Адкрыцці стагоддзяў
Алена Масла
Памер: 64с.
Мінск 2020
ва растлумачыў, што такое «гаджэты» і што такое «дэвайсы». Ды так, што цяпер я нават табе патлумачыць магу.
— Тлумач, — пагадзіўся Бай, хоць ведаў. Ён спадзяваўся тым часам скеміць, што рабіць далей.
I дэвайс, і гаджэт гэта прыстасаванні. Толькі дэвайс слова зусім новае і азначае больш складанае прыстасаванне. А гаджэт прыстасаванне да складанага дэвайса. I слова старое, не адно стагоддзе ім карыстаюцца.
— Так. Смартфон дэвайс; відэакамера ў ім, навушнікі — гаджэты, дадаткі да асноўнага прыстасавання, — прадоўжыў Бай. Нават сучасныя людзі блытаюцца, а ты, Ягусенька, кемлівая, сутнасць ухапіла адразу!
— Ага, лёгка, — ахвотна пагадзілася Баба Яга і перавяла новыя паняткі на сваю рэчаіснасць: Мая печ дэвайс, а чапяла для гаршкоў пры ёй — гаджэт!
Можна сказаць і так, рассмяяўся Бай. Ён трохі павесялеў, бо прыдумаў, што рабіць.
58
Ягуся Прыўкрасная і САЦЫЯЛЬНЫЯ СЕТКІ
®' 1 ®
— Ягуся, — прамовіў ён разважліва, — а раптам твой віртуальны сябра ілжэ? Ты ўпэўнена, што ён той, за каго сябе выдае?
На Бабусю нібы вядро сцюдзёнай вады вылілі! Яна войкнула, сцялася, сэрцайкі ў зрэнках лопнулі — і Ягуся імгненна ўспомніла, што яна — старая як свет чарадзейка. А што, як словы Бая — праўда?
— Зараз даведаемся! — рашуча прамовіў Бай. — Ёсць у мяне знаёмы праграміст. Камп’ютарны геній! I сябры ў яго такія ж. Папрашу — зараз дазнаюцца, што за харашун з табой знаёміўся.
Бай узяў у рукі смартфон і напісаў паведамленне з просьбай разабрацца, хто яго знаёмай у фрэнды набіваецца.
Адказ прыйшоў хутка і вельмі напалохаў і казачніка Бая, і Бабу Ягу. Выведка камп’ютаршчыкаў дакладала, што пад імем «Барадач» на сувязь выходзіць іншапланетны лавец казачных герояў. Там, адкуль ён прыляцеў, дэфіцыт казак, і праз гэта пануе маркота, а тэхнічны прагрэс развіваецца без фантазіі ды пакрысе прыходзіць у заняпад. Місія Барадача — усімі праўдамі і няпраўдамі засяліць сваю планету казкамі.
— Ці праўду гэты твой праграміст кажа? — на ўсялякі выпадак засумнявалася чарадзейка. — Як ён пра ўсё даведаўся?
— У сучасных праграмістаў надзейныя спосабы, не сумнявайся! — запэўніў Бай. — Яны прасачылі тваю, Ягусенька, актыўнасць у сеціве, вызначылі кола зацікаўленасці і дасылаюць пачытаць звесткі пра інтэрнэт і сацыяльныя сеткі. Пра гэта твае асноўныя запыты ў пошукавіку. Дазволіш — пачытаю і я, бо гэтыя хлопцы дзеляцца толькі праверанымі звесткамі.
59
АДКРЫЦЦІ СТАГОДДЗЯЎ
— Адукоўвайся, — згадзілася Баба Яга. — Я чытаць не буду. I смартфон забірай! He хачу, каб да маёй хаткі інтэрнэтпавуцінне дасягала: яшчэ высмакча ўсю казачную моц. He жадаю быць пад наглядам!
Пабрыла Ягуся на двор. Загадала гусямлебедзям да Іванкі з сястрыцай Алёнкай ляцець. Ды не красці іх, а запрасіць у госці, адвару з зёлак папіць: пасля расчаравання ў інтэрнэтсяброўстве дужа хацелася старой жывых стасункаў з праверанымі знаёмымі.
Пасля яна напаіла малаком ката Баюна, развіталася з Баем і пагнала ступу на тэхагляд.
Правілы бяспечных паводзін у сеціве
■ Не ўваходзь на незнаёмыя сайты, не пераходзь па падазроных спасылках.
■ Для пароляў выкарыстоўвай складаны набор лічбаў і літар, час ад часу мяняй пароль і не паведамляй яго староннім людзям.
■ He грубі, не брыдкаслоў і не абражай іншых.
■ Памятай, што незаконнае капіраванне музыкі, гульняў, праграм і г. д. — гэта парушэнне закона аб аўтарскім праве!
■ He вер усяму, што бачыш ці чытаеш у інтэрнэце. Калі ўзнікаюць сумненні або нешта насцярожвае звярніся за парадай і дапамогай да дарослых.
■ He паведамляй інтэрнэткарыстальнікам свае асабістыя дадзеныя і не дасылай незнаёмым свае фотаздымкі.
■ Будзь асцярожным: інтэрнэтсябры могуць быць не тымі, за каго сябе выдаюць. Калі ўзнікаюць сумневы спыняй стасункі!
■ He дадавай незнаёмых людзей у сябры.
60
прагрэсу яшчэ
Рухавік ПРАГРЭСУ — казка
Рухавік
ПРАГРЭСУ — казка
Даўнымдаўно, калі чалавека ад тэхнічнага аддзяляў шлях у тысячагоддзі чалавечая фантазія ўжо
стварала казкі. У казках магчыма ўсё, бо межаў фантазія не мае. Вось і марылася чалавецтву, напрыклад, пра хуткае пераадоленне вялікіх адлегласцей, пра магчымасць імгненна пачуць і пабачыць тое, што робіцца дзесьці за светам... Так і з’яўляліся ў казках незвычайныя ботыскараходы, дыванысамалёты, чароўныя люстэркі... Казкі перадаваліся з вуснаў у вусны, і ў расказчыкаў была магчымасць дадаць свае прыдумкі ў карагод незвычайных падзей, ператварэнняў, прыгод.
Такім чынам, і складальнікі казак, і апавядальнікі абуджалі фантазію, уяўленне людзей. I ўрэшце з цягам часу знаходзіліся людзі з інжынерным, канструктарскім мысленнем, якія пачыналі думаць а як гэта, сапраўды, зрабіць, каб адлегласці пераадольваліся хутка, весткі адпраўляліся імгненна? I пакрысе з’яўляліся ў чалавецтва і аўтамабілі, і тэлевізары, і самалёты...
Вось так, мой дружа, і атрымліваецца казка, магутны абуджальнік фантазіі, рухае тэхнічны прагрэс! Возьмешся чытаць чарадзейныя казкі, складзеныя народам, будзь уважлівым і сам упэўнішся, колькі ідэй і мараў зафіксавана ў іх!
61
АДКРЫЦЦІ СТАГОДДЗЯЎ
Есць у казках яшчэ адно незвычаннае прыстасаванне, якім, відаць, марыць валодаць кожны, чароўная палачка. Махнуў і якое заўгодна жаданне здзейсніцца! Можа нават падацца, што яна адмыслова для гультаёў створана, якія не хочуць нічога рабіць, але мараць усё мець.
Але ж і тут казка дае падказкі. Чарадзейныя палачкі ў розныя рукі трапляюць, і да ліхіх людзей таксама. Але ж усе багацці свету ўрэшце аказваюцца ў працавітага, адважнага героя, які шукае праўды.
А праўда, калі верыць казцы, у тым і палягае, каб слабейшаму дапамагчы, пазбавіць пакрыўджанага ад крыўдзіцеля, спагадліва паставіцца да кожнай жывой істоты на зямлі і самой Зямлі, са шчадротаў якой чалавек жыве.
Калі добра падумаць, чароўнай палачкай валодае кожны, хто ўмее свае
мары ператвараць у добрыя справы.
Жадаю, дружа, каб у тваім жыцці гаспадарыла казка! Па законах жанра, Дабро ў ёй заўжды адольвае Ліха. У кожнага, хто гэта памятае і хто да гэтага ў сваім жыцці імкнецца, ёсць шанец стаць добрым чараўніком і памножыць спіс добрых цудаў і новых адкрыццяў!
Жартоўная казачная віктарына
1. Назавіце казачны правобраз аўтамабіля. (■ічОохвсіе>іэіяіод)
2. Якія казачныя лятальныя апараты вы памятаеце? ['іэі/еі^езнеаі^ ‘ейАю ‘омьпец)
3. Назавіце першую жанчынулётчыцу.
fBjy едед)
4. Згадайце казачны правобраз тэлевізара. (■BHdeuoiu эвн^оде^)
5. Якое прыстасаванне ў казках варыць есці, а пры неабходнасці ператвараецца ў транспартны сродак? ChaldJ
6. Апошнім часам у дапамогу гаспадыням прапаноўваецца шматлікая пабытовая тэхніка для гатавання ежы. Які казачны прадмет нагадваюць сучасныя мікрахвалёўкі, аэрагрылі ды мульціваркі? ^'jAdge NHedgeweg)
62
ЗМЕСТ
ЗМЕСТ
УСТУПНАЕ слова, або Дзе шукаць цуды...............3
ГАДЗІННІК: гісторыя з боем, куваннем і ціканнем...6
Шляхамі КНІП.....................................10
Прыгоды часопіснай старонкі, або Гісторыя СУДАБУДАЎНІЦТВА..................................14
На сваіх дваіх — да «БЕЛАЗА» і «МАЗА»............19
Інструкцыя янотампаласкунам, або Некалькі слоў пра ВОДАПРАВОД.......................................24
ЭЛЕКТРЫЧНАСЦЬ, або Без агню, а гарыць, без зубоў, а кусаецца.......................................29
Гаспадар маланак, стваральнік РАДЫЁ..............34
КОСМАС: праз вогнішчы да зорак!................39
Мячпрафесар, або Аповед пра ПЛАСТЫК.............44
Трыццаць сланоў і адзін КАМП’ЮТАР................48
Талерачка з наліўным яблычкам, або Цудоўны ІНТЭРНЭТ.........................................52
Ягуся Прыўкрасная і САЦЫЯЛЬНЫЯ СЕТКІ.............56
Рухавік ПРАГРЭСУ казка ........................61
63
Навуковапапулярнае выданне
Беларуская дзіцячая энцыклапедыя
МАСЛА Алена Сцяпанаўна
АДКРЫЦЦІ СТАГОДДЗЯЎ
Рэдактар А.І. Левіціна
Мастацкае афармленне і камп’ютарная вёрстка: В.В. Арпова
Карэктар Р.В. Іваноў
Падпісана да друку 29.04.2020 Фармат 84 х 108 '/16.
Папера мелаваная. Друк афсетны.
Ум.друк. 6,72. арк. Улік.выд арк. 7,37. Тыраж 1200 экз. Заказ 215.
Рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі» Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь.
Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы, распаўсюджвальніка друкаваных выданняў № 1/1 ад 08.07.2013.
Зав. Калініна, 16, 220012, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь.
ААТ «Паліграфкамбінат імя Я. Коласа».
Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі выдаўца, вытворцы, распаўсюджвальніка друкаваных выданняў № 2/3 ад 10.09.2018. Вул. Каржанеўскага, 20, 220024, г. Мінск, Рэспубліка Беларусь.
►►►
Кнігі серыі «Беларуская дзіцячая энцыклапедыя»
Белормоская
•вчМЦо
янцмклопедмя ^
ПАМЯТЬ БЕРЕЖНО ХРАННМ
Велнкой Побаде посеяшаегся
у Беларуская >.
, ок оОДПЗ ■ хэнцыклапедыях
ш «НЦц
ЖНВОТНЫЕ ЛЕСА
' Беларуская Z ok owF^j
Беларуская >, * в»ЕУд
( ммМЦді) . энцмхллпедня /
Зелёные лекарп
ОПАСНЫЕ СОСЕДН
Летучме прмзракн
ЯК ЖЫАІ ПРОДКІ
Штод}ённае жыццё Aie^ei на тэрыторыі Беларусі у X—XIII стагоддріх
ШАЯХАМІ ВІКІНГАУ У БЕААРУСІ
ВАЯРЫ БЕААРУСІ X—XI стагодд^яу
Заяўкі на набыццё літаратуры прымаюцца па тэл./факсе:
3471692, 3251096, 2720608
220012, г. Мінск, зав. Калініна, 16, email: belenproekt@yandex.ru
ISBN 9789851112193
9 789851 112193
> a ® X w
2 > n ±i >
s> ±3 35 "4 O"
> 1 o ta ba w so
КНІГІ ОНЛАЙН
