КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ніколі, быццам, тут ня зьяла сонца, вясною на’т ня лашчыла ачэй, і быццам хмары зрэбныя бязконца ўсё гасяць радасьць, тушаць блеск надзей. Танцуе дождж па дахах камяніцаў, задорна-звонкі выбівае рытм... Вачыма хочацца праз цяжасьць хмар прабіцца, дарогу сонцу яснаму раскрыць. АСТРЫ Расьцьвілі ужо астры на градах, ліст на дрэвах, бы мак той, адцьвіў; так хацелася-б верыць у радасьць, калі-б вецер так сумна ня ныў. Каб ня плакаў даўгімі начамі неабнятнай тугой за акном, цьветам мо’ расьцьвілі-б кучаравым астры белыя ў сэрцы маём. Можа ў восені дні залатыя красавалі-б у сэрцы вясной, пакуль раніцы нам ледзяныя ня прыгоне тут сівер з сабой. Так цьвітуць, цьвітуць белыя астры, ды чаруюць на градах да сьлёз, душу толькі, як быццам-бы ястраб, да ніў родных на векі аднёс. ХРЫЗАНТЭМЫ За вокнамі вецер ў густую б’е цемень, згасіў на’т у сэрцы гарачым агні — і толькі галоўкі блядых хрызантэмаў у вазе крыштальнай красуюць адны... Клён, што учора ў саду залаціўся — сяньня ад сьлёзаў асеньніх замок; сарванае ветрам узорнае лісьпе ціха ляжыць, як магільны вянок. 3 восеньню шэрай змагацца дарэмна — згасіць усё, на’т вясьняныя сны; толькі галоўкі блядых хрызантэмаў сумнае сэрца ўцішаюць адны... НЯ СУНІМЕ Ня суніме мне вечар асеньні сэрца ветраў разжаляных хорам, не пакрэпяць то-ж яркай надзеяй і высока-халодныя зоры. He разьясьняць душы успаміны агнёў сумным днём дагарэўшых, ані днямі асеньнімі, сінімі край няродны мяне не пацешыць, так як вербы над роднаю рэчкай, цуднай зелені буйныя хвалі, або вецер у полі сустрэчаны, сосны шумам сваім пацяшалі. Сяньня-ж лісьцем сарваным ізь дзерава ад ніў доля далей ўсё-адносіць, усё гоніць загонамі шэрымі чужым краем ў плакучую восень. СЫПЛЕЦЦА ЛІСЬЦЕ Сыплецца лісьце ў парках асумелых і гарыць як золата, быццам медзь ці жар. Сонца гладзіць сьцежкі косамі нясьмела поглядам астыўшым з-за алавяных хмар, Кляны маляваныя вецер абтрасае ды калыша лісьце, нейдзе ўдаль нясе, бы ужо забытым даўно ў садзе маем сьнегу цьветам белым сыпаў па pace. Жураўлі-жа клінам ўбіліся у неба і вісяць на хмарах тонкім ланцужком. Быццам нехта сыпнуў пацеркі на зрэб’е, ці разьвесіў пэрлы чорныя кругом. Плывуць за лес хмары сьпененыя лётам, нізка ападаюць волавам цяжкім. Вецер-жа чырвонай сьцеле пазалотай, песьню суму лісьцем шалясьціць сухім. ПАКІНЬ, ПАКІНЬ ВЕЦЕР Пакінь, пакінь, вецер, сумна абтрасаці калярова лісьце з маляваных дрэў, ды нясьці на крыльлях золата-багацьце, каб пад сумны ў полі разаслаць напеў. Ці табе няшкода вопратак узорных, ці табе няшкода залатой красы, што шуміць, шапоча, быццам на разорах гаманілі сьпеўна летам каласы. Ці табе няшкода тонкім павуціньнем бадылі сухія серабром снаваць, жураўлёў крылатых, ў даль што адляцелі, на ліхой чужыне сэрцам сумаваць? Ой, ня жалься, вецер, не сьцялі тугою, бачыш — пасумнелі родныя палі, пагублялі дрэвы лісьце над ракою, адлятаюць, тужаць сэрцам жураўлі. МАЛЮЕ ВОСЕНЬ Малюе восень лісьце акварэльлю, ды круціць ветрам каляровы рой, чырвоны тон пераплятае зелень, красуюць дрэвы ў ткані залатой. I вопратка янтарная бярозы чамусьці шоўкам стала шалясьцець. Каліна маніць пацяркамі ў лозах, ды льецца зь ветрам на паляны медзь. Красуюць дрэвы, быццам маладзіцы вялікім сьвятам стройныя стаяць, ды лёнам косаў лісьце залаціцца, а шчокі макам пышныя гараць. I песьціць сонца залатую восень, ў багацьці хварбаў іскрыцца агнём, аж пакуль вецер буйны не пазносіць і не рассьцеле лісьцямі кругом. He пазрывае вопраткі з каліны, ператыканай ніткай залатой і пацерак каралевых ня скіне, ды не пагубіць сумна над ракой. 1 14 ЗАЛАШСТА ЎСЬМЯХАЮЦЦА ДАЛІ Залаціста ўсьмяхаюцца далі, сонца іскрыцца, быццам пажар; клён навешаў на грудзі мэдаляў, як заслужаны ў боі ваяр. Нехта ўзорную хусту ускінуў на бярозку, як белы той дух; над вадой сінявокай каліна запяла вышываны хвартух. 3 ясных лісьцяў дыван на даліне, вось-бы краска ля краскі расьце; гэткі толькі раскіне дзяўчына калі мілых чакае гасьцей. Бы агонь сярод сумнага поля, быццам coHLfa на шэрай страсе, бы спакіў той хімэрнае долі, дагарае так восень ў красе. Бы нязжатае калосьсе, бы ўдава, пачала ля вокан восень сумаваць. Гай, што гаманіў калісьці, сумна змоўк; паразносіў вецер лісьце — ясны шоўк. Паразносіў на’т з галінкаў тую медзь, — ўжо ня будзе больш каліна шалясьцець... Замахалі птушкі крыльлямі: „Бывай! Цяжка нам цябе пакінуць, мілы край! Выглядай шляхом паднебным — вернемся, долю лепшую табе мы прынясем!.. ГЭЙ 3-ПАД РУК Гэй з-пад рук тых, з-пад дзявочых, ды з-пад церніцаў, восень сыплецца на землю церняцьцю, ў даль шляхамі цягнецца гусінымі, дагарае па садох юргінямі, Разьвіталісь, замахалі птушкі крыльлямі... Туманы разьвесіў вецер вокал мілямі, 3-пад кудзеляў, ніткай шэрай аж да раніцы, доўга вечар, доўга ночка ў восень цягнецца. Аб былым таёмным, страшным, аб няведамым, доўга, доўга ня сьціхае казкай дзедавай. Плача вецер неўгамонны дзесь за вокнамі — дзе падзецца чалавеку адзінокаму, што ня мае долі, шчасьця, нават іскрачкі, што ня мае ў цэлым сьвеце сэрца блізкага ?... КАЛІ ВЕЦЕР Калі вецер асеньні часамі пачне біцца аб цьвёрды бэтон, нейдзе рвацца буйнымі крыламі— раскалышыцца сэрца як звон. Ды праз сьцены дамоў камяныя і праз стрэхаў іржавую медзь, ўбачыш сэрцам прасторы іныя, дзе якраз пачало сутунець. Быццам едзеш дамоў па дарозе, коні звонка капытамі тнуць, бляды месяц апёршысь на розе сьвеціць тухлай лятарняй у цьму. Толькі пырскаюйь борздыя коні ды чужое міргае акно, сумны вецер расказвае стогнам, што сям’і ўжо няма тут даўно. Быццам птушкі далёка у вырай адлятаюць прад сівай зімой, — на прасторы ліхое Сібіры завязьлі іх усіх грамадой. Але птушкі вясною свабодна прылятуць яшчэ ў белы наш сад, толькі тыя, зь Сібіры халоднай, ўжо ня вернуцца ў вёскі назад... ВЫШЫЛА ВОСЕНЬ Вышыла восень, вышыла ўзорам, золатам, чырваньню, на’т янтаром, колісь зялёныя дрэваў уборы, рассыпалісь гусі ў паднеб’і шнуром. Няма ўжо палудняў мядовае сьпекі, ня кошцца звонка рагочучы гром, вясьняныя буры заціхлі далёка, — у золаце сумна ўсё вяне кругом! Ня плач, каб разьбіла на’т сэрца і грудзі, яно ня прыкліча зараньня вясны у сухой пазалоце жыцьця ўжо ня збудзіць шапочучы вецер ў разлогах лясных... Ня плач! Сум туманны, асеньні быць мусіць, няхай крылун-сэрца табе не баліць, вось заўтра ўжо воблакаў шэрыя гусі пасыплюць сьнег-пер’і на грудзі зямлі. Калісь герой-сонца адвойстрыць праменьні і стане з марозам траскучым у бой. Крыштальнага лёду цьвярдыя каменьні сплывуць невясёла мутною вадой. Жыцьцё адазьвецца з-пад белай пасьцелі марозную зіму парве бураном. Заместа тужлівай, суровай мяцелі — пакоціцца звонкай надзеяю гром. Ня плач, калі восень ўдавою заводзіць, Зіма калі рэкі марозіць да дна! — Суровасьць дзён шэрых прыдзе нагародзіць наперадзе з сонцам-героям вясна! Д У м ы Думы мае, думы! Шапацеў вам вечар, бэзавы галіны клікалі акном, пад мільёнам зораў, мігатлівых сьвечак, старазкыў вам месяц неспакойны сон... ДУМЫ MAE, ДУМЫ Думы мае, думы, раненыя крыльлі! Вырасьлі ў няволі вы пад стогн братоў... Путы вам цьвярдыя ўзьлёту баранілі, не давалі зьліцца зь песьняй курганоў... Шум дуброў крывіцкіх вас паіў надзеяй, гартавала сэрца цьвёрдая. зіма; срэбрнакрылы Нёман на грудзёх лялеяў, расьпяяны вецер ў неба падымаў... Думы мае, думы, калыхаў вас сівер, гадаваў вас смольны, пачарнелы зруб; рваліся вы ў неба агнялётным ўзрывам, каб пад нашы стрэхі прыманіць зару! Думы мае, думы! Шапацеў вам вечар, бэзавы галіны клікалі акном; пад мільёнам зораў, мігатлівых сьвечак, старажыў вам месяц неспакойны сон. Вас вітала сонца залатых палудняў, каласы цяжкія цалавалі ў твар; вы-ж плылі, ляцелі за агнём тым блудным, каб яго разьдзьмухаць ў несьмяротны жар!... Калі стройны травень зелянеў на полі, кучаравіў дрэвы, маляваў сады, — места сноў дзявочых, лепш з курганаў волю разбудзіць хацелі віхрам маладым! Калі восень лісьце ясна залаціла, жураўлі вам слалі воклікі з гары — вы на сьвежых сумна плакалі магілах, што насыпаў ў краі вораг без пары. Вам пяялі ў ночы стрункія бярозы аб руках адважных, скутых ланцугом; гэты сівер крыльлі вам няраз марозіў, ціто застыў бяз жалю за вузкім акном. Думы мае, думы, раненыя крыльлі! Вырасьлі вы ў путах, там пад стогн братоў... He мая віна ў тым, што калі вас выльлю — ля каліны белай чырванее кроў. ЗОРКА Зорка мая, зоранька, для каго ў гары ноччу ты узорнаю ясьненька гарыш? Пі для маці сумнае, што пад ціхі ўздох цяжка думку думае аб сваіх сынох? Ці для падарожнага льеш ты ясны сьвет, што змыліў з дарожанькі, загубіўшы сьлед? Засьвяці мне, зоранька, засьвяці ясьней, хай сынок мой скоранька на руках засьне! Хатка наша бедная, сумна ля акна, — долю нашу ведаеш, зоранька, да дна. Тата сьпіць пад горкаю — думаў аб вясьне... Ты-ж хоць сыну, зоранька, засьвяці ясьней! НЕХТА НОЧЧУ Нехта ноччу цёмнаю ў сыдежку паднябесную гвозьдзі залацістыя — зоры шчодра ўбіў. Хтосьці шпарка едучы ў ноч падкову месяца на шляху няведамым сярод зор згубіў. Ані птушкі вольныя, ўзьлётна-быстракрылыя, ані ветры буйныя там не даляцяць. Думак неакелзаных толькі дЗіўнай сілаю хоча сэрца месяца дзівы разгадаць. Чый быў конь нястрыманы, золатам падкованы? Хто дарогу цёмную ў небе палюбіў? Пі хтось зь ясным месяцам залатой падковаю, сэрца паміж зорамі часам ня згубіў?... КВОЛАЙ КРАСКАЙ Кволай краскай гарыць, расьцьвітае, і сярэбраным іскрыцца днём, зелянее загюзьненым маем нешта ў сэрцы астыўшым даўно. Быццам песьня у полі заснулым закалыша тужліва душой... Нешта сэрцам маім скалыхнула, нешта думы забрала з сабой. Голас розуму вяне бясьсільна, калі сэрца, як вольны той птах, размахнулася шырака крыльлем з маладою вясною у тахт. I стрымаці яго ня стрымаеш... Ды ня варта вясной і трымаць! Хай сьмяецца, гарыць, расьцьвітае для таго, хто прымусіў кахаць. НЯ ВЕРУ Ня веру, ня веру, каб ў сьцюжы замерзла, што цудна вясной расьцьвіло, ня веру, ня веру, каб колісь замерла, што песьняю толькі жыло. Што вецер крылаты у небе сасватаў, калі зацьвіталі сады, ды зоры у далі вясельле спраўлялі, аж месяц упіўся бляды. Ня веру, ня веру, каб днём жыцьця шэрым, камусь заламалась крыло, ня веру, ня веру, каб згасла, замерла, што песьняю толькі жыло.