У свеце дабрыні
Эдзі Агняцвет
Выдавец: Адукацыя і выхаванне
Памер: 120с.
Мінск 2013
Спіце, ветры, не гудзіце, Мілых вочак не будзіце. Ціха-ціха-ціха!
1974
Яна жадае ўсім дабра I адкрывае свет — Ад літары вялікай «А» Да зорак і планет...
РОДНЫ дом
Я называю родны клас Харошаю сям’ёй.
Удзячны шчыра кожны з нас Настаўніцы сваёй.
Люблю высокі стройны дом, Дзе нам дужэць, расці.
Ён кожным сонечным акном Мне свеціць у жыцці.
1974 г.
САУКА ЗА СТАЛОМ
Ляжаць ля талеркі відэлец і нож.
Дзве чыстыя лыжкі ляжаць.
— Ну і што ж?
Ляжаць, хай ляжаць, іх не буду чапаць. Яны ж не чапаюць мяне і маўчаць.
3 талеркі ён сёрбае крупнік — ой-ой! Кавалачкі мяса хапае рукой.
Ен пальцамі ловіць у шклянцы кампот, Абрусам ён выцер і шчочкі, і рот.
Пасля на талерку падручнік паклаў — I кнігу карміў ён аб’едкамі страў...
Відэлец не ўцерпеў:
— За цэлы мой век
Мне трапіўся першы такі чалавек!
Ускочыла лыжка
і ну рагатаць:
— Хі-ха, ха-ха-ха,
ён дурненькі, відаць!
А нож узлаваўся і тупнуў нагой:
— Давайце паслужым мы справе другой! Пакінем яго аднаго за сталом, А самі запішамся ў ме-та-ла-лом!
Саскочылі разам усе са стала — Ніякая сіла спыніць не магла. Відэлец, і лыжкі, і нож — ля дзвярэй. Збянтэжыўся Саўка:
— Чакайце, э-гей!
А тыя ляцяць, азірнуцца не хочуць.
— Хі-хі, ха-ха-ха! —
толькі лыжкі рагочуць.
Бяжыць недарэка з пустымі рукамі...
Чым скончыцца ўсё?
Вы прыдумайце самі!
1974 г.
I
ХОР
Спачатку ў залу белую Ўступае цішыня,
мы — адно ўжо цэлае — ты,
і ён, і я.
ночы узвіваюцца!
Над вогнішчам — прастор, I сэрцы ўсе зліваюцца У адзін сугучны хор.
He сумнай, не мінорнаю Я песняю жыву. Нібы дарогай зорнаю Плыву, плыву, плыву.
Адзін з другім суладныя Дысканты і альты.
Мы любім песні складныя — I ён, і я, і ты.
Тут пераклічка чуецца
I салаўёў, і дрэў.
I нам мацней сябруецца: Мы — хор,
мы — дружны спеу.
1974 г.
ВЫ&АЧАЙ
Уявіце дзень прыгожы, Шумны горад, светлы май. У аўтобус спадарожны Сеў асілак Выбачай.
Усміхаўся дзецям шчыра, Ад натоўпу засланяў, I старэйшым пасажырам Ён з пашанаю казаў:
— Калі ласка,
Вы сядайце, Я магу і пастаяць!
Выбачая-Выбачайце Дзеці хочуць пераймаць.
— Выбачайце, — кажа Лада, — Можна сесці ля акна?
I дзяўчына Лада рада, У акно глядзіць яна.
— Выбачайце, — просіць хтосьці, Перадайце мне білет.
(Мабыць, едзе той у госці — У руках яго букет.)
Плошчы, вуліцы, прысады... Едзем, едзем.
Раптам — крык! Нечакана каля Лады Дакучай Хама узнік.
Загадаў дзяўчынцы злезці I за коскі тузануў.
Стаў марожанае есці, Выбачая штурхануў.
I круціўся, цмокаў зноўку, Чхаў і чмыхаў Дакучай.
— Мабыць, ёсць у вас насоўка? — Запытаўся Выбачай.
— А табе якая справа?
Хто ты ёсць? Адкуль прыйшоў?.. Выбачай, заўжды ласкавы, Спахмурнеў ад грубых слоў.
Глянуў позіркам сур’ёзным: Я — звычайны Выбачай.
А як возьмешся за розум — Ты мяне тады шукай!
1974 г
I саскочыў, і закрочыў Выбачай насустрач дню. Дакучай расплюшчыў вочы — Ён здзівіўся ўпершыню.
чыжык х.
Двор.
На паркане — аб’явы сур’ёзныя,
Самыя важныя, самыя розныя.
Ва ўсіх людзей — неадкладныя справы.
Хто пройдзе міма такой аб’явы?
«ЗГУБІЎСЯ КОТ — КОЛЕРУ РЫЖАГА,
3 ЧОРНЫМ ХВАСТОМ.
ЗАВЕЦЦА ЧЫЖЫКАМ.
ХТО ЗНОЙДЗЕ ЯГО — КАЛІ ЛАСКА, ВЯРНІЦЕ!
ВЕЛЬМІ ВАС ПРОСІЦЬ ЛЯЎКЕВІЧАЎ ВІЦЯ.
АДРАС: ЗЯЛЁНАЯ, СЕМДЗЕСЯТ ПЯЦЬ, КВАТЭРА ШАСНАЦЦАЦЬ. БУДУ ЧАКАЦЬ!»
I людзі ў кватэру шаснаццаць прыходзілі, Катоў беспрытульных да Віці прыводзілі: У футры дзяўчынка, дзядуля з кійком,
I дзядзька,
і хлопчык з малым хамяком.
А Віця сумуе:
«Не, гэта не Чыжык!
I поўстка не тая, не Чыжык, а пыжык!»
Але ж накарміў ён катоў малаком, Яшчэ пагуляў ён з малым хамяком.
Лашчацца рыжыкі, труцца варкоцікі
Бокам і носам аб ногі і боцікі.
А тата смяецца:
— Катоў мнагавата.
Быў Чыжык адзін, цяпер — поўная хата!
Але тут не трэба ні просьбаў,
ні слёз:
He выганяць жа
іх на мароз!
1975 г.
ЯК СПАЛОХАЎСЯ СІвЕР
Дзьмуў паўночны змрочны вецер
I злаваў на ўсё на свеце. На дарогах бушаваў, Нават дзесьці дах сарваў.
Дзьмуў у студзені, у лютым. Быў ён люты і надзьмуты, Быццам мех калючак з’еў.
Выў, злаваўся
і... знямеў.
Іншы вецер — светлы, мілы — Нёс вясну на цёплых крылах, Ён растопліваў снягі,
I прыйшла сяброўка Мая, I прыбег сусед Лявон. Кожны гукі пераймае: — Дзі-лі, дзі-лі, дзі-лі-дон!
ЦЫМ&АЛІСТЫ
Падарылі мне цымбалы — Струн вясёлы перазвон.
Я зайграла, заспявала: — Дзі-лі, дзі-лі, дзі-лі-дон!
Весялей, сябры, іграйце, Праганяйце з хаты сон!
I ляноту праганяйце: — Дзі-лі, дзі-лі, дзі-лі-дон!
ВОСЬ MJ ДГЕНЬЧЫК!
Я прывезла з Латвіі каменьчык — Сонечны, бурштынавы агеньчык. Ён уранку, быццам чарадзей, Чараваў на беразе людзей.
Я кладу яго на ўскрайку парты — Ажывае сінь маўклівай карты, Як у добрай казцы, караблі Па марах і рэках паплылі.
Дома той бурштынавы асколак Зіхаціць, празрысты і вясёлы. Палюбуйся добрым светлячком — Можа, станеш сам чараўніком!
1975 г.
CKO KI
Выраслі на агародзе
Бульба, рэдзька і часнок, Закружылі ў карагодзе —
Злева ўправа —
скок ды скок!
I не ўцерпела капуста,
I падскочыў памідор, Выглядала рэпа тлустай, А лятала, як віхор.
— He тугі i я на вуха! — Ганарыцца бурачок. Ён з цыбуляй-рагатухай Спрытна скача «Крыжачок».
— От пацеха дык пацеха! — I гарбуз, як жоўты мяч, Аж качаецца са смеху:
— Гоп ды гоп, пайду наўскач!
Лежабокі-агурочкі, He жаўцейце ад нуды! — Скача Зося, ззяюць вочкі, Гаспадынька — хоць куды!
1975 г.
БАКСЁР
Дрыжыць зямля, дрыжыць наш двор:
Ідзе Рыгор-баксёр.
Ён кулакамі б’е малых, Надзьмуты — пых ды пых!
Ідзе Рыгор — сігнал бяды.
Малыя — хто куды!
Хто — у вароты, хто — за клён, Пакуль не пройдзе ён.
Спыняюць хлопца:
— Што з табой?
Адкуль такі разбой?
Ён чырванее, як індык, Ледзь не крычыць «кулдык!»
Адно малое — з гузаком, Другое — з сіняком...
Ды абступіла бальшуна
Шумлівая сцяна.
Прыпёрты да сцяна баксёр
Заплакаў як бабёр:
— He буду болып! Я не маню.
Прыміце і мяне ў гульню!
1975 г.
j
ЛСІЛЮ
— Я схапіў быка за рогі I забраў яго ў палон.
— Я валун сапхнуў з дарогі, Важыў ён трынаццаць тон.
— Я кварталы аж чатыры Нёс бабулю на руках.
— Пераход падняў я з віру, Ён устаў, як сіні гмах!..
— Я такой набраўся сілы — Гну рукамі сталь і медзь! Я — магутны, бы асілак Чэмпіён Алесь Мядзведзь!
Гэта ўсё пачула Галька
I сказала ціхім лялькам:
— За такімі малайцамі Станем дужымі і самі. Нас ніхто цяпер, сябры, He пакрыўдзіць на двары!
1976 г.
~і
ХЛОПЧЫК-ГРЫ&
Ён хто — апенька ці смаржок? Ён, мабыць, мне прысніўся. А можа, наш сусед Змітрок У шапцы нарадзіўся?
Прыйшоў у госці ў добры дом, Хлеб-соль яму падшіслі.
А ён у шапцы за сталом Сядзіць, як грыб у лесе...
1976 г.
ЗЯМЛЯ 3 БЛАК/ТНЫМІ ВАЧАМІ
Зямля з блакітнымі вачамі, Раздолле рэчак і лугоў!
Тут называюць Васількамі — На Беларусі! — хлапчукоў.
Звіняць крыніцы, як цымбалы, Сцяжынкі свецяцца ў лясах.
Палі, узгоркі, перавалы — Прасторны шлях, далёкі шлях!
Краіна славы партызанскай, Краіна міру і даброт!
Ты — наша слава, наша казка, Як сонца, добры твой народ.
Твае сыны, твае унукі, Мы любім гул тваіх бароў.
I рэкі цягнуцца, як рукі, Да цёплых, верных рук сяброў.
1976 г.
НАШ М/НСК.
с с
Кожнаму кварталу Аддаём салют!
Любім дом Купалы Ціхі, родны кут.
Ты прасторны, чысты, Горад наш герой, Свеціш прамяніста Зоркай залатой.
ІДУЦЬ ДАДОМУ хаопчык/
Над светлаю прасекаю Вячэрніх хмарак рух. Ідуць дадому хлопчыкі, He сумна ім удвух.
Адзін, як шпак, насвіствае, Адказвае другі.
I сосны, як таварышы, He ведаюць тугі.
Знячэўку засвяціліся На ўзлессі светлякі.
Адзін хлапец спалохаўся
I закрычаў: «Ваўкі!»
Бяскрыўдныя агеньчыкі Мільгаюць у траве.
Дрыжыць ён: «Вочы воўчыя!» ■ I голасна раве.
Другі рагоча: «Слухай ты, Храбрэц, чакай, чакай!» I рэха смехатлівае Разносіцца:
— Ай, ай!
Ён дыхае ледзь-ледзь.
Аб корч ён спатыкаецца
I ўжо крычыць: «Мядзведзь!»
А друг падбег на выручку, Сцягнуў яго з карча. Такі храбрэц спужаецца I сойкі, і драча.
I драчыкі прачнуліся:
ХАЙ ЧАСЦЕМ СМЯЮЦЦА ДЗЕЦП
Нараджаюцца малыя Для жыцця на белым свеце. Як званочкі веснавыя, Хай часцей смяюцца дзеці!
Смех наіўны, пераліўны, Быццам рэха чалавека, Ты звіні ў зялёным ліўні, На цымбалах і на рэках!
Хай часцей смяюцца дзеці, Каб ніколі родным нашым He прысніўся прывід смерці, Хірасімы прывід страшны!
Хай маленькія далоні Цягнуцца насустрач сонцу! Бачу ў немаўляці сёння Будучага абаронцу!
Заслані сваю надзею Ад вайны, ад ліхалецця!
I зямля памаладзее: Хай часцей смяюцца дзеці!
1979 t
НАТАША ВАРЫСАВА
На балконе для лялькі — прастор.
Юлька робіць для лялькі убор: Будуць сінія стужкі, як хвалі, 3 арабінавых ягад — каралі.
Толькі лялька глядзіць, не ўсміхаецца, I нічога ёй
не па-да-ба-ец-ца!
— Можа, есці ты хочаш? — Маўчок. — Можа, смачны спячы калабок?
Ані маннае кашы, ні рысавай He жадае Наташа Барысава. — Ты пястуха — і болей нічога! Тут ускочыла лялька на ногі:
— I каралі, і стужкі з анучамі, I люлянкі мне ўсе надакучылі! Хопіць гладзіць мяне па галоўцы, Мяч хачу я ганяць на пляцоўцы.
Мне пашыйце спартыўны касцюм. Я адкіну ляноту і сум!
Быць хачу
He мімозай цукровай, ірысавай, А жывою Наташай Барысавай!
He ляжаць, не марнець на баку, А «дзень добры!» сказаць турніку.
Раз, два, раз, два, He схіляйся, галава! Раз, два, тры, чатыры, Смела, весела і шчыра!
Хто адважны — той здаровы. Хто за мною?
Хто чарговы?
1979 г.
8ЯСЁЛАЯ ШПАК.ОУНЯ
Цяжка птушкам у завею...
Ціха скардзіцца сініца: — Я ад холаду сівею, Дзе мне з дзецьмі прытуліцца?
Тут адзін яе сынок
Сінячок зірнуў убок:
— Мама, мама, ёсць кватэра! — Першы скокнуў ён праз дзверы. У шпакоўні — пуста, ціха.
Дзесь на поўдні шпак,
шпачыха.
Тата важна сцены кратаў: — Уцяпліць нам трэба хату. Неслі пух, саломку неслі, Аж забыліся на песні. Хтось да іх у вецер, снег Папрасіўся на начлег: — А ці ёсць гаспадары
у двары?
Запрашала гаспадыня: — На стале вячэра стыне. Месца знойдзецца для ўсіх, Для дарослых і малых!
I ўсміхнулася гасцінна Ўсёй сямейцы вераб’інай. Стала ў хаце весялей, Як у добрых у людзей.
Шчабятухі-непаседы Прывялі з сабою дзеда. Казкі ў дзюбе ён трымаў. He журыўся, не драмаў.
Што пасля?
Ніякіх сварак, Хоць на ўсіх пакой адзін. Тут і кухня, лазня з парай I дзіцячы магазін.
Чысціць-мые дом сініца — Ані цёмнага кута!
Вераб’іха-маладзіца
КНІГІ ОНЛАЙН
