Аўтографы Максіма Багдановіча
Ірына Мышкавец, Міхаіл Бараноўскі, Марына Запартыка
Выдавец: БудМедыяПраект
Памер: 251с.
Мінск 2020
Багдановіч А. Я. 3 успамінаў. С. 488.
147
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
МАКСІМ БОГДАНОВІЧ.
^ .....= ■ ====о
< ^іг^ало^лс»'
кніжка выбраных вершоу.
ВІЛЬНЯ, ДРУКАРНЯ. МАРЦІНА КУТЫ.
1913.
148
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
45.
Дароўны надпіс Мікалаю Какуеву.
На тытульным лісце кнігі М. Багдановіча "Вянок". Вільня. 1913 г.
Яраслаўль. 1914 г.
Аўтограф.
На рускай мове.
Нацыянальная бібліятэка Беларусі.
Інв. № 09/6081.
"У 1971 г. Міністэрства культуры БССР атрымала ліст з Ленінграда ад Мікалая Іванавіча Лілеева, які паведамляў, што ён мае экзэмпляр кнігі Максіма Багдановіча"Вянок"з аўтографам паэта і прапануе аддаць яго на радзіму Максіма Багдановіча".
Ватацы Н. Б. Яна выдумка маёй галавы... С. 147.
"У апошнія гімназічныя гады Максім пазнаёміўся з сям'ёй свайго аднакласніка Рафаіла Какуева і стаў часта там бываць, пасябраваўшы не столькі з братамі Рафаілам і Мікалаем, як з дзвюма іх сёстрамі Ганнай і Варварай. Яны вучыліся ў жаночай гімназіі і з Максімам былі прыкладна аднагодкі. Абедзве добра ведалі мовы і былі вельмі прывабнымі, асабліва Ганна, стройная, з тонкім тварам і цёмнымі вачыма. Вясною Максім амаль кожны вечар бываў у іх; на вялікім двары какуеўскага дома па вечарах гулялі ў гарадкі. Максім быў захоплены гульнёй і з захапленнем пра яе расказваў. У радках пра"гарадкі"ў вершаваным апавяданні "Вераніка"я адразу ж пазнаў яго расказы аб гарадках у веснавыя светлыя вечары на двары Какуевых".
Дзябольскі Д. Старонкі ўспамінаў. С. 2.
149
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
МАКСШ БОГДАНОВІЧ.
кніжка выбраных вершоу.
ro&J/S ^/g^_
ВІЛЬНЯ, ДРУКАРНЯ МАРЦША КУТЫ.
1913.
150
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
46.
Дароўны надпіс Мікалаю Ашукіну.
На тытульным лісце кнігі М. Багдановіча "Вянок". Вільня. 1913 г.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На рускай мове.
Расійскі дзяржаўны архіў літаратуры і мастацтва.
Інв. № 70728/8718а.
"Конечно, было б очень хорошо нздать небольшой сборннк воспомннанмй о Макснме. Вероятно, это возможно, а еслн так, то возможность эту стонт нспользовать.
Я знаю фамнлнн двонх, знавшнх Богдановнча. Это Ашукнн, поэт н, точно бы, лмтературовед. Н Ннколай Мнхайловнч Тарабукнн мскусствовед. Ашукнн работал вместе с Богдановнчем в Ярослав[ской] газете "Голос". Жнв лн он, а еслн жнв, то н адрес можно узнать, думаю, в Союзе Пнсателей".
Ліст Д. Дзябольскага да Ю. Пшыркова ад 14.02.1958.
у кнізе "Максім Багдановіч: вядомы і невядомы". С. 324325.
151
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
Краеа й енра
(Опыть нзслідованія стнха Т. Г. Шевченка).
Бсть звізды, которыя такь блнзкн другь кь другу н такь ровно слнвають свой св'Ьть, что кажутся нахгь одннмь неразрывнымь цілымь. „Двойнымн звЬздамн" называются эта свЬтнла. Нхь судьба стала судьбою музы Шевченка н украннской народной поэзін: двойной звіздой еіяють out вь Mipt нскусств'ь н красоты.
Конечно, вь творчеств^ Шевченка, за вычетомь элементовь чнсто національнаго характера, HMtercn налнцо н Htкоторый ннородный остатокь. Но все это взанмно проннкало другь друга, см£шнвалось, претворядось, устанавлнвало между собою тысячн связуюіцнх'ь внутренннхь cKptnb, органнческн сросталось н, закончнвь этоть процессь, закрЬплялось вь формахь явственно украннскнх'ь, хотя н бол£е усложненных'ь, поднятыхь на высшую ступень развнтія. „Шевченко, какь поэгь,—пнсаль ете Костомаров'ь,— это быль самь народь, продолжавшій свое поэтнческое творчество... Шевченко говорнть такь, какь *народь еіце н не говорнл'ь, но какь онь готовг> быль уже заговорнть н только ожндаль, чтобы нз'ь среды его нашелся творець, который бы овлад’Ьл'ь его языкомь м его тономь; н всл’Ьдь за такнмь творцом’ь точно также заговорйть н весь народь н скажеть еднногласно: это мое“.
Однако, M^TKoe утвержденіе Костомарова, сд'Ьланное, такь сказать, „наглазом'Ьір'Ь", сл^довало, очевндно, выв'Ьрнть путемь дальн’Ьйшаго аналнза творчества Шевченка. Кь сожал^нію, это настоятельно необходнмое обслЬдованіе было вдвннуто вь недостаточно шнрокія рамкн, — нменно вопросы эстетнческаго характера осталнсь совершенно вт> стороні оть его основного русла. Пронзведенія Шевченка оцізннвалнсь co всевозможныхь точекь зрінія, нзучалнсь путемь самыхь разнообразныхь методов'ь, н лпшь методь эстетнческій всегда находнлся вь гЬнн. Такь, напрнм'Ьр'ь, даже для аналнза стнха украннскаго генія м выясненія средств'ь поэтнческаго воздіійствія, которымн этоть ‘ стнхь
152
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
47.
Дароўны надпіс Магдаліне Гапановіч.
На першай старонцы асобнага адбітка артыкула М. Багдановіча"Краса н снла", апублікаваным у часопісе"Украннская жнзнь", № 2,1914 г.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На рускай мове.
Літаратурны музей Максіма Багдановіча. КП 3559.
"А Макснм все свободное время проводнл у теток, в мграх н забавах co свонмн двоюроднымн братьямн н сестрамн. Н дома, н у теток он слышал рассказы н воспомннання про родную старнну, где вынырялн разные лнца н событня, своеобразные, загадочные, так непохожне на все окружаюіцее. Здесь же он слышал н белорусскую сказку, н белорусскую песню с ее грустным, маняіцнм напевом, полным глубокого ненсчерпаемого чувства, здесь же вырывалась жнвая белорусская пословнца, меткме "крылатые"слова. Это, конечно, былм крупнцы, крохм, но он чутко мх подбнрал, схватывая на лету. Укажу однн образчнк. Н я, н моя сестра Магдалмна любнлн напевать любнмую песню нашей матерн, которую она певала в длннные знмнне вечера, прм свете лучнны нлн коптяідей лампочкн, сндя на лежанке за шнтьем нлн прялкой:"А гдзе жтая крынічэнька, што голуб купаўся?" н мы внднм, что он ее нспользовал, как характерный мотнв для создання определенного настроення в своей пьеске "Вечар". Таковы в обіднх чертах былн жнвые влняння родных отголосков на душу Макснма. Эта семейная атмосфера, очевндно, была той росой, которая освежала н пробуждала кжнзнн поэтнческне росткм его душн".
Богдановйч А. Матерйалы к бйографйй
Максйма Адамовйча Богдановйча.
153
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
ОтдклыіыІІ отпіскь іізь журпалп „Украпнекля Жіізііі/1 № I—2 1915 г.
БЬдоруеское возрожденіе.
Прнступая кт. характернстнк'Ь н опнсанію бЬлорусскаго національнаго двнженія, опред'Ьлнмь прежде/• вссго соотношеніе между ннмь н обшеевропейскммь прогрессомг. Основныя лннін этого посл’Ьдняго обозначнлнсь твердо н ясно: нменно, он'Ь ведут'ь вь сторону все бол'іье н бол’Ье увелйчнваюіцагося дробленія Культурь вообіце н лмтературь вь частностн. Чтобы убізднться в"ь этомь, достаточно біглаго обзора ціпн нанболЬе значмтсльных'ь н выпуклыхг фактовь нзь нсторін евро,пейскнх'ь культург.
Отступнвь оть современной пестрой н многоязычной лнтературной жнзнн вглубь, ко временамь среднев'Ьковья, мы очутпмся вь эпох'Ь, когда едннственным'ь крупнымг орудіемг духовной культуры в*ь областн слова быль латннскій языкь, нгравшій роль языка ннтернаціональнаго. Всякій нечуждый умственным'ь шітересам'ь челов’Ьк'ь, вь какой бы точкіз Западной Европы онт> тогда нм жнль, неП’рем'Ьнно быль сь ннмь знакомть, таісь какь знакомство это являлось необходнмымь условіемь всяческаго образованія. Почтн все, что пнсалось Bb это время, пнсалось полатын'й. йтогн обшнрной лнтературы, возннкшей такнмь путемь, ідавно уже подведены н оказываются весьма многозначнтельнымн. Нзг яюсь ввдно, что несмотря на свою разработанность латннскій язык'ь оказался прнгодным'ь только лйшь для научныхь трудовь; что же касается художестаеннаго творчества, то зд'Ьсь вь теченіе ц'Ьлых'ь століітій ннкакнх'ь нстннных'ь ц'Ьнностей не возмпкло.
Однако этн ц'Ьнностн сразу же началн создаваться, когда 'Пйсателм (во глав'Ь сь Даінтом'ь) обратнлнсь кь пародпым'ь европейскнмь языйам'ь,—нтальянскому, французскому, ііФмецкому, апглійскому, попапскому,—языкам'ь грубым'ь, леобработшпіым'ь, но жісвым'ь. Копсчііыс результаты
1
154
Раздзел VII. Дароўныя надпісы
48.
Дароўны надпіс Мікалаю Дружыніну.
На першай старонцы асобнага адбітка артыкула М. Багдановіча"Белорусское возрожденне", апублікаваным у часопісе"Украмнская жі/ізнь", № 12,1915 г.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На рускай мове.
Фундаментальная бібліятэка Яраслаўскага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя К.Д. Ушынскага.
Інв. № Б 458.
"М. Багдановіч вельмі хутка прывыкаў да людзей, у якіх ён знаходзіў штонебудзь агульнае з сабою, адносіўся да іх заўсёды з пашанай. У 191316 гг. ён быў у вельмі блізкіх адносінах з Дружыніным, рэдактарам яраслаўскае газеты «Голас»".
ІмшэннікХв. Маеўспаміны аб М. Багдановічу. С. 3.
155
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
49.
Афарызмы і асобныя моўныя выразы.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На рускай мове.
Л.З, с. 6.
17,5x11,0 см.
Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.
Ф. 4. Адз. зах. 1.
156
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
157
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
"Другі дакумент, напісаны рукою М.Багдановіча, з'яўляецца спісам афарызмаў і асобных моўных выразаў. Частка з іх належыць самому аўтару. Астатнія з'яўляюцца вытрымкамі з твораў іншых паэтаў і пісьменнікаў, якія з той ці іншай прычыны звярнулі на сябе ўвагу М. Багдановіча".
Вольскі В. Новыя аўтографы М. Багдановіча. С. 32.
159
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
160
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
"Гэтыя невялічкія старонкі, запоўненыя дробным, шчыльным і вострым почыркам М. Багдановіча, сведчаць аб шырокіх і літаратурных інтарэсах, і культурным дыяпазоне паэта".
Вольскі В. Невядомыя рускія тэксты
Максіма Багдановіча. С. 4.
161
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
^. ►^57 „ <^^г>^л^
‘Z&f&sma
/^Ў^. і^Л/ у^ь^л*»^.
S^' “^z’^^*** ^^»^^^о**4 «^ s&r^*,**£r*f'£^t. .. s^m^ra#
162
Раздзел VIII. Уласнаручныя запісы
50.
Спіс твораў Максіма Багдановіча, апублікаваных у рускім друку ў 19121914 гг.
Месца і дата напісання не ўстаноўлены.
Аўтограф.
На рускай мове.
Л. 1,с. 1.
11,0x35,0 см.
Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.
Ф. 4. Адз. зах. 1.
"Нядаўна ў Мінску знойдзены два новыя аўтографы Максіма Багдановіча.