Вольныя беларускія месты
Самакіраванне ў нашых гарадох XIV XVIII стст.
Анатоль Цітоў
Памер: 36с.
Мінск 1996
намічную і палітычную сітуацыю, імкнулася (разумеючы, што ад дабрабыту народа залежынь і ўласны дабрабыт) даваць эканамічныя ільготы на пэўны акрэслены перыяд. Так, калі места пацярпела ў выніку пажару, варожага нападу ui з іншых прычынаў, яго вызвалялі ад платы падаткаў у агульнадзяржаўную скарбніцу на тэрмін ад трох да дзесяці гадоў. Прыкладна тое ж рабілі і самі месты, каб прыцягнуць больш жыхароў у якасці новых грамадзянаў. Новапасяленцы вызваляліся таксама ад платы падаткаў у магістрацкую скарбонку на пэўны тэрмін.
^ Гл.: Абецедарскйй Л.С. Белоруссйя н Россйя XV/ XVII ee. Мн., 1978.
32
33
Неспрыяльныя гістарычныя ўмовы (класавы эгаізм магнатаў і шляхты, рэлігійныя войны, экспансіянісцкая палітыка суседзяў з Захаду і Усходу) прывялі да страты незалежнасці і заняпаду Вялікага княства Літоўскага сучаснае Беларусі.
Цяжкі шлях да адраджэння пралягае сёння праз дэмакратызацыю з улікам памылак мінулага.
Выпраўленне гістарычнае нясправядлівасці аднаўленне інстытута вольных беларускіх местаў з ’яўляецца адной з умоваў дасягнення рэальнае палітычнае і эканамічнае незалежнасці нашае дзяржавы. Мы не заклікаем да вяртання ў сярэдневечча, але (не прэтэндуючы на ісціну ў аіюшняй інстанцыі) мяркуем, што будзе вельмі карысным для Бацькаўшчыны, ўсяго грамадства і кожнага паасобку творчае выкарыстанне вопыту мінулага.
Аднаўленне дэмакратычных традыцыяў самакіравання, нам здаецца, мусіць праходзіць у наступных накірунках:
1} Юрыдычны стварэнне заканадаўчае базы, якая б забяспечвала існаванне самакіруемых адзінак, пры гэтым у першую чаргу, аднаўленне статуса вольных местаў у тых гарадах, якія карьісталіся майдэборскім правам, і забеспячэнне першай выканаўчай асобе дзяржавы права надання статусу вольных местаў іншым населеным пунктам, з устанаўленнем працэдуры зацвярджэння гэтага надання праз вышэйшы заканадаўчы орган.
2) Геральдычны уваскратэнне інстытута гарадскога герба і “пячаткі ” (як сведчання існавання юрыдьічнае асобы). Аднаўленне і выкарыстанне існаваўшае тэрміналогіі ў дачыненні да органаў мескага самакіравання, што падкрэсліць пераймальнасць гістарычнае традыцыі і глыбокія карані нашае культуры.
3) Эканамічны забеспячэнне ўмоваў для развіцця местаў праз канкрэтны, строга фіксаваны гшдатак у дзяржаўную скарбніцу. Усе прыватныя ахвяраванні гораду мусяць ісці толькі на ягонае добраўпарадкаванне, будаўніцтва жытла і культуру. Размяркоўваць матэрыяльныя сродкі на канкрэтныя мэты мусяць мескія ўлады без умяшальніцтва і “дапамогі” цэнтру.
На заканчэнне хацелася б выказаць надзею, што дадзеная праца не застанецца толькі тэарэтычным практыкаваннем, але прынясе пэўную карысць як законатворцам, так і будзе цікавая ўсім, каму неабыякавы лё'с незалежнае Бацькаўшчыны.
3 М ЕСТ
ПРАДМОВА................................3
ПРЫВІЛЕЙ НА ВОЛЬНАСЦІ...................5
ОРГАНЫ САМАКІРАВАННЯ I IX АТРЫБУТЫ.....13
ЭКАНАМІЧНЫЯ ГІЕРАДУМОВЫ I ЗАХАДЫ.......25
ПАСЛЯСЛОЎЕ.............................33
АВАК
АЗР
АСД
БелСЭ
НЮМ
НГА Беларусі
ПСЗРН
смг
Спіс скарачэнняў
Акты, нздаваемые комнсснею высочайше утверждённою для разбора древннх актов в Внльне
Акты, относяшнеся к мсторнн Западной Россня, собранные н нзданные археографнческою комнсснею
Археографнческнй сборняк документов, относятнхся к нсторнн СеверноЗападной Русм, нздаваемых прн управленнн Вмленского учебного округа
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя
Мсторнкоюрпдмческме матерналы, нзвлеченные нз актовых кннг губернмй Вятебской й Могнлевской, храняшнеся в центральном архнве в Внтебске
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ў г.Мінску
Полное собранне Законов Россмйской нмпернн
Собранне древннх грамот м актов городов Мннской губерннп, православных монастырей, церквей н по разным предметам
34
35
На вокладцы прывілей Нясвіжу на самакіраванне і герб ад 24 чэрвеня 1586 г.
На тытуле герб з пячаткі Крычава 1735 1722 гг.
навуковапапулярнае выданне
ЦІТОЎ Анатоль Кірылавіч
ВОЛЬНЫЯ БЕЛАРУСКІЯ МЕСТЫ
Рэдактар Г.У.Верамейчык
Набор й вёрстка выкананы Выдавецкім Цэнтрам Беларускага рэспубліканскага Фонду падтрымкі дэмакратычных рэформ імя Льва Сапегі
Падпісана да друку 9.10.96. Фармат 60 х 84/16. Бумага афсет. № 1.
Гарнітура NewtonCTT. Афсетны друк. Ум. друк. арк. 2,09
Улік, выд. арк. 1,89, Тыраж 1000 экз. Заказ 10007______________
Беларускі рэспубліканскі Фонд падтрымкі дэмакратычных
рэформ імя Льва Сапегі Ліцэнзія Л В № 842
220123, г.Мінск, вул. В.Харужай, д. 13, пак. 416.
тэл./факс: 34 37 91, 76 97 11.
Тыпаграфія ДП “Мінсктыппраект", 220123. г.Мінск, вул.В.Харужай, 13
>ІТК
к^&х^
>j/>
^/'
^W
^ «’ ^ W^^^g
•'* ***Л»^ $?£.*£;.<» *»J* ■>,
^ j^Sz^*/?’*^®^1'* ■ '^vra^v. £r^/zy^ ■•M^ ^^^
■F"T& ^C<^ ^
•ітеІ&Ь^еігЛмг, _5*. ■.. J^..
КНІГІ ОНЛАЙН
