КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Л. Вольскі А. Глобус С. Садоўская А. Хадановіч МАСТАЦТВА БЕЛАРУСІ XX СТАГОДДЗЯ ПАРЫЖСКАЯ ШКОЛА ДЛЯ ДЗЯЦЕЙ для дзяцем і ўсіх на свеце МАСТАЦТВА БЕЛАРУСІ XX СТАГОДДЗЯ. ПАРЫЖСКАЯ ШКОЛА Мінск «Медысонт» 2018 УДК 821.161.3-93 ББК 84(4Бен) М32 Аўтары: Л. Вольскі, А. Хадановіч (вершы) А. Глобус (казкі, гульні і гістарычныя даведкі) А. Глобус, С. Садоўская (гульні і гістарычныя даведкі) Мастацтва Беларусі XX стагоддзя.Парыжская школа : для М32 дзяцей і ўсіх на свеце / Адам Глобус [і інш.]. — Мінск : Медысонт, 2018. — 112 с. ISBN 978-985-7199-46-4. Кніга «Мастацтва Беларусі XX стагоддзя. Парыжская школа» створана для сямейнага чытання. Тут вы знойдзеце вершы і гульні, кароткія біяграфіі і карціны вядомых мастакоў — ураджэнцаў Беларусі, якія сталі вядомымі ўжо на чужой зямлі, у сталіцы Францыі. УДК 821.161.3-93 ББК 84(4Бен) ISBN 978-985-7199-46-4 © Калектыў аўтараў, 2018 © Афармленне. ТАА «Медысонт», 2018 Парыж. «Вулей» ПРАДМОВА Парыжская школа — асобны феномен для беларускага мастацтва і нашай гісторыі. Станаўленне цэлага пакалення мастакоў, якія нарадзіліся ў Беларусі, адбылося ў Еўропе. Жыццё рознымі шляхамі прывяло кожнага з іх у Парыж. Амаль што ўсе яны жылі ў «Вуллі», доме-камуне для мастакоў.які адначасова стаў і галоўнай лабараторыяй мадэрнісцкага мастацтва пачатку XX стагоддзя. Усе гэтыя беларускія мастакі сталі прадстаўнікамі Парыжскай школы нароўні з Пабла Пікаса, Амедэа Мадзільяні, Фернанам Лежэ і іншымі сусветна вядомымі майстрамі. Дзякуючы калекцыянерскай дзейнасці Белгазпрамбанка ў нашу краіну вяртаюцца шэдэўры мастакоў Парыжскай школы — ураджэнцаў Беларусі, творцаў, якія праславіліся за яе мяжой. А разам з карцінамі вяртаюцца і іх імёны, якія зноўку ўпісваюцца ў нашу гісторыю, у нашу памяць, у сучасны кантэкст. Але гэта не хуткі працэс. Гэтая кніга — яшчэ адна магчымасць бліжэй пазнаёміцца з творчасцю нашых сусветна вядомых суайчыннікаў, тых, кім мы можам ганарыцца, каго мы павінны памятаць. А яшчэ, як і заўсёды, гэтая кніга створана для таго, каб дзеці і бацькі маглі цікава правесці час разам, даведацца нешта новае, пачытаць вершы ды казкі, памаляваць і пагуляць. Перад вамі трохі хуліганскі падручнік гісторыі мастацтва. Гуляйце і ведайце сваіх мастакоў! ШТО РАБІЦЬ 3 ГЭТАЙ КНІГАЙ? Можна чытаць яе ад першай да апошняй старонкі. I ад апошняй да першай. Таксама ты знойдзеш у ёй вершы — іх можна чытаць і нават спяваць. Адказваць на пытанні з кнігі і задаваць пытанні дарослым. А яшчэ можна насіць гэтую кнігу на галаве, каб навучыцца хадзіць, як каралі і каралевы. У гэтай кнізе абавязкова ТРЭБА маляваць! Пачні зараз на суседняй старонцы. Тут, здаецца, амаль нічога не напісана і нічога не намалявана. Трэба гэта тэрмінова выправіць! Бяры каляровыя алоўкі і малюй першае, што прыйдзе ў галаву. Ого, ды гэтую кнігу ўзяўся чытаць сапраўдны мастак! Перагортвай старонку, там пачынаюцца гісторыі пра вядомых творцаў Парыжскай школы. Марк Шагал Марк Шагал — самы вядомы мастак з Беларусі. Яго карціны можна ўбачыць у музеях Масквы і Парыжа, НьюЁрка і Стакгольма. 3 1923 года Марк Шагал стаў жыць у Парыжы, але ён ніколі не забываў свой родны горад — Віцебск. Шэдэур М. Шагал. Зялёны пейзаж.1948 — 1950 Як табе здаецца, якога колеру гэты свет? Чаму? А што гэта за горад? Вядома, гэта родны для Марка Шагала Віцебск, такі дзіўны, магічны, пранізаны зялёным святлом, нібы ўбачаны ў сне. «Усё, што я калі-небудзь зрабіў у мастацтве, — казаў майстар, — было народжана любоўю. I мая самая вялікая любоў — гэта Віцебск і неба над Віцебскам». ГУЛЬНЯ Часам кажуць: нехта глядзіць на свет Як ты думаеш, што гэта значыць? Здаецца, што Марк Шагал глядзеў на Віцебск праз зялёныя акуляры. Паспрабуй і ты ўявіць, што пазіраеш на свой любімы горад праз, напрыклад, аранжавыя, жоўтыя ці сінія акуляры. 3 дапамогай каляровых алоўкаў паспрабуй паказаць, што ты мог бы пабачыць! МАЛЮЙ ТУТ М. Шагал. Гадзіннік на палымяным небе. 1948 — 1950 КАЗКА Адам Глобус Кошка і мышка Казка пра пеўніка, намаляванага Маркам Шагалам на шматколернай карціне «Гадзіннік на палымяным небе» Казку пра кошку і мышку я пачуў ад сіняга пеўніка. Ён спяваў яе гадзінніку. Той удзячна памахваў маятнікам і слухаў вось такую казку... Было тое даўно. Яшчэ тады, калі на ўсім белым свеце жыла толькі адна кошка. Клікалі тую адзінокую кошку Мышкай. Яна была шэрая, як сапраўдная мышка. У яе было шмат розных сяброў і сябровак. Кошка сябравала з сабакам і пеўнікам, з каровай і канём, з баранам і казой, але самай вялікай сяброўкай кошкі была маленькая шэрая мышка, якую ўсе клікалі Кошкай. Шэрая мышка і шэрая кошка так сябравалі і так любілі адна адну, што аднойчы вырашылі памяняцца імёнамі. Тады кошка і стала Кошкай, а мышка зрабілася Мышкай. Толькі баран і каза, конь і карова, пеўнік і сабака не адразу змаглі прывыкнуць да новых імёнаў кошкі і мышкі. Шмат хто па звычцы называў кошку Мышкай, а мышку — Кошкай. Мышцы надакучыла такая блытаніна, і неяк яна прыйшла да кошкі, каб вярнуць сабе старое імя: — Дарагая сяброўка, давай зноўку памяняемся імёнамі. Ты зноў станеш Мышкай, а я, твая найлепшая сяброўка мышка, зноў стану Кошкай. — Дарагая сяброўка, мы толькі пачалі прызвычайвацца да новых імёнаў. Навакольныя толькі-толькі перасталі памыляцца з нашымі імёнамі, а ты зноў хочаш усё паламаць і канчаткова ўсіх заблытаць. Цяпер я кошка, якую ўсе будуць называць Кошкай. Ты — мышка, якую ўсе рана ці позна стануць называць Мышкай. Так будзе. Павер мне! Я не буду нічога вяртаць. He стану нічога блытаць. Ведаеш, як кажуць? Рыбка плыве, назад не аддае! — так кошка адказала мышцы. Мышка раззлавалася і ўкусіла кошку за хвост. Ды так моцна, што кошка пакрыўдзілася на мышку на ўсё астатняе жыццё. 3 таго дня, з той сваркі і пачалася варажнеча кошкі з мышкай. I такая, што ўсе кошкіны кацяняты і ўсе мышкіны мышаняты працягваюць яе. Усе кошкі, колькі іх ёсць на белым свеце, палююць на мышак, а ўсе мышы, дзе толькі могуць, робяць розную шкоду кошкам: абкрадаюць, прыносяць ім хваробы і не даюць жыць спакойна. Людзі кажуць, што ў далёкай будучыні ўсе кошкі абавязкова памірацца з усімі мышкамі. Наступіць шчаслівы дзень — і жывёлы зноў памяняюцца імёнамі. 3 таго дня кожная кошка зноў будзе насіць імя Мышка, а кожная мышка зноў стане звацца Кошкай... Сіні пеўнік ведае шмат казак. Ён расказвае іх не толькі гадзінніку, які ўдзячна памахвае маятнікам, але і дзяўчатам і хлопцам. Ён расказваў іх і знакамітаму мастаку Марку Шагалу, які вельмі любіў слухаць казачніка-пеўніка і намаляваў яго на сваёй карціне «Гадзіннік на палымяным небе». Казку пра кошку і мышку сіні пеўнік пачуў ад прадзеда, якому яе расказаў ягоны прапрадзед, які жыў даўнодаўно, калі на свеце была толькі адна шэрая кошка, якую звалі Мышкай. М. Шагал. Аўтапартрэт. 1973 3 біяграфіі Марк і Віцебск Марк Захаравіч Шагал нарадзіўся ў горадзе Віцебску ў небагатай сям’і. У 1906 годзе ён вучыўся ў вядомага віцебскага мастака Юдаля Пэна, потым у Пецярбургу, у Парыжы. У 1917 годзе Шагал на некалькі гадоў зноў вярнуўся ў родны горад, каб адкрыць Віцебскае мастацкае вучылішча і выкладаць у ім. У 1923 годзе мастак назаўжды з’ехаў у Парыж. Але Віцебск Марк памятаў і любіў заўсёды. «Дарагія мае, родныя мае зоркі, яны праводзілі мяне ў школу і чакалі на вуліцы, пакуль я пайду назад. Прабачце мне, мае бедныя. Я пакінуў вас адных на такой страшнай вышыні!.. Мой сумны і вясёлы горад! Малым дзіцем глядзеў я на цябе з нашага парога. I ты ўвесь адкрываўся мне... Платы, каламутная рэчка, спатоленыя малітвы — усё перад вачыма. Словы не патрэбныя. Усё ўва мне: то прытаіцца, то заварушыцца, то ўзаўецца, як памяць пра вас», — пісаў мастак у сваім дзённіку «Маё жыццё». ГУЛЬНЯ ) Што адбываецца на гэтай карціне? ( Што ў ёй незвычайнага? Праца Шагала трохі нагадвае дзіцячы малюнак. Але гэта не таму, што мастак не ўмеў маляваць, а таму, што ён, як дзеці, любіў ствараць чароўныя светы і прыдумляць дзіўныя гісторыі. / ) Якая гісторыя схавана ў гэтай карціне? J Што было да намаляванага моманту, । а што здарылася пасля? Калі гісторыю намаляваць, то атрымаецца комікс. На наступнай старонцы мы пакінулі пустыя акенцы для твайго апавядання ў малюнках, у якім карціна Шагала павінна стаць яго часткай. Прыдумай свой варыянт і намалюй яго! He забывай упісваць думкі ці фразы герояў у воблачкі. МАЛЮЙ ТУТ М. Шагал. Акрабатка на кані. 1959 М. Шагал. Закаханыя. 1981 Верш Шагал Шагала ведаюць у свеце Усе — дарослыя і дзеці. Паехаў з Віцебска ў Парыж ён I там дабраўся да вяршыняў. Вісяць ягоныя карціны I ў Нью-Ёрку, і ў Афінах. Ад Барселоны да Шанхая Ўсе ў захапленні ад Шагала. Але заўжды ты мусіш помніць: Шагал — ён віцебскі, наш, хлопец. Лявон Вольскі Хаім Суцін 13.01.1893 9.08.1943 Хаім Суцін — адзін з самых вядомых прадстаўнікоў Парыжскай школы. Да 2012 года ў Беларусі не было ніводнай яго карціны. У лютым 2012-га Белгазпрамбанк купіў карціну «Вялікія лугі ў Шартры, каля віядука» на аўкцыёне Крысціс, а ў 2013 годзе на аўкцыёне Сотбіс — карціну «Ева». Цяпер апошняя прызнана самым дарагім палатном у Беларусі, абедзве названыя карціны ўключаны ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь. Шэдэўр X. Суцін. Вялікія лугі ў Шартры, каля віядука. Каля 1934 Што намалявана на карціне? Як ты думаеш, у якой краіне ўбачыў гэты пейзаж Суцін? Які настрой у пейзажа? Гэтую карціну Суцін напісаў ў 1934 годзе, калі гасцяваў у сваіх сяброў у маёнтку Леў блізу Шартра, у Францыі. Прырода, якая атачала мастака, і яго ўласны настрой сталі адзіным цэлым у гэтай карціне. ГУЛЬНЯ Хаім Суцін маляваў не проста рэальнасць, а тое, як гэтая рэальнасць адлюстроўвае яго ўласны стан. ? Паспрабуй і ты намаляваць пейзаж-настрой! На суседняй старонцы мы пакінулі людзей з карцін Суціна, а ты намалюй прыроду і свет вакол іх так, каб было зразумела, які ў цябе настрой сёння. Q падкрэслі патрэбнае —- Настрой аўтара Зводка надвор’я на маёй карціне сёння: 3 біяграфіі Хаім і яго жыцці Хаім Суцін (на іўрыце Хаім значыць «жыцці», не адно, а шмат) родам з мястэчка Смілавічы, якое знаходзіцца за 40 кіламетраў ад горада Мінска. Ён нарадзіўся ў беднай сям’і і быў дзясятым з адзінаццаці дзяцей. Бацька будучага мастака, Саламон Суцін, працаваў краўцом і жаданне сына стаць мастаком не падтрымліваў, лічыў, што хлопец таксама павінен быў стаць краўцом або шаўцом.