Бабуля так лячыла Замовы ад хвароб Галіна Барташэвіч

Бабуля так лячыла

Замовы ад хвароб
Галіна Барташэвіч
Выдавец: Навука і тэхніка
Памер: 54с.
Мінск 1992
10.73 МБ
На млозе пры дарозе там стаіць груша: цвітушча, балюшча, калюшча. Пад таею грушай дзеўка залатарука, зубата, губата, велікаморда, нехарашавіца. Яна не ўмее ні шыць, ні ткаць, толькі ўмее спуг угавараць. Яна ўгаварае дзедаў, бабін, бацькаў, матчын, сабачы, свінячы, курыны, гусіны, хлапочы, дзявочы, панскі, цыганскі; Яна ўгаварае, на буйныя ветры ссылае, на сухія лясы; дзе зямля спіць, там вам піці, есці, гуляці, раскошу Ma­ui, хрышчонага-свянчонага касці не ламаці. 3 жоўтае касці, з чорнае крыві, з румянага цела — на сіняе м'ора, у чыстае поле. На паноў, на тых, што ў падушках ляжаць.
*
* *
Бег сабачка цераз мост — чатыры лапкі, пяты хвост. На мосце забрахаў, каб Вольцы ўсё ліха разагнаў.
*
* *
Бегла лісіца красна, як цяліца. Япа скакала, брыкала, наверх пярэпалах выганяла. Як той лісіцы не скакаці, не брыкаці, так пярэпалаху ў (імя) не бываці.
* *
Як салодка дзсрава к чорнаму не прыстапе, так к (імя) і пуд нс прыстанс. Як конь жарабя не прывядзе, так к (імя) і пуд не прыйдзе. Як певень яйка не знясе, так і пуд не прынясе. Як бык цяля не прывядзе, так і пуд не прыйдзе. Ідзі, пуд, з хаты пылам, з печы дымам за сухія лясы, за быстрыя рэкі, дзе сонейка не грэе, дзе вет3 рык не все. Ідзіце туды, там вам будзе дабро і харашо.
* * *
Ішоў з пустыпі сам Гасподзь Ісус Хрыстос цераз калінавы масток. Пад тым мастом стаіць залаты гроб, у тым грабу ляжыць пакойнік без рук, без ног, без галавы. Як гэтаму пакойніку з гроба не ўставаць, так у рабы божай (імя) болі не бываць. Мацер Божая, вазьмі гэту боль і разнясі яе па палях, лясах, балатах, мхах, лугах, па жоўтых пясках, па ніцых лозах, па белых бярозах, па гпілых калодах. Там табе гуляць-буяць, краскі рваць, а ў рабы божай (імя) болі не бываць. Госпадзі Божа, дух прымі, боль у рабы божай (імя) аднімі.
АД УРОКАУ, ЗГЛАЗУ, НЯДОБРЫХ ВАЧЭЙ
Псрад шаптаннем хворага трэба перахрысціць. Хрысцяць звычайна не рукой, а нажом (лыжкай, відэльцам) —жалезам. Замаўляюць на вадзе, якую потым п’юць або ёю ўмываюцца. У пекаторых месцах у ваду кідаюць гарачы вугаль. Лічыцца найболып спрыяльным часам замаўляння раніца да ўсходу сонца. Рэшткі вады пасля шаптання выліць на скрыжаванні дарог.
Калі загаворваюць на солі, то ёю абносяць трой•чы хворага або праводзяць перад тварам.
На сінім моры, велікаморы ляжыць белы камень, бслы камень Лагір. На тым камні сядзіць маці Прачыстая, дзяржыць Ісуса Хрыста ў паркалі, вымывас халоднай вадой. Прыйшло к ёй трыдзевяць дзевякоў-чараўнікоў, трыдзевяць дзявіц-чараўніц. Я іх не баюся, сонцам асвячуся, звёздамі абгараджуся, зялезным тынам затынюся, царскімі варотамі зачынюся, залатымі замкамі замкнуся, камнямі закачуся. Як гэтага камня не ўгрызнуць, не ўлізнуць, так у раба божага (імя) падзіву-ўроку не быць. Атныне да веку, да суднага дня.
*
* *
Дванаццаць урокаў, дванаццаць рокаў, дванаццаць прыстрэкаў, дванаццаць прыгавораў.
У полі стаіць дуб, пад тым дубам гадзюка шчакоча, рагоча, траву з’ядае, із (імя) урокі знімае — думаны, пагаданы, пацешны, пасмешны, умоўны, прыгаворны, жаноцкі, хлапоцкі, панскі, цыганскі, каціны, мышыны, сабачы. Урок і спуд, тут табе не хадзіць, сэрца не знабіць. Ухадзі на мхі, на балаты, дзе пташкі не шчабечуць, сабакі не брэшуць. Там табе піць-гуляць, ніцыя лозы ламаць, у (імя) не стаяць і касці пары не ламаць. Ідзі на мхі, на балаты. Там табе піць-гуляць. Я з словам, а Бог з помаччу. He я гавару — Гасподзь, не мая сіла — Гасподня, не мой дух, а Гасподні.
*
* *
У кіяпІ, на лукамор’і ляжыць камень ад цара Давыда, ад Евы, ад Адама, ад Кузьмы-Дзямяна, срэбраніка; на тым камні дзве змяіных панны: панна Мар’я, панна Магдалена— у краскі іграюць, ліцы-ўроцы адганяюць.
* * *
Госпаду Богу памалюся і святой Прачыстай' пакланюся, і стань, Госпадзі, на помач. I ад Госпада Бога помач і вячэрняй зарой і добрай парой.
I па сінім моры там белы камень, на тым камені там сядзяць тры ангелы, і ангелы нашы храніцелі. I не ўмсюць ні шыць, ні бяліць, толькі ўмеюць урокі адагнаць: і мужскія і жаноцкія, і дзявоцкія і парабоцкія, і падумныя і пагадныя, і прастудныя і ветраныя. 1 святы Мікола, раба божага ізбаўляй. Тут жа вам, урокі, не хадзіць і касцей не ламіць, шчырага сэрца не знабіць. Выганяю ж „ я з буйнае галавы, з шчырага сэрца, I святы Ягорай, адамкні сваімі златымі ключамі вароты, адкрый сваю залатую рызу, прыбаўляй гасподнюю расіцу. I вадзіцацарыца, змываеш жа ты лясы, балоты, жоўтыя пяскі, змый раба божага ад усякага зла. Стань, Гасподзь, на помач, і святая маць Прачыстая, і святы Ягорай, закрый залатой сваёй рызай, замкні сваімі ключамі ад суха зла. 3 маім словам, а з божай помаччу. Пашлі Бог на помач!
*
* *
У полі, на святому полі яблынька стаяла. На ябланьцы дзед сядзіць, стружачкі стружэ. Прыляцела тры ангелы з неба.
— Пакінь, дзеду, стружачку стругаць, ідзі рабу божу (імя) прыстрэты, намоўку ўгавараць. Як мёртвым з таго свету не ўставаць, за сталом кубачкаў пе піваць, так прыстрэту, намаўцы не бываць.
* * *
Першым разам, божым часам. Госпаду Богу памалюсь, Прачыстай матцы пакланюсь і ўсім святым нябесным апосталам, кіеўскім і пячэрскім, сонцу краснаму, месячку яснаму. Было ў месячкі тры братцы: адзін зоры спатухае, другі свет адсвятае, трэці ўрокі сунімае з раба божага, з буйнае галавы, з рацівага сэрца, з русых кос, з жоўтых касцей, з ясных вачэй, з белага ліца. Дух на цябе, усё ліха з цябе!
* * *
Выйду ў чыста поле, зірну на сіня мора. На сінім моры дуб зялёны. Што пад тым дубам тры братцы з тапа-
рамі. Канцы ссякаюць, корні ссякаюць, пасля таго ўрокі аднімаюцы белабокія, чарнавокія, шэравокія, сінявокія, урочныя, падзіўныя, пасмешныя, ветраныя, вадзяныя, ■сухотныя.
He я лячу — Кузьма, пс мой дух — божы. Маць Прачыстая, на помач.
* * *
Папрашу Госпада Бога. Адкуль сонейка ўсходзіць, Нрачыстая матка прыходзіла, помач прыносіла ад нарадак ветраных, пакідных, насланых, прымоўленых, прыгаворных.
Скую вострую меч. Буду выганяць парадку з галавы, з сярэдзіны, з плеч, з рук, з касцей, з машчэй, з жывата. Ссылаю за сінія моры на жоўтыя пяскі, дзс всцер нс вее, дзе сонца не грэе, дзе сабакі пе брэшуць, дзе певень пс пяс. Там вам быць і гуляць, і спачываць, да патрэбы нс маць, ніякіх балезней не падымаць.
*
* *
Госпаду Богу памалюся, мацеры Прачыстай гасподняй пакланюся. Першым разам, гасподнім часам, ранішняй зарою, добрай парою.
У чыстым полі там стаялі тры каморы. У тых каморах па тры краваці. На тых кравав,ях па тры дзявіцы. Яны пс шыюць, нс прадуць, пяскі перасыпаюць, воды пераліваюць, злёкі, урокі, нязбытнікі ўгавараюць з буйнай галавы, з белага цела, з ружовага мяса, з сіпіх жыл. Тут табе не бываць, касці не ламаць, цела пе пувіыць, сініх жыл не сушыць, рацівага сэрца не ташніць. Ляціце вы на ніцыя лозы. Там столікі засціланыя, стаканчыкі наліваныя. Там п’юць і гуляюць, там вас ажыдаюць, там вам і піць і гуляць. Я з духам, словам, а Гасподзь на помач.
*
* *
Псршым разам, божым часам, Госпада Бога ўмаляючы, святых угоднікаў божых упрашаючы. Святыя ўгоднікі божыя, прыходзьце мне на помач рабе божай Марыі ўрокі выгаварваць.
У Кіеве ў капліцы там гулялі тры дзявіцы. Яны пілі, гулялі, яблычкі падшыбалі, у рабы божай Марыі ўрокі забіралі, калючыя і балючыя, падумныя, падзіўныя, пагаданыя, пастрэшныя, пасмешныя, дзявоцкія, хлапецкія, парабоцкія. Гэтым урокам не стаяць, не хадзіць, касцеіі не ламіць.
Выгаварваю ўрокі Марыі з кашчэм, з машчэй, з румянага ліца, з буйнай галавы, з гарачай крыві, з жоўтай касці, з семдзясят жылак, з сарака суставаў. Амін.
* * *
Першым разком, добрым часком прыступі, Божа, памажы, Божа. Там на моры, на камені, хатка стаіць, у той хатцы дзеўка стаіць, русата, валасата. Яна не ўмела ні шыці, ні прасці, ні вышываці, адно ўмела Іванавы ўрокі выгавараці — панскія, цыганскія, кашачыя, падзіў, птушачыя, падумленыя, памышленыя, ветраныя, дзіўляныя, хлапечыя, дзявочыя, жаночыя, мужчынскія і папоўскія. Сабакі разбрэшуць, сарокі расшчабечуць, зайцы раскугечуць, ваўкі развыюць, людзі разгаворацца, Табе, Сонька, спаць весяленька, а Іваньку на здаровейка.
*
* *
На моры камень ляжыць, на камені хатка стаіць, там дзевачка жыве, не ўмее ні пісаць, ні чытаць, толькі ўрокі выгавараць — кашачыя, хлапечыя, пташэчыя, сабачыя, цялячыя, мужчынскія, жаночыя, дзявочыя. Ідзіце, урокі, з хаты пылам, з печы дымам на сухія лясы, на быстрыя рэкі, дзе сонейка не грэе, дзе ветрык не вее. Ідзіце туды, там вам будзе дабро і харашо.
*
* *
Святы Госпадзі, праведны, Ісус Хрыстос нябесны і зоры зарыцкія, і божыя памачніцы, і святая матка Прачыстачка гасподняга Бога, прыступіце, памажыце ўпрасіць і ўмаліць дванаццаць прымавак і ўгаварыць, адкуль яны ўзяліся: ці ветраныя, ці віхравыя, ці ўрочныя, ці ўлёчныя, ці падуманыя, ці пакіданыя, ці памаўлёныя, ці
пагавораныя, ці страчаныя, ці насланыя? Прашу я вас усіх: выступіце з следу, з печаней, з касцей, з вачэй, ад белае касці, ад чырвонае крыві, ад русых косак, ад чорных вочак. I прашу я Госпада Бога, ідзіце вы на сіняе мора. На сінім моры стаіць дуб зялёны, пад тым дубам дванаццаць паноў гуляюць. Стаяць столікі засціланыя, кубачкі наліваныя, там вам піці, гуляці, а гэтаму чалавеку здароўечка даці. На лёгкае спанне, на смачнае ўжыванне, па беламу свету хадзіці і з добрымі людзьмі гаварыці.
Як чорнаю кароваю па мору пе араці, чорным катом не баранаваці, жоўтым пяском не сеяці, у жоўтым пяску каласку не бываці, так ліхім людзям яго здароўечка не ўцінаці. Ісус Хрыстос васкрос, каб (імя) здароўе васкрэсла.
*
V *
Памяні, Госпадзі, цара Давыда і ўсю кротась яго і вялікую памяць яго. Садзяржаў цар Давыд ваду і зямлю і нашы грэшныя душы, садзяржай раба божага ўроцы.
Здраствуй, вадзіца-царыца, красная дзявіца, рака (назва). Кацілася вадзіца па днях, па начах і вячэрніх зарах, змывала вадзіца белае каменне, шэрае карэнне, змый жа, вадзіца, уроцы рабу Івану з жыл, з пажылак, з касцей, з мазжэй, з буйнай галавы, з ясных вачэй.
На сінім моры, на лукамор’і, на востраве стаіць дуб без сучкоў, без ражкоў, без вярхушкі, без макушкі. На тым дубе сядзіць ястраб без кагцей, без нагцей і вострага носа і быстрага крылля. I як у гэтага ястраба няма пі кагцей, ні нагцей, ні носа, ні крылля, каб так у раба Івана ўроцы не было. А няхай уроцы хаваюцца на мхі, ка балоты і ў гнілыя калоды. Там ім гулянне-буянне, a раба Івана не чапаць.