Аўтографы Максіма Багдановіча
Ірына Мышкавец, Міхаіл Бараноўскі, Марына Запартыка
Выдавец: БудМедыяПраект
Памер: 251с.
Мінск 2020
Адзін з іх з'яўляецца спісам твораў паэта, напісаных ім на рускай мове і надрукаваных у розных рускіх перыядычных выданнях.
Гэта вузкі і даўгі ліст старой пажоўклай паперы, на якім рукою паэта напісаны перанумараваныя назвы яго твораў на рускай мове з адзначэннем жанру, месца і часу выдання".
Вольскі В. Новыя аўтографы М. Багдановіча. С. 32.
163
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
164
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
51.
Пазнака аб перасылцы паштовай карткі па новым адрасе.
Яраслаўль. 03.09.1913 (па яраслаўскім паштовым штэмпелі).
Аўтограф.
На рускай мове.
9,1x14,0 см.
Беларускі дзяржаўны архіўмузей літаратуры і мастацтва.
Ф. 153. Воп. 2. Адз. зах. 33. Л. 18.
"Он [Макснм] заявнл мне, что хочет поступнть в Петербургскнй Унмверснтет на фнлологнческмй факультет. Дело было ясно: к словесностн он нмел нанбольшую склонность. Сверх того, он прнбавнл, что проф. Шахматов обраіцался в Внльно в редакцню"Нашей Нмвы"с просьбой рекомендовать ему молодого человека, который бы под его руководством посвятнл себя нзученню языка, этнографнн н нсторнм Белорусснн, для подготовкн к занятню спецнальной кафедры по белоруссоведенню; далее он заявнл, что рекомендовалп нменно его н что он этого хочет, к этому стремнлся. Я, конечно, знал, что к этой сфере знання он стреммлся всей душой, но был вынужден решнтельно не согласнться на этот проект. Я не счнтал возможным прн состояннн его здоровья отпустмть его в Петербург, в город м co скверным клнматом, н с затхлымн комнатамн; не счнтал возможным обречь его на скверное пнтанне в студенческнх столовых нлн сухояденне м вообіде счнтал необходнмым нметь надзор за состояннем его здоровья м в моменты обострення болезнн прннммать решмтельные меры. Сверх того, на следуюіднй год должен был поступнть в уннверснтет его младшнй брат [Лев], для которого, как математнка, это было немзбежно, а двомх содержать в разных городах для меня в матернальном отношеннн было непоснльно".
Богдановйч А. Матерйалы к бйографйй
Максйма Адамовйча Богдановйча.
165
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
166
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
52.
Дзённікавыя запісы.
Стары Крым. 1915 г.
Аўтограф.
На рускай мове.
17,5x44,0 см, 35,5x44,0 см.
Літаратурны музей Максіма Багдановіча.
КП 2534.
167
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
168
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
169
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
170
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
171
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
172
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
"..Лмчно от меня он [М. Богдановнч] не скрывал, что находнтся в ннтнмной перепнске с одной особой, с которой он познакомнлся в Крыму н полюбнл. Я не знал этой особы м не счнтал удобным расспрашнвать об его отношеннях к этой особе. Но как мне казалось, его чувство было серьезно н смльно отражалось на его здоровье. Чувствовалось, что он пережнвает какойто тяжелый внутреннмй крнзмс...".
Огурцов Н. [Нз воспомйнанйй]. С. 65.
173
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
174
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
175
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
176
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
53.
Запіска Людвіцы Сівіцкай.
Мінск. [19161917].
Аўтограф.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Беларускі дзяржаўны архіўмузей літаратуры і мастацтва.
Ф. 394. Воп. 1. Адз. зах. 5. Л. 1.
"Па ініцыятыве працаўнікоў Камітэта Тва помачы ахвярам вайны ладзіліся кожную суботу вечарыны, г. зв. суботнікі. Мэта: прыцягнуць менскую маласвядомую моладзь разам правесці некалькі вольных гадзін.
На гэтых суботніках чыталі творы беларускіх пісьменнікаў, дэкламавалі, гулялі ў"пошту", а калі з'явіліся пару маладых музыкантаў (з дэпо чыгункі), танцавалі лявоніху.
На адзін з суботнікаў прыйшоў Максім Багдановіч. Гулялі ў"пошту". Я атрымала ад Максіма картачку: "Сягоння я пачуў:"Мая няшчасная дзяўчынка". Увесь вечар думаю і да нічога не магу дадумацца. Жывем, як чужыя".
Кругом моладзь, вясёлая, бестурботная, смяялася, гуляла, а ён думаў аб чужым няшчасці... Яго прыгнятала пачуццё малой, слабой сувязі паміж беларусамі... Ён лічыў: беларусы, каб быць моцнымі, павінны жыць, як адна сям'я".
Ліст Зоські Верас да Алеся Бачылы.
Беларускі дзяржаўны архіўмузей літаратуры і мастацтва.
177
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
ОтдЬльный оттпскь ть журнала „Украннская Жнзнь“ № 1—2 1915 г.
5 м
Я
о
БЬдоруеекое возрожденіе.
2 5. П1 2009
ч У
і.
Прнступая кь характернстнк'Ь н опнсанію б'Ьлорусскаго національнаго двнженія, опред'Ьлнмь прежде всего соотношеніе между ннмь н обіцеевропейскнм'ь прогрессом'ь. Основныя лннін этого посл'Ьдняго обозначмлнсь твердо w
<7
j с
ясно: нменно, он'Ь ведугь вь сторону все бол'Ье н бол+>с увелнчнваюшагося дробленія культур'ь вообіце н лмтературь вь частностн. Чтобы уб'Ьднться вь этомь, достаточно бЬглаго обзора ігЬпн нанбол'Ье значнтельных'ь н выпуклыхь фактовь нзь нсторін европейскнхь культурь.
Отступмв'ь оть современной пестрой н многоязычной лнтературной жнзнн вглубь, ко временамь среднев'Ьковья, мы очутнмся вь anoxt, когда едннственнымь крупнымь орудіемь духовной культур^ вь областн слова быль латннскій языкь, нгравшій роль языка ннтернаціональнаго. Всякій нечуждый умственнымь ннтересам'ь челов’Ьк'ь, вь какой бы TO4Kt Западной Европы онь тогда нн жнль, неnpeMtHHo быль с'ь ннмь знакомь, так'ь какь знакомство это являлось необходнмымь условіем'ь всяческаго образованія. Почтм все, что пнсалось вь это время, пнсалось полатынн. Нтогн обшнрной лнтературы, возннкшей та
кнмь путеміэ, давно уже подведены й оказываются весьма многозначнтельнымн. йзь ннх'ь вндно, что несмотря на свою разработанность латннскій языкь оказался прнгоднымть только лншь для научныхть трудовь; что же касается художественнаго творчества, то зд^сь вь теченіе ц’Ьлых'ь стол'Ьтій ннкакнхь нстннныхь ц'Ьнностей не возннкло.
Однако этн utHHocTH сразу же началн создаваться, когда іпнсателн (во главЬ сь Дантомь) обратнлнсь кь народньгм'ь европейскнм'ь языкам'ь,—нтальянскому, французскому, HtMeuKOMy, англійскому, нспанскому,—языкамь грубымь, необработанным'ь, но жнвымь. Конечные результаты
178
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
54.
"Для отзыва". Пазнака Максіма Багдановіча.
На першай старонцы асобнага адбітка артыкула М. Багдановіча"Белорусское возрожденне", часопіс"Украмнская жнзнь", № 12,1915 г.
Месца напісання не ўстаноўлена. [1915].
Аўтограф.
На рускай мове.
Нацыянальная бібліятэка Беларусі.
Інв. № Ба 855.
"...он [Макснм] прннммал деятельное участне в органнзацнн белорусского землячества, но кто входмл в его состав, мне нензвестно.
В землячестве чнталмсь рефераты по разным вопросам белоруссоведення, былм вечера с чтеннем белорусскнх пронзведеннй н пеннем белорусскнх песен, но с внутренней его жнзнью я не знаком. Впрочем оно не могло быть обшнрным н особенно деятельным, так как студенты лнцея держалнсь снстемы наездов для сдавання зачетов. Нз профессуры Макснм был всего более блнзок с проф. Кнстяковскнм (с которым не помню, кажется, с тем, который был впоследствнн украннскнм мнннстром): мх сблнжало едннство воззреннй по вопросу о возрожденнн двух родственных народностей украннской м белорусской н сотрудннчество в «Украннской Жпзнн»".
Богдановйч А Матерйалы к бйографйй
Максйма Адамовйча Богдановйча.
179
Раздзел IX. Дакументы Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны
55.
Дакумент. Прашэнне Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны мінскаму губернатару на дазвол наладзіць адзнадзённы скарбоначны збор 4 снежня 1916 года ў Мінску.
Мінск. 31.10.1916.
Рукапіс на бланку таварыства.
На рускай мове.
Л. 1,с. 1.
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі.
Ф. 295. Воп. 1. Адз. зах. 9187. Л. 338.
"Поэт Макснм Богдановнч, уже будучн совсем больным, прнехал в 1916 году нз Ярославля в переполненный беженцамн Мннск, вместе с Зоськой Верас участвовал в работе беженского комнтета н посвятнл ему ряд статей. Более того, он выполнял в комнтете канцелярскую работу н свонм каллнграфнческнм почерком пнсал прошення на нмя губернатора об органнзацнн "кружечного сбора", необходнмос™ бесплатной раздачн одежды беженцамдетям, находнвшнхся в прнюте комнтета".
Скалабан В. В. Белорусское обьцество в Петрограде no оказанйю помоіцй пострадавшйм от войны. С. 4.
180
Раздзел IX. Дакументы Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны
181
Раздзел IX. Дакументы Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны
182
Раздзел IX. Дакументы Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны
56.
Зварот"Да беларускай калоніі ў Петраградзе"на бланку Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны.
Мінск. 12.11.1916.
Сярод падпісаўшых М. Багдановіч.
На беларускай мове.
Л. 1,с. 1.
Цэнтральны дзяржаўны гістарычны архіў СанктПецярбурга.
Ф. 1935. Воп. 1. Адз. зах. 3. Л. 32.
"Лазнаёміўся я з М. Багдановічам увосені 1916 года, калі ён прыехаў з цэнтру Расіі ў беларускі Мінск на працу. Гэта быў першы раз, калі наш паэт парашыў працаваць у цеснай сям'і беларускіх адраджэнцаў.
Беларускія адраджэнцы перажывалі тады ў Менску цяжкі час царскай рэакцыі. Беларускае друкаванае слова, як"небяспечнае"на лініі фронту, было забаронена. Беларускія культурныя дзеячы групаваліся каля "Беларускага Камітэту дапамогі пацярпеўшым ад вайны", які быў заложаны ў 1915 годзе. Працы было шмат: трэба было даваць прытулак і яду тысячам сялянуцекачоў, якія вялікай хваляй рынулі з Віленшчыны, Гродзеншчыны і частцы Міншчыны.
Беларуская культурная праца тады зусім заглохла. Гэта значыць, што абставіны працы былі для беларускага песняра самыя няспрыяючыя".
Бядуля 3. Маеўспаміны. С. 3.
"У кастрычніку 1916 года ужо падчас вайны паехаў у Мінск, каб тут працаваць дзеля беларускае справы. На жыццё зарабляў, працуючы на становішчы сакратара 'Тубернскага Прадавольственага Камітэту". Увесь вольны час аддаваў ідэйнай рабоце. Ад напружанае працы стан ягонага здароўя шмат пагоршыўся".
Луцкевіч, А. Праблема сфармавання нацыянальнае душы Максіма Багдановіча. С.219.
183
Раздзел IX. Дакументы Мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны
КНІГІ ОНЛАЙН
