Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Гэтай граматай былі паложаны галоўныя падваліны Дзяржаўнага бытаваньня Беларусі:
a) ігто яна зьяўляеіша Дзяржмвай прайоуных мас Бсларускай Народнай Рэспублікі і .йто граніцы яс абхопліяаюнь усе тыя землі дзе ёсьць лічэбная перевага белару* скага народу.
в) што ў гэтай народнай дзяржаве ўся зсмля павінна належыць працоўнаму селянству як стану. на які дзяржава ampaeuua.
с) што ўсім нацыянальным меншасьйям Беларуская Народная Рэспубліка забаспечае ўсе грлм .дзянскія свабоды. поунае роўнапраў е перад законам і культурна-нацыянальную аўтаномію.
д) што моцны нарадак дзяржаўнага жыаьцм Белэрусі на ўсіх галінах зацьвердзіць яе галоўны гасладар—Устаіюўчы Збор.
3 таго дня і дагэтуль Урад Б. Н. Р., разам з старшынамі Дзяржаўнай Рады, як адзінная напыянйльная ўлада Беларусі, не пакідаў умагацца за правы свайго народу, вылажэныя ў гэтых пастановах.
Тры г-ды мінуло ўжо ў безупыннай барацьбе. За гэты час на нашай зямлі гаспадарылі і госпадараць п рожыя сілы Пераходзячы з краю ў край нашу МацЬБеларусь чужайкія войскі палілі вёскі, руйнавалі гардды. лакідаючы за саб<»й голад і сьмсрць.
С 1915 году мы ня можам адпачыць ад страшных жахаў вайны. ня можам пачаць спакойную творчую працу. Зямля найіа зруйнакана і дыміцца яд пралітай на ей крыві. Ва ўсім жыйыіі йяжкі занеіыд.
Але моцна трымае Рэвалі цыйны Беларускі Урад у сваіх руках сыхяг незалежнлсьці ) неп ддзнльнасці роднага краю.
Пад гэтым сьцягам абьедналіся лепшыя сыны Беларусі. за гэты сьцяг аддалі яны сваё жыцьцё за волю народу гнояйца яны ў концэнграныйных лагсрох і турмах бальшавіцкіх і польскіх.
3 гэтым сьцягам прэдстаўнікі Ураду ішлі загранійу і голасна пратэставалі перад Урадамі сьвету і лерад міліённым нраноўным народам Эўропы супроць зьдзеку і гвалтаў чужакоў у родным краю.
Усюды, дзе толькі білося сэрнэ сыноў Бсллрусі, ва ўсс куткі Беларусі Урад ла< сылаў слова надзеі, загады барпцьбы за сваю лраўлу.
I цяпер у дзень нашагн нэпыянальна а і ьвяга ў дзснь 25 сакавіка 1921 г. перабываючы чнс ва на тэрыторыі ратняг-і нам нтоў^ага народу, мы клічам да цябе, Бе-
ларускі Hap'.i't: і раэам з т. •
й да ўох на) да\. якія жывуць на Беларусі.
Ня нср чужынйам, што пмя д<. я ужо выршана. Раней дзялілі нас фронтамі, ця-
лгр улажылі граншу. чкой хочунь замацаваць разрыў тв^йго жывога цсла.
Ня будзе іэтага.
Хочуць тваю зямлю замапавапь ча польскімі панамі і маскоўскай камунай.
Ня будзе гэтага.
Хочуйь насяліць да н^с чужакоў, аддаўшы ім твас родныя полі, за якія ўміралі твае прадзяды. і якія абліты тваей крынёю і потам.
Ня будзе гэтага.
Жыла Беларусь і будзе жыць.
За папаленые будынкі за . эквіраванае і паграб іенае дабро, павінна быйь занлочэна.
Пвд сыіягам >. Н. Р.. па загаду свайго ураду бійся за вольную і незалежную Беларусь, з яе н-па ‘ v чцасп < €«:’<• зямлю і воію Добра ведай, што 5’ барацьбе тваей разарвслца ярм якоч йі-мдт чужзк на тваю галаву, згінуць граніцы, якімі хочунь пэдзяліць башл V ад . гй.юў, । нцей ад мапі. Недалёк ужо той дзень, калі ты вольны загаспад;., ыш ? свагй В '.ші н .ізяржавс
( ана тым. xtu заннкў у бараньбг за Байікаўшчыну.
Часыіь усім іын. хю нраліваў і прйлівае кроў сваю за правы народу, за тых, хто іанцугох і за рашкай ненавідных астрогаў.
Н хлй жыве Ніхай жыве Ніхай жыве
беларуская рэвалюйык.
лрацоўны бсларускі народ.
яго вольная дзяржава Бсларуская Народная Рэспубліка.
Урад Беларуснай Народнай РэспублікІ.
Аўтограф верша Власта «Наперад, змагарна наперад!..»(дак. №3138)
Паштоўка выдавецтва «Вызваленьне». Бэрлін, 1922 (дак. №3153)
Малюнак Вацлава Ластоўскага (дак. №2237)
ЛістМаксімаГарэцкагаВацлавуЛастоўскамуза15.03.1922 (дак. №3155)
БЕЛАРУСКІ НАРОДНЫ КАМІТЭТ У ІЛЛЫНОЙС WhiteFuSgian Rational Gommittee of Illinois
1632 N. ROBEY STREET
"У БАРАДЗЬБЕ ЗДАБУДЗЕМ0
ЗЕМЛЮ, ВОЛЮ I ВОЛЬНУЮ БЕЛАРУСЬ'"
Ліст Янкі Чарапука Вацлаву Ластоўскаму за 9.07.1923 (дак. №3413)
Пячатка Беларускага Камітэту ў штаце іліной (дак. №3414)
KRYVlClUS menesinis Uteraturos, kulturos ir visuomeninio gyvenimo laikraStis
RedaktoHai
ІШТАВММ lr I Ш ШШІМ
МЕСЯЧНІК літэратуры, культуры i грамадзкага жыцьця
пад рэдакцыяй
і. ІШІШІ11 ждмкш
192 Л
Vytauto protp. Nr. 30, Kaunaa, Lietuva.
Чарнавік ліста Вацлава Ластоўскага Ўсеваладу ігнатоўскаму за 27.12.1923 (дак. №3531)
Ліст Вацлава Ластоўскага Антону Луцкевічу за 24.08.1924 (дак. №3619)
ВацлаўЛастоўскі. 1922 (дак. №3289)
ЯГО МІЛАСЬЦІ
Г рам
Урад Беларускага Навуковага Т-ва у ВільнІ мае чэсьць прасіць Вас прыняць учасьце у урачыстай акадэміі, ладжанай Т-вам і пасьвячонай памяці першага беларускага друкара, д-ра Францішна СКАРЫНЫ, у 400-ыя угодкі закладзінау у месьце ВіЛьні першае друкарні, Акадэмія адбудзецца 25 санавіна (марца) с. г. у 8 гадз. увечары у актовай салі
снае Гімназіі (Вострабрамская 9).
Віленс
этар: Б. Та/>ашкевіч.
5ы прамовіць ма анадэміі, эаклікаюцца заявіць аб гэтым
БІБЛІЯГРАФІЯ
1. Архіўныя крыніцы
а) Дзяржаўны Архіў Літвы:
фонд 281: Беларускі Музэй імя Івана Луцкевіча
фонд 306: Віленскі Беларускі Нацыянальны Камітэт
фонд 383: Міністэрства Замежных Справаў Літоўскай Рэспублікі
фонд 395: Міністэрства Беларускіх Справаў у Коўне
фонд 582: Рада Міністраў Беларускай Народнай Рэспублікі
фонд 634: Беларускае Прэс-Бюро ў Коўне
фонд 923: Кабінэт Міністраў Літоўскай Рэспублікі
фонд 929: Міністэрства Аховы Краю Літоўскай Рэспублікі
фонд 1091-х: Беларускі Цэнтар у Літве
фонд 1290: Беларуска-Літоўскае Таварыства
б )Бібліятэка Акадэміі Навук Літвы:
фонд 21: Рукапісныя зборы Беларускага Музэю імя І.Луцкевіча аддзел старой пэрыёдыкі
в) Нацыянальны Архіў Рэспублікі Беларусь:
фонд 625: Беларуская Народная Рэспубліка
г) Цэнтральны Дзяржаўны Архіў-Музэй Літаратуры й Мастацтва:
фонд 3: Рукапісныя зборы Беларускага Музэю імя І.Луцкевіча
2. Дакумэнты й друкаваныя матэрыялы
Адраджэнне: Гістарычны альманах. Мінск, 1995
Борьба за Советскую власть в Белорусснн. 1918-1920 гг.: Сборннк документов н матерналов. Т.1. Мннск, 1968; Т.2. Мннск, 1971
Велнкая Октябрьская соцналнстнческая революцня в Белорусснн: Документы н матерналы. Т.1-2. Мннск, 1957
Документы внешней полнтнкн СССР. ТЛ. Москва, 1957
Документы н матерналы по нсторнн советско-польскнх отношеннй. Т.1-3. Москва, 1963-1965
Езовнтов К. Белоруссы н полякн: Документы н факты нз нсторнн оккупацнн Белорусснн полякамн в 1918 н 1919 годах. Ковна, 1919
3 Архіваў БНР: Гэнэрал-Маёр Езавітаў, Канстантын. Кароткі жыцьцяпіс і праходжаньне службы, адрэдагаваны ўласнаручна К.Езавітавым // Запісы. №20. 1992
За дзяржаўную незалежнасьць Беларусі: Дакумэнты і матэрыялы. Лёндан, 1960
Запруднік Я. Устаўныя граматы БНР // Запісы.. №13 1975
Знешняя палітыка Беларусі: Зборнік дакументаў і матэрыялаў. Т.1. (19171922 гг.). Мінск, 1997
Зюзькоў А. Крывавы шлях беларускай нацдэмократыі. Менск, 1931
Ндеологнческая деятельность Компартнн Белорусснн, 1918-1945. 4.1. 19181928. Мннск, 1990
Нз нсторші установлення Советской властн в Белоруссші н образовання БССР: Документы н матерналы по нсторнн Белоруссші. Т.4. Мннск, 1954
Кастрычнік на Беларусі: Зборнік артыкулаў і дакумэнтаў. Вып. I. Менск, 1927
Красная кннга: Сборннк днпломатпческнх документов о русско-польскнх отношеннях, 1918-1920 гг. Москва, 1920
Крах немецкой оккупацші в Белорусснн в 1918 году: Сборннк документов. Мннск, 1947
Крэчэўскі П. Матэрыялы і дакументы // Замежная Беларусь. Кн. 1. Прага, 1926
Мнрные переговоры в Брест-Лптовске. Т.І. Москва, 1920
Міхнюк У. Захоўваць вечна: справа №20951-С//Маладосць. 1992. №6
Міхнюк У. Справа Вацлава Ластоўскага // Маладосць. 1993. №8-9
Полнтнка Советской властіі по нацнональным делам за трп года, 1917-1920. Москва, 1920
Польско-советская война, 1919-1920: (Ранее не опублнкованные документы н матерналы). 4.1-2. Москва, 1994
Протоколы, постановленпя н матерналы Всеросснйского с’езда беженцев нз Белоруссші в Москве 15-21 нюля 1918 г. Москва, 1918
Собственноручные показання А.Й.Луцкевпча. 30 октября 1939 г. / Подг.
Мнхнюк В., Клнмовнч Н., Гесь А.//Нёман. №1. 1995. С.127-166
Советская Россня н Польша. Москва, 1921
Советско-германскне отношення от переговоров в Брест-Лнтовске до подпнсання Рапалльского договора: Сборнпк документов. Т.1. Москва, 1968
Chambon Н. La Lithuanie pendant la conference de la paix (1919). D'apres les documents tires des archives de 1'auteur. Lille-Paris, 1931
Dailide P. Lietuvos sutartys su svetimomis valstybemis. T.l. 1919-1929. Kaunas, 1930
Dokumenty i materialy do historii stosunkow polsko-radzieckich. T.I-VI. Warszawa, 1962-1967
Russia, Poland, Lithuania and White Russia: hand. prep, under the directio of the hist, section of the foreign office / Intr. by G.W.Prothero. London: H.M.Stat.off., 1920
Tajne rokowania polsko-radzieckie w 1919 r. : Materialy archiwalne i dokumenty. Warszawa, 1986
3. Дзёньнікі i ўспаміны
Аляксееўскі K. Успаміны пра Ўсебеларускі Зьезд у г. Мінску // Чырвоны Шлях. 1918. №1-2
Антонаў I. Успаміны аб польскай акупацыі Горадзеншчыны у 1919-1921 г.г.: Малюнкі гвалту і зьдзеку фацэтных польскіх паоў на Беларусі: (Mae перажываньні). Б.м., б.д., 1921
В борьбе за Октябрь в Белорусснн н на Западном фронте: Воспомннанпя актнвных участннков Октябрьской революцпн. Мннск, 1957
Вітан-Дубейкаўская Ю. Mae ўспаміны. Вільня, 1994
Гофман М. Запнскн н дневннкн, 1914-1918. Ленннград, 1929
Езавітаў К. Беларуская Вайсковая Цэнтральная Рада//Крывіч. 1924. №1; 1925. №2
Езавітаў К. Першы Ўсебеларускі Кангрэс // Беларуская Мінуўшчына. 1993. №1
Езовнтов К. Освобожденіе Мннска // Варта. 1918. №1
Краўцоў Макар. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі. Вільня, 1921
Краўцоў Макар. Ўсебеларускі Зьезд 1917 г. Вільня, 1921
Луцкевіч А. Дзённік//Полымя. 1991. №4-5
Луцкевіч А. За дваццаць пяць гадоў (1903-1928). Вільня, 1928
Мстлславскнй С. Брестскне переговоры: (Нз дневннка). С прнложеннем протоколов 1-й Брестской конф. СПБ, 1918
Мядзёлка П. Сцежкамі жыцця: Успаміны. Мінск, 1974
Памяці Івана Луцкевіча. Вільня, 1920
Под красным знаменем Октября: Воспомннання участнпков революцпонных событнй в Белорусснн в пернод Велнкого Октября. Мннск, 1987
Сазонов С. Воспомпнанпя. Москва, 1991
Сокал-Кутылоўскі A. Mae ўспаміны аб слуцкім збройным паўстаньні // Зважай. 1989. №4
КНІГІ ОНЛАЙН
