У свеце вялікіх малекул
Памер: 262с.
Мінск 1959
«...за 8 гадоў — з 1958 па 1965 год — рост выпуску ўсіх тканін, уключаючы палатно для трыкатажных вырабаў, на душу насельніцтва павя-
лічыцца на 17 метраў, у той час як за 44 гады (з 1913 па 1957 год) рост выпуску ўсіх іканін на душу насельніцтва склаў 20 метраў» L
500 мільёнаў метраў шарсцяных тканін будзе выраблена на ткацкіх фабрыках Савецкага Саюза ў 1965 годзе. I амаль на 9/10 яны будуць выраблены са штучных і сінтэтычных валокнаў. Амаль у 3 разы больш атрымаюць савецкія людзі шаўковых тканін.
I ў гэтым багацці немалаважную ролю адыгрывае хімія. 3 1485 мільёнаў метраў шаўковай тканіны 1237 мільёнаў метраў будуць выраблены з хімічных валокнаў. У 1965 годзе нашы спажыўцы атрымаюць амаль у два разы болып тканіны, чым у 1958 годзе.
У бліжэйшыя гады на прылаўках магазінаў з’явіцца многа прыгожых трыкатажных вырабаў. Іх вырабляюць з шэрсці і шоўку з нязменным удзелам хімічнай пражы. 3 940 мільёнаў штук большая частка 588 мільёнаў штук — будзе зроблена са штучных і сінтэтычных валокнаў. Амаль у два разы больш, чым у 1958 годзе, будзе выпрацавана трыкатажу ў 1965 годзе.
Хімія выйграла спаборніцтва з авечкай і шаўкапрадам. Хімічныя валокны аказаліся мацнейшыя за натуральны шоўк, больш прыгожыя і даўгавечныя, чым прыродная шэрсць.
Хімія выйграла спаборніцтва і з пушным зверам. 3 хімічных валокнаў навучыліся цяпер рабіць штучнае футра. Паліто, пашытае з капро навага або нейлонавага футра, будзе каштаваць намнога танней, чым лісінае або вавёркавае.
Жаночае футравае паліто са штучнага каракулю будзе каштавапь у 4 разы танней, чым паліто са спецыяльна апрацаванай аўчыны.
У 1965 годзе вытворчасць штучнага каракулю павялічыцца ў некалькі разоў у параўнанні з 1958 годам. 5 мільёнаў квадратных метраў «хімічнага» каракулю атрымаюць савецкія людзі ў 1965 годзе. Для выпрацоўкі такой колькасці футра трэба было б забіць 30 мільёнаў ягнят
Нямала прыгожых і моцных вырабаў шырокага ўжытку атрымаюць савецкія людзі ў бліжэйшыя гады на аснове і са скарыстаннем хімічных валокнаў. Тут і прыгожыя, яркія дываны, ненамакаючыя купальныя кас цюмы, непрамакальныя плашчы.
У 1956 годзе хімікамі створан яшчэ адзін новы від валакна — з нафтавага газу — прапілену, 3 полімеру гэтага газу—поліпрапілену — вырабляюцца ніткі, якія лягчэйшыя за ваду. Іх удзельная вага 0,92. Тканіны з поліпрапіленавых нітак значна лягчэйшыя за натуральныя і штучныя шаўковыя матэрыялы.
Гістарычная праграма паскоранага развіцця хімічнай прамысловасці ў нашай краіне і, у першую чаргу, вытворчасці розных сінтэтычных матэрыялаў дазволіць стварыць вялікую колькасць тавараў шырокага ўжытку і палепшыць народны дабрабыт.
Для паспяховага выканання намечанай партыяй грандыёзнай праграмы будзе пабудавана, пашырана і дабудавана 270 хімічных заводаў. Большасць новабудоўляў увойдуць у строй у бліжэйшыя два-тры гады.
1 X р у ш ч о ў М. С. Даклад на майскім Пленуме ЦК КПСС, стар. 54. Матэрыялы майскага Пленума ЦК КПСС (1958 год), Дзяржвыдавецтва БССР, 1958.
Рыс. 100. Макет аднаго з новых хімічных заводаў, які будзе пабудаваны ў бліжэйшыя гады.
У няперашні час Савецкі Саюз займае па вытворчасці хімічнай прадукцыі другое месца ў свеце пасля ЗША. У 1957 годзе выпуск хімічных тавараў і паўфабрыкатаў узрос у параўнанні з 1913 годам у 112 разох
Аднак у нас усё яшчэ недастаткова выпускаецца сінтэтычных матэрыялаў.
Павелічэнне ж вытворчасці гэтых матэрыялаў дазволіць стварыць дадатковыя крыніцы сыравіны для выпуску адзення, абутку, тэкстылю.
Кіруючыся клопатамі аб дабрабыце народу, партыя і ўрад прынялі рашэнне аб паскораным развіцці хімічнай вытворчасці і асабліва пра, мысловасйі сінтэтычных матэрыялаў.
Савецкі народ не пашкадуе сіл, каб выканаць гэтую грандыёзную праграму. Гэта будзе важны крок на шляху да дабрабыту.
Л I Т A Р A Т У Р A
1. Андрыянаў К А. Крэмній-арганічныя полімерныя злучэнні, Дзяржэнергавыдавецтва, 1946.
2. А н д р ы я н а ў К. А. Высокамалекулярныя крэмній-арганічныя злучэнні, Абарондзяржвыдавецтва, 1949.
3. А н д р ы я н а ў К. А Крэмній-арганічныя злучэнні ў тэхніцы, М., «Знанне», 1956.
4. Арбузоў A. Е. A. М. Бутлераў у кнізе «Людзі рускай навукі», Дзяржтэхтэарэтвыдавецтва, 1948.
5. Архангельскі Б. А. ГІластмасы як заменнікі металаў, Дзяржпланвыдавецтва, 1940.
6. А р х а н г е л ь с к і Б. А. Пластмасы ў суднабудаванні, Абарондзяржвыда.вс-цтва, 1943.
7. А ш к і н а з і Я. В. Зыходныя матэрыялы і некаторыя паўпрадукты ў вытворчасці штучных смол, Дзяржмясцпрамвыдавецтва, 1936.
8. В а р г Э. I. Тэхналогія сінтэтычных пластычных мас, Л., Дзяржхімвыдавецтва, 1954.
9. Б е р л і н A. А. Асновы вытворчасці газанапоўненых пластмас і пластамераў, М., Дзяржхімвыдавецтва, 1954.
10. Брандэрбург Курт. Асновы прасавання пластычных мас, М., Дзяржхімвыдавецтва, 1956.
11. Бур аў A. A., А н д р ы еў с к а я Г. Д. Шкловалакністыя анізатропныя матэрыялы і іх скарыстанне, М., Выдавецтва Акадэміі навук СССР, 1956.
12. Бутлераў A. М. Выбраныя работы па арганічнай хіміі, Выдавецтва Акадэміі навук, 1951.
13. Бароў Г. Сучасныя сінтэтычныя каўчукі, Дзяржхімвыдавецтва, 1948.
14. Бабкоў П. К. Вытворчасць каўчуку з кок-сагызу, Дзяржхімвыдавецтва, 1948.
15. Б е л а к о ў с к і В. М. Вытворчасць і перапрацоўка цэлюлоіду, Дзяржлегпрамвыдавецтва, 1947.
16. В а р д э н б у р г A. КПластычныя масы ў электрапрамысловасці, Дзяржэнергавыдавецтва, 1950.
17. Волкаў A. Н. Вытворчасць цэлафану, Дзяржлегпрамвыдавецтва, 1950.
18. Г а л а й Я. С., Ф і л і п а в a Н. М. Лігнафолевыя і лігнастонавыя падшыннікі, Дзяржмашынвыдавецтва, 1946.
19. Грыгор’еў. Тэхналогія бялковых пластмас, Дзяржмясцпрамвыдавецтва, 1940.
20. Дварэцкі Ф. Г. Пластмасы ў машынабудаванні, Дзяржхімвыдавецтва, 1955.
21. Дагадкін Б. А. Хімія і фізіка каўчуку, Дзяржхімвыдавецтва, 1947.
22. Д р ы н б е р г А. Я. Тэхналогія плёнкаўтвараючых рэчывау, Дзяржхімвыдавецтва, 1948.
23. Д р ы н б е р г А. Я. Тэхналогія лакафарбавых пакрыццяў, Дзяржхімвы давецтва, 1951.
24. Зялі нскі Н. Д. Вялікі рускі хімік A. М. Бутлераў, М., 1949.
25. Іваноў В. I. Малекулы-гіганты, Выдавецтва Акадэміі навук, 1951.
26. К е д р а’ў с к і В. В. Бялковая структура клетачнага тыпу, Выдавецтва Акадэміі навук, 1946.
27. КоршакВ. В., Рафікаў С. Г. Уводзіны ў вывучэнне высокамалекулярных злучэнняў, Выдавецтва Акадэміі навук, 1946.
28. Корш ак В. В. Сінтэз і даследаванне высокамалекулярных злучэнняў, Выдавецтва Акадэміі навук, 1949.
29. Коршак В. В. Хімія высокамалекулярных злучэнняў, Выдавецтва Акадэміі навук, 1950.
30. Крашкоў А. П. Крэмній-арганічныя злучэнні ў тэхніцы, Прамбудвыдавецтва, 1956.
31. Казлоўскі А. Л. Вытворчасць і перапрацоўка сінтэтычных смол, Дзяржрасмясцпрамвыдавецтва. 1949.
32. Каўчуканоеы СССР, Зборнік «Раслінная сыравіна», т. I, Батанічны інстытут, Выдавецтва Акадэміі навук СССР, 1950.
33. Каўчук і каўчуканосы, Выданне Акадэміі навук, 1936.
34. Л ебедзеў С. В. Жыццё і працы, ОНТІ, Хімтэарэт, 1938.
35. Літвін О. В. Сінтэтычныя латэксы, Дзяржхімвыдавецтва, 1953.
36. Літвін О. В. Сучасныя метады сінтэзу каўчуку, Дзяржхімвыдавецтва, 1954.
38. Акадэмік Лебедзеў С. В., Выдавецтва Акадэміі навук, 1954.
39. М е й ц і н Я. М. Пластмасы, Дзяржхімвыдавецтва УССР, 1949.
40. Падгарадзецкі Е. К. Тэхналогія вытворчасці плёнак з высокамалекулярных злучэнняў, Выдавецтва «Пскусство», 1953.
41. Пятроў А. Д. Шляхі развіцця арганічнага сінтэзу, М., 1943.
42. Пятроў Г. С. Тэхналогія сінтэтычных смол і пластычных мас, Дзяржхімвыдавецтва, 1946.
43. Пятроў Г. С., Лосеў 1. П. Хімія штучных смол, Дзяржхімвыдавецтва, 1951.
44. Раговін 3. А. Новае ў хіміі цэлюлозы, Дзяржхімвыдавецтва, 1945.
45. Раговін 3. А. Хі.мія і тэхналогія вытворчасці віскознага валакна, Дзяржхімвыдавецтва, 1940.
46. Р о з е н Б. ЯМатэрыялы неабмежаваных магчымасцей, Выдавецтва «Знанне», 1957.
47. Рогава 1. В. Хімічная тэхналогія натуральнага і штучнага шоўку, Дзяржлегпрамвыдавецтва, 1945.
48. Роскін Е. С. Сучаснае і будучае сінтэтычных валокнаў, Л., Таварыства па распаўсюджанню палітычных і навуковых ведаў, 1957.
49. Рабініна С. В. Фармапласт, Дзяржвыдавецтва літаратуры па будаўніцтву і архітэктуры, 1953.
50. Сергіенка. Сінтэтычны каўчук, Дзяржхімвыдавецтва, 1940.
51. Смірноў Н. Н. Сінтэтычныя каўчукі, Дзяржхімвыдавецтва, 1954.
52. Талмуд Д. Л. Будова бялку, Выдавецтва Акадэміі навук СССР, 1946.
53. У с п е н с к і П. П. Плексіглас, Абарондзяржвыдавецтва, 1953.
54. Ушакоў С. Н. Эфіры і пластмасы на іх аснове, Дзяржхімвыдавецтва, 1941.
55. Ф а в о р с к і А. Я. Зборнік выбраных твораў, Выдавецтва Акадэміі павук, 1940.
56. Шайбер I. Хімія і тэхналогія штучных смол, Дзяржхі.мвыдавецтва, 1949.
57. Шэйдзін 1. А. Драўнянаслаістыя пластыкі, Дзяржлеспаперавыдавецтва, 1956.
58. Шастакоўскі М. Ф. А. Я. Фаворскі, Выдавецтва «Правда», 1950.
59. Ш т у р м а н A. А. Тэхналогія прасаваных вырабаў тэрмарэактыўных пластмас, М., Дзяржмедвыдавецтва, 1956.
60. Шугал Я. Л., Бараноўскі В. В. Слаістыя пластыкі, Дзяржхімвыдавецтва, 1953.
61. Шуцкі С. В., П у р к і н В. С. Вінілпласт, Дзяржхімвыдавецтва, 1953.
62. Чагадаеў Д. Д. Фторапласт, Дзяржхімвыдавецтва, 1956.
63. Я х н і н С. 3., Л а м б a К. Д. Пластычныя масы і іх скарыстанне 'на чыгуначным транспарце, Транспартнае чыгуначнае выдавецтва, 1954.
3 М Е С Т
Стар
Прадмова . . 3
Раздзел першы. Структурная тэорыя Бутлерава
I. Прадказанне, якое здзейснілася . . 5
2. Барацьба супрацьлеглых тэорый 8
3. Гісторыя адной спрэчкі .11
4. У спрэчку ўступае Бутлераў ...... .14
5. Перамога перадавой тэорыі .18
6. Вялікія і малыя малекулы ...... 20
Раздзел друті. Хімікі спаборнічаюць з шаўкапрадам
I. Рэамюр атрымлівае пісьмо 24
2. Хімікі вучацца ў шаўкапрада 26
3. Прыгоды цэлюлознай малекулы 28
4. Ксантагенат — «які нарадзіўся аранжавым» 32
5. Віскоза становіцца шоўкам . . 34
6. Савецкія віскозныя камбайны 35
7. Віскоза заваявала прызнанне 38
8. Шоўк спрачаецца са сталлю ... 41
9. Хімікі будуюць «мосцікі» ... 44
10. Шэрсць робяць з тварагу 47
11. Шэрсць з гароху і бобу .... 51
12. Футра... з дрэва 53
Раздзел трэці. Валакно з сажы, вады і паветра
1. Вучымся сшываць малекулы 56
2. Каталізатары — «хімічныя іголкі» 59
КНІГІ ОНЛАЙН
