КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Па шляху блакітным з хмараў караванам, з вольнакрылым ветрам паплыло ў нязнана. Днём нейдзе ля сонца кружа ў паднябесьсі, а ў начы лялее неразгадны месяц. Быццам тая пэрлаў залатая россып," ўжо апалі хмары ў мігатлівых росах, ды на родным, пэўна, згасьлі дзесь загоне... Толькі вецер сэрца бязупынна гоне. РАНІЦА Раньне зьвейнай аснована ймглою, такой лёгкай, як быццам-бы ўздох... Крывічанка на’т зграбнай рукою так палотнаў ня тчэ на краснох! На’т тым лёнам сваім залацістым не патрапіць так лёгка снаваць, як той вэлюм празора-імглісты, што авеяў кругом сенажаць... Ўстае сонца, румянае сонца, твар ў вазёрнай памыла вадзе, ды глядзіць, як дзяцюк, праз аконца, сінявокі, разбуджаны дзень. Раса сыплецца блескам на краскі, зазьвінелі на межах званкі; ў вадказ словы дасьпелае ласкі шле ім колас зярніста-стрункі. Гэта раньне, румянае раньне! Згорне вецер імглу на палёх, блісьне сонца, як тое каханьне, прытаіўшысь ў дзявочых ачох!... ЗАХАД У полымі сонца кацілась на захад, на лысай іржышча лягло галаве... Вось быццам хто сьмелым мастацкім размахам чырвань распырскаў на палатне. Быццам бітва у далі празьвінела... Можа ўстае паднявольны народ й крывёю разьлітай сыноў сваіх сьмелых купляе вызвольны Краіне усход. Ня гіне ўсё чырвань... Палае прыгожа.. Але ня кроў там ужо, не агні, — гэта шырока раскінулі рожы нейдзе дзяўчэты героям вайны. Паволі ўсё гіне. Ноч наступае. За ценем бяз шолаху сунецца цень... Ды ноч міне скора. Па ёй рассьвітае ясны, скупаны у чырвані дзень. ВЕЧАР Апаў вечар вокал ціхім сумам, таямніцай непрагляднай лёг, апаў хмарай невясёлых думаў, разаслаўся густа на палёх. Аж праснуўся вецер над палянай, дзьмухнуў ў попел звогненаму дню, залунаў дзесь месяц над курганам, зоры бліснулі бы сугаркі агню. Мякка гнуцца грывістыя травы... Нехта хаты ціха усыпіў. Вецер стада хмараў кучаравых ўдаль пагнаў па небе, па стэпі. Ноч ў дрымоце клоніцца і вяне, бы падкошаная ў маі сенажаць, ■ толькі зоры збуджаным каханьнем, толькі зоры дзіўныя гараць. ВЯЧЭРНЯЯ МІСТЭРЫЯ Золатам тканаю рызаю пакрылася неба бяз хмар. Пацеркі зораў нанізаных вечар кладзе на аўтар. Месяц-сьвяшчэньнік кадзіць бліскучым семенем зор. Оыплюцца зоры ў прысадзе на белы дзяўчыны прыпол. Б’юць цені паклоны набожныя, а распушчаны косы бяроз атулілі крыжы прыдарожныя, дзеравяны дзе церпіць Хрыстос. Май. Гараць сьвечкі нарцызаў, гараць сэрцы каханьня агнём. Блішчыць неба царкоўнаю рызай, кадзіць зорамі месяц кругом. ноч Ноч трапечыцца і зоры ярка сьвецяць, вецср песьню запяяў цішэй... У блядых руках душу калыша месяц хістаючысь сярод заснулых дрэў. Снуюцца цені па пустой дарозе, на небе Воз адкінуў дышаль ў бок і хмараў сініх болей не развозіць; туман запутаўся над рэчкай у кустох. To тонкі вэлюм свой разьвесілі русалкі, каб вольна рытмам лебядзіных цел прыйсьці, кружыцца, праляцець маланкай, аж пакуль птушкі не празвоняць дзень. Пакуль аж вецер зораў не патушыць, расою не зазвоніць лісьце лебяды, з рук месяц пусьціць разьпяяну душу, ноч ногі мокрыя ня выцягне з вады. НА СТРУНАХ ВЭЛТАВЫ На струнах хваль іграе вецер сымфоню ночы зорнае. Над глыбінёю дуб разьвесіў свой цень, бы крыльлі ворана. У сетку з ясных зор прыбралася ноч, ў казачны ўбор, залацісты дождж. Брыльлянтамі на дно апалі, апалі зоры семенем. Калышуць іх на грыве хвалі, а ноч іх сыпле жменямі. Нават не маглі-б вочы распазнаць — ці прад намі глыб, ці нябёсаў гладзь. Пад намі неба ўсхваляванае, над намі неба зорнае, сінь золатам размаляваная і тут, і там узорная. Верыць-бы кажны мог, быццам стаўся цуд, быццам неба тут сьцелецпа ля ног. ПАНАД ВЭЛТАВАЮ Панад Вэлтаваю лётаюць, плаваюць кагаркі ў сонечны дзень. Стадамі белымі, быццам вясельнымі, маняць на бераг людзей. Стрэламі лётнымі, ветру ўзьлётамі шыбаюць ў сінюю высь. Неба-ж пад дотыкам стройнае готыкі, праскае неба дрыжыць. Быццам-бы топалі ў сонцам растоплена нашае неба глядзяць. Цьветам-жа ў маі сады засьтаюць сіняга Нёману гладзь. Так над Вэлтаваю кружаць то плаваюць кагарак белых віры... 3 чарам пагоднага-ж неба, як роднага, ўспомніцца Нёман стары. НА МОГІЛКАХ Вецер ціха падняўся з палёў з родным пахам расьцьвіўшае ліпы; белы ўскружаны рой матылькоў — кволы мак маё сэрца асыпаў. Цішыня, цішыня над душой... Быццам раньнем блядым і нясьмелым нейк атуліцца рэчка імглой, лёгкім воблакам, велюмам белым. Ды таёмны, як быццам з магіл, што чыесьці тут тайны укрылі, ціхі жаль над крыжамі застыў, ціхі ўздох на забытай магіле. Белы ўскружаны рой матылькоў — мак расьцьвіўшы мне сэрца асыпаў... ці рамонак з далёкіх палёў, можа мёдам пахучая ліпа... СЫПЛЮЦЦА СЬЛЁЗЫ Сыплюцца сьлёзы з бялявай бярозы, вецер тужліва гучыць. Цёмныя хмары ўсё бураю грозяць, бурай страшною ў начы. Ой, ня стрымае ліхой навальніцы стрункі дзявочы камель! Можа, як вогнены вуж, бліскавіца спаліць прыгожую бель. Можа наклоніць віхор іх бязьлітасна быццам на хвалі трысьцё, й доўгімі косамі, кволымі лісьцямі, пыл на шляху замяце. Можа удара нястрымана крыльлямі, нізка на землю сагне, аж трэснуць, як сэрца часамі нясільнае як крануты струны мацней. Звоняць празорыя сьлёзы бярозаў у ветры, што жалем гучыць. Цёмныя хмары ўсё бураю грозяць, бурай страшною ў начы. МЕСТА Крыецца дзень за дамы, за бэтоны, па вуліцах зрадліва цені паўзуць, згінаюцпа, ломяцца п’яныя сонна, за хмарнае ночы сумнейшыя цьму. Месяц ня выйшаў з палацаў туманных, на пасад свой узорны таёмна ня сеў, таму так на вуліцах сумна заспаных пад хворага ветру хвальшывы напеў. Душа, як той птах, нейдзе ў даль адлятае, крыльлямі ўсё б’ецца аб сьцены дамоў, крывавіць, бясьсільна назад ападае, каб выляцець заўтра на спробу ізноў. Неба — як быццам той твар пачарнелы, работніка з фабрыкі шэры каптан, — цеменьню сыпне на сьнег колісь белы, пакуль яшчэ горад яго не стаптаў. А дзесьці на родных бязьмежных прасторах сьнег пышны бялейшай пасьцельлю ляжыць, а вецер бы роднаю мовай гавора калышачы ў полі ціхія крыжы. Сьліской каляінай іскрыцца дарога, у сярэбраным інею вербы стаяць, ды зорак на небе здаецца так многа, а ўсе яны радасна так мігацяць. I цесны, як клетка птушыная, горад, а сэрца лапоча бы крыльлямі птах, — ўсё рвецца туды, да радзімых прастораў, дзе іскрыцца ў зорах засьнежаны шлях. ЗІМОЮ Цёпла, міла каля печы — дровы дзед прывёз. За акном зімовы вечар і трашчыць мароз. У заінелы белы вэлюм ўбралася зіма; а у сэрцы зьледзянелым літасьці няма. Hi агонь тых зораў ў небе, ані той каптан на плячох з старога зрэб’я, не сагрэюць там. Толькі вецер сьнегам сее, злы мароз трашчыць; і тужлівая завея жаліцца ў начы. Толькі сэрца шчыміць сьцюжай... Занясло парог. Нехта белы, сьнежны кужаль сьцеле па палёх. Часам звончык адазьвецца сам сярод палёў, то вясёла рассьмяецца, то замоўкне йзноў. Мо’ ўжо трапіў падарожны нейдзе ў цёплы кут? А мо’ гэта ў бездарожжы сані водзе блуд? I заместа да сялібаў, на прабіты сьлед, сані штось па зьмёрзлай скібе цягне нейдзе ў сьвет. Сьвятло міргае у далі... Хатні аганёк?... Можа йзноў мана якая? Можа люты воўк? Сыпнуў вецер сьнег з прыполу, ўзьняўся йзноў круціць. Дакучае страшны холад... Сьледу не знайсьці... Дзе-ж агонь ты, дзе ля печы ветлівы папас? Дзе-ж вы, брацьці, што сардэчна ў ноч чакалі нас? Дзе-ж ты родная хаціна з роднаю сям’ёй? Абагрэй блуднога сына сьцюжнаю парой... МЯЦЕЛІЦА Па палёх, ды па загонах, па аселіцах, ой, сівая йдзе, гуляе к нам мяцеліца. Туманамі сьнег пушаны ўсё кудзеліцца, па дарогах, ля парогаў, мякка сьпсліцца. To жаночым жалем звонкім разгалосіцца, то аб шыбы б’е вузкія, ў хату просіцца. To вясёла адазьвецца расьпяяная, заве, маніпь з сабой сэрца ў даль нязнаную. Пяе песьню, зацягае ўсё тужлівую, чэша вецер, заплятае косы сівыя. Сьцеле бурай, засыпае сьлед завеяны матылькамі, бы у маі, сьнегам сеяным. Наракае, плача, тужыпь ноччу цёмнаю, б’е у вокны, злосна будзіць вёску сонную. Ой, скрыпяць, скрыпяць бярозы, нагінаюцца, перад крыжам, пры дарозе, быццам каюцца. Мо’ за вёсны з маем тыя расьпяяныя, мо’ за песьні маладыя, за вясьняныя. Мо’ за шэпты той мяцелі, ой, нязнаныя, за пяшчоты з ветрам кволым, ды за п’яныя. ВЯСНА Трэсьне лёд пад напорам вады, раскаваныя рэкі, крыніцы зашумяць, быццам сьмех малады, што ня можа, ня хоча спыніцца. Птах ўзьляціць на спатканьне вясны, размахнецца ў блакіце крыламі, ўскружыць голаву запах сасны, быццам хмель яе кружыць часамі. Сонца сыпне касулькі шчырэй, вецер вып’е ваду з каляінаў, разаўецца сьцяг доўгі гусей — сьцяг вясны маладой над Краінай! Зашумяць на гарэ ручайкі бы бурлівае сэрца паэты, праб’юць панцыр зімовы пучкі, стрэльнуць лісьцямі, казачным цьветам. О, вясьняны, нястрыманы бег! Сонца люба, ласкава так грэе... Столькі сілы жывой у табе, столькі ясных, узорных надзеяў! ЛЯТУЦЬ ГУСІ Лятуць гусі, лятуць шнурам, бы вясьняны сьцяг, праз туманы хмараў бурых, ў непагоду, праз віхуру, дзе радзімы шлях. Лятуць гусі, лятуць дружна, вернай грамадой, па тым Краю сэрцам тужаць, дзе дзяўчаты белы кужаль сьцеляць над ракой. Сіні шлях ачыма мераць, рэжаць стальлю крыл, і глыбока, цьвёрда вераць, што убачыць родны бераг стане, стане сіл. Лятуць гусі ў Край Радзімы бы вясна ляціць! Ужо забыліся пра зіму — будуць днямі маладымі сабе гнёзды віць. Панад Нёмна шляхам водным вольна пралятаць, у палёх, лясох свабодных свае дзеці ў Краю Родным будуць гадаваць. AKO РД Ы ВОСЕНІ Ой, ня жалься вейер, не сьйялг тугою', бачыш — пасумнелі родйыя палі, пагублялі дрэвы лісьце над ракою, адлятаюць, тужаць сэрцам жураўлі НЕЙК СУМНА Нейк сумна дождж асеньні звоніць аб сэрца шротам алавяным, ды зь ветрам дужаюцца клёны і кружыць блудна ліст сарваны. I сумна дзень асеньні плача, ды жаласна на небасхіле нейк хмары торбаю жабрачай, як ворана, павісьлі крыльлі. Кудлатай, ўзьвіхранай кудзеляй, жыцьцём абманутым, суровым, апалі неяк безнадзейна на душу стадам гругановым. ТАНЦУЕ ДОЖДЖ Танцуе дождж па дахах камяніцаў, танцуе дождж па лысіне брукоў; з дамоў замурзаных вада сьлязьмі струіцца, ў рынштоках пеніцца каскадай брудных слоў. Па вуліпах снуюцца парасоны і людзі корчацца, змалелыя і так, а у вачох заплесьненых і сонных блішчыць аднолькавы сьлізкі каменны шлях.