КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
ІМАСЕЙ ОЯ/ЛНЕУ А ЧАСУ БОЛЬШ, ЧЫМ ВЕЧНАСЫДЬ МАСЕЙ СЯДНЁЎ А ЧАСУ БОЛЬШ, ЧЫМ ВЕЧНАСЬЦЬ МАСЕЙ СЯДНЁЎ А ЧАСУ БОЛЬШ, ЧЫМ ВЕЧНАСЬЦЬ ВЕРШЫ ГЛЕН КОЎ —1989— НЬЮ ЁРК MASEY SYADNYOU TIME, MORE THAN ETERNITY POEMS GLEN COVE — 1989 — NEW YORK ВОКЛАДКА ІРЭНЫ РАГАЛЕВІЧ Library of Congress Catalog Card Number: 89-90865 Printed by Computoprint Corporation, 35 Harding Avenue. Clifton, NJ 07011 201-772-2166 FAX (201) 772-1963 ... Але і так жыцьцём дыхнуць на холад часу мае сповы. Бо холад той і лёд раскуць яны былі заўжды гатовы. ЗАМАЛА ЧАСУ Быў малады і думаў, што ў мяне наперадзе ёсьць часу больш, чым вечнасьць, што час ня скончыцца, не праміне — бяздумна жыў я і бясьпечна. Маёю школаю былі загон, папас і розум мой ня біўся над загадкаю сьляпою. Я верыў — прыйдзе мой жаданы час і станецца, что мае быць, самім сабою. Ня ведаю, ці сталася яно, ці не, а толькі я пайшоў дарогаю сваёю, а толькі йсьці нялёгка было мне дарогаю сваёю тою. Усё адкладваў я на потым, на пазьней і не сьпяшаўся зьдзейсьніцца радкамі. Яны губляліся, адвольныя, у сьне, ды зноў прасіліся ў мяне начамі. Іх запісаць не давялося мне у той, што жыў я, паняверцы. Я думаў — гора праміне, і зьберагу я іх у маім сэрцы. Ды час прайшоў — я не заўважыў як... Відно цяпер мне бяз прыкрасаў: таго, што я хацеў, я не зраблю ніяк — страшэнна мала засталося ў мяне часу. 3 вітком гадоў ступаю ўсё цяжэй, як-бы ўзьбіраюся я на гару. 3 вітком гадоў раблюся ўсё цішэй, не палымнею сэрцам, не гару. Іду, ўзьбіраюся. I за сьпіной увесь набытак свой нясу. Нічога не пакінуў за сабой — усё узяў: няўдачы, роспач, сум. Нясу ў душы сваёй адбітак зьяў, і сьледу свайго не пакінуў на сяўбе. Адважны, змораны, з сабой яшчэ я ўзяў найбольшы і цяжкі цяжар — сябе. I найсьвяцейшае, што я нашу, што выбраў я з усіх праяў, жывіла, наталяла што душу — я неразлучнае са мною слова ўзяў. Ну вось я й на гыры. Ляжыць увесь мізэрны мой набытак, што я нёс. I думаю: ці варта гэтым было жыць?. I стала мне шкада сябе да сьлёз. 1988 СЭРЦА Жывеш нядоўга, чалавек, перажыві-ж у момант век. М. Багдановіч Я вінаваты прад табою, сэрца, што, неразумны, я цябе не шкадаваў, няшчадна выдаткоўваў і змушаў работаць на мяне бесьперастанку. Заўсёды паслухмяным ты было — ішло на кожнае маё хаценьне і ня пыталася, ці ўсё я ўрахаваў і ўзважыў розумам халодным і ці хаценьне вартае выдаткаў. У згодзе ты было са мной заўсёды. У засьляпленьні жудасным маім я дабрынёй надужываў тваёю, і хутка надвярэдзіў я цябе. Яшчэ малым, за статкам нашым у полі лётаў я стралою. 3 хлапцамі вёскі нашай беднай гуляў, гарэзны, я наперагонкі. Каб выйграў я, ты наддавала мне як найшпарчэйшага ўсё ходу. У жарсьці жаркай я й ня чуў, як ты зьбівалася із свайго рытму. Я згадваю яшчэ, як на гумне у некалькі цапоў мы малацілі — дзіцячае, ты хутка зьнемагала ад доўгай і пасьпешнай калатні, ды ажывала зноў, абы не спасаваць, абы з дарослымі быць нараўне. Мне не забыць: з такіх, як я, хтось птушаня з гнязда цягнуў і з дрэва вобземлю ськідаў яго і тут-жа, кволае, яно ўмірала. Ды не адно: ад болю й смутку зь ім заадно і маё сэрца памірала. А як падрос, з усіх маіх пакутаў зазнала маё неразважлівае сэрца каханьня найбалесныя пакуты. Было усё тут: роспач, захапленьне, мукі і радасьць незьясьнёная, што мне шчасьлівыя часіны даравала. Ды зноў: зьнянацку ўжаліла цябе неміласэрная гадзюка-здрада. Выдаткі ўсё гэта былі нязьмерныя для майго сэрца. Але ня ўсё, ня ўсё яшчэ... Чакай, наперадзе чакае нас з табой удар бязьлітасны, сьмяртэльны. Няждана, ціхай сапаю, халодна, яны прыйшлі, па сходках крадучыся, заснулага, мяне з пасьцелі узьнялі і павялі начнымі вуліцамі, каты, каб спратаць у глыбокім сутарэньні. Змарнелае, ты кожнае начы жахалася ад бразгаценьня замкоў турэмных у дзьвярох, дрыжэла, замірала мо й цябе паклічуць, возьмуць, павядуць. Закутае, ад страху халадзела ты, і толькі лекамі адзінымі табе былі мае няўцешлівыя сьлёзы. Выдаткі ўсё гэта былі нязьмерныя для майго сэрца. Цяпер спачынь. Цябе я вызваляю ад непамернае мае нагрузкі. Служыла мне ты неадступна на ўсіх маіх, такіх цяжкіх, жыцьцёвых пуцявінах. Спачынь, і мне даруй, што я цябе ня надта шкадаваў, квяліў, нягодны. Я ведаю, хацела для мяне ты найбольшых посьпехаў і ўдачаў. I калі я чаго не дасягнуў — віна мая, а не твая, маё спакутванае сэрца. Спачынь. Спачынь. Спачыну й я. Сыйду. I толькі шкода мне, што застанесься ты без усялякае маёй узнагароды і ў скрусе па табе я даўжніком тваім навекі застануся. Даруй. Даруй. БЕЛЫЯ ВОБЛАКІ Ў штодзённай жыцьцёвай патрэбе зямным я абцяжаны тлом. А белыя воблакі ў небе празрыстым набухлі сьвятлом. Даняў мяне клопат аб хлебе і засьціць мне вочы муць. А белыя воблакі ў небе у райскую прыстань плывуць. Абы захацеў хто, наклепе мяне, бедалагу, — о жудзь! А белыя воблакі ў небе спакойна плывуць. Сыйду я ўжо хутка ў нёбыць, забуду што значыць быць. А белыя воблакі ў небе ўсё будуць плыць і плыць. 1988 НА ЧУЖЫХ ЗАГОНАХ Я закаханы ў загоны чужой стараны. Сьняцца яшчэ сягоньня яны. Ішоў я за Ёю ўдагонку, яна не зважала ані. Зьнікла ў павосеньску звонкай далечыні. Хараство яе постаці зграбнай забыць хачу. Ды ўсё паўстае прывабнай яна у ваччу. Ідзе па загонах у сонцы, і сьмеласьці не стае, жаданую бясконца, гукнуць яе. He сваёю хадою, здэцца, за Ёю іду ціхама. Думаў — яна аглянецца сама. Пабачу Яе ці хутка на тых на загонах-палёх? Вобраз Яе, як смутак, на сэрца лёг. У адзіноце блукаў я, у сьвет невядомы брыў. Доўга цябе шукаў я, марыў і сьніў. I ў той мары жывой, неаслабнай, — ні то яваю, ні то маной — такою жадана-прывабнай паўстала ты прада мной. У думках люляў цябе, песьціў, сябе не квяліў турботай зямной. Ты стала маёю песьняй, ратункам і доляй маёй. Без цябе, я знаю, ня жыць мне, для мяне ты — як прыгожы зман, як васільковая блакітнасьць у жыце і як незагойнасьць ран. I калі мне ўжо ўсё адасьніцца, не падняцца з пацёмкаў начы, будзеш вогнікам сьвяціцца для мяне ты ў той начы. 1988 На чужых на загонах з ёй сустрэўся сягоньня: погляд Мадонны ўсё роўна, задуменна-чароўны. Стаіць прада мною на зямлі — незямною. У апратцы сіня-нябеснай, быццам прыйшла з маёй песьні, што складаў пра яе, закаханы, на жыцьцё і на сьмерць ёй адданы. Рады я. Гаварыць ахвочы, а яна — долу вочы. He зварухнуцца вейкі, быццам застыла навекі. Ужо й час наступае вячэрні, а я ўсё ў засмучэньні на маю гляджу Мадонну, такі сумны, бяздомны. 1988 ЗОРКА (паводля Гарыса Лоркі) Ніколі зорка ня міргне — бяз веяк — мне. А мне ніяк не стае позірку яе. Куды-ж яна глядзіцца? Позірк злаўлю яе дзе? Аж бачу: яна — у вадзе. ДОН КІХОТ У летнія, ад сьпёкі высыхлыя, дні, на процілежным беразе затокі, у сіняй і задымленай далечыні прыгожы замак вабіць маё вока. Як-бы нязьведанае штосьці мне снуюць ледзь відныя ў тумане вежы, галовамі сваімі паўстаюць у мройным, зваблівым бязьмежжы. I думаю ўжо я, што там бег часу ня спыняецца, чароўны, што ў смутку ён нікога не застаў, каханьня, музыкі і захапленьня поўны. I хочацца самому там мне быць у замку тым, прывабна-таямнічым. I чую я — інакш ня можа быць — што і мяне туды хтось кліча. ... Дыхнула скразьняком, і далягляд ачысьціўся ад сінявы і смагі. I засталося у мяне зусім няшмат ад рамантычнай мае сагі. Ад воч маіх адняўся чар красы. Стаяў я у зьдзіўленьні, сумны, анямелы: ня вежы замку нейкага, а карпусы сваімі трубамі фабрычнымі дымелі. 1984 СУЧАСНЫЯ МАЦІ Насустрач — маладыя радасныя маці. Коцяць у возіках сваіх немаўлятак. Размаўляюць, усьміхаюцца. На вуснах — пурпур, у вачох — спакусьлівая сінява. Зь дзецьмі яны адгуляліся, засьвяціліся, пахарашэлі. Зноў гатовыя да свайго адвечнага. Яны патрабуюць усё новага і новага абнаўленьня, зьішчаньня. Якая раскоша! Мая маці, ідучы ў поле, насіла мяне за плячыма ў люльцы. Вешала люльку на цапкі, накрывала яе полагам, раскалыхвала, каб хутчэй заснуў, і хапалася за серп. Назублены, ён спрытна чыкрыжыў жыта. Ды маці ўсё турбавалася, прыслухоўвалася — як яно там, у люльцы. I калі што — бегла, суцяшала, карміла і зноў — за серп. Добра гэтым, што коцяць возікі. Яны — сучасныя маці. Ня тыя, ранейшыя маці — пакутніцы. I яны — няпоўныя маці. Яны толькі радзілкі: яны ня носяць люлек за плячыма. 1988 СЫЗЫХАВА ПРАЦА У гэты бераг мора б’е дзень і ноч, работа яго ня спыняецца ні на хваліну. Але бяда ў тым, што на гэтым беразе ніхто ніколі ня бывае. Ён пусты, бязьлюдны, дзікі. Нікога няма, хто мог-бы паслухаць адвечны пошуг мора. Ды яно не зважае на гэта, робіць сваё, нястомна, аддана, як самы рупны на сьвеце працаўнік. I як шкада! Няўжо яно працуе толькі для сябе самога? Няўжо яно б’е ў бераг, абы толькі біць? Бязьмэтна? Ня думаючы пра карысьць? О, якая гэта жудасьць! 1988 ПЕРАМОГА МОРА Усхадзілася, узьнялося мора. Уськіпела белымі зьмяіста-шыпучымі скалкамі. Магутныя хвалі тапілі іх у бездані, але яны зноў узьнікалі з новым імпэтам і шаленствам. Усхваляванае, уздыбленае мора хадзіла разьюшанай стыхіяй, у сваёй разьюшанасьці штурмавала бераг, пярыла ў мураваную сьцяну і, хліснуўшы з ўсёй сваёй сілы праз ейны верх, абдавала праходжых салёнымі пырскамі, плявалася на іх шумнай пенаю, быццам помсьціла 'м за тую сьцяну, якой яны хацелі утаймаваць яго, адгарадзіцца ад яго ўзбуранай сілы. He, мора выйшла з сябе, узьнялося. Дастае сваімі ўсплёскамі, хлешча па сьпінах прахожых. Мора сьвяткуе сваю перамогу. 1988 Болей пісаць пра мора нехаць бярэ і змора. Іншае ў сэрцы пешчу, а яно ўсё плешча і плешча. Смутку не магу я збыцца, а яно насьміхаецца быццам. I нешта сказаць хоча мне шчэ, ды ўсё плешча і плешча. Можа пра Мадонну тую, мройную маю, сьвятую, што сустрэў я на загонах калісьці, як ападала лісьце. Толькі-ж тое ўсё між скалаў, мора, ты запаласкала. Пра што сьню і што пешчу, мне пра тое ня плешчыш. 1988 Забылася мора пра гора — спакойная, сіняя гладзь. А я не магу свайго гора і смутку свайго суняць. Спакоем, лагодаю, цішай дыхае мора ў цішы. А я не магу суцішыць болю ў маёй душы. Забылася мора пра штормы, што білі ў яго карму. Разлог яго ў далеч прасторны — краю няма яму. Забылася мора пра гора, адпачывае, сьпіць. А я ўсё пытаюся ў мора, як з горам маім мне быць.