КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
У адным месцы ўзвышаліся клеткі цэглы, у другім — штабелі дошак. А. Карпюк. Штапель. Тканіна са штучнага валакна. Дзяўчынцы вельмі падабалася новая сукенка са штапелю, які быў тады ў вялікай модзе ЛіМ ШУРПАЦЕЦЬ // ШУРПАЦІЦЬ Шурпацець. Станавіцца шурпатым, нягладкім. Скура на руках шурпацее. Шурпаціць. што. Рабіць што-н. шурпатым. Спазнаць мне хочацца і важкасць цэглы і як шурпаціць пальцы ўедлівы раствор. М. Арочка. ШЧАЦІНІСТЫ // ШЧАЦІННЫ ШчацІністы. Пакрыты густой шчацінай; парослы кароткімі жорсткімі валасамі. Ледзь прыкметная ўсмешка прабегла па шчаціністым твары Андрэя. М. Лынькоў. Шчацінны. Які мае адносіны да вырабаў са шчаціны; зроблены са шчаціны. У маі — чэрвені 1917 года баставалі рабочыя-металісты і рабочыя лесапільных заводаў, шчотачных і шчацінных фабрык Мінска і яго ваколіц. Полымя. ШЧЫЛІННЫ // ШЧЫЛІСТЫ Шчылінны. У мовазнаўстве: гук, які ўтвараецца трэннем паветра ў шчыліне паміж збліжанымі органамі маўлення. Сінонім: фрыкатыўны. Шчылінны зычны гук. Шчылісты. Які мае шмат шчылін, дзірак. Шчылістая падлога. ШЫБАВАЦЬ // ШЫБАЦЬ Шыбаваць. Разм. Хутка, імкліва ісці, рухацца. Выходжу з аўтобуса і шыбую ў напрамку да невялічкага ляска, што танюткай рысачкай ляжыць на заснежаным гарызонце. ЛіМ. Шыбаць. 1. каго-што. Кідаць, шпурляць што-н. Ен спакойна стаіць у лодцы, выбіраючы перамёты, а лодку тую шыбае з хвалі на хвалю, як трэску! Я. Брыль. 2. Хутка, з вялікай сілай узлятаць угару; шугаць (пра полымя, дым). Шыбалі ўгару цёмныя стаўбуры дыму, вогненна бліскала полымя. /. Мележ. || безас.; перан. Раптоўна ўрываючыся, дзейнічаць з вялікай сілай на каго-н. У нос шыбала рэзкім пяньковым пахам, кастрыца абсыпала твар і калолася за каўняром. В. Быкаў. ШЫРЫЦЬ // ШЫРЭЦЬ Шырыць. Рабіць больш шырокім, пашыраць. Некалькі дзён запар непадалёк ад кузні ўсё кланяўся экскаватар — выкідваў балотную твань, шырыў азярцо для птушак. М. Даніленка. Шырэць. Станавіцца больш шырокім. У парках і за горадам, праўда, было яшчэ снежна, але з кожным днём усё шырэлі, злучаючыся адна з другой?праталіны, наліваліся пупышкі лазы і вербаў. В. Быкаў. ШЫФЕР // ШЫФР ш ыфер. Дахавы матэрыял у выглядзе лістоў, плітак. Цяпер што, цяпер іншая справа: пад шыфер ды гонту ўбраліся, а ці даўно яшчэ на стрэхах мох зелянеў! В. Быкаў. Шыфр. 1. Сістэма ўмоўных знакаў для сакрэтнага пісьма. Кастусь быў старшым радыстам: усе сакрэтныя шыфры знаходзіліся ў яго. М. Ваданосаў. 2. Умоўнае абазначэнне на кнігах, якое выкарыстоўваецца пры расстаноўцы, захаванні і ўказвае на іх месцазнаходжанне. Бібліятэкар глядзіць на шыфры кніг і ставіць іх на розныя стэлажы. ЛіМ. ШЫФРАВАЛЬНЫ // ШЫФРАВАНЫ Шыфравальны. Які мае адносіны да шыфравання, шыфроўкі. Пасля сваёй прыгоды Віктар напаткаў знаёмага малодшага лейтэнанта з аддзела шыфравальнай службы і пайшоў побач з ім. /. Навуменка. Шыфраваны. Напісаны ці перададзены шыфрам. Адначасова Рая прыняла шыфраваную радыёграму з Вялікай зямлі аб пачатку наступлення знятых з фронту буйных армейскіх часцей на партызанскі край. Т. Хадкевіч. э ЭБАНІТАВЫ // ЭБЕНАВЫ Эбанітавы. Які мае адносіны да эбаніту — цвёрдага матэрыялу з вулканізаваных каўчукавых сумесей, які выкарыстоўваецца для ізаляцыі ў электратэхніцы і для іншых мэт. Шылкін узяў аловак з эбанітавай вазачкі, стукаў ім па пальцах, бы пералічваў іх. А. Савіцкі. Эбёнавы. Які мае адносіны да эбена — чорнага дрэва; зроблены з гэтага дрэва. Алекса, аднойчы прачнуўшыся раней, угледзеў пад яе худзенькім бокам свой нож.. Ен пацягнуў за цёплую, чорную, з эбенавага дрэва ручку — Апак ускочыла, няўцямна азіраючыся спалоханымі вачанятамі. В. Іпатава. ЭВАКУАЦЫЙНЫ //ЭВАКУІРАВАНЫ Эвакуацыйны. Які мае адносіны да эвакуацыі, прызначаны для яе. Для вывазу заводскага абсталявання былі мабілізаваны ўсе эвакуацыйныя сродкі, якія толькі можна было выкарыстаць. Звязда. Эвакуіраваны. Вывезены з небяспечнай мясцовасці; той, каго эвакуіравалі. Вольнанаёмная адміністрацыя лагера папаўнялася звольненымі ў запас па раненнях франтавікамі і эвакуіраванымі жанчынамі. С. Грахоўскі. ЭКАНАМІЧНЫ // ЭКАНОМНЫ Эканамічны. 1. Які мае адносіны да эканомікі. У кароткіх і простых словах расказаў Сцёпка сходу аб задачах эканамічнага адраджэння краіны. Я. Колас. 2. Які дае магчымасць сэканоміць што-н., патрабуе найменшых затрат; выгадны ў гаспадарчых адносінах. Сучасныя лямпы дзённага святла ў тры разы больш эканамічныя, чым звычайныя электрычныя лямпачкі. У. Мезенцаў. Эканомны. Які беражліва, ашчадна расходуе што-н., эканоміць. Эканомны гаспадар. ЭКАНОМІКА // ЭКАНОМІЯ Эканбміка. Сукупнасць вытворчых адносін пэўнага грамадскага ладу, якія адпавядаюць развіццю прадукцыйных сіл грамадства. Эканоміка рэспублікі. Эканбмія. 1. Ашчаднасць, беражлівасць пры расходаванні чаго-н. Эканомія металу, сыравіны, усіх відаў энергіі — справа вялікай дзяржаўнай важнасці. Полымя. II Выгада, атрыманая ў выніку такой беражлівасці, ашчаднасці.— Гледзячы, што вас цікавіць,— глыбакадумна пачаў Анатоль.— Скажам, разец «зо- рачка» маёй канструкцыі дае эканомію часу да дзесяці хвілін у гадзіну. М. Ваданосаў. 2. Уст. Памешчыцкая гаспадарка капіталістычнага тыпу. 3 другой паловы XVIII стагоддзя ўся слонімская эканомія пераходзіць ва ўладу ваяводы гетмана Агінскага. Беларусь. ЭКЗАМЕНАТАРСКІ // ЭКЗАМЕНАЦЫЙНЫ Экзаменатарскі. Які мае адносіны да экзаменатара. Дырэктар палічыў неабходным і на гэты раз напомніць аб экзаменатарскіх абавязках не толькі маладым настаўнікам, а і ўсяму калектыву. Настаўніцкая газета. Экзаменацыйны. Які мае адносіны да экзамену, прызначаны для яго. Да экзаменацыйнай сесіі астаўся ледзь не месяц, а інстытут ужо жыў ёю. У. Карпаў. ЭКСКАВАТАР//ЭСКАЛАТАР Экскаватар. Самаходная землярыйная машына для вымання, перамяшчэння на іншае месца і пагрузкі на транспарт грунту, камення і г. д. Скончыўшы пасля дзесяцігодкі курсы, ён цяпер працаваў механікам на экскаватары. У. Краўчанка. Эскалатар. Рухомая лесвіца для пад’ёму і спуску людзей. На эскалатары, шырокай цудоўнай лесвіцы, якая рухаецца ўверх і ўніз, мы спускаемся ў падзямелле. ЛіМ. ЭКСКУРС // ЭКСКУРСІЯ Экскурс. Адхіленне, адступленне ад галоўнай тэмы з мэтай падрабязней высветліць пабочнае пытанне. Разважанні падмацоўваюцца экскурсамі ў мінулае, параўнаннямі, аргументамі і пераходзяць у дакладна сфармуляваныя вывады. Б. Стральцоў. Экскўрсія. 1. Калектыўнае наведванне чаго-н., паездка, прагулка куды-н. з навуковай, адукацыйнай ці іншай мэтай. Школьнікі пабывалі на экскурсіі ў вёсцы Люсіна, дзе настаўнічаў Якуб Кобас. Настаўніцкая газета. 2. Група ўдзельнікаў такога наведвання, паездкі, прагулкі. I вось аднойчы, ужо сярод лета, на Манін агарод прыйшла цэлая экскурсія: старшыня калгаса, брыгадзіры і Іван Навумавіч. А. Якімовіч. ЭКСПАНАТ//ЭКСПАНЕНТ Экспанат. Прадмет, які выстаўляецца для агляду на выстаўцы або ў музеі. Дзень за днём, месяц за месяцам музей папаўняўся ўсё новымі экспанатамі і дакументамі. Настаўніцкая газета. Экспанёнт. Асоба ці арганізацыя, якая выстаўляе свае экспанаты на выстаўцы. Экспанент выстаўкі. ЭКСПАНСІЎНАСЦЬ // ЭКСПАНСІЯ // ЭКСПАНСІЯНІЗМ Экспансіўнасць. Нястрыманасць, бурнае выяўленне пачуццяў. Відаць, гэтае слаўнае племя [хлапчукі] аднолькавае ва ўсім свеце па сваёй экспансіўнасці, цікаўнасці і прайдошлівасці у самым лепшым сэнсе гэтага слова. М. Лыпькоў. Экспансія. Пашырэнне сферы ўплыву капіталістычнай дзяржавы, імкненне да захопу новых тэрыторый. У атлантычнай частцы зарадзілася магутнасць Вялікабрыта ніі і быў пакладзены пачатак яе каланіяльнай экспансіі. Эканамічная геаграфія зарубежных краін. Экспансіянізм. Імкненне да экспансіі, правядзенне палітыкі экспансіі. Экспансіянізм фашысцкіх рэжымаў ЭКСПАНСІЎНЫ // ЭКСПАНСІЯНІСЦКІ Экспансіўны. Нястрыманы, парывісты; які бурна выяўляе свае пачуцці. Антось быў значна маладзейшы за свайго субяседніка-суседа. Можа таму і больш экспансіўны ў гутарцы, у думках. М. Машара. Экспансіянісцкі. Які мае адносіны да экспансіянізму. Амерыканская агрэсія ў Карэі з’яўляецца часткай агульнай рэакцыйнай экспансіянісцкай палітыкі ўрада ЗША. Беларусь. ЭКСПЕДЫТАРСКІ // ЭКСПЕДЫЦЫЙНЫ Экспедытарскі. Які мае адносіны да экспедытара. Спакаваная ў скрыні прадукцыя паступае на экспедытарскі пункт. Звязда. Экспедыцыйны. Які мае адносіны да экспедыцыі. Экспедыцыйны корпус. ЭКСПЕРЫМЕНТАЛЬНЫ // ЭКСПЕРЫМЕНТАТАРСКІ Эксперыментальны. Які мае адносіны да эксперыменту, прызначаны для яго. Зжаты і абмалочаны апошні загон эксперыментальнага ўчастка. /. Дуброўскі. Эксперыментатарскі. Які мае адносіны да эксперыментатара, характэрны для яго. Эксперыментатарскія здольнасці. ЭКСТЭРН//ЭКСТЭРНАТ Экстэрн. Асоба, якая здае экзамены за пэўны курс без вучобы ў адпаведнай навучальнай установе. Упершыню я пазнаёміўся з ім [Мінскам] у 1913 годзе, калі прыехаў у мінскую гімназію здаваць экстэрнам экзамен на званне народнага настаўніка. ККрапіва. Экстэрнат. Самастойнае праходжанне курса навучання са здачай экзаменаў у адпаведнай навучальнай установе. Аформіць перавод на экстэрнат, зняцца з учоту, выпісацца ў пашпартным стале, купіць якія-кольвечы кнігі — клопату шмат. У. Шахавец. ЭЛІНІСТЫЧНЫ // ЭЛІНСКІ Эліністычны. Які мае адносіны да элінізму — эпохі росквіту змешанай грэка-ўсходняй культуры, што наступіла пасля заваёў Аляксандра Македонскага на Усходзе. Дзякуючы заваяванням Аляксандра Македонскага грэчаская культура пашырылася па краінах Усходу. Там яна змяшалася з мясцовай, усходняй культурай. Гэтую змешаную грэка-ўсходнюю культуру называюць эліністычнай. Гісторыя старажытнага свету. Элінскі. Які мае адносіны да элінаў — старажытных грэкаў. Гэта велічнае тварэнне элінскай культуры [«Іліяда» Гамера] уразіла Тарашкевіча яшчэ ў студэнцкія гады. А. Ліс. ЭМАЛІРАВАНЫ // ЭМАЛІРОВАЧНЫ Эмаліраваны. Пакрыты эмаллю. Дзяўчынкі ўпалі, а белы эмаліраваны чайнік доўга каціўся ўніз, падскокваючы, як гумавы мяч. А. Асіпенка. Эмаліровачны. Які мае адносіны да эмаліроўкі; прызначаны для эмаліроўкі. Эмаліровачныя работы даволі складаныя і патрабуюць не толькі ўмення, але і вялікай стараннасці. Звязда. ЭМІГРАНЦКІ // ЭМІГРАЦЫЙНЫ Эмігранцкі. Які мае адносіны да эмігранта, прызначаны для яго.