Мінскі феномен
Гарадское планаванне і ўрбанізацыя ў Савецкім Саюзе пасля 1945 г.
Томас М. Бон
Выдавец: Зміцер Колас
Памер: 436с.
Мінск 2016
Табліца XXV. Рабочыя і служачыя па галінах прамысловасці ў Мінску ў 1960-1990 гг. (у тыс.).
I960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
Усяго
139,8
197,5
258,1
286,8
325,9
338,6
324,9
электраэнергетыка
1,5
2,2
2,5
1,1
1,4
1,3
0.3
хімічная
2,3
2.4
2,7
2,8
3,6
3,4
3,3
машынабудаванне
84,7
135,7
186,2
214,3
245,0
253,3
24 4.2
дрэва, папера
3,1
3.7
4,1
3,7
4,0
3,9
4,7
будаўнічыя матэрыялы
8,2
8,7
10,3
19,7
12,1
13,1
13,3
шкло, фарфор
0,6
1.0
1,0
1,0
1,2
1,3
1,2
лёгкая прамысловасць
27,9
30,4
34,3
35,9
37,7
38,1
32,4
прадукты харчавання
7,5
8,2
10,2
11,1
12,0
12,8
10.8
Крыніца: Народное хозяйство города Мннска в 1978 г. Мннск, 1979. С. 81; Народное хозяйство города Мінска в одйннадцатой пятнлетке. Міінск, 1986. С. 84; Народное хозяйство города Мннска в 1990 году. Мннск, 1991. С. 25.
Табліца XXVI. Колькасць занятых у Мінску па галінах эканомікі ў 1940-1990 гг. (у тыс.).
1940
1945
1950
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
Усяго
123,3
55,2
136,6
294.3
298.8
419,9
558,9
671,3
786,2
832,6
829,5
прамысловасць
37,5
9,5
53,2
92,6
139,8
197,6
258,1
286,8
325,9
338,6
324,9
транспарт
26,4
12,7
18,9
25,5
33,4
35,7
41,3
49,8
59,7
63,5
55,2
сувязь
—
—
-
-
—
5.9
8.6
10,5
11,8
11,1
10,2
будаўніцтва
13,1
7,1
22,0
26,8
33,8
42,1
63.9
76,7
86,1
85,4
94,2
гандаль, рэстараны
12,2
3,7
9,0
14,8
22,6
30,5
43,0
53,1
64,1
65,7
66,5
жыллё, сфера абслугоўвання
4,7
2,0
3,2
5,9
11,2
14,5
17,2
22,9
24,1
28,3
25,9
ахова здароўя і сацыяльнае забеспячэнне
5,9
7,7
5,5
8,3
13,6
19,2
25,3
30,1
35,9
39,1
47,0
адукацыя
28,8
36,4
48,4
55,1
63,9
72,8
навука
9,5
4,8
10,9
15,6
27,8
20,1
31,3
52,9
69,4
78,7
77,1
крэдыт, страхаванне
1,5
1,9
2.8
4,6
5,2
4,8
кіраванне
9,7
5.6
9,2
9,4
9.8
13,4
16.3
22,2
23.0
22,4
14.2
іншыя
4,2
2,1
4,6
5,3
6.9
—
—
—
-
—
-
члены прамысловых кааператываў
6,1
1,2
4,7
7,1
-
-
-
-
-
-
Крыніца: Народное хозяйство города Мннска. Статнстнческнй сборнігк за 1940-1960 гт. Мннск, 1961. С. 10—11; Народное хозяйство города Мннска в 1971 году. Мннск, 1972. С. 83; Народное хозяйство города Мннска в 1978 г. Мннск, 1979. С. 135-136; Народное хозяйство города Мпнска в 1990 году. Мннск, 1991. С. 23.
Ілюстрацыя 1. Блок-схема рускага горада
Крыніца: Stadelbauer J. Die Nachfolgestaaten der Sowjetunion. GroBraum zwischen Dauer und Wandel. Darmstadt, 1996. S. 240.
Ілюстрацыя 2. Праект Магнітагорска як лінейнага горада
(аўтар М. Мілюцін)
Крыніца: Miljutin N. A. Sozgorod. Die Planting der neuen Stadt. Basel / Berlin / Boston, 1992. S. 68.
Ілюстрацыя 3. Маскоўскі Генеральны план 1935 г.
Крыніца: French R. A. Plans, Pragmatism and People. The Legacy of Soviet Planning for Today’s Cities. Pittsburgh, 1995. P. 64.
Ілюстрацыя 4. “Сацыялістычны горад” сталінскага часу, цэнтр (сярэдзіна 1930-х — сярэдзіна 1950-х гг.)
Крыніца: Karger A., Werner F. Die sozialistische Stadt // Geographische Rundschau. 1982. № 34. S. 519—528, тут S. 523.
1. Паліклініка, медпункт
2. Дзіцячы сад
3. Яслі
4. Двух-, трохпавярховыя жылыя дамы
5. Незабудаваная прастора
6. Двух-, трох-, чатырохпавярховыя жылыядамы
7. Школа
8. “Цэнтральная плошча”
9. Пяцісяміпавярховыя жылыя дамы
10. Магазіны
11. Трыбуна
12. Галоўнае прамысловае
прадпрыемства новага горада
13. Помнік
14. Цэнтральная вуліца
15. Трамвайная лінія
16. “Парк культуры і адпачынку”
17. Стадыён
18. Спартовая зала
19. Басейн
20. Спартовыя і дзіцячыя пляцоўкі
21. Адкрытая сцэна
22. Кіёскі
23. Дзіцячыя пляцоўкі, скверы
24. Фасад з найбольш дарагой аздобай
25. Фасад з дарагой аздобай
26. “Архітэктурны ансамбль”
27. Жылы будынак (на цэнтральнай вуліцы з магазінам)
Ілюстрацыя 5. Сучасны “сацыялістычны горад”, цэнтр (1960-1970-я гг.)
Крыніца: Karger A., Werner F. Die sozialistische Stadt П Geographische Rundschau. 1982. № 34. S. 519-528, тут S. 526.
1. Жылы квартал сталінскага часу
2. Вьппынны будынак
3. Палац з’ездаў
4. “Цэнтральны ансамбль”
5. Скульптура
6. Метро
7. Дзіцячы сад
8. Школа
9. Ддміністрацыйны вышынны будынак
10. Гаражы
11. Аўтастаянка
12. Прадпрыемствы гандлю і службы бьпу
13. Пераход паміж “старым горадам” і новымі прамысловымі раёнамі
14. Шматпалосная магістраль
15. Адміністрацыйныя будынкі
16. Падземныя гаражы
17. Універмаг
18. Фасад з найбольш дарагой аздобай
19. Фасад з дарагой аздобай
21. Жылы будынак сталінскага часу
22. Метро
23. Кавярня
24. Рэстаран з глядзельнай пляцоўкай
25. Каскад фантанаў
26. Гатэль
27. Пешаходная зона
28. Галерэя
29. Помнік
30. Кінатэатр
31. Кропкавыя вышынныя будынкі
32. Яслі
33. Крыты рынак
34. Жылы будынак
35. 20 і больш паверхаў
36. каля 10 паверхаў
37. Павільённая забудова
38. Запланавана на знос у старых буйных гарадах
Ілюстрацыя 6. План горада Мінска 1793 г.
Крыніца: Мннск. Энцнклопедііческнй справочннк. Нзд. 2-е, доп. н перераб. Мннск, 1983. С. 11.
1. Мінскае замчышча
2. Траецкае прадмесце
3. Татарская слабада
4. Ніжні рынак
5. Верхні рынак
6. Ратуша
7. Петрапаўлаўская (Кацярынін-
ская) царква
8. Каталіцкі кафедральны сабор
9. Езуіцкі калегіум
Манастыры:
10. Баніфратараў
11. Бернардзінак
12. Бернардзінцаў
13. Мужчынскі базыльянскі
14. Жаночы базыльянак
15. Дамініканскі
16. Францысканцаў
17. Бенедыкцінак
18. Бенедыкцінцаў
19. Кармелітаў
20. Жаночы траецкі
21—23.Уніяцкія цэрквы
24. Магаметанская мячэць
Млыны:
25. Гарадскі млын
26. Млын мужчынскага базыльянскага манастыра
27. Млын гарадской парафіі
Ілюстрацыя 7. Генеральны план горада Мінска 1938 г.
Крыніца: Егоров Ю. А. Ансамбль в градостронтельстве СССР. Очеркн. Москва, 1961. С. 136.
Ілюстрацыя 8. Генеральны план горада Мінска 1946 г.
Крыніца: Мннск. Послевоенный опыт реконструкціш н развнтня. Москва, 1966. С. 19.
Ілюстрацыя 9. Архітэктурны ансамбль цэнтральнай часткі Мінска з плошчамі і паркавымі комплексамі ў пачатку 1980 г.
Крыніца: Архнтектура Советской Белорусснп / под обіц. ред. В. Н. Аннкнна. Москва, 1986. С. 49.
1. Прывакзальная плошча
2. Плошча Леніна
3. Кастрычніцкая плошча
(да 1985 г. Цэнтральная плошча)
4. Плошча Перамогі
5. Плошча Свабоды
6. Верхні горад
7. Плошча Парыжскай Камуны
8. Траецкае прадмесце
9. Спартыўны комплекс
10. Грамадскія будынкі на праспекце Машэрава
11. Парк імя Янкі Купалы
12. Цэнтральны дзіцячы парк імя Горкага
13. Стадыён “Дынама”
Ілюстрацыя 10. “Адміністрацыйны будынак” М. П. Паруснікава на цэнтральным праспекце (1945—1947 гг.)
Крыніца: Архіггектура Советской Белоруссш / под обіц. ред. В. й. Аннкнна. Москва, 1986. С. 58.
Ілюстрацыя 11. Тэатр оперы і балета паводле праекта I. Р. Лангбарда на плошчы Парыжскай Камуны (1936-1937 гг.; у 1948 г. рэканструяваны)
Крыніца: Архнтектура Советской Белорусснн / под обш,. ред. В. II. Аннкнна. Москва, 1986. С. 31.
Ілюстрацыя 12. Будынак Цэнтральнага Камітэта КПБ насупраць Цэнтральнай плошчы паводле праекта А. П. Воінава і У. М. Вараксіна (1939—1941 гг., у 1947 г. завершаны)
Крыніца: Архнтектура Советской Белорусснн / под обгц. ред. В. II. Аннкнна. Москва, 1986. С. 28.
Ілюстрацыя 13. Дом урада паводле праекта I. Р. Лангбарда на плопгчы Леніна (1930-1934 гт.)
Крыніца: Архнтектура Советской Белорусснн / под обш.. ред. В. Н. Аннкнна. Москва, 1986. С. 29.
Ілюстрацыя 14. Рэканструяванае ў 1980-я гг. Траецкае прадмесце
Крыніца: Архнтектура Советской Белорусснн / под обгд. ред. В. II. Аннкнна. Москва, 1986. С. 29.
Ілюстрацыя 15. Камсамольская агітацыя аднаўленчай працы Крыніца: Мінск учора і сёння. Мінск, 1989. С. 201.
Ілюстрацыя 16. Жанчыны на разборы завалаў у 1945 г.
Крыніца: Мінск учора і сёння. Мінск, 1989. С. 220.
Ілюстрацыя 17. Муляры на будоўлі жылога дома па вуліцы Леніна ў 1950-я гг.
Крыніца: Мінск учора і сёння. Мінск, 1989. С. 217.
Ілюстрацыя 18. Панарама разбуранага горада ў раёне вуліц Валадарскага і Карла Маркса, 1944 г.
Крыніца: Мінск учора і сёння. Мінск, 1989. С. 195.
будынкі, узведзеныя да 1941 г.
будынкі, узведзеныя ў 1945-1957 гг.
праектаваныя будынкі
Ілюстрацыя 19. Будаўнічая схема Мінскай магістралі ў міжваенны і пасляваенны час
Крыніца: Основы советского градостронтельства. Москва, 1966. Т. 1. С. 248.
Ілюстрацыя 20. Вуліца Савецкая ў 1930-я гг.
Крыніца: Мінск учора і сёння. Мінск, 1989. С. 109.
Ілюстрацыя 21. Вуліца Савецкая ў 1945 г.
Крыніца: Лысенко A. В. Главная улнца Мннска (Ленннскнй проспект). Мннск, 1963. С. 20.
Ілюстрацыя 22. Праспект У. I. Леніна (былая вуліца Савецкая) у 1960-я іт.
Крыніца: Архіітектура Советской Белорусснн / под обш,. ред. В. II. Аннкнна. Москва, 1986. С. 53.
Ілюстрацыя 23. Накід I. Р. Лангбарда для забудовы Цэнтральнай плошчы 1948 г.
Крыніца: Егоров Ю. А. Ансамбль главной магнстралн Мннска / ён жа. Ансамбль в градостронтельстве СССР. Очеркн. Москва, 1961. С. 164—165.
Ілюстрацыя 24. Палац прафсаюзаў на Цэнтральнай плошчы паводле праекта У. П. Яршова (1949—1954 гг.)
Крыніца: Архіітектура Советской Белорусснн / под обш,. ред. В. II. Аннкнна. Москва, 1986. С. 59.
Ілюстрацыя 25. Помнік Сталіну на Цэнтральнай плошчы, 1952— 1961 гг.
Крыніца: Егоров Ю. А. Ансамбль главной магнстралн Мннска / ён жа. Ансамбль в градостронтельстве СССР. Очеркн. Москва, 1961. С. 168—169.
Ілюстрацыя 26. Плошча Перамогі ў год саракавой гадавіны перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне
Крыніца: Архнтектура Советской Белорусснн / под обіц. ред. В. II. Аннкнна. Москва, 1986. С. 218.
Ілюстрацыя 27. Успрыманне цэнтра горада насельніцтвам Мінска паводле апытання 1987 г.
Крыніца: Хачатрянц К. К., Рондель II. Р. Образ центра образ города. Соцнально-архнтект¥рные нсследовання репрезентатнвностн центра Мннска // САБ. 1988. № 4. С. 4.
Ілюстрацыі 28 а-г. Вясковыя ўражанні аўтара ад прамысловай сталіцы
а) Прыватны дом з відам на дамы сталінскага ампіру ў аўтазаводскім пасёлку
б) Прыватны дом з відам на дымавыя трубы веласіпеднага завода на супрацьлеглым беразе ракі Свіслач
в) Прыватны дом з відам на жылы дом сямідзясятых гадоў па вуліцы Маякоўскага