Жыцьцё Вінцэнта Жук-Грышкевіча
Раіса Жук-Грышкевіч
Памер: 798с.
Таронта 1993
Закончыў Вінцусь працавітае й ахвярнае для Бацькаў-шчыны жыцьцё і заслужыў на вечную памяць.
Б. Грабінскі.»
749
А вось ад маладзейшага пакаленьня, ад Паўлінкі Сур-віла й яе мужа Эрыка:
“Dear Raisa,
Eric and I extend our sympaties during this difficult time. Although it has been many years since I have spent time with you, my memories of Deep River, and of the kindness you both have always shown, remain an important part of my childhood.
Please know that we are thinking of you.
Паўлінка and Eric”
Ад ганаровага грамадзяніна БНР сп. Гай дэ Пікарды:
“The Cloisters
Temple.
London, EC4Y 7AA 16th February 1989
Dear Raisa,
I was sorry to hear of Vincuk’s recent death and hasten to send you my condolences in your bereavement, and to assure you of my affectionate thoughts at this difficult time. The sadness of being parted from a loved one, as I know myself after the recent loss of my dear old mother in her 90th year, is somewhat tempered by gratitude for a long and valiant life usefully spent in the service of others.
So it is with Vincuk, whose devotion to the Byelorussian national cause needs no recalling by any of those who knew him. His life spanned and linked the fortunes of the BNR in Vilna, in London and in America, and his Presidency filled in what were dark days for the national movement. It is good to know that he lived to see crowds of young people in Minsk and Vilna having hoisted the «Бел-чырвона-белы сьцяг» and celebrating the anniversary of Byelorussian National Republic and its ideals. Thanks to those in emigration - Kreceiiski, Zachar-ka, Abramcyk and Zuk-Hryskevic, these ideals have never died, and I have no doubt that their names and endeavours on behalf of Byelorussia will not be forgotten amongst rising generations of Byelorussia.
In all this you, Raisa, as his longstanding companion, and in your own life have played a part which we “foreigners” here 750
all admired, and it is largely thanks to your efforts that the Byelorussians in Canada are such a strong bulwark of the Emigration, enjoying the praise of Sakrat Janovic and the admiring interest of his works in Belastok and in Byelorussia.
As a small token of my respect and admiration for a great figure of the Byelorussian national movement at home and in emigration, I enclose a «Вечная памяць» I have adopted from Ravenski’s «Сьпі пад курганам герояў» for (...illegible) such an occasion.
In warm and affectionate greetings
Yours ever,
Guy de Picarda
P. S. I have not forgotten the honour Vincuk did me in renewing my honourary citizenship of the BNR, an honour which I have always highly prized. G.”
«Кінгстан, 18. 2. 1989.
Дарагая Paica!
У гэты сумны й балючы час для Цябе й у Тваім ня-шчасьці з прычыны сьмерці Сьв. П. Вінцука, складаю мае шчырыя і глыбокія спачуваньні.
Мне вельмі цяжка і прыкра, што я не змагла асабіста быць прысутнай, каб пакланіцца і аддаць яму чэсьць і пашану, якую я для Яго заўсёды мела.
На вялікі жаль я ня была ў стане прыехаць з прычы-ны хваробы (sciatica).
Тут у дома я памалілася за душу Ягоную. Хай Уся-вышні Бог Наш ахавае Яго ласкай сваёй у Царстве Ня-бесным на заўсёды.
Мы тут на зямлі гэтай пакуль жывем, захаваем у cap-pax нашых ягоную памяць на заўсёды, як годнага чалаве-ка, грамадзкага дзеяча, гарачага беларускага патрыёта і адданага сына Беларускага Народу. Ягоная праца й адда-насьць для беларускай справы застанецца ўпісана у на-шую беларускую гісторыю як пачэснага мужа стану.
3 вялікім сумам і глыбокаю пашанай сьхіляю галаву маю, аддаючы чэсьць і славу вялікаму беларускаму патры-ёту й добраму сябру пакойнага Алеся. Людзі кажуць, што
751
час раны гоіць, але павер мне, што яны ніколі не загой-ваюцца камплетна.
Оля Грыцук.»
Беларуская Царква Хрыста Збаўцы ў Чыкага:
«2-19-89.
Паважаным і Драгім Paice й Пашкевічам засылаем словы спагады і вялікі жаль з прычыны сьмерці Вашага Мужа й Швагра, Вялікага Беларускага Змагара.
2-18 была літургія і сёньня маліліся за супакой і веч-ную радасьць Яго душы. Служылі: айцец Вайцяхоўскі й а. Сіроў. Падпісаліся усе, хто маліўся ў сьвятыні. В. М.» (Ванда Махнач - Р. Ж.-Г.)
На спачувальнай картцы 39 подпісаў, некаторыя ня-чытэльныя.
«Флярыда. 15 лютага, 1989.
Даражэнькая Доктару,
3 вялікім сумам мы даведаліся аб сьмерці Доктара Грышкевіча.
Прыміце, калі ласка, нашы сардэчныя спачуваньні.
Праз увесь час нашага знаёмства, а пачалося яно яшчэ ў Англіі, мы ўважалі Доктара як найшчырэйшага чалаве-ка з нашых знаёмых, ды заўсёды стойкага Патрыёта Бе-ларусі. Ен быў закладчыкам ЗБВБ і нашым правадніком у Англіі.
Мы адчуваем страту.
3 глыбокім пачуцьцём
Вашы
Эвэліна і Язэп Пазьняк»
“Dr. Vincent Zuk-Hryskievic Will share in the fruits of 100 Masses to be offered
752
for the members of the Agnus Dei Society at Immaculate Conception Monastery during the next twelve months Requested by Eveline and Joseph Pazniak”
Сьледам Вінцука на той сьвет хутка пайшоў і Язэп Пазьняк.
Супакой ягонай душы.
«2. 22. 89.
Мілая й Дарагая Др. Раіса,
Зь вялікім сумам і жалем даведалася аб сьмерці Ваша-га сьв. пам. Дарагога Мужа др. Вінцэнта, нашага былога Старшыні Рады БНР, гарачага патрыёта й вялікага зма-гара за нашую Бацькаўшчыну Беларусь. 3 гэтай сумнай нагоды засылаем Вам, Дарагая, нашы шчырыя й най-глыбейшыя спачуваньні. Няхай Гаспод Бог прыме Нябож-чыка ў Сваё Царства Нябеснае, а Вам пашле добрае зда-роў’е і сілы духовай...
Я асабіста вельмі паважала і любіла сьв, пам. Доктара, Прэзыдэнта. Ен быў вельмі добры, цёплы, мілы, шчыры й прыязны чалавек. Таму заўсёды, як ён прыяждждў у Нью Брансвік, на Сакавіковае ці Лістападовае сьвяткаваньне, я зь нявесткаю Ленаю стараліся запрасіць Прэзыдэнта да нас на абед у Сомэрсэт. Я мела гонар гасьціць яго ў сябе 2 разы, а сын Расьціслаў й Лена, нявестка, адзін раз. Ня-божчык быў вельмі інтэлігэнтны, высока адукаваны й ачытаны.
Няхай будзе вечная й сьветлая памяць Дарагому на-шаму сябру й былому Прэзыдэнту Рады БНР.
Зь любоўю да Вас, Вашыя шчырыя,
Марыя, Людміла й Войтанкі.»
У такім тоне былі дзесяткі іншых сдпачувальных кар-так і лістоў.
753
За супакой душы Вінцэнта Жук-Грышкевіча ахвяра-валі багаслужбы апрача Пазьнякоў:
Айцец Джэймс Фаррэл, Дырэктар прошчы ў Мідлян-дзе.
Сем’і: Кэлі, Фіцпатрік, Мэрдок, Курылаў, Комар й ін-шыя ў Бэры, у Лёндане, у Ватыкане, у Martyrs’ Shrine in Midland.
“MARTYRS’ SHRINE
Midland, Ontario
March 13, 1989
Dear Dr. Zuk-Hryskievic:
I express my sincere sympathy to you on the death of your husband. I heared indirectly that he died. I was not sure. I was on the verge of calling the Kelly’s. Your letter confirmed it. I have pleasant memories of our association and your husband’s satisfaction at the site and erection of the Byelorussian Cross on the Shrine grounds. It stands as a monument to his memory. It is one of many such monuments. (Emphasis is mine - R. Z.-H.)
I will offer Mass for the repose of his soul. I have enroled him in Martyrs’ Shrine Association. He is remembered in 100 Masses offered for members and in daily prayers of intercession through the Martyrs. May his soul be at peace with God.
We feel death very much. It is so final a separation. But for people with faith, it is a temporary separation. May your faith be your strength and give you courage as you face the future.
I appreciate your letter, the clippings, the memorial card at this time of bereavement. I look forward to seeing you during the summer. Blessings.
Sincerely yours,
James J. Farrell, S.J.,
Director”
754
Дарагі Вінцук!
Хацелася мне ад пачатку й папарадку прайсьці дарогу Твайго нязвычайнага, працавітага, самаахвярнага, пакут-нага й сьветлага жыцьця. Расказаць пра яго, і хоць зболь-шага сабраць у гэту кнігу зярняты-плады Твае працы. He сабрала ўсяго. I магчыма ня так, як трэба было-б рабіла, але рабіла, зьбірала й складала іх так, як умела. Пісала, як Ты заклікаў нас у 1978 годзе ў «Беларусе» пісаць:
«ПРА ПРОШЛАСЫДЬ - ДЗЕЛЯ БУДУЧЫНІ»
і дзеля таго, каб аддаць пашану Тваёй Памяці, каб ска-заць Табе дзякуй за тыя незабыўныя гады, якія мы з Та-бой разам пражылі. Дзякую Богу за Цябе, і прашу Яго, каб прыняў Душу Тваю ў Валадарства Сваё. А там пась-ля, да пабачаньня, Дарагі!
Твая Раіса
Бэры, 6-га студезеня, 1991 году.
КАНЕЦ
755
БІБЛІЯГРАФІЯ
артыкулаў і матарыялаў Вінцэнта Жук-Грышкевіча
Вінцэнт Жук-Грышкевіч падпісваў свае працы ўлас-ным прозьвішчам і ведамымі аўтару псэўдонімамі: В. Жук-Грышкевіч, др. В. Жук-Грышкевіч, V. Zuk-Hryskievic, Win-centy Zuk-Hryszkiewicz, W. Hryszkiewicz, (др.) B. Жук, V. Zuk, Жук, B. Ж., B. Ж.-Гр., B. Ж.-Г., Твой Вінцук, Заляшча-нін, Грамадавец, Прысутны, і літарамі: В., Ж., Z., Н.
Ніжэй зьмешчаная бібліяграфія не абыймае ўсяе спад-чыны В. Жук-Грышкевіча, а толькі тое, што аўтару ўда-лося знайсьці.
1927
Hryszkiewicz, W. «Росквіт беларускага краснага пісьмен-ства». 1927.
Аб гэтай працы ўспамінае Ганна Сурмач у «Дакумен-тах са збору Музея імя I. Луцкевіча - Крыніцазнаўчая база для вывучэння біяграфій дзеячоў беларускага ад-раджэння». (Наш Радавод. Матерналы Международной научной конференцнн по регнональной нсторнп Во-сточной Европы. «Культура народов Велнкого княжест-ва Лнтовского н Белорусснн. XIII - нач. XX вв.») Кн. 3 (Часть I. Гродно. 1991)
1936
Hryszkiewicz, W. “Rola ziem bialoruskich w unjach polsko-litewskich.”
(Pamientnik VI. Powszechnego Zjazdu Historykow Polskich w r. 1935 w Wilnie, referaty, Lwow, 1936)
1947-1949
H. “Wieszcz Bialorusi.” (R. C. S., Ruch Chrzescijansko-Spotecz-ny, London, Rok 1 [6], 1947)
Zuk-Hryszkiewicz, Wincenty. “Kwestia Bialoruska.” (Kurs Spraw Wschodnich, Serja III, Zeszyt 6, Instytut Bliskiego i Srodkovego Wschodu, “Reduta,” London, 1949, b. 22.)
757
Z. Byelorussia (Whiteruthenia) under Russian Occupation, London, 1949. Published by: Association of Byelorussians in Gt. Britain Ltd.
Association of Byelorussians in Great Britain Ltd.
52 Penn Road. LONDON, N.4. Tel. NORth 1455.
1952
Жук. «Антон Лявіцкі - Ядвігін Ш.» (Да 30-х угодкаў сьмер-ці пісьменьніка).
(«Беларускі Эмігрант», Таронта, 2 [40], 28 лютага, 1952)
Жук. «Трагічная сьмерць паслоў Работніцка-Сялянскай Грамады».
КНІГІ ОНЛАЙН
