Гісторыя Гародні (1919-1991) Нацыяналізацыя, вынішчэньне і саветызацыя сярэднеэўрапейскага места Фелікс Акерман

Гісторыя Гародні (1919-1991)

Нацыяналізацыя, вынішчэньне і саветызацыя сярэднеэўрапейскага места
Фелікс Акерман
Выдавец: Інбелкульт
Памер: 488с.
Смаленск 2021
187.02 МБ
Documents Concerning the Murder of 29.000 Jews of Grodno by the Germans, 1941­1943. Ghetto and Deportations to Death Camps Cologne and Bielefeld Trials. In 6 volumes I Ed. by Serge Klarsfeld / Trans, by Bill Templer. Ramat-Gan: Grodner Association of Israel, 1987-1992.
Drugi powszechny spis ludnosci z dn. 9. ХП. 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe.
Чнсленность, пол, возраст, состоянне в браке, уровень образовання, нацяональный состав, ясточннкн средств супіествованяя, чнсло н состав семей по городам н районам Гродненской областн. По данным Всесоюзной перепнся населення на 12 января 1989 г. Т. 2. Гродно: Гродненское областное управленне статнстнкн, 1990.
Чыжонак I. I. Як гэта было: пра аднаўленне Гродзеншчыны ў 1944-1957 гг. // Свет над Неманом / Под ред. A. Н. Дорофейчнка. Мннск: Мннсктнппроект, 1999.
Ludnosc. Stosunki zawodowe. Wojewodztwo Bialystockie. Warszawa: Gldwny Urz^d Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938.
Die Einsatzgruppen in der besetzten So­wjetunion 1941/42. Die Tatigkeitsund Lageberichte des Chefs der Sicherheitspolizei und des SD / Hrsg. von by Peter Klein. Publikationen der Gedenkund Bildungsstatte Haus der Wannsee-Konferenz, Bd. 6. Berlin: Edition Hentrich, 1997.
Die Nationalitaten des Russischen Reiches in der Vblkszahlung von 1897 / Hrsg. von Hen­ning Bauer u.a. 2 Bde. Stuttgart: Franz Stei­ner, 1991.
Einsatz im -Reichskommissariat Ostland»: Dokumente zum Volkermord im Baltikum und in WeiBrusBland 1941-1944 I Hrsg. von Wolf­gang Benz, Konrad Kwiet, Jurgen Matthaus. Berlin: Metropol, 1998.
Engelhardt Eugen Freiherr von. WeiBruthenien: Volk und Land. Berlin: Volk und Reich, 1943.
Iberski Eljasz. Orientacyjny Plan Miasta Grodna 1937, 1:10.000. Grodno: Ksi^garnia. E. Iberskiego w Grodnie, 1937.
Przegl^d statystyczny miasta Grodna za lata 1922 i 1923 (z uwzgl^dnieniem w niektorych dziaiach lat ubieglych i pierwszego p6trocza 1924) I Red. St. Koiecki. Grodno: Magistral m. Grodna, 1925.
Rocznik statystyki Rzeczypospolitej Pol­skiej. Warszawa: Gidwny Urzad Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1927.
Stahl Zdzistaw. Zbrodnia Katynska w swietle dokumentow, z przedmowq Wladyslawa Andersa. Wyd. 2. Londyn: Gryf, 1950.
Verwaltungsbericht der Militarverwaltung Bialystok-Grodno fur die Zeit vom 1. Oktober 1916 bis 1. April 1917. Bialystok: Druckerei der Militarverwaltung Bialystok-Grodno, 1917.
WeiBruthenien. Volkstum, Geschichte, Wirtschaft. Berlin: Wansee-Institut, 1941.
«Zachodnia Bialorus» 17 IX 1939 22 VI 1941. Wydarzenia i losy ludzkie. T. 1: Rok 1939. Zrodla do historii Polski XX wieku ze zbiorow Narodowego Archiwum Republiki Biaioru^ / Red. W Adamuszko. Warszawa: Rytm, 1998.
Пералік інтэрвію, праведзеных зь відавочцамі падзеяў і экспэртамі
Альпэрштайн Мойша, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 10 сьнежня 2004 у Рамат-Гане.
Буднік Андрэй, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 5 красавіка 2005 у Гародні.
Бяліцкая Хася, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 27, 28 і 28 лістапада ў кібуцы Легавот-Габашан.
Вадзейка А., інтэрвію на польскай мове, праведзенае 31 еакавіка 2005 у Гародні; інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 5 верасьня 2005 у Ваверцы.
Варашыльскі Фэлікс, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 28 ліпеня 2008 у Гародні.
Гарбачэўскі Багдан, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 19 чэрвеня 2006 у Торуні.
Госьцева Людміла, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 24 лютага 2004 у Гародні.
Госьцеў Аляксавдар, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 12 сакавіка 2004 і 9 красавіка 2006 у Гародні.
Духовіч Маргарыта, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 29 сакавіка 2006 у Гародні.
Івапічанка Альбэрт, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 15 красавіка 2006 у Гародні.
Казяра Рышард, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 10 сакавіка 2005 у Гародні.
Клябанская Броня, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 14 сьнежня 2004 у Ерусаліме.
Лялевіч Янка, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 13 сакавіка 2004 у Гародні.
Маліноўская Тацяна, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 12 красавіка 2006 у Гародні.
Навумюк Аляксандар, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 14 чэрвеня і 25 верасьня 2005 у Гародні.
Пажэцкі Юзаф, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 15 сакавіка 2004 у Гародні.
Пачобут Анджэй, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 12 красавіка 2005 і 17 верасьня 2005 у Гародні.
Піваварчык Сяргей, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 19 лютага 2008 у Гародні.
Пяткевіч Аляксей, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 13 сакавіка 2004 у Гародні і 12 красавіка 2006 у Гародні.
Руд Аня, інтэрвію на расійскай і польскай мовах, праведзенае 30 лістапада 2004 у БэрШэбе.
Рымарчук Аляксандар, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 4 чэрвеня 2004 у Гародні.
Сухоцкі Аляксандар, інтэрвію на беларускай мове, праведзенае 5 красавіка 2005 у Гародні.
Сытых Уладзімер, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 19 лютага 2008 у Гародні.
Трусаў Ігар, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 25 лютага 2004 і 23 красавіка 2005 у Гародні.
Хасід Гірш, інтэрвію на польскай мове, праведзенае 20 жніўня 2004, 17 верасьня 2005 і 20 лютага 2008 у Гародні.
Чапнік Ліза, на расійскай мове, праведзенае 30 лістапада 2004 у Бэр-Шэбе.
Шалкевіч Віктар, інтэрвію на польскай, беларускай і расійскай мовах, праведзенае 13 кастрычніка 2005 у Гародні.
Шаўчэнка Марыя, інтэрвію на расійскай мове, праведзенае 4 красавіка 2006 у Гародні.
Ярмусік Эдмунд, інтэрвйо на расійскай мове, праведзенае 23 лютага 2008 у Гародні.
Апрача гэтага, 15 сакавіка 2004 г. у Забалаці і Радуні на польскай і беларускай мовах былі праведзеныя інтэрвію з настаўніцамі, якія пажадалі захаваць ананімнасьць. Інтэрвію з ксяндзом з ваколіц Гародні, які таксама пажадаў застацца невядомым, было праведзена на беларускай мове 8 красавіка 2006.
Мэмуарная і аўтабіяграфічная літаратура
Быкаў Васіль. Доўгая дарога дадому. Мінск: ГА БТ «Кніга», 2004.
Гарбачэўскі Багдан. Неапублікаваныя ўспаміны. Торунь, 1997.
Карпюк Алексей. Моя Гродненіцнна. Прошлое н настояіцее города Гродно // Дружба народов. 1959. № 2. С. 143-157.
Карпюк Аляксей. Выбраныя творы. Уклад., прадм., камент. А. Фядута. Мінск: Кнігазбор, 2007.
Карпюк Аляксей. Карані: Раман. Мінск: Маст. літ., 1988.
Кловскнй Данннл. Дорога нз Гродно. Самара: Самарскнй Дом печата, 1994.
Наш Нёман. Нарысы, публіцыстыка / Уклад. Л. Ініс, С. Панізнік. Рэдкал.: Р. Будрыс, В. Карамазаў і інш. Мінск: Маст. літ., 1988.
Песні з народных глыбіняў (Беларускія народныя песні Горадзенскага раёна) / Сабрана Апанасам Цыхуном. Горадня: Ратуша, 2000.
Платков М.А. На передовых рубежах: Об опыте работы Гродн. пронзв. об-ння «Азот» нм. С.О.Прнтыцкого. Москва: Хнмня, 1984.
Bruhns Wibke. Meines Vaters Land. Geschichte einer deutschen Familie. Munchen: Econ Verlag, 2004.
Chapnik Liza. The Grodno Ghetto and its Underground. A Personal Narrativ // Women in the Holocaust / Ed. by Dalia Ofer and Lenore J. Weitzman. New Haven and London: Yale Uni­versity Press. 1998. P 179-186.
Gawin Tadeusz. Zwyci^stwa i porazki. Odrodzenie polskosci na Bialorusi w latach 1987­2000. Bialystok: Setpro, 2003.
Grzelak Czeslaw. Wilno Grodno Kodziowce, 1939 (Historyczne bitwy). Warszawa: Bel­lona, 2002.
Herling-Grudzinski Gustaw. Sny w pi?knym Morodi 11 Herling-Grudzihski Gustaw. Bia­la noc mitosci. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik, 2002.
Herling-Grudzihski Gustaw. Welt ohne Erbarmen. Munchen: Carl Hanser Verlag, 2000.
Klamroth Kurt. Meine Erlebnisse im Weltkriege. Nach meinem Kriegstagebuche fur meine Kinder niedergeschrieben. Berlin, 1919­1920 (неапублікаваны рукапіс).
Nalkowska Zofia. Dzienniki. T. 3, 1918­1929 / Pod red. Hanny Kirchner. Warszawa: Czytelnik, 1980.
Nalkowska Zofia. Granica: Powiesc. War­szawa: Gebethner i Wolff, 1935.
Nalkowska Zofia. Grodno II Tygodnik Ilustrowany. 1926. № 45. S. 763-765.
Omilijanowicz-Szoka Celina. Moje grodziehskie lata 1939-1945. Lodz: Astra, 1993.
Orzeszkowa Eliza. Listy zebrane. T. 7. Wro­claw: Ossolineum, 1971.
Orzeszkowa Eliza. Nad Niemnem. Warsza­wa: Gebethner & Wolf, 1888.
Perel Sally. Ich war Hitleijunge Salomon. Berlin: Nicolai, 1992.
Rotfeld Adam Daniel. Langsame Heimkehr. Szenen einer Kindheit im Polen des Zweiten Weltkriegs // Neue Ziircher Zeitung, 26.2.2005, S. 45.
Sieminski Jan. Grodno walczace. Wspomnienia harcerza. Bialystok: Tow. Literackie im. Adama Mickiewicza, Oddz. Bialostocki; Filia Uniwersytetu Warszawskiego, Wydzial Humanistyczny, 1992.
Wachowicz Barbara. «Ty jestes jak zdrowie». Z Mickiewiczem nad Wilia i Swieteziq, ze Slowackim w Krzemiencu, z Orzeszkowa nad Niemnem. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1993.
Zandman Feliks, Chanoff David. Nigdy nie gasnie nadzieja. Z popiolow Holocaustu do naukowych odkryc i sukcesu na amerykahskiej gieldzie. Warszawa: Fijorr, 2005.
Zandman Felix, Chanoff David. Nie die letzte Reise. Vom polnischen Ghetto an die Wall­street. Miinchen: Econ Verlag, 1999.
Пэрыядычныя выданьні
Беларусь
Бнржа ннформацнн Гродненская правда Гродненскнй хнмнк Крокоднл
Літаратура і мастацтва Напіа Ніва
Ніва
Правда
Czasopis/Часопіс
Deutsche Zeitung im Ostland
Gazeta Polska
Gazeta Wyborcza
Glos znad Niemna
Grodnoer Zeitung
Kronika m. Grodna: kwartalnik ilustrowany poswi^cony dzialalnosci samorzfjdu oraz poszczegolnym dzielnicom miasta i jego historji
Magazyn Polski
Neue Ziircher Zeitung
Tygodnik nustrowany
Бібліяграфія
60-летне образовання Гродненской областа. Матерналы междунар. науч. конф. 3—4 марта 2004 г. / Под ред. В. А. Белозоровнча. Гродно: Гродн. гос. уннверснтет, 2004.
Акерман Фелікс. Ідэнтычнасць па пашпарце: увядзенне афіцыйных пасведчанвяў асобы // Беларусь і Германія: гісторыя і сучаснасць: матарыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі, Мінск, 25 красавіка 2008 г. / Пад рэд. С. Я. Новікава ды ітп. Вып. 7. Мінск: МДЛУ, 2009.
Арлоў У., Сагановіч Г. Дзесяць вякоў беларускай гісторыі: 862-1918: падзеі, даты, ілюсграцыі. Вільня: Наша будучыня, 1999.
Археалагічныя помнікі Гродзеннгчыны: матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі, якая адбылася 26 лістапада 1991 года ў г. Грод-
на / Рэдкалегія: Я. Г. Звяруга, I. П. Крэнь (адказныя рэдактары) [і інш.]. Гродна: ГрДУ, 1992.