КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Лесапарк “Альба” злучаецца з горадам з поўдня. Тут калісьці размяшчалася летняя рэзідэнцыя Радзівілаў — Альтана. Быў свой тэатр, шпіталь з аптэкай. На штучных вадасховішчах плавалі лебедзі. У 1812 годзе ўсе збудаванні разбурылі. Засталіся толькі сажалкі і магутныя дубы таўшчынёй у 7 метраў ды самыя высокія ліпы. Адзіночныя дрэвы, размешчаныя на роўным газоне, — характэрная рыса англійскага парку ў Нясвіжы. Ён і сёння вельмі падобны на англійскі пейзажны парк. У цэнтры Крыжовай паляны ўзвышаеіша гранітны абсліск. вакол яго — круглая пляцоўка. Вышыня абеліска — 8 метраў, шырыня пастамента — 2 метры. На граніце надпіс: “Марысін. 1898”. Фота Ю. Захарава Добра захаваўся ўсходні ўваход у Марысін парк, які размяшчаўся калісьці ў балоцістай мясцовасці. Яго адметнай асаблівасцю з'яўляецца кампаноўка пасадак вялікімі групамі. Раней тут пераважалі каштоўныя дэкаратыўныя пароды. Агульны выгляд замка на старой гравюры Н. Орды Замак з боку Іванавай сажалкі Мастак С. Голыі. Мост і ўязная брама замка. Фотаздымак пачатку XX ст. Замак быў заснаваны ў 1583 годзе князем Радзівілам Сіроткам на месцы былога драўлянага. Замак добра захаваўся да нашых дзён. У першапачатковым выглядзе яго можна ўбачыць на гравюры Тамаша Макоўскага. Спачатку ў будаўніцтвс ўдзельнічаў італьянскі архітэктар Ян Марыя Бернардоні. Замак быў абкружаны высокім земляным валам з бастыёнамі па вуглах, ровам, напоўненым вадой, шырокай дарогай. Вакол замка размяшчаліся азёры і каналы. Трапіць унутр яго можна было толькі па драўляным мосце. Калі набліжаўся вораг, мост разбіралі, замак ператвараўся ў непрыступную крэпасць. Вежа з аркай праз уязную браму вядзе ва ўнутраны галоўны двор. Вароты замка былі з дазорнай вежай. Да варот траплялі па пад'ёмным мосце, да якога падыходзілі дзве пад’язныя дарогі. Замак патанае ў зеляніне паркаў. Ён успрымаецца як гарманічнае архітэктурнае збудаванне. На парадным двары замка знаходзіцца старая студня ў стылі барока з дэталямі мастацкай коўкі. На фотаздымку — яе фрагмент. як прыклад майстэрскага кавальства беларускіх умельцаў. Пры Радзівілах студняй карысталіся ў час аблогі замка. Яна цудам захавалася, але ваду з яе не бяруць. Гэты куточак захаваўся такім, як і пры Радзівілах. Фасад замка. Фотаздымак пачатку XX ст. Фрагмент каванага наверша ўваходнай брамы (фота). Шырокая лесвіца вядзе на другі паверх. Роспіс плафона ў вестыбюлі. ' Печ. Канец XVIII ст. Фота Г. Ліхтаровіча Камін у сталовай зале — сучасны выгляд і на старым фотаздымку пачатку XX ст. Печ. Канец XVIII ст. Фота Г. Ліхтаровіча Унутраны выгляд замка вызначаўся багатай разьбой па дрэве, ляпнымі аздобамі, роспісам, шыкоўнымі камінамі. Паводле інвентару 1658 года, у замку было 12 залаў, з іх галоўнымі лічыліся Мармуровая, Каралеўская, Гетманская, Паляўнічая. У карціннай галерэі было сабрана каля тысячы карцін, у тым ліку партрэты знакамітых людзей, фамільныя партрэты. Была поўная калекцыя рыцарскіх даспехаў, манускрыпты, вырабы з золата, жэмчугу, срэбра, рэдкіх камянёў вялікай мастацкай якасці і неймавернай цаны. У палацы наладжваліся пышныя прыёмы гасцей. Так, каралю Станіславу Аўгусту была наладжана шыкоўная сустрэча, на якую князь Пане Каханку патраціў два мільёны злотых. Слуцкія паясы выраблялі на мануфактуры Радзівілаў у XVIII — пачатку XIX стст. Фота Г. Ліхтаровіча Фрагменты слуцкіх паясоў. Канец XVIII — пачатак ХІХ стст. Фота Г. Ліхтаровіча ЖХХХХХХТХХХХХЗЯ1 ЖЖХХЖХХЖХХХ Станіслаў Казімір Радзівіл (1648—1690). Фота В. Бараноўскага Елізавета Радзівіл (нарад. у 1585). Фота В. Бараноўскага > Катажына і Марыя Радзівіл. 1646. Юрый Радзівіл (1480—1541). Фота В. Бараноўскага Від з акна на парадны двор. (■ If there is something about a place that tells a visitor of its early days, that means the place does not grow old. This is exactly why the town of Nyasvizh looks so young despite its centuries-long history. The Nyasvizhers have always said with a touch of humour and irony, “In Nyasvizh one feels like in Paris”. I have not been to Paris, so I tend to go to Nyasvizh now and again to make amends and feel the healing impact of the European beat and... drop down the load gained across the centuries. Nyasvizh is one of the oldest settlements in Belarus. The chronicles tell the story of Prince Yuri from Nyasvizh who was killed in 1224 fighting Tatars on the Kalka river. This gives reason to assume that Nyasvizh was known as a centre of an independent principality already early in the 13th century. Close to the year 1496, the Nyasvizh princes yielded the town to be privately owned by the well-known Kishka family. Around the year 1533 Ganna Kishka was married to Ivan Mikalai Radziwill (the Bearded) and the town went into possession of the Radziwills and became the centre of their fabulously rich estate. Thus Nyasvizh turned from an independent capital into the Radziwills-owned capital. Radziwill the Bearded, who was the first owner of Nyasvizh, built a fortress in the town and erected a bank around it. In 1547, his son Mikola the Black put up a wooden castle on the site of the ancient town. Later, in 1583 when Mikalai the Orphan who was Mikalai the Black’s son came to power, the construction of a more solid stone castle was started. The town grew bigger and more beautiful yearly. The estate became richer, more powerful and glamorous. Various privileges were granted to the town authorities which enabled them to keep cultural activities in the town at a very high level. In 1562, Simon Budny printed here his “Catechism”, the first book in the Belarusian language. In 1586, Nyasvizh was granted the Magdeburg Right and was allowed to have its own coat of arms. There were hard times in the town’s life, though. The years 1654, 1706, 1768, 1772, 1792, 1812, 1919, 1939, 1941 turned tragic pages in the town’s history bringing it enormous sufferings. To restore the grandeur of facades and make the building interiors look as beautiful as before took a lot of the Radziwills’ wealth and depended on the family’s desire to bring prosperity to their capital. The fact that Nyasvizh prospered is a vivid proof that the talented magnate family with a great number of individual members who did their utmost to trans form the world of wealth into the world of beauty, bringing their estate to the cultural standard of a European town, deserves high praise. “The little Paris” amazed the world almost as much as the big one. Nyasvizh was even called “the uncrowned capital” of the Great Lithuanian Principality. And today, with what contents should we fill “the current gap" in our inexhaustible travels across the remains of what used to be “really grand”. The 20th century is known to take away more than to offer. Hundreds of historical monuments have been destroyed as the result of perfidious invasions and, maybe, many more fell victim to the overall amnesia in the days when totally insane ideology reigned. The moloch of barbarous destruction did not stop until the seventies. Yet, “the little Paris” managed to survive. The old buildings and peculiar terrain are still there. Luckily enough, those who were all set to rebuild everything did not touch the ancient town centre. Experts maintain that the central part of the town is unique from the point of view of the European urban construction. They have reason to say this because it is in Nyasvizh that the early baroque scheme of an “ideal” city was realized over a very short period of time (last quarter of the 16th century). The sound of the organ playing in the central Catholic Church seems to call back the name of Bernardoni, a genius architect from Italy who, with the help of local craftsmen, built this masterpiece of architecture over a decade between 1584 and 1593. It was the first planned baroque style building on Belarusian soil. The Church’s decor is solemnly gorgeous. The dome paintings are magnificent and the innumerable interior compositions, architectural patterns and carvings are highly impressive. And below, in the family burial crypt, the Radziwills’ sacred remains are kept. The stone-work buildings of Nyasvizh executed in baroque (in addition to the Castle and the Catholic Church there is the Slutsk Gate, the Benedictine Monastery tower and the house in the market place) bear the signs of those days — the baroque architecture reflected the many public trends, peculiarities of the intellectual life. The signs of carefree and at the same time intellectual pastime of the Radziwill’s capital lords seem to reaffirm that baroque fitted in vety harmoniously there. Nyasvizh was amazing and captivating. For about seventy years one of Belarus’ first theatres performed its plays in the Castle. A lot of drama actors, musicians, solo and choir singers received their training in Nyasvizh. They also had a chance to have trainingships abroad. High-ranking guests of the Castle would be ceremoniously welcomed to its wonderfully furnitured halls — Royal Hetman’s, Marble, Hunter’s and others. The local picture gallery counted around a thousand portraits. A huge collection of Skitsk waistbands was displayed in the Hetman’s hall. Along with twenty thousand book volumes, old printed materials and manuscripts, the local library held half-size statues of old-time philosophers made of porcelain at the local factory in Sverzhan. Nyasvizh was also known as a place with well-developed artistic metal founding. Too bad, more than ten beautifully decorated cannons cast at the end of the 16th—early in the 17th centuries made the glory of Warsaw, Stockholm and St. Petersburg. One of the remaining sights is a hundred-year-old park, with different maple species numbering a dozen. Yet. Nyasvizh might be very attractive when it is clad in a beautiful historical and cultural attire, but it never misses the chance of trying on modern garments consisting of spiritual traditions carried on by its loyal citizens. The first name that should be mentioned is Mikhal Seuruk, the artist, who lived and worked all his life in Nyasvizh and was able, even under the totalitarian regime, to create a self-made school of painting. Another name worth mentioning is Pauliuk Pranuza whose poetry lends additional charm to the town’s image. True, nearly every other person living in Nyasvizh is either an artist, a poet or a craftsman. Shoulder to shoulder with artists and craftsmen there worked journalists as well, among whom was Valyantsin Zhdanowich, the master of photography whose contribution to this album has been enormous. Unfortunately, the album saw the light after the author’s death.