КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ніхто з прысутных не зразумеў прысуду. Які указ? Якая адмена смяротнай кары? У зале стаяла мёртвая цішыня. Шок найперш прайшоў у артыстаў самадзейнасці. Яны зашушукаліся: «Такія маладыя і столькі далі. За што?» Жанчыны спачувалі, а хтосьці сказаў: «Так им, фашистским прислужникам, и надо». Карацей кажучы, у гледачоў думкі падзяліліся, а ў падсудных з’явіўся страх: «Не пражылі і двух дзясяткаў гадоў, а па прыгавору трэба сядзець яшчэ 25 гадоў». Старшыня агледзеў залу. Якое ўражінне зрабіў прысуд? А на першым паверсе працягвалася рэпетыцыя. 3 гупатам і свістам калектыў выконваў «Калинку». Прайшло паўстагоддзя, а некаторыя колішнія палітвязні і сёння не могуць чуць гэтую «Калинку». А старшыня задаволены, бачна, зробленым — 10,15,25 гадоў. Усім хапіла. Часам войкалі артысты, калі непаўналетнім адмервалі тэрмін. Толькі падсудныя стаялі моўчкі. Ніхто не прасіў літасці. Суд закончыўся. Суддзі выйшлі, выйшлі артысты, а ў зале толькі асуджаныя і канвой. Цяжкія думкі агарнулі кожнага. Які чакае лёс? I ці застанецца хто з іх жывы? Да уваходных дзвярэй зноў пад’ехаў «чорны воран». Забраў першую партыю вязняў у «амерыканку». Канвой пачаў шы[аваць рэшту для аднраўкі ў Пішчалаўскі замак. Настуніла развязка... Чаго ж хацелі гэтыя хлопцы і дзяўчаты? Чаму так жорстка іх пакаралі? Школьнікі хацелі вучыцца па-беларуску. Навучэнцы педвучылішчаў жадалі вучыць па-беларуску. Хацелі, каб Беларусь была вольнай, прысягалі назаўсёды быць вернымі ідэалам свабоды і незалежнасці Беларусі. Нездарма назвалі яны сваю падпольную арганізацыю «Саюз беларускіх патрыётаў». СПІС сяброў Саюза беларускіх патрыётаў, асуджаных у 1947—48 гадах (склаў Антон Фурс) Глыбоцкая група СБП: Мядзелец Васіль (кіраўнік), Фурс Антон (сакратар), Бабіч Віктар, Бабіч Іван, Бабіч Марыя, Баговіч Леанід, Барсук Алена, Барсук Ларыса, Барсук Тамара, Бацяноўскі Альберт, Бялевіч Леў, Дылевіч Віктар, Еўдакімаў Цярэнці, Казак Лявон, Кліманскі Гардзей, Конан Мікола, Краснадубская Людміла, Несцяровіч Ліда, Пачопка Мікалай, Протас Юстын, Савік Станіслаў, Снірковіч Пётар, Табола Алег, Шуман Міхаіл, Шуман Павал, Юршэвіч Аляксандар. Пастаўская трупа СБП: Асіненка Мікола (кіраўнік), Адамовіч Алесь (сакратар), Амельяновіч Аляксандар, Асіненка Ніна, Бароўка Ангеліна, Бароўка Іван, Дзеравянка Міхаіл, Дзікі Аляксандар, Касарэўскі Сямён, Лагунёнак Валянцін, Лапушынскі Павал, Лысёнак Уладзімір, Мацук Алена, Рымдзёнак Янка, Сідаровіч Яўген, Стахоўскі Віктар, Умпіровіч Алеся, Церашковіч Мікола. M.M. BLOMBERGOWA (Lodi, Polska) ARCHEOLOGICZNY ASPEKT BADAN W KATYN1U, MIEDNOJEI CHARK0W1E 17 wrzesnia 1939 roku wschodni^ granic? Rzeczypospolitej, tocz^cej ci?zkie walki z hitlerowskim najezdzcq, przekroczyly wojska Armii Czerwonej. Bez wypowiedzenia wojny inwazyjne wojska radzieckie zaatakowaly polskie oddzialy wojskowe i placowki graniczne silami dwoch frontow: Bialoruskiego pod dowodztwem Komendarma Michaila Kowalowa i Ukrainskiego pod dowodztwem Siemiona Timoszenki l^cznie okolo miliona zolnierzy, 4 tysi^ce czolgow i 2 tysi?cy samolotow. 17 wrzesnia zast?pca ludowego komisarza spraw zagranicznych Wladimir Potiomkin wr?czyl ambasadorowi polskiemu w Moskwie Waclawowi Grzybowskiemu not? rz^dy radzieckiego, w ktorej stwierdzono, ze Paristwo Polskie faktycznie przestalo istniec. To oswiadczenie bylo sprzeczne z normami prawa mi?dzynarodowego, poniewaz okupacja terytorium Polski przez wojska niemieckie nie mogly przekreslic faktu istnienia panstwa jako przedmiotu prawa mi?dzynarodowego, uznanego przez sojusznikow i panstwa neutralne. Ponadto w owym czasie bronila si? jeszcze Warszawa stolica Polski, toczyty si? walki w roznych punktach Polski i kontynuowaly opor oddzialy polskie jeszcze zdolne do walki. Dokonuj^c najazdu na Polsk? rz^d radziecki zlamal kilka umow mi?dzynarodowych, w tym: polsko-radziecki traktat pokojowy podpisany w Rydze 18 marca 1921 roku, ktory regulowal wschodnie granice Polski, uklad о wyrzeczeniu si? przemocy w stosunkach mi?dzynarodowych zawarty mi?dzy Polska ZSRR, Finlandia Litwq, Lotwq, Estonia i Rumuni^ z dnia 9 lutego 1929 roku, uklad о nieagresji zawarty mi?dzy Polsk^ i Zwiqzkiem Radzieckim 25 lipca 1932 roku, protokolz5 maja 1934 roku przedluzaj^cy pakt о nieagresji do 31 grudnia 1945 roku. 18 wrzesnia 1939 roku Stalin zredagowal komunikat ogloszony wspolnie przez stron? Radzieck^ i Niemieck^, w ktorym jest mowa о wspolnych operacjach wojskowych majqcych na celu przywrocenie pokoju i porz^dku w Polsce. Tegoz miesi^ca mialy miejsce wielokrotne spotkania przedstawicieli rz^du niemieckiego i Rosji, efektem ktorych byl uklad radziecko-niemiecki о granicy i przyjazni podpisany 28 wrzesnia 1939 roku. Traktat ten wynikal z umow zawartych przez te mocarstwa 23 sierpnia 1939 r. i stanowil kohcowy formalny podzial Panstwa Polskiego, ustalal strefy wplywow i wytyczal granice. Tajnyprotokol dodatkowy zawierauzgodnienie, ktorebrzmi: “Obie strony nie b^d^ tolerowal na swym terenie zadnej agitacji polskiej, ktora moglaby przenikac na terytorium drugiej strony. Ukroc^ one na swych terenach wszelkiezal^zki takiej agitacji i b^d^informowaly si? wzajemnie о celowych posuni^ciach w tym kierunku podejmowanych”. Postanowienia wprowadzono w czyn przez obie strony. W pazdziemiku 1939 roku gestapo systematycznie wykonywalo zorganizowane akcje pod kryptonimem “Intelligenzaktion Pommem”, “Intelligentzaktion Schlesiens”, “Sonderaktion Kreakau” i “Sonderaktion Lublin”. Kryptonimy akcji Armii Czerwonej i NKWD nie 5Д znane, natomiast skutki mozna zamknQc w ogromnych liczbach aresztowanych polskich zolnierzy, rozstrzelanych na miejscu zatrzymania oraz zagarni^tych do niewoli. Straty wojsk polskich w potyczkach, walkach i w odwrocie szacuje si$ na okolo 20 30 tysi^cy zabitych, rannych i zaginionych. W wyniku inwazji Armii Czerwonej na PolskQ do niewoli zagarni^to okolo 180 200 tysi^cy zolnierzy i oficerow Wojska Polskiego. Dokumenty z archiwow radzieckich podaj^wyzsz^liczb^ ponad 450 tysi^cy ludzi, w tym 18 787 oficerow. Wszystkich zagamiQtych pocz^tkowo rozmieszczono w kilkunastu obozach na zajQtych obszarach i na przygranicznych terenach ZSRR. Zolnierzy skierowano nastqpnie do prac przy budowie drog i linii kolejowych na Wolyniu, potem na dalekiej polnocy oraz do kopalh w rejonie Krzywego Rogu i w Zagl^biu Donieckim; okolo 43 tysi^ce przekazano Niemcom. Juz dwa dni po przekroczeniu granic Polski przez ArmiQ Czerwomito jest 19 wrzesnia 1939 r. komisarz spraw wewnQtrznych ZSRR, Lawrientij Beria wydal rozkaz о ustanowieniu Zarz^du do spraw Jencow Wojennych NKWD oraz о zorganizowaniu osmiu obozow dla polskich wyselekcjonowanych z ogolnej masy zatrzymanych. Dalsze szczegolowe dyspozycje co do gromadzenia i rozdziatu jencow zawieralo pisrno okolne szefa Zarz^du P.K. Soprunienki z 1 pazdziernika oraz rozkaz Berii z 3 pazdziemika. Po wielokrotnych zmianach w systemie obozow w pazdziemiku powstaly trzy obozy о specjalnym znaczeniu: Kozielsk, Ostaszkow i Starobielsk. W Kozielsku zgromadzono okolo 4500 oficerow i podchor^zych, w Starobielsku okolo 4000 oficerow, w Ostaszkowie okolo 6500 jencow, glownie policjantdw, zolnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, zandarmow, s^dziow wojskowych, okolo 100 oficerow Wojska Polskiego, a takze ziemian i duchownych. W grudniu oraz w styczniu 1940 r. nadeszly do rodzin w Polsce pierwsze wiadomosci od jencow. Korespondencja z obozow, kierowana do osob mieszkaj дсусЬ pod okupacj^ sowieckq, miala z punktu widzenia wladz wazny cel na widoku, mianowicie identyfikacj? rodzin uwi?zionych. Prawie wszystkie rodziny policjantow przebywaj^cych w niewoli, ktore zamieszkiwafy na terenach zaj?tych przez ZSRR i otrzymywaty listy z obozow, zostaty wywiezione do polnocnego Kazachstanu. W ramach tej deportacji, rozpoczQtej w nocy 12/13 kwietnia 1940roku, wywieziono w 51 transportach 60351 osob, kobiet, dzieci (w tym i niemowtyt) i osob w podesztym wieku. W tym czasie ojcow, m?zow i braci mordowano w lesie katynskim, Charkowie i Kalininie. Korespondencja z obozow przestala przychodzic w marcu 1940 roku. W koncu grudnia 1939 roku Beria polecil skierowac do obozow ekipy oficerow sledczych, ktore mialy przeprowadzic szczegolowe badania. Prowadzono je najcz?sciej nocami, po kilka godzin, niektorych jencow poddawano wielokrotnym przesluchaniom. Przedmiotem szczegolnego zainteresowania oficerow sledczych byly poglqdy polityczne i stosunek wi?zniow do wladz radzieckich, a takze ich uczestnictwo w wojnie polskorosyjskiej w 1920 roku. W koncu grudnia 1939 roku Beria z^dal, aby sledztwo w sprawie wszystkichjencow zakonczyc w styczniu. Jego wyniki mialy bye przekazane do rozpatrzenia przez tak zwane specjalne kolegium NKWD i stanowic podstaw? decyzji do dalszego post?powania z jencami. Ekipy sledcze zakonczyty badania dopiero na przelomie lutego i marca 1940 roku. W marcu 1940 roku Lawrentij Beria skierowal do Biura Politycznego КС WKP (b), adresowany do Stalina szeroko uzasadniony wniosek о rozpatrzenie sprawy tych jencow w trybie specjalnym z zastosowaniem kary smierci przez rozstrzelanie. Wniosek obejmowal 14736 osob znajduj^cych si? w obozach oraz 10685 osob przetrzymywanych w wi?zieniach. Decyzja о wymordowaniu jencow zapadla 5 marca 1940 roku na posiedzeniu Biura Politycznego Komitetu Centrainego WKP (b). Wyci^g z protokolu Nr 13 posiedzenia tego biura w dniu 5 marca zawiera nastQpuj^ce postanowienie: “I.PolecicNKWDZSRR: Sprawy znajduj^cych si? w obozach dla jencow wojennych 14.700 osob, bytych polskich oficerow, urz?dnikow, obszarnikow, policjantow, agentow wywiadu, zandarmow, osadnikow i sluzby wi?ziennej, Jak tez sprawy aresztowanych i znajduj^cych si? w wi?zieniach w zachodnich obwodach Ukrainy i Bialorusi 11.000 osob, czlonkow roznorakich kontrrewolucyjnych szpiegowskich i dywersyjnych organizaeji, bytych obszarnikow, fabrykantow, bytych polskich oficerow, urz?dnikow i zbiegow rozpatrzyc w trybie specjalnym, z zastosowaniem wobec nich najwyzszego 181 wymiaru kary rozstrzelanie. II. Sprawy rozpatrzyc bez wzywania aresztowanych i bez przedstawiania zarzutow, decyzji о zakonczeniu sledztwa i aktu oskarzenia-w nastqpuj^cym trybie: