Вальдэнсы ў канцы XII - пачатку XV стагоддзя
паміж ерэтычнай сектай і народнай рэлігійнасцю
Таццяна Валодзіна
Памер: 440с.
Мінск 2024
1. Цэнтр руху ў XIII і XIV ст. 2. Рэгіён вялікай канцэнтрацыі розных ерасяў моцны ўзаемаўплыў. 3. Развіццё на фоне барацьбы гвельфаў і гібелінаў.
1. Вельмі высокая канцэнтрацыя вальдэнсаў 2. Падтрымка мясцовых улад. 3. Актыўная ўзброеная барацьба за свае правы. 4. Пражыванне ў аддаленых мясцовасцях ускладняла інквізіцыйны вышук.
Змест
Уводзіны...............................................................5
Глава 1. Гістарыяграфія і крыніцы
Гістарыяграфія........................................................16
Крыніцы...............................................................28
I. Дакументы, створаныя самімі вальдэнсамі......................28
II. Заканадаўчыя крыніцы.........................................28
III. Тэалагічныя і палемічныя працы, а таксама працы дамініканцаўінквізітараў, прысвечаныя шляхам барацьбы з ерэтыкамі...........28
IV. Матэрыялы інквізітарскіх допытаў............................30
V. Хронікі......................................................32
Глава 2. “Класічны” вальЬызм
Зараджэнне руху (1170я гг. 1215 г.)................................35
Назва руху............................................................35
Дата ўзнікнення руху..................................................37
Спробы легальнага існавання (12151260я гг.).........................43
Пераклад Бібліі Вальдэса на "народную" мову ў вольных імперскіх і біскупскіх гарадах...........................44
Дзейнасць Дуранда з Оскі..............................................49
Супрацьстаянне вальдэнсаў з катарамі..................................53
"Класічны" вальдызм і яго адметнасці..................................61
Структура вальдэнскай абшчыны.........................................61
Знешнія прыкметы першай групы........................................61
Абавязкі розных груп.................................................62
Кіраўніцтва асобнымі абшчынамі і ўсім рухам..........................64
Царкоўныя чыны сярод ''дасканалых"...................................66
Веравучэнне "класічнага" вальдызму паводле Пасаўскага ананіма .... 67
Сацыяльны склад вальдэнсаў у розных рэгіёнах..........................69
Антывальдэнскія працэсы ў гарадах
на паўднёвым захадзе Свяшчэннай Рымскай Імперыі......................72
Знікненне "класічнага" вальдызму (пачатак XV ст.).....................78
Зліццё паняццяў "вальдызму" і "вядзьмарства" ў Заходняй Еўропе.......79
Вальдэнсы ў Цэнтральнай Еўропе і вучэнне Яна Гуса.....................86
Змест 431
Глава 3. Гісторыкагеаграфічныя асаблівасці ўзнікнення і пашырэння руху вальбэнсаў
Лангедок і Бургундыя...............................................94
Паўночнаітальянскія гарадыкамуны..................................99
Аддзяленне ламбардскай групы.......................................100
Група Бернарда Прыма...............................................102
Горныя даліны Заходніх Альпаў.....................................105
Паўднёвая Італія..................................................109
Калабрыя...........................................................109
Апулія і Сардзінія.................................................110
Вальдэнсы ў нямецкамоўных землях: Германія, Аўстрыя і Швейцарыя...112
Чэхія.............................................................116
Праца Гала з Касорыц і Пятра з Начырадца...........................119
Сілезія, Памор'е і Польскае Каралеўства...........................123
Польскае Каралеўства...............................................123
Ніжняя Сілезія.....................................................124
Заходняе Памор’е...................................................131
Венгерскае Каралеўства............................................135
Глава 4. Пгульныя і рэгіянальныя рысы вучэння вальЬэнсаў
Агульныя рысы сярэднявечнага вальдызму............................143
Мірская пропаведзь (у тым ліку жаночая)...........................143
Роля жанчыны......................................................146
Святарства міран: еўхарыстыя і споведзь...........................148
Шлюб і развод.....................................................150
Непрыняцце гвалту.................................................151
Чысцец............................................................153
Супрацьстаянне з Апостальскім Прастолам і непрыняцце царкоўных абрадаў.................................154
Спецыфічныя вераванні: традуцыянізм і існасць душы................157
Адрозныя рысы ў веравучэнні розных абшчын і прычыны іх узнікнення...........................................159
Адмова ад клятвы..................................................159
Пытанне працы.....................................................161
Валоданне маёмасцю................................................163
Права на здзяйсненне гвалту ў мэтах самаабароны...................165
Заключэнне........................................................169
432
Змест
ПераклаЬы
I. Першыя дакументы па гісторыі вальдэнсаў............................175
І.і Кніга відзежаў і цудаў............................................175
І.іі Споведзі веры Вальдэса і яго паслядоўнікаў Дуранда з Оскі і Бернарда Прыма, а таксама статуты апошніх........................176
І.іі.а Споведзь веры Вальдэса.........................................176
І.іі.Ь Булы Папы Рымскага Інакенція III датычна Дуранда з Оскі.......179
І.іі.с Булы Папы Рымскага Інакенція III датычна Бернарда Прыма .... 192
І.ііі Дуранд з Оскі. Кніга супраць ерасяў.............................197
I.iv Заканадаўчыя дакументы...........................................203
I.iv.a IX артыкул сінадальнай пастановы Адона, біскупа Туля...........203
I.iv.b Эдыкт караля Арагонскага і графа Праванскага Альфонса II ад 1192 г. .....................204
I.iv.c Эдыкт караля Арагонскага Педра II ад 1197 г....................205
I.iv.d Статут біскупа Гі з Палестрыны, папскага легата ў Бельгіі, ад 1202 г. ..........................205
Live Згадка пра дыспут, які адбыўся ў Каркасоне ў 1203 г..............205
I.iv.f Урыўкі з лістоў Папы Рымскага Інакенція III ад 1206 г.
да падэста і консулаў Фаэнцы і Эмільі.................................206
I.iv.g Саборная пастанова ад 1208 г. Адона, біскупа Парыжа............206
I.iv.h Пастанова імператара Свяшчэннай Рымскай Імперыі
Атона IV супраць турынскіх Вальдэнсаў ад 25 сакавіка 1210 г..........206
I.iv.i Пінерольскі статут.............................................206
I.iv.k Статут імператара Свяшчэннай Рымскай Імперыі Фрыдрыха II супраць ерэтыкоў....................................207
l.v Антывальдэнскі працэс у Мецы ў 1199 г.............................207
I.v.a Вытрымкі з булаў Папы Рымскага Інакенція III у Мец..............207
Да ўсіх вернікаў горада і біскупства Меца.............................207
Да абатаў Сіто, Марымонда і Ла Крэт...................................208
I.v.b Цэзарый з Гайстарбаха. Дыялог пра цуды..........................208
I .vi Артыкулы веры страсбургскіх Вальдэнсаў.......................209
I.vii Ліст прадстаўнікоў італьянскай галіны Вальдэнсаў да сваіх братоў па веры з Германіі або Аўстрыі.....................210
I .viii Хронікі....................................................218
l.viii.a Даонская хроніка.............................................218
I.viii.b Урспергская хроніка..........................................219
I.viii.c Хроніка манаха Альберыка з ТруаФантэн.......................220
I.viii.d Хроніка настаўніка Гіёма з Пюіларана.........................222
II. Палемічныя творы..................................................224
II.і Гідэфрыд з Асэра. Наконт Апакаліпсіса (Super Apocalypsim)........224
II.іі Бернард з Фанкода. Трактат супраць Вальдэнсаў...................225
Змест
433
ІІ.ііі Ліст біскупа П'ячэнцы Ардыцыя пра бедных з Ліёна..............227
II.iv Пётр Спявак. У абарону пропаведзі міран........................229
II.v Алан Лільскі. Пра каталіцкую веру...............................230
Il.vi Эбрард з Бецюна. Кніга супраць ерасяў..........................232
Il.vii Эрменгард (з Безье?). Урыўкі..................................235
Il.viii Іаахім Флорскі. Трактат пра Чатыры Евангеллі. Пра артыкулы веры...................238
II.іх Пётр з ВодэСэрнэ. Гісторыя альбігойцаў.......................239
ІІ.х Рычард з Пуацье. 3 жыццяпісу Папы Рымскага Аляксандра III..........................240
ІІ.хі Сальва Бурчы. Кніга над Зорка..................................241
ІІ.хі.а Пра права свецкай улады на забойства.........................244
ІІ.хі.Ь Пра тое, што каралі, уладары і магутныя свецкія, або мірскія, ад добрага Бога, а не ад Д'ябла....................247
ІІ.хі.с Пра клятву...................................................247
Il.xi.d Падзел палоў.................................................249
ІІ.хі.е Традуцыянізм.................................................249
ІІ.хіі Пётр Пакутнік. Супраць патарэнаў..............................251
ІІ.хііі Манета з Крэмоны. Супраць Катараў і Вальдэнсаў...............252
Il.xiv Стэфан дэ Бурбон. Пра сем падарункаў Святога Духа...................................256
II.xv Райнэрый Саконі. Падсумаванне пра катараў і леаністаў, або бедных з Ліёна................................................262
Il.xvi Жыццяпісы братоў ордэна прапаведнікаў.........................263
Il.xvii Ансельм з Александрыі. Трактат пра ерэтыкоў..................263
Il.xviii ‘Тэта высветлена ад перавернутых у секту Вальдэнсаў"...............................................266
III. Інквізіцыйныя матэрыялы. Францыя............................... 268
III.і. а Інквізіцыйная нарада ў Авіньёне, дзе было аб’яўлена, каго лічыць Вальдэнскімі вернікамі (1235 г.)....................268
III.і. Ь Вальдызм у дыяцэзіі Німа ў 1200 г.......................268
III.і. с Вальдэнс Ян з Бургундыі (каля 12051240 гг.)............269
III.i. d Пра разбураны дом.......................................269
III.і. е Працэс супраць жанчыны, якая падтрымлівала Вальдэнсаў, у 1230х гг......................269
КНІГІ ОНЛАЙН
