Метэаралогія і кліматалогія
Практыкум
Выдавец: Вышэйшая школа
Памер: 223с.
Мінск 2011
Апрацоўка вынікаў снегаздымкі робіцца адразу пасля заканчэння палявой працы. Запіс вынікаў апрацоўкі ажыццяўляецца ў адпаведнасці з формай кніжкі КМ-5 (табл. 9.3, 9,4).
Табліца 9.3
Запіс вынікаў снегамерных здымак у кніжцы КМ-5
Снегаздымка на палявым маршруце
Год: 2010 Станцыя (пост); Радашковічы
Месяц: люты Маршрут: палявы, лясны (падкрэсліць)
Дата: 28 Вышыня снегавога покрыва (см)
Вышыня снегавога покрыва
Нумар пункта
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Сума
00
6
11
18
21
19
17
13
8
15
10
138
10
4
12
25
28
23
30
35
31
27
20
235
20
16
15
21
14
12
17
8
10
13
9
135
30
7
6
0
1
2
5
7
10
11
49
40
8
14
2
1
3
8
6
4
46
50
5
13
10
10
11
22
27
21
24
20
163
60
17
12
8
18
23
7
14
11
18
17
145
Заканчэнне табл. 9.3
Нумар пункта
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Сума
70
10
9
7
11
16
8
13
7
13
13
107
80
19
13
12
9
7
15
17
14
12
10
128
90
10
5
6
0
7
10
11
17
14
8
88
Сума
102
110
109
112
118
129
146
134
152
122
1234
12
Сярэдняя вышыня hQ снегавога покрыва на маршруце (без уліку сярэдняй таўшчыні ледзяной скарынкі), см
Сярэдняя вышыня h снегавога покрыва на маршруце (з улікам сярэдняй таўшчыні ледзяной скарынкі), см
Найболыпая вышыня /гтах снегавога покрыва, см Найменшая вышыня Amjn снегавога покрыва, см Ступень пакрыцця маршруту снегам (L^, балы Ступень пакрыцця маршруту ледзяной скарынкай на глебе (£ск), балы
Характар залягання снегавога покрыва (словамі, шыфр)
Характар снегу (X) (словамі, шыфр)
12
35
9
4
5
Нераўнамерны
Стары снег 5
Вільготны
Табліца 9.4
Запас вады ў снегавым покрыве
Адлік па шкале цыліндра h, см
Адлік па лінейцы вагаў т
Шчыльнасць р, г/см3
Таўшчыня
Стан паверхні глебы
Заўвага (наяўнасць снегавой скарынкі на паверхні і ўнутры покрыва і інш.)
ледзяной скарынкі на паверхні глебы
zCK, мм
слоя снегу, насычанага вадой, ^с.В’ CM
слоя чыстай вады,
6
15
0,25
Мёрзлая
10
33
0,33
9,0
Мёрзлая
14
44
0,31
Мёрзлая
18
50
0,28
5,0
3,0
2,0
Талая
22
64
0,29
4,0
5,0
3,0
Талая
12
41
0,34
Мёрзлая
9
32
0,36
4,0
1,0
Мёрзлая
13
39
0,30
5,0
Мёрзлая
Заканчэнне табл. 9.4
Адлік па шкале цыліндра h, см
Адлік па лінейцы вагаў т
Шчыльнасць р, г/см3
Таўшчыня
Стан паверхні глебы
Заўвага (наяўнасць снегавой скарынкі на паверхні і ўнутры покрыва і інш.)
ледзяной скарынкі на паверхні глебы zCK, мм
слоя снегу, насычанага вадой, Zc в, CM
слоя чыстай
вады, гв
8
25
0,31
3,0
Мёрзлая
6
19
0,32
Мёрзлая
Сума
3,09
17,0
21,0
6,0
Сярэдняе
0,31
1,7
2,1
0,6
Запас вады:
Агульны запас вады:
у слоі снегу (2С)
27,9
у слоі снегу, насычанага вадой (2С В)
16,8
у слоі талай вады (2Т В)
6
у ледзяной скарынцы (бск)
1,3
Q — Qc * 2с.В + ^Т.В "*■ ^ск
52
9.5. Код для перадачы даных снегамерных здымак КН-24
Код КН-24 прызначаны для складання тэлеграмы і перадачы даных стандартных наземных снегамерных здымак гідраметэаралагічных станцый і пастоў на снегамерных маршрутах у полі і ў лесе для складання гідралагічных прагнозаў.
У тэлеграме кадзіруюцца:
□ вышыня снегавога покрыва (сярэдняя на маршруце);
□ шчыльнасць снегу (сярэдняя на маршруце);
□ магутнасць ледзяной скарынкі (сярэдняя на маршруце);
□ агульны запас вады ў снезе і ледзяной скарынцы;
□ наяўнасць і ступень пакрыцця глебы ледзяной скарынкай;
□ стан глебы;
□ даты ўтварэння і сходу снегу.
Схема кода
Раздзел 0
Пііі
MjMjMjMj-
ці fYYMMJ
ВВінінін
Група MjMjMjMj літарны апазнавальнік кода. Гэтая група падаецца першым радком.
Група YYMMJ дата назірання:
YY дата месяца правядзення назірання; пятае чысло кадзіруецца 05, дзясятае 10, пятнаццатае 15 і г.д.;
ММ месяц; студзень -01, люты 02, ..., снежань 12;
J год; кадзіруецца апошняя лічба года: для 2007 года J = = 7, для 2008 года J = 8 і г.д.
ІІІІІ
Група•
■ — індэкс станцыі ці паста:
ВВінін ін
Пііі міжнародны індэксны нумар станцыі, дзе II нумар раёна, у якім размешчана станцыя; ііі нумар станцыі ў межах раёна;
ВВінінін нумар паста, дзе ВВ нумар басейна ракі, у якім размешчаны пост; інінін нумар паста ў межах басейна ракі.
Раздзел 1
lsssKL 2ddLL 3RsRsRsEj 4sssKL 5ddLL 6RsRsRsEj 7YYMM 8YYMM 9YYMM 0YYMM
Група lsssKL вышыня снегавога покрыва i ступень пакрыцця глебы ледзяной скарынкай у полі:
1 апазнавальная лічба групы;
sss вышыня снегавога покрыва на маршруце ў полі, см. Напрыклад, калі вышыня снегавога покрыва 97 см, у тэлеграме на месцы sss пішуць 097, калі вышыня снегавога покрыва 8 см пішуць 008;
KL ступень пакрыцця ледзяной скарынкай паверхні глебы маршруту, балы: 0 ледзяной скарынкі няма, 1 ледзяная скарынка назіраецца на 0,1 ад колькасці пунктаў вымярэння, 2 — ледзяная скарынка назіраецца на 0,2 ад колькасці пунктаў вымярэння ледзяной скарынкі... і г.д., 9 ледзяная скарынка назіраецца на 0,9 ад колькасці пунктаў вымярэння ці ва ўсіх пунктах вымярэння.
Група 2ddLL сярэдняя шчыльнасць снегу і сярэдняя магутнасць ледзяной скарынкі ў полі:
2 распазнавальная лічба групы;
dd сярэдняя шчыльнасць снегу на маршруце, г/см3; запісваецца двухзначная лічба дзясятыя і сотыя значэнні шчыльнасці;
LL сярэдняя магутнасць ледзяной скарынкі, мм. Напрыклад, 03, 10, 17, 41.
Група 3RsRsRsEi запас вады ў снегавым покрыве і ледзяной скарынцы, стан паверхні глебы ў полі:
3 распазнавальная лічба групы;
RSRSRS запас вады ў снегавым покрыве, мм.
Прыклады кадзіравання:
Запас вады, мм
Лічба кода
9
009
6
006
17
017
31
031
40
040
Ej характарыстыка стану паверхні глебы: 0 глеба талая; 1 мёрзлая сухая глеба (глеба сцэментаваная лёдам, крышталяў ільду не бачна); 2 мёрзлая, слаба сцэментаваная лёдам, умерана цвёрдая глеба; 3 мёрзлая, умерана сцэментаваная лёдам, цвёрдая глеба; 4 мёрзлая, моцна сцэментаваная лёдам, цвёрдая глеба.
7YYMM дата ўтварэння снегавога покрыва ў полі.
8YYMM дата ўтварэння снегавога покрыва ў лесе.
9YYMM дата сходу снегавога покрыва ў полі.
0YYMM дата сходу снегавога покрыва ў лесе.
7, 8, 9, 0 распазнавальныя лічбы адпаведных груп.
YY двухзначная дата месяца: 01, 02 30, 31.
ММ-парадкавы нумар месяца: 01, 02....11, 12.
Q Задачы
1. У горных цяснінах вышыня снегавога покрыва можа дасягаць 5 м. Колькі літраў вады прыпадае на 1 м2 паверхні пры шчыльнасці снегу 0,5 г/см3?
2. Аб’ём узятай пробы снегу складае 2500 см3, а аб’ём вады, якая ўтварылася пасля раставання гэтай пробы снегу, складае 650 см3. Вызначыць шчыльнасць снегу.
3. Найбольшая вышыня снегавога покрыва на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь назіраецца на метэастанцыях Верхнядзвінск, Мінск, Віцебск, дзе яна складае адпаведна 76, 62 і 55 см. Які слой вады ўтвараецца на кожнай з гэтых станцый пры раставанні снегу, калі сярэдняя шчыльнасць яго роўная 0,25 г/см3?
5 *
4. Свежы рыхлы снег пры нізкіх тэмпературах можа мець шчыльнасць 0,03 г/см3, а ўвесну ў час адлігі яго шчыльнасць павялічваецца да 0,6 г/см3. Які слой вады ўтвараецца ў першым і другім выпадках пры вышыні снегавога покрыва 50 см?
5. Які слой вады ўтвараецца пры раставанні снегу, калі аб’ём узятай пробы снегу складае 2700 см3, маса вады 800 г, a вышыня снегавога покрыва 50 см?
6. Вызначыць шчыльнасць снегу, калі ў час правядзення снегаздымак яго вышыня аказалася роўнай 52 см, а паказанні вагаў снегамера склалі 14 дзяленняў.
7. Аб’ём узятай пробы снегу складае 1750 см3, а яе вага 500 г. Вызначыць шчыльнасць снегу.
8. Вызначыць запас вады ў снегавым покрыве, калі вышыня яго 50 см, а шчыльнасць 0,25 г/см3.
9. Знайсці масу вады, якая ўтрымліваецца ў снегавым покрыве на плошчы 1 м2 і 1 га, калі яго магутнасць 32 cm, a шчыльнасць снегу 0,06 г/см3.
10. Вага ўзятай пробы снегу складае 320 г, а аб’ём яе 1350 см3. Якая маса вады ўтрымліваецца на плошчы 1 га пры вышыні снегавога покрыва 60 см?
Кантрольныя пытанні
1. Якія характарыстыкі снегавога покрыва вымяраюцца на метэастанцыях?
2. У чым заключаецца методыка вызначэння характарыстык снегавога покрыва?
3. Што ўяўляюць сабой снегамерныя рэйкі? Як яны выкарыстоўваюцца?
4. Якая будова вагавага снегамера?
5. Які парадак правядзення вымярэнняў шчыльнасці снегу з дапамогай вагавага снегамера?
6. Якія патрабаванні існуюць да выбару ўчасткаў для правядзення ландшафтна-маршрутных снегаздымак?
7. Якім чынам можна падлічыць запас вады ў снегавым покрыве?
Глава ipl
ВЕЦЕР
ЮЛ.Характарыстыкі ветру
Пад ветрам разумеецца гарызантальны рух паветра адносна зямной паверхні. Ha МС вызначаюць:
□ сярэднюю скорасць ветру, м/с;
□ сярэдні напрамак ветру, вуглавы градус, румб;
□ максімальную скорасць ветру ў тэрмін (скорасць ветру пры парывах, м/с);
□ максімальную скорасць ветру паміж тэрмінамі назіранняў (максімальны парыў за 3 гадз, м/с).
Напрамкам ветру прынята лічыць той бок гарызонту, адкуль дзьме вецер. Прынята 16-румбавая сістэма вызначэння напрамку ветру. У табл. 10.1 пералічаны беларускія і міжнародныя назвы румбаў і прыведзены адпаведныя ім значэнні напрамку ў вуглавых градусах. Напрамак ветру ў градусах пачынаюць адлічваць з поўначы па гадзіннікавай стрэлцы.
Табліца 10.1
Назвы румбаў, іх абазначэнні і значэнні ў градусах
Назва
Абазначэнне
Градусы
беларускае
міжнароднае
ад
да
Паўночна-паўночна-ўсходні
ПнПнУ
NNE
12
33
Паўночна-ўсходні
ПнУ
NE
34
56
Усходне-паўночна-ўсходні
УПнУ
ENE
57
78
Усходні
У
Е
79
101
Усходне-паўднёва-ўсходні
УПдУ
ESE
102
123
Паўднёва-ўсходні
ПдУ
SE
124
146
Паўднёва-паўднёва-ўсходні
ПдПдУ
SSE
147
168
Паўднёвы
Пд
S
169
191
Паўднёва-паўднёва-заходні
ПдПдЗ
SSW
192
213
Паўднёва-заходні
ПдЗ
SW
214
236
Заходне-паўднёва-заходні
ЗПдЗ
WSW
237
258
Заканчэнне табл. 10.1
Назва
Абазначэнне
Градусы
беларускае
міжнароднае
ад
да
Заходні
3
W
259
281
Заходне-паўночна-заходні
ЗПнЗ
WNW
282
303
Паўночна-заходні
ПнЗ
NW
304
326
Паўночна-паўночна-заходні
ПнПнЗ
NNW
327
348
Паўночны
Пн
N
349
11
Скорасць ветру вымяраецца ў метрах за секунду (м/с), у кіламетрах за гадзіну (км/гадз) ці ў балах.
Скорасць і напрамак ветру вельмі зменлівыя характарыстыкі фізічнага стану атмасферы. Таму скорасць ветру прынята браць у сярэднім за дзесяцімінутны, а напрамак за двухмінутны інтэрвал часу. Пры гэтым адзначаецца таксама максімальны парыў ветру (максімальная скорасць). Акрамя таго, вызначаецца зменлівасць скорасці і напрамку ветру, або яго парывістасць. Парывістасць ацэньваецца якасна: па напрамку вецер бывае пастаянны ці зменлівы; па скорасці — роўны ці парывісты.
КНІГІ ОНЛАЙН
