Сэсія незалежнасьці
Зянон Пазьняк
Выдавец: Беларускія Ведамасьці
Памер: 376с.
Нью Йорк 2011
Наступнае пытанне прапануецца аб дэеяннях грамадска-палхтычных арганіэацый у. час спробы дэяржаўнага перавароту. На Беларусі ў гэты час 'у падтрымку эноўшчыкаў, у падтрынку хунты — дакладна вядона — выступіла адна партыя — Камуністычная партыя Беларусі. Яе кіраўнік спадар Нэлафееў яшчэ да пачатку перавароту выехау у Маскву і энаходэіўся тан да самога раэбору. Як прыйшлі эвесткі э Масквы, там ён галасаваў у падтрымку. Калі нават Цэнтральны Камітат КПСС выказваўся ўжо супраць хунты, ён галасаваў у падтрынку.
Тану прапануецца вынесці на сесію гэтае пытанне і разгледзець наступныя ластановы: аб забароне дэейнасці КПБ КПСС на тэрыторыі Беларускай ССР, Пракуратуры БССР уэбудзіць крымінальную справу супраць рэспубліканс» іх, абпасных, раённых
40
-21-
кіраўнікоў КПБ, якія падтрымалі эагады арганізатараў дэяржаўнага перавароту. На гэты конт ёсць вялікая прэса, ёсць эвароты.
Ёсць прапанова правесці дэпартыэацыю органаў дзяржаўнай улады 1 кіравання Беларусі і нацыяналіэайыю наёнасці КПБ — КПСС. Мы неаднараэова папярэджвалі Вярхоўны Савет, што гэтая партыя можа эрабіць, і гэтая партыя зрабіла. Гэта гэтая партыя кіравала путчам, гэта гэтая партыя стварала на Беларусі ў раёнах канітэты па садэеянню надэвычайнаму становішчу, гэта гэтая партыя папярэджвала ўжо 19-га — 20-га жніўня сваіх членаў, якія выйшлі з яе саставу, каб вярталіся ^ў яе лона і плацілі грошы, гэта гэтая партыя перапісвала, ці дэпутат Ціхіня ўвесь час гаварыў аб правах кожнай асобы. Й чаму ж вашая партыя папярэджвала тых, хто выйшаў а яе, каб вярнуліся, a то будзе пакаранне? Дэе ж вашае сумленне? 9ы абараняеце правы людэей эа мяжой, а як вы да нашых людзей адносіцеся? ёсць прапанова раэгледзець гэтае пытанне.
йдно з самых важных пытанняў — гэта тое, што Кампартыя Беларусі фактычна пад кіраўніцтвам хунты пачала весці кантроль над прэсай, эфіран у гэтыя дні, эабараняла выхад прагрэсіўных гаэетаў. Гэта па яе ўкаэанню не выпускаліся Нават народныя дэпутаты ў эфір. Таму ёсць лрапанова прыняць Пастанову Вярхоўнага Савета аб нацыяналізацыі выдавецтва ЦК КПБ, якое было эаснавана за грошы дэяржавы, не ведана толькі, чаму яно эараз энаходэіцца ў кіраўніцтва гэтай партыі.
Прапануецца прыняць Пастанову аб наданні статуса канстытуцыйнага Закона Дэкларацыі аб дзяржаўнын суверэнітэце Беларускай ССР. Вы пабачылі яшчэ раэ, што нельга раэлічваць на нейкіх дабрых бальшавікоў у Маскве. Мы павінны самі абараняць сваю рэспубліку, сваіх людэей, і толькі тады, калі ' лы будзем кіравацца гэтай Дэкларацыяй як йсноўным Законап, калі мы выканаем усё тое, што там напісана, мы эможам абараніць наш беларускі народ, каб не была так, як зараэ. Прадукцыйнасць працы на Беларусі найвышэйшая па Саюзу, а эаработная плата найніжэйшая. Хопіць рабаваць беларускі народ.
Мм лічым, што павінны быць прыняты Заком аб змена артйкула 72 Канстытуныі /йсноўнага Закона/ Беларускай ССР і скаэань, што на тэрыторыі Бёларускай ССР устанаўліваецца вяршэнства
41
-22-
Нанстытуцмі Беларускай ССР і эаконаў Беларускай ССР па ўсіх пытаннях. Заканадаўства Саюэа ССР можа дзейнічаць на тэрыторыі Беларускай ССР толькі тады, калі яно не пярэчыць эаканадаўству Беларускай ССР.
Выносіцца знаўj пасля гэтага путча, паслЯ таго, што пы ўсе перажылі, пытанме аб Саюзнын дагаворы. йпазіцыя Беларускага народнага фронта вмступала супрайь ладпісання гэтага дагавора. Зараз атрыналася так, што і путчысты, і камуністы як быццан нас падтрыналі. Мы выкаэваліся эа роўны саюэ э усімі, эа кагчымасць нан весці дшялог а любой рэспублікай, э любой дэяржавай. Вы ж, камуністы, хацелі эноў стварыш» таталітарную сістэну, каб вашая партыя магла кіраваць усімі. Тану мы прапануем прыняць.Пастанову аб Саюэным дагаворы, дзе б гаварылася: у сувязі са спробай дзяржаўнага пераварату ў СССР э боку ваенна-кануністычных структур і выкліканыні імі абставінамі ў гранадстве, адсутнасцю рэальных сродкаў, якія б баранілі дэяржаўны суверэнітэт Беларускай ССР, адкласці вырашэнне пытання аб эаключэнні Дагавора аб саюзе суверэнных дзяржаў да прыняцця новай Канстытуцыі Рэслублікі Беларусь. Утварзнне структур для абароны дзяржаўнага суверэнітэту рэспублХкі, стварэнне новага .вышэйшага органа дзяржаўнай улады ў выніку свабодных выбараў на шматпартыйнай аснове.
Другое. Мы прапануен стварыць Камісію Вярхоўнага Савета і Савета Міністраў Беларускай ССР для ладрыхтоўкі і падпісання эканамічнага дагавора э рэспублікамі, каб гэта ніяк не пашкодзіла нашаму народу.
Тое, што адбылося, як выкарыстоўвалася арпія, КДБ, Міністэрства ўнутраных спраў, каму яно падпарадкаўвалася і як выкарыстоўвалася супраць народаў, вы бачылі. Расійская Федэрацыя эрабіла справу: яна ўзяла на сябе пытанні абароны і нацыянапьнай бяспекі, падпарадкавала сабе Міністэрства ўнутраных слраў, перавяла структуры КДБ пад юрысдыкцыю сваёй рэспублікі. Нашыя тры пастановы таксама пралануюць гэта арабіць, і мы лічым, што гэта трэба зрабіць абавяэкова.
Мы таксана лічым абавяэковым, каб Генеральны пракурор Беларускай ССР падпарадкоўваўся толькі беларускаму Эраду. Таму
42
16. Выступае Валянцін Голубеў. (Кінакадр)
-23-
прапануецца прыняць Пастанову аб Пракуроры Беларускай ССР, дзе гаварыцца, што для забеспячзння прававой аховы суверэнітэту Беларускай ССР і ў сувязі э тым, што Пракуратура Беларускай CCF не выканала сваіх абавяэкаў у час перавароту, выэваліць Тарнаускага Г.С. ад абавяэкаў Пракурора БССР і вынесці на раэгляд сесіі пытанне аб назн^чэнні новага Пракурора Беларускай ССР.
Акрамя таго, мы пралануен сёння прыняць рашэнне, каб на наступнай сеоіі Вярхоўнага Савета абавяэкова былі разгледжаны наступныя пытанні: аб грамадэянстве Беларускай ССР, Эакон аб выбарах у Беларускай ССР,^ Закон аб альтэрнатыўнай вайсковай службе ў Беларускай ССР, аб стварэнні беларускага войска і аб Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь. Мы лічын, што толькі э вырашэннем гэтых пытанняў магчына нарналёвае дэнакратычнае раэвіццё суаерэннай Рэспублхкі Беларусь°.
Прасіў бы Сакратарыят даць мне елова, калі будэе абмяркоўвацца пытанне аб дзеяннях Старшыні Вярхоўнага Савета БССР Дземяннея пад час спрабы дзяржаўнага перавароту. Дзякув эа ўвагу.
43
17. Начное паседжаньне Апазыцыі БНФ. 1991 г. (ФотаС. Навумчыка)
Старшымі.. По повестке дня, я прошу выскаэываться. Потому что мы перешлм от обсуждення повесткм дня уже к выступленмям. Нрдо все-такм определмть повестку дня. Пожалуйста, третмй ннкрофон.
Глушкевіч Я.М. В дополненме к тому, что скаэал депутат Голубев, я предлага», уважаеные депутаты, включнть вопрос следуюшего характера в нашу повестку: ”0 действвях Ммнмстерства внутреннмх дел республвкм в первод путча. У меня есть доказательства, которые касаются я меня лмчно, м момх нэбврателей, что ОМОН республмкм выступал в это время протнвоправно. Надо расследовать этн действмя.
Далее. Я все-такм конкретно предлагаю включнть ьопрос о прокуроре республмкм в повестку дня. Вношу предложенне н следуюшнй вопрос рассмотреть; о нацвоналнэацйм ннушества КПСС м КПБ.
М последнее. Чтобы мы не прнкленвалн сгоряча ярлыкм друг* другу м так далее, нам надо, мне кажется, соэдать конвссмю
44
-24-
Верховного Совета, которая тоже должна расследовать действяя государственных служб н всех другнх в ранках эакона. Прошу поставмть этя вопросы ма голосованме.
Схаршыня^. Будут лм еше пожеланяя? Пожалуйста, первый пнкрофон.
Здрневіч Л.У. (Машэраўская выбарчая акруга №39, г.Мінск). Я в данном случае выступаю не только как депутат, не только как член оппоэнцмм, а еше как член Крестьянской партмм Белоруссмм м предлагаю в повестку дня сеоснм включять Постановленме Верховного Совета Белорусской CGP о прпвнаннм права частной собственностн на зенлю. Н дать порученме Совету Ммкнстров м постоянным комясснян Верховного Совета о подготовке н внесенмя соответствуюшнх мэмененмй в законодательство Белорусской ССР. Я счнтаю, это прмнцяпмальный вопрос. Еслн ны рассчйтываем на тс, а мы обяэаны рассчнтывать на то, чтобы нностранные ннвестнцнн шлн в нашу реслубляку, ны обязаны это право прмэнать н нам нельзя отставать от этого процесса, от Росснйской Федерацнм. Кроме того, я хочу обратмть ваше внянанне, что неслучайно партмйное большмнство нашей сессмн прмэнало право частной собственностм на Все, кроме эенлн. Н ны в теченяе последнмх месяцев наблюдаля актмвный процесс прнваткзацмм, который проводмлм государственные деятелн, деятелм партнм. Земля мх мнтересует в неньшей степенм. На земле нужно работать, там нельэя провестн те операцнн конмерческяе, которые, пользуясь служебным положеннем, легко осушествляют этм деятелн. Я думаю, нет нмкакмх основанмй нам не прмнять это решенмо я нменно нз этой сессмн# Спзсмбо ээ внннзннбі
Старшыня. Третнй пмкрофон, пожалуйста.
Навуіічык—С. L. (Віцебская-Чыгуначная выбарчая акруга № 191). Цалкам падтрымліваючы тыя прапановы, якія выклаў народны дэпутат Голубеу, я тым не менш не маю маральнага права не зачытаць і тэлеграму ад сваіх выбаршчыкаў, дзе, у прыватнасці, патрабуецца наступнае. Чытаю па-руску. "Немедленной отставкм Презмдмума Верховного Совета БССР м лмчно Дементея, прннятяе дзмократмческого эакона о выборах, роспуска Верховного Совета Белоруссмм лрм проведенмя новых выборов в Верховный Совет БССР, лрянятня эакона о нацмоналмэацмм ммушества КПБ-КПСС, прмвлечення
45
-25-к ответственностм всех должностных лмц, выполнявшмх прмкаэы эагрворшмков, ненедлённого прмнятмя закрна о департнзацяя,
прмданне Декларацнн о суверенцтете отатуса констнтуцмонного акта, всенародного обсуждення проекта Констмтуцмн, прнзнанме
незавмсмностм Лмтвы, Латвмм, Эстоннм, Грузмн".
Паважаныя народныя дэпутаты! Калх было пасяджэнне Прэзідыума і калх туды былх эапрошаны лрадстаўнхкі праваахоўных органаў, мы оані чулх , што старшыня Кавітата дэяржаўнай бяспекі Шыркоўскі скаэаў, што не будзе прыняняць нхякхх метадаў фізічнага ўздзеяння, х я скажу, што ён вёў у гэтай схтуацых сябе мужна, але мы стаялх фактычна пад пагрозай тэрору. Тану што вось цытаты э газеты "Вхцьбхчы". Бурак( выконваючы абавяэкх начальнхка Упраўлення КДБ БССР па Вхцебскай вобласці, цытата: нкак орган государственного управленмя мы стомн на страже констмтуцмонного строя. Конмтет по чрезвычайнону полржеммю в СССР соэдан в соОтветствнм с Констмтуцпей СССР. Следовательно, будем руководствоваться его решенмем. Вось такі Бурак мог быць дэтанатарам. Я спадэяюся, што таварыш Шыркоўскх ўжо аддау эагад аб зняццх яго э пасады. йле мы не йавінны пакладацйа на сумленных альбо несумленных лвдэей. Таму мы павхвны сёння эрабхць тое, што робхцца ў Маскве. Першае. Апячатаць лхтаральна сёння, цяпер будынак Канітэта дэяржаўнай бяспекх БССР, каб паэбегнуць знішчэння арххваў. Тут шмат казалася пра партып. Літаральна цяпер неабходна прыняць меры, каб лаэбегнуць энхшчзння дакументацыі, х апячатаць будынак ЦК Канпартых Беларусх. Я прапаную прыняць гэта рашэнне адраэу тут, у залеч Дэякую.
КНІГІ ОНЛАЙН
