Ехаў поўны воз дзівос
Вершы, смяшынкі, лічылкі, небыліцы, скорагаворкі, загадкі
Міхась Пазнякоў
Выдавец: Юнацтва
Памер: 143с.
Мінск 1994
Крупамі тут проста Я цяпер паўстала, Hi аўсом, ні просам — Крупамі з крухмалу.
(Сага I. Старажытнае сказанне. Сага II. Крупы з крухмалу сагавай пальмы.)
САКІ
Я жанчыне век служу.
У халаднаваты дзень Клапатліва ёй кажу: Сёння ты мяне адзень.
А вірласты мой сабрат Парыбачыць вельмі рад. Лезе ў сажалку, раку, Верна служыць рыбаку.
(Сак I. Жаночая вопратка.
Сак II. Рыбалоўная снасць.)
CEHA HA СЕНЕ
Адно жывёле будзе ежай Зімой на ферме ці ў хляве.
Другая ў горадзе замежным Спакойнай рэчкаю плыве.
(Сена I. Скошаная і высушаная трава.
Сена 11. Рака ў Францыі.)
ТРЫ СОЛІ
Нараджаецца ў вадзе, Нам патрэбная ў ядзе.
Ёсць і ў музыцы таксама — Пяты гук музычнай гамы.
Іх у меру вы ўжывайце, Імі вы не злоўжывайце, Бо, сябры мае, інакш За настрой баюся ваш.
I яшчэ ёсць соль адна, Пры грашах была яна. Бачыў я яе ў Перў, Верце, праўду гавару.
(Соль I. Сталовая соль.
Соль II. Нота.
Соль III. Былая граійовая адзінка Перу.)
СОН ПРА СОН
Ён прыйшоў уночы
I закрыў мне вочы.
I, на крылах бы, панёс У краіну ўсіх дзівос.
<4
На паляначцы лясной Паказаў мне ўлетку I назваў сабой Прыгажуню-кветку.
(Сон I. Стан спакою; тое, што сніцца.
Сон II. Т равяністая расліна.)
ТАКСА НА ТАКСУ
Мне расцэнкаю варта На тавары назвацца, Ці размерам аплаты За паслугі і працу.
$
Тут — расцэнак ніякіх,
Тут няма плацяжу, Тут я назву сабакі Вам, сябры, падкажу.
(Такса I. Дакладная расцэнка тавараў; размер аплаты працы і паслуг.
Такса II. Невялікі гладкашэрсны сабака.)
ТАНКІ
Я — машына баявая, Да таго ж — і бранявая.
У вайну з вялікай славай За свабоду ваявала.
А вось я — цывільны, Па натуры — мірны. Вадкасці трымаю, Многа наліваю.
(Танк I. Баявая бронемаійына.
Танк II. Бак, цыстэрна.)
ТУМАНЫ
Аднаго мы добра знаем: На лугі пад вечар Белай воўнай выпаўзае Ён з густой сінечы.
Нумізматаў мы папросім Пазнаёміць нас з другім, У Іране ён калісьці Быў не простым — Залатым.
(Туман I. Прыродная з’ява. Туман II. Іранская залатая манета.)
ТРЫ ТУШЫ
3 першым На вакзале Мы апоўдні сёння
...
Радасна віталі Сябра-чэмпіёна.
А з другою, Чорнай, Вадкай, як чарніла, Мы чарцёж учора Хораша чарцілі.
А калі з Аркадзем Першы раз гулялі Ў клубе на більярдзе — Трэцяга спаткалі.
(Туш I. Кароткае музычнае прывітанне.
Туш II. Фарба.
Туш III. Выпадковы дотык да шара ў гульні на більярдзе.)
ФЕРМЫ
Гаспадаркай тут я буду, Вам сустрэнуся я ўсюды, Дзе вырошчваюць кароў, Птушак, коней і звяркоў.
Ну, а тут я — Частка моста, Адшукаць мяне вам проста, Нават без інструкцыі, Я — імя канструкцыі.
(Ферма I. Гаспадарчае прадпрыемства.
Ферма II. Канструкцыя з металічных ці драўляных брусоў.)
ХАРЭІ
Тут — я рытмам апантаны, Бо ў паэзіі жыву.
Я памер вам вершаваны, Двухскладовы, назаву.
Тут — на Поўначы я снежнай I дапамагчы мастак Кіраваць усім запрэжкай I аленяў, і сабак.
(Харэй I. Вершаваны памер. Харэй 11. Доўгі шост.)
ШАШКІ
Слынная дама У спорце — адна,
Лютай калісьці Другая была.
Ходзіць па клетках 3 бітвы ў музеі
Даўно перайшла.
Заўсёды яна.
(Шашка I. Кружок для гульні ў шашкі. Шашка 11. Халодная зброя.)
ЮШКІ
У вясковая хаце Вы яе шукайце. Металічная яна, Круглая і чорная,
відна,
I адразу не Бо сядзіць У коміне.
А цяпер — Яна ўжо страва. Ну, а каб яе зварыць, Свежай рыбы
I прыправы Неабходна раздабыць.
(Юшка 1. Металічны кружок, якім закладаюць адтуліну ў коміне.
Юшка II. Страва.)
ЗАГАДКІ НА АНТОНІМЫ
Вам загадкі зноў, Ды на пары слоў.
Іх сакрэт увесь — Процілеглы сэнс.
* * *
Вабіць нас яно заўжды Ягадамі, жытам, Звонкай свежасцю вады, Сонечным блакітам.
А яна палоніць сном Луг, і сад, і поле, Пакрывае рэчку льдом, Снегам — наваколле.
(VWIS П1д{£)
*
* *
Тут — Радзіма, Кут адзіны, | Самы родны I На ўвесь свет,
Тут — Няродная краіна, Незнаёмы, Новы край.
Тыя любыя мясціны, Ну, а лёс
Дзе з’явіўся ты
На
свет.
Сюды закіне — Нібы родны, Паважай.
(ттж&к — кшчьт&тмкпд )
* * *
Адзін — і сее, і будуе, Гатуе, возіць, рамантуе, Працуе рупна, без прынукі I мае залатыя рукі.
Другі — няўмелы і няўдалы, I абыякавы, і вялы.
Яго не радуе работа, Бо ім валодае лянота.
— жнШіпсІц)
*
*
*
Напаткаць яно
Павінна
Тых, хто ўчыніць Зло, правіннасць.
А яна вось — Дар ці плата Тым, працуе хто Заўзята.
<
(VQOdV2VH£^ дНШХІГГЯПЦ )
* * *
Усё жыццё Адна другому Яны — загадкамі заўжды.
На ёй —
Жыць хораша жывому, Ёсць нівы, рэкі, гарады.
А ў ім —
Аблокі, сонца, зоры I безліч розных таямніц.
Яно — блакітны гмах высокі, Яна — прад намі век ляжыць.
(пдэн — kvwk£ )
* * %
Адзін — вясёлы, поўны сілы, На плён і шчасце спадзяецца.
Штодзень, нібы на крылах, Да мары ўпэўнена імкнецца.
Другі — разгублены, маркотны, Нікому ўжо не давярае, Жыве, працуе без ахвоты, Усё бяздумна асуджае.
(іэмрэй — urnniuy)
* * *
Называецца напрамкам, Сонца — Выпускае сонца Госць тут
Ранкам. Вечарамі.
I напрамак тут
Таксама, (qvxve — дохэд)
* * *
Тут я — хлопец малады, He зважаю на гады, Я вясёлы і здаровы, У жыццёвы шлях гатовы.
Ну, а ён
Пражыў нямала, За яго плячыма — Сталасць.
* * *
У яго
На схіле год Са здароўем Шмат турбот. Нам яго, Хачу дадаць, Трэба, дзеці, Шанаваць.
(Qd£Q — xmQj)
Яны — варожыя заўсёды,
I не жадайце іх мірыць, Бо не патрэбна іхняй згоды, Яе не можа нават быць.
Няхай адна перамагае — Святая, светлая штораз, Прамая, шчырая, якая Красою напаўняе нас.
(КНЭ&КХ — VQ^Vdjj)
Адгадаць зноў Прапаную Процілеглых Пару слоў, 3 іх адно — Прадмет, Ці рэч, якую
Нехта некалі Знайшоў.
А другое з іх Падкажа Ці прадмет, Ці рэч — прапажу.
(Vindl3 — ГЫ(ЮХПН£)
* * *
Яно квітнее і вірыць, Яно працуе і спявае, I больш каштоўным за яго, Сябры, Нічога ў свеце не бывае.
$
А гэта — гібельны прысуд Яму выносіць, касцяная, I для кагосьці там ці тут Яго навек яна спыняе.
(qhdawo — эМтж)
* * *
Брат, празрысты, светлы, Працаваць нас кліча.
Запрашае ветла Спаць сястра-чарніца.
$
Ім абоім, верце, (He па іхняй волі) Разам не сустрэцца, He пабыць ніколі.
(hOH — RHdStf)
*
* *
Што сабраць нас Нельга разам — Тут няма сакрэту, Бо мы розныя падкажам Вам напрамкі свету.
3 нас адзін — Заўжды лагодны, Цёплы, санцавейны, А другі —
Часцей халодны, Ледзяны, завейны.
(hVH&OU — QHdEQ^Ojj)
* * *
Адны — раней Жывуць, ствараюць
I пра другіх Заўсёды дбаюць.
I даючы другім жыццё, Сыходзяць самі ў небыццё. Між імі
Сувязь ёсць жывая.
Другія —
Першых прадаўжаюць.
(iXQmimm — ixQodu)
* * *
Без яго жыццё — самота, Ён — надзея, і пяшчота, I памочнік ён, і брат, Хай у нас іх будзе шмат.
А ягоны антыпод Прынясе нам шмат нягод. Будзем моцна сябраваць, Каб яго не сустракаць.
(zndoe — dvgvj)
* * *
Адзін — высокі і магутны, Сапраўдны велікан, асілак. Або паміж людзей славуты Сваёй душы чароўнай сілай.
Другі — маленькі, невысокі, 3 аршын ён ростам будзе, пэўна. Ці ў нейкай справе недалёкі, Нікчэмны нават і мізэрны.
(пж2ій — lumij)
I .
* * *
Ён патрэбен нам усім Дзеля працы, шчасця. Мы заўсёды разам з ім Будзем усміхацца.
А яна — бяда і зло, Мора слёз і болю, I яе — каб не было Анідзе, ніколі!
(rnmve — dim)
* * *
Адно — і шчырасць, і спагада. Багацце, прыгажосць — у ім.
У сэрцы і ў штодзённых справах Яго патрэбна несці ўсім.
Другое — слёзы і нягоды.
Злачынства, шкода і хлусня. Змагацца трэба з ім заўсёды, Каб радасць поўніла штодня.
(оіге — odgntf)
* * *
Я настрой усім ствараю
I здароўе паляпшаю. Радасць, весялосць, удачу Шчыра, гучна абазначу.
А вось ён бываць ахвочы Там, дзе боль, бяда і скруха. Ён слязамі поўніць вочы, I яго балюча слухаць.
(ыпаі —
* * *
Адна — прыроду ажыўляе, У квецень дрэвы апранае I з поўдня цёплага дамоў Вяртае ластавак, буслоў...
Другая — ураджай збірае
I хутка дрэвы распранае. Крылатых рупных жыхароў На поўдзень адсылае зноў.
(яндэов — пнэкд)
* * *
Сястра нараджаецца ўночы, Ласкавая, ціхая, крочыць Насустрач чарговаму дню I свет абуджае ад сну.
А брат нараджаецца днём, Усіх зачароўвае сном. Запальвае зорку за зоркай I ўночы знікае глыбокай. (dvhdd — vhmnj)
* * *
Адна — кагосьці сустракае, Часцей прыемнаю бывае. Яе заўсёды прызначаюць, Яе з надзеямі чакаюць.
Другая — сумнаю і горкай, Кароткай, доўгаю бывае.
Адно яна і робіць толькі, Што ўсіх на свеце разлучае.
(m^vcvd — nhedij£j)
* * *
Першую прыносяць талент, Працавітасць, прыгажосць, Мы заўжды яе вітаем, Рады, што яна ў нас ёсць.
А другую выклікаюць Здрада, ленасць і хлусня, Хай заўсёды абмінае Нас усё жыццё яна.
(пдянт — mmrj)
* * *
Абедзве часта нас даймаюць, Шукаць ратунку прымушаюць.
Адна з іх летам узнікае, Штораз купацца заклікае.
Калі яна мацнее ўдзень, Імкнемся мы схавацца ў цень.
Другая — холадам сцюдзёным Зімой завітвае да нас.
Пад стрэхі вераб’ёў загоніць, Дыханнем ледзяным абдасць.
(nwotftj — nyiduj)
* * *
Адна — праз барацьбу і веру 3 нястачы, ланцугоў, нягод Да незалежнасці наперад Вядзе няскораны народ.
Другая — сее горыч, страты (Няхай навек яна згарыць), Бо праўду кідае за краты, Хаця, вядома, да пары.
(KlfOOKU VQOQV9J)
* * *
He зраблю вам адкрыцця,
Я — здарэнне, выпадак з жыцця. Я — гісторыя на яве, Я была на самай справе.
А яна — наадварот.
Бо фантазій розных плод, Нерэальнае паданне, Выдумка-апавяданне.
(пЬппядэн — яітд )
* * *
Яна — маўклівая, нямая, Безабаронная такая.
Калі патрэбна адпачыць, Яна павінна побач быць.
А ён як з’явіцца, цягучы, Нястрымны, гулкі ці пявучы, To, безгалосая, якраз Яна пакіне ўмомант нас.
(w&m —
* * *
Прамяніста-залатое Дзіва гэтае зямное.
Дорыць сонца нам яго, Ясна-ясна з ім — кругом.
А як толькі промні сонца Дагараць на гарызонце, Цёмнай хусткаю цыганка Ахіне зямлю да ранку.
(vdwah — oviK0j)
ЗМЕСТ
У РОДНЫМ КРАІ
(вершы)
Скарына — 4
Малюнак — 5
Я прыеду — 6
Матчына любоў — 7
Помнік герою — 8
Матуля — 9
Дамок для Рэкса — 10
Казкі — 11
У выхадны — 11
Мой буслік — 12
Радзіма — 12
У заапарку — 13
Паўлін — 13
Насарог — 13
Вярблюд — 14
Бягун — 15
Хітры ткач — 15
Галка і галчаняты — 15
Ліса і курачка — 16
Лянівы ёрш — 18
Зязюля — 19
Жарабя — 19
Хваравіты Янот — 20
У магазіне — 21
Дазор — 21
Грэх — 22
Тырады — 22
Пра пракосы і пра
косы — 22
Выхвалякі — 23
Хто што або дзе і
чым запраўляе — 23
Пра імёны — 24
Кот і мышка — 26
КНІГІ ОНЛАЙН
