам раслі магутныя дубы. Па рацэ сплаўлялі лес. Непадалёк было паселішча. Цяжка жылося бедным людзям, / горкім быў іх хлеб. 3 ранку да вечара працавалі яны на паноў, але атрымлівалі вельмі мала — на жыццё не хапала. )
рай маці хлопец-асілак Ясь, які разам з сябрамі сплаўляў лес. У суседняй хаце
жыла прыгожая дзяўчына Ядвіга. Ясь і Ядвіга кахалі адно аднаго і марылі пажаніцца. Але бацькі Ядвігі былі супраць: яны хацелі аддаць дачку за багатага пана.
Надакучыла жабрацкае жыццё хлопцаў-плытагонаў. Узброіліся сякерамі і вырашылі якія здзекаваліся
Ясю. Сабраў ён яны косамі ды прагнаць паноў, з простых лю-
Крычаў
дзей. Даведаліся пра сялянскі атрад паны і задумалі расправіцца з Ясем. Ён жа, не ведаючы гэтага, пакінуў атрад у лесе, а сам з двума сябрамі прабраўся да хаты Ядвігі, каб забраць яе з сабой. Але панскія слугі
цЯЯН Н I ■> 111 *■ ' ■ ■ ■
схапілі іх.
ПАЛАЦ ПАЦЁМКІНЫХ-ГАЛЫНСКІХ
Раніцай Яся і ягоных сяброў павялі да шыбеніцы, каб пака-
раць смерцю. «Як папярэдзіць хлопцаў, як папрасіць дапамогі?» —
думаў Ясь. I тут у яго з’явілася ідэя. Калі панскія слугі падвялі хлопцаў да памоста, на якім стаяла шыбеніца, Ясь раптам моцна закрычаў. Сябры ўсё зразумелі і таксама падхапілі гэты заклік. Крык, узмоцнены рэхам, разнёсся па наваколлі. Атрад паспеў
своечасова, і неўзабаве героі былі вызвалены. Сяляне прагналі паноўз гэтай зямлі. Ясь і Ядвіга пажаніліся.
3 таго часу паселішча сталі называць Крычаў.
ПОМНІККНЯЗЮ ІЗЯСЛАВУ
СПАСА-ПРААБРАЖЭНСКАЯ ЦАРКВА
РЭШТКІ ВЯЛІКАН ЗАМКАВАЙ БРАМЫ
інская вобласць
ГЗаслаўеі _
У старажытныя часы, калі нашы продкі яшчэ не ведалі хрысціянства, а былі язычнікамі і маліліся драўляным ідалам, у полацкага князя Рагвалода падрастала дачка Рагнеда — прыгожая і разумная дзяўчына. Аднойчы пасватаўся да яе наўгародскі князь Уладзімір. Адмовіла яму Рагнеда, таму што была заручана з ягоным братам — вялікім князем кіеўскім Яраполкам. Страшэнна раззлаваўся наўгародскі князь і захапіў Полацк, забіў на вачах у Рагнеды яе бацькоў і братоў, а князёўну вывез у Ноўгарад і прымусіў стаць ягонай жонкай. Пасля пайшоў з войскам на Кіеў, захапіў горад і забіў Яраполка.
Неўзабаве ў Рагнеды і Уладзіміра нарадзіўся сын, якога назвалі Ізяславам. Рагнеда хацела адпомсціць князю за бацькоў і братоў і, калі муж спаў, кінулася на яго з вострым нажом. Але Уладзімір раптоўна прачнуўся і выбіў зброю з яе рук. Княжацкія слугі схапілі Рагнеду. Яе чакала немінучая смерць. Але з мячом у руках наперад выйшаў маленькі Ізяслаў і сказаў:
— Спачатку, бацька, забі мяне, бо я выклікаю на бой любога, хто захоча пакрыўдзіць маю маці.
Такім чынам, у Рагнеды знайшоўся абаронца.
Тады князь Уладзімір загадаў пабудаваць драўляны замак у глухім кутку полацкай зямлі і адправіў туды Рагнеду разам з сынам. Пазней на тым месцы ўзнік горад, які назвалі ў гонар адважнага Ізяслава —Ізяслаўлем. Цяпер горад называецца Заслаўе.
ГАРАДЗІШЧА
Капыль
СПАСА-УШЭСЦЕУСЖАЯ ЦАРКВА
КАСЦЕЛ
СВЯТЫХ АПОСТАЛАЎ ПЯТРА I ПАЎЛА
Капыль
Калісьці вельмі даўно на тым месцы, дзе цяпер знаходзіцца горад Капыль, стаяў магутны замак, у якім жыўбагаты князь. Непадалёк срэбрам блішчэла вялікае возера. Была ў князя дачка незямной прыгажосці. Князь не дазваляў Паліне (ці проста Полі) гуляць з сялянскімі дзяўчатамі і хлопцамі. I тамудзяўчыназаўсёды сядзела ў святліцы, якая знаходзілася ў высокай вежы.
КНІГІ ОНЛАЙН
