Аўтографы Максіма Багдановіча
Ірына Мышкавец, Міхаіл Бараноўскі, Марына Запартыка
Выдавец: БудМедыяПраект
Памер: 251с.
Мінск 2020
Трус М. Московская тетрадь Максйма Богдановйча. С. 28.
45
Раздзел II. Зборнікі вершаўперакладаў
a^'tS'Z^
ЧВ/г&Ь а4 ^^с^е^ £4г ^^^f^^
^^ ^Х^^^*^
46
Раздзел II. Зборнікі вершаўперакладаў
^.жмге/ггаЛ е^е^^ t
ч
47
Раздзел III. Вершы
5.
"Крытыку"(трыялет). Верш.
Яраслаўль. [1913].
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L. 1 г.
"Са зместу гэтага верша ясна, што паэт гаворыць аб сваіх уласных творах мастацкіх мініяцюрах, запраўды ж як тыя маленечкія статуэткі, каторыя здабылі сусветную славу для Бэнвэнута Чэліні. 3 гэтым прыёмам Багдановіч, аднак, у пазнейшым часе крыху разышоўся: мы ведаем рад яго паэмак, хоць і тыя вельмі маленькія".
Навіна А. 3 недрукаванае спадчыны
па М. Багдановічу. С. 169.
48
Раздзел III. Вершы
49
Раздзел III. Вершы
%& Ж /72<Жй /&:^
'аа^е^а^га „^с^га'
at^^/^г ^ л& ху^
za^tc^s cxaswt 6 ^^^
50
Раздзел III. Вершы
6.
"Ліст да п. В. Ластоўскага". Верш.
Яраслаўль. [1913].
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 4, с. 4.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L. 15г.,1бг„ 17 г„ 18 г.
51
Раздзел III. Вершы
^^^гг у^.яг <.^fr^ уьяля/^г^/:
^^^^ ^^алг^а.л , ў'^ ^ ^^^^ /к>йл?4^<^
52
Раздзел III. Вершы
53
Раздзел III. Вершы
^^СбО^^/^Z /ЛЬЯе^^іХ Л^ ^а^^> Zi? С/<Л7&4
z/h'^'^ " ■' /zt atzat^ yr^.
/У/Ss,.
54
Раздзел III. Вершы
Сваю ўласную духовую КРАСУ, так сама, як і ўбіраную з вонкавага свету, мастак працай сваёй узвялічвае. I трэба думаць, што наш Поэта меў наўвеце перадусім самога сябе, калі ў вядомай сваёй "Эпістоле" да п. Ластоўскага выступіў у абарону Сальеры, прадстаўленага Пушкіным у вельмі благім святле ў драме "Моцарт і Сальеры".
Луцкевіч А. Праблема красы й мастацтва ў творах Максіма Багдановіча. С. 69.
55
Раздзел III. Вершы
56
Раздзел III. Вершы
7.
"Трыялет". Верш.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L. 10г.
"Багдановіч прысвоіў сабе ўсе формы верша, вядомыя ў літаратуры найбольш культурных народаў, даказаўшы гэтым гібкасць і багацце беларускае мовы. Бачым у яго класічныя пентаметры, зграбныя трыялеты, рандо, паважную актаву, а Ягоныя санеты з боку тэхнікі вышэй усялякай крытыкі. Ён мастак формы: Ён зусім апанаваў тэхніку вершаў, падчыніў сабе матэрыял і карыстаўся гэтым зусім свядома".
ЛуцкевічА. Максім Багдановіч. С. 62.
57
Раздзел III. Вершы
58
Раздзел III. Вершы
8.
"На могілках"(рондэль). Верш.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L. 9 г.
''Паэзія М. Багдановіча разнаабразная, але ўся яна чыстае мастацтва; характар яе пераважна сумнапрыгожы.
Творы яго далікатнай формы. Верш адшліфаваны. Размеры вершаў усякія да гекзаметраў з пентаметрамі. Ёсць у яго санеты, трыялеты, рандо, актавы, тэрцыны. Іншыя паходзяць да песні, як рамансы".
Гарэцкі М. На ўгодкі па М. Багдановічу. С. 3.
59
Раздзел III. Вершы
ttZtee ЛА^АСА^/'еАс^г аа л^
Раздзел III. Вершы
9.
"Спомін". Верш.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы. F. 2139. L. 8 г.
"На пачатку траўня месяца, тагож году [1909] Максім Багдановіч ізноў прыслаў у "Нашу ніву" маленькі сшытачак новых сваіх твораў, які абыймаў 89 вершаў. Нябожчык Ядвігін ахрысціў гэты сшытачак "дэкадэншчынай". Яго апінія падзялялася "вярхоўнай палатай". Іншага погляду трымалася аб новым пісьменніку "ніжняя" палата, а ў першы чарод Я. Купала, які інтуітыўна вычуў у гэтых першых паэтыцкіх спробах у Максіме Багдановічы сапраўднага мастака. Спамянуты сшытак вярнуўся з перагляду "верхняй палаты"ў"ніжнюю"перакрэслены сінім алоўкам з надпісам рукой А. Уласава «В архів»".
Ластоўскі В. Маеўспаміны аб М. Багдановічу. С. 63.
61
Раздзел III. Вершы
62
Раздзел III. Вершы
10.
"Максім і Магдалена". Паэма.
Яраслаўль. Дата напісання не ўстаноўлена.
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л.5,с.5.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L. 2 г„ 3 г„ 4 г., 5 г„ 6 г.
"А так как его [М. Богдановмча] пнсання налнцо, то по ннм всего легче восстановнть его задушевные ннтересы н весь ход его внутренней жмзнн. В его творчестве, несомненно, отразнлась лучшая часть его душн, а может быть н вся она целнком".
Богдановйч А. Матерйалы к бйографйй
Максйма Адамовйча Богдановйча.
63
Раздзел III. Вершы
64
Раздзел III. Верш
65
Раздзел III. Вершы
66
Раздзел III. Вершы
"Его [М. Богдановнча] лмрнка есть нстормя его душевных пережнваннй, жнвопнсно рассказанных нм самнм, а его другне пнсання свндетельствуют о его взглядах н убежденнях м о его обіцественных ннтересах. Тут весь человек".
Богдановйч А. Матерйалы к бйографйй
Максйма Адамовйча Богдановйча.
67
Раздзел IV. Пераклады вершаў
"Созревшнххлебов золотые посевы...". Пераклад з беларускай мовы верша
Янкі Купалы"Жніво".
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На рускай мове.
Л. 1,с. 1.
Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы.
КП 1722.
"На адных занятках гуртка Максім зрабіў даклад пра беларускую паэзію. Ён пазнаёміў нас з развіццём беларускай літаратуры, з творамі Янкі Купалы, Якуба Коласа, Змітрака Бядулі і іншых. У гэты вечар Максім упершыню прачытаў некалькі сваіх вершаў на беларускай мове".
ГоднеўЦ. Браты Багдановічы. С. 107.
68
Раздзел IV. Пераклады вершаў
69
Раздзел IV. Пераклады вершаў
'^ ^* ^^^^^Я V^^J у^г^ел^м ^^^^ su&rzz :
70
Раздзел IV. Пераклады вершаў
12.
"Жннво". Пераклад з беларускай мовы верша Янкі Купалы "Жніво".
Яраслаўль. Дата напісання не ўстаноўлена.
Аўтограф.
На рускай мове.
34,5x10,7 см.
Л. 1,с. 1.
Расійскі дзяржаўны архіў літаратуры і мастацтва.
Ф. 66. Воп. 1. Адз. зах. 1378. Л. 1.
"Верш Янкі Купалы "Жніво" быў апублікаваны ў 1910 годзе. Неўзабаве М. Багдановіч пераклаў яго на рускую мову. Рукапіс перакладу доўгі час захоўваўся ў рукапісным фондзе паэта. Укладальнікі I тома акадэмічнага выдання збору твораў Максіма Багдановіча знайшлі ў рукапісным архіве паэта аўтограф верша "Жніво" на рускай мове і памылкова палічылі яго арыгінальным творам Багдановіча. Вось чаму з 1927 года ва ўсіх выданнях верш "Жніво"змяшчаецца як арыгінальны твор Багдановіча на рускай мове. На самой справе гэта пераклад вядомага санета Купалы. Дасканалы, памайстэрску зроблены, блізкі да арыгінала, ён адносіцца да лепшых дакастрычніцкіх перакладаў твораў Купалы на рускую мову".
Івашын В. Невядомыя пераклады твораў Янкі Купалы. С. 12.
71
Раздзел IV. Пераклады вершаў
^^л:^^^^^^ ^І^Г^^0
J^r^H
eJ&^Ara ^t^^
^е^
72
Раздзел IV. Пераклады вершаў
1314.
"Пальмы гордые н лавры...","Теплый гром. Цветя, черешня...". Пераклад з украінскай мовы вершаў Агафангела Крымскага.
Яраслаўль. Дата напісання не ўстаноўлена.
Аўтограф.
На рускай мове.
34,5x10,7 см.
Л. 1,с. 1.
Расійскі дзяржаўны архіўлітаратуры і мастацтва.
Ф. 66. Воп. 1. Адз. зах. 1378. Л. 2.
"Работнікам Інстытута літаратуры (Гарэцкаму, Гульман) удалося знайсці ў архівах некалькі невядомых тэкстаў вершы на рускай мове 'Тородская любовь" і "В горячем споре", Багдановічавы пераклады на рускую мову верша украінскага паэта А. Крымскага"Тёплый гром. Цветя черешня...". Яны змешчаны былі ў аднатомніку М. Багдановіча, выдадзеным у 1957 г.".
Ватацы Н. Б. Пошукі творчай спадчыны Максіма Багдановіча. С. 292.
73
Раздзел IV. Пераклады вершаў
^а Jp'&tf&'Vwe лх/
^^л^ A^uz
*ЎоЛіГ/АЛ .
«Лі?^ ^т^уА? , ^^ /^^ ^f^ лл^л^4,
2,*<^ <£>,*■ A*f у ^л Лн.жгг'^**
74
Раздзел IV. Пераклады вершаў
1516.
"Млоснасць"(Іапдйейг),"РакаўГГ' Пераклад з французскай мовы вершаў Поля Верлена.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1, с. 1.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F.2139. L. 7 г.
"Асабліва захопліваўся ён вершамі Верлена, якія пазнаў у арыгінале. Верлен быў для Багдановіча вялікім вучыцелем, быў узорам музыкальнасці, лёгкасці і дасканаласці форм верша. Ня дзіва, што стаўляючы першыя крокі на літаратурнай дарозе, Максім Багдановіч пачаў перакладаць на беларускую мову творы свайго ўлюбленага паэтавучыцеля, паслужыўшыя яму як узор мастацкае формы, годныя наследавання".
Навіна А. Нязнаныя творы М. Багдановіча. С. 2.
75
Раздзел IV. Пераклады вершаў
76
Раздзел IV. Пераклады вершаў
1718.
"Як раньш пяе..."(Chanson d'automne),Tba4 сэрца майго..."(ІІ pleure dans mon coeur...).
Пераклад з французскай мовы вершаў Поля Верлена.
Яраслаўль. [19111912].
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л.2, с. 2.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L. 11 V., 12г.
"У блізу кожным пісьме Багдановіч кажа, што пасылае свае вершы. Гэтак у адным гаворыць аб прысланых перакладах з Верлена, якіх не пасылаў у поўным камплекце іх у Пецярбург да "Маладое Беларусі" (гэтыя вершы былі знойдзены ўжо мной раней і надрукаваны ў Мінску ў поўн. сабр. твораў М. Б.)".
Навіна А. 3 недрукаванае спадчыны па М. Багдановічу. С. 166.
77
Раздзел IV. Пераклады вершаў
S н
у^л:^^'^^
78
Раздзел IV. Пераклады вершаў
19.
"Трэ нам, бачыш, усё між сабой дараваць..." (II faut, voyezvous, nous pardonner les choses).
Пераклад з французскай мовы верша Поля Верлена.
Яраслаўль. [19111912].
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Бібліятэка імя Урублеўскіх Акадэміі навук Літвы.
F. 2139. L12v.
"Ему хотелось показать, что нмкакой размер, ннкакая форма не чужда белорусской речн какне трудностн он преодолел на этом путн, свндетельствуют его рукопмсм м тетрадн: сколько там выпмсок мз словарей, сборннков н старопечатных кннг!".
Богдановйч А. Матерйалы к бйографйй
Максйма Адамовйча Богдановйча.
79
Раздзел IV. Пераклады вершаў
Ы.ЫО'
алтуа^ ■&зыг<яж
^/)>к^го ^< ' ь
Ш&ьЯ0І
^/гем^^ ^ел
с/'ц/> esTii^J л
X УГ^л'г^г?'^ мглкм
с^^О^гг> <г&Ял& ;
/гееыья
80
Раздзел IV. Пераклады вершаў
20.
"Раяль цалуетонкая рука...". Пераклад з французскай мовы верша Поля Верлена.
Яраслаўль. [1911 1912],
Аўтограф.
На беларускай мове.