Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Сябра Цьвікевіч [сказаў], што пытаньне аб граніцах можа быць вырашана дэлегацыей, заявіўшы што калі Літоўскі урад згодзен, то ен будзе прасіць тэлеграфна свайго ураду, каб выслаў дэлегацыю у Коўну для перагавораў; згоду на выкліканьне дэлегацыі атрымаў зараз-жа.
Зкомунікаваўшыся з урадам у Рызе, 28 кастрычніка цэдулай паведаміў старшыню рады літоўскіх міністраў Грыніуса аб прыбыцьці Поўнамочнае дэлегацыі Б.Н.Р.
Шаўліс паведаміў сябра Цьвікевіча, што 30. X у 11 г. раніцой будзе вызначаны склад асоб з літоўскага боку для перагавораў.
Паведамленьне сябра Варонкі: Праца грам. Варонкі вялася у падгатаваньні грамадзкіх кругоў Літвы да літоўска-беларускага паразуменьня. Дзеля гэтага сябра Варонка веў перагаворы з прэдстаўнікамі жыдоўскага і беларускага грамадзянства; гэтак сама гр. Варонка падгатаўляў грунт для паразуменьня з беларусамі з літоўскімі офіцыяльнымі сфэрамі. 3 гэтае мэтай адбываў конфэрэнцыі з Грыніусам і інш. выдатнейшымі літоўскімі політыкамі і дзеячамі.
У гутарцы з Грыніусам гр. Варонка парушыў справу ваеннае конвэнцыі між літоўцамі і беларусамі проціў войска Жэлігоўскага.
Грыніус аднёсся да гэтае справы сур’ёзна і у гэтае справе радзіўся з ваенным міністрам.
Гр. Варонка пасьля гутарак з літоўскім урадам вынес уражэньне, што грунт для паразуменьня з літоўскім урадам есьць і што ён пойдзіць на maximum уступак у дамаганьнях беларусаў.
Заўважана, што сярод ковенскіх беларусаў пануіць энтузіязм — усе дапамогуць у працы нашага ураду. Далей паведамляіць, што месцам пабыту белар. ураду у перагаворах з літоўскім урадам намецілі м. Оліту2; гэта месца вызначалі не аканчацельна, гэту справу яшчэ трэба разважыць. Ст. рады літ. міністраў Грыніус заявіў сябру Варонцы, што літоўскі урад згодзен на ўзаемнае прызнаньне урадаў і на пазыку бел. ураду; цікавіўся лікам пазыкі, асабліва на ваенные справы.
2. — Абгавор мандатаў 2. — Мандаты перадаць сэкрэтару
дэлегацыі, каб здаў іх літоўскаму ураду.
Старшыня дэлегацыі
Сябры дэлегацыі
Сэкрэтар дэлегацыі Антон Аўсянік
Дадатак да пратаколу: 1. — Праект дагавору 2. — Спраўка аб урадзе Б.Н.Р.
3. — Копія адносьніка да ст. рады літ. міністраў Грыніуса. 582.2.49:009&г-010&г — ра 582.2.49:011&г — ра (чарнавік)
1 Дамінік Сямашка ўвайшоў у склад кабінэту Грынюса ў якасьці міністра беларускіх справаў 23.06.1920. 2 Цяпер — г. Алітус.
2479. Дэклярацыя Дэлег ацыі Беларускай Народнай Рэспублікі для перамоваў з Урадам Літоўскай Рэспублікі за 30.10.1920
Беларуская Народная Рэспубліка.
ДЭЛЕГАЦЫЯ для перэгаворау з Літоускім Урадам
30 кастрычніка 1920 г.
ДЭКЛЯРАЦЫЯ.
Урад БЕЛАРУСКАЙ НАРОДНАЙ РЭСПУБЛІКІ, атрымаушы 27-го кастрычніка 1920 г. вестку аб тым, што ВЫСОКІ УРАД РЭСПУБЛІКІ ЛІТОУСКАЙ ідзе на сустрэч думцэ аб палітычным паразуменьні і коордынацыі сіл народу літоускаго з народам беларускім, пасылае поунамочную Дэлегацыю у складзе прэдстауленых тут асоб. Дэлегацыі даручана конкрэтна дагаварыцца з ЛІТОУСКІМ УРАДАМ аб варунках нашага добросуседзкаго жыцьця і аб супольнай барацьбе у абарону незалежнасьці і непадзельнасьці тэррыторый абодвых народау.
Падзеі апошніх часоу і безпрауны захват літоуска-беларускай зямлі прыслужнікамі польскаго імпэрыалізму, якіе аружным гвалтам патапталі сьвятые правы нашы на спакойную, творчую працу і развіцьце, пераконываюць УРАД БЕЛАРУСКАЙ НАРОДНАЙ РЭСПУБЛІКІ, што толькі злучонымі усільлямі Літва і Беларусь здалеюць захаваць усю поунату свайго дзяржаунаго сувэрэнітэту.
Слаунае мінуушае Вялікаго Князтва Літоускаго дае прыклады сходные сучаснаму момэнту: у час калі літоускаму і беларускаму народам загражал занепад пад навалай заходу і усходу, яны па мудрай мысьлі волатау літоускае дзяржаунасьці знаходзілі у аб’еднаньні сваім ня толькі моц абараніцца, але і давясьці да найболываго росквіту свае гаспадарство.
Ужо трэцьці год будуецца ЛІТОУСКАЯ РЭСПУБЛІКА. Ужо трэцьці год будуецца БЕЛАРУСКАЯ РЭСПУБЛІКА. I мы бачым, што паміж абодвымі будауніцтвамі істнуе неразрыуная, органічная зьвязь. Само жыцьце сьведчыць, што Літва і Беларусь гэтулькі зацікаулены экономічно і політычно адна у другой, што добросуседзкі згавор іх — справа немінучая. Як і у гістарычным прошлым, так і XX сталецьці яны ня могуць ісьці разбежнымі шляхамі.
На вялікі жаль, да апошняго часу наша ідэйная еднасьць дзеля розных прыпадковых прычын адкрыто і формально адзначана не была. Невыразнасьцю нашых адносін карысталіся старые нашы ліхадумцы, ладзіушые на гэтым свае хіжацкіе пляны.
Беларускі Народ лічыць, што далей так быць ня можэ. I нам, Дэлегацыі БЕЛАРУСКАЙ НАРОДНАЙ РЭСПУБЛІКІ даручана сваім УРАДАМ пайсьці да канца на сустрэч справядлівым жаданьням УРАДУ ЛІТОУСКАГО і далажыць сіл сваіх, каб перад абліччам усяго сьвету дайсьці братняй угоды.
Доля Беларусі злажылася к сягоньняшняму дню так, што яна апынулася у шмат цяжэйшых варунках, чым Літва. I Беларусь чакае ад братняе Літвы, як ад стараны дужэйшай, першага рашучага слова.
Старшыня Дэлегацыі
Поунамочные Сябры Дэлегацыі
Сэкрэтар Дэлегацыі
582.2.49:006&г — мк
582.2.49:013 — мк чарнавік
2480. Вокладка пратаколаў сходаў Дэлегацыі Беларускай Народнай Рэспублікі для перамоваў з Урадам Літоўскай Рэспублікі за 2930.10.1920
582.2.49:008 — ра
2481. Пратакол другога сходу Дэлегацыі Беларускай Народнай Рэспублікі для перамоваў з Урадам Літоўскай Рэспублікі за 30.10.1920
Другі
сход Надзвычайнае дэлегацыі Б.Н.Р.
м. Коўна
30/Х 1920 г.
На сходзе былі прысутнымі сябры дэлегацыі:
В.Ластоўскі, Я.Варонка, А.Галавінскі, А.Цьвікевіч і сэкрэтар дэлегацыі А.Аўсянік
Сход адчыняе старшыня дэлегацыі В.Ластоўскі
Павестка дня: 1. — Паведамленьне сэкрэтара дэлегацыі і 2. — падача дэклярацыі ад імяні надзвынайнай дэлегацыі літоўскаму ураду
Слухалі: Ухвалілі:
1. — Паведамленьне сэкрэтара дэлегацыі Аусяніка аб перадачы літоўскаму ураду праз Начальніка Усходняга аддзелу М.З.С. д-ра І.Шаўліса пад распіску гэткіх дакумэнтаў:
1. — копію пратаколу сходу Р.Б.Н.Р. за 13 сьнежня 1919 г, 2. — копію Граматы за 14 сьнежня 1919 г. №100, 3, 4, 5 і 6 поўнамоччы гр. Цьвікевіча, Варонкі, Галавінскага і Аўсяніка №№468, 469, 470 і 472. Д-р Шаўліс паведаміў, што з боку літоўскага ураду для перагавораў вызначаны гэткія асобы: віцэ-міністр Загр. спраў П.Клімас, міністр бел. спраў Д.Семашка, дыр. політычн. дэпарт. М.З.С. Г.Балутіс і Начальнік Усходняга аддзелу М.З.С. д-р Шаўліс, зазначыўшы, што склад літоўскае дэлегацыі магчыма будзіць павялічаны яшчэ некаторымі сябрамі сойму і што першы сход дэлегацый назначаецца на сягонешні дзень (ЗО.Х 1920) у 1/2 7 гадз. у салі рады літоўскіх міністраў.
2. Аб падачы дэклярацыі ад імяні беларускае дэлегацыі літоўскаму ураду
Старшыня дэлегацыі
2. Апрацаваць прынятую сходам дэклярацыю і падаць на сягоняшнім сходзе.
Сябры дэлегацыі
Сэкрэтар дэлегацыі
Антон Аўсянік
Дадатак да пратаколу:
1. — Распіска п. Шаўліса
2. — Копія дэклярацыі паданай і 3. — 2 праекты дэклярацый 582.2.49:012&г,015 — ра 582.2.49:014&г — ра (чарнааік)
2482. Опіс паперам і дакумэнтам, падшытым да папкі «Рыжэская іМіравая Канфэрэнцыя» — сьпіс дакумэнтаў і матэрыялаў у адз. зах. №8
582.1.08:000
Дата невядомая.
2483. Чарнавік звароту Найвышэйшай Рады Беларускай Народнай Рэспублікі да ўсіх грамадзянаў Беларусі за ??.11.1920 з абвяржэньнем чутак пра адыход Найвышэйшай Рады ад прынцыпаў незалежнасьці Беларусі й пра падпісаньне пагадненьняў з польскімі ўладамі
582.2.37:032 — рк
Дата невядомая.
2484. Слуцкая акцыя. Нататкі [з нарады?]
Akcja Slucka
Cel 1) uwolninie Bialorusi
2) osiqgniecie niepodleglosci Bialorusi
(Niepodzielnosc odzyskuje si? drogqfederacji z Polskq przez potqczenie sie wi?cej scisle z Litwq Srodkowq)
Sytuacja nader trudna i niepewna: 1) zniech?cenie do wojny w Polsce
2) rozbic ewentualne przerzucenie wojsk bolszew. z potudnia
Wniosek: usuni?cie wszelkich tare wewngtrznych
nadzieja tylko na wlasne sity, sily kraju a wi?c — polityka prowadzona w duchu wypelnienia, wedlug mozliwosei. wszystkich postulatow ludnosci
oparta na-oamorzqdach
tarcia wewn?trzne — wykluczone
Akcja polityczna
Sklad rzqdu 50% Bial., 10% Pol. i 10% Zydow
Stosunek do ludnosci
Zasada demokratyczna
Oparcie si? na samorz^dy. Sejm Ustawodawczy Biatej Rusi
Tolerancja narodowosciowe rownosci
Szeroka Radykalna reforma rolna i jej reklamowanie.
Unikanie rekwizicji.
Pomoc aprowizacyjna.
Polityka migdzynarodowa
Biatoruska Republika Ludowa. Zadnego samozwanstwa
Rz^d prawowity, powotany przez Rad? Najwyzsz^
Skiad Rz^du: 50% Biel, 40% Pol. i 10% Zydow
(Ten sklad oraz cala sytuacja — gwarancjami dla Polski) Panstwowosc niew^tpliwie biatoruska.
Oparcie si? o Polsk?
Oparcie si? o Francj? (walka z bolszewikami) Scisiy sojusz z Litw^ Srodkowq.
Terescenko Gordzial. Dubiejkowski Krups. Smolicz
Obiezer. Trepko
Por?bski Skirmunt ? Roznowski Baranow ?
Zaiiryd ?
Jakubiecki ?
Akcja wojskowa
Trzy etapy: 1) Siucki pow. (linja Ptycza)
2) Okr?g Miriski (linja Berezyny)
3) Cala Biatorus
Etap pierwszy.
a) Milicja ludowa
b) Partyzanci
c) Werbunek dla komisji Wojsk.
d) Regularne wojsko Biat.
e) Ochotnicy polscy
f) Uzbrojenie caiej ludnosci
g) Mobilizacja
a) Milicja ludowa
we wszystkich gminach — komendanci + podoficerowie gmin 15 cwiczenia
warta we wsiach praca uswiadamiaj^ca
b)
w miar? moznosci sami
c)—d) Regularne wojsko (dywyzja biatoruska) w Baranowiczach, Molodecznie
Sci^ga si? tarn ochotniki z Zachodu i ze Stucka
Przygotowujq si? dalsze kadry
e) Ochotnicy polscy.
1) Rt44 Formacje krajowe polskie i naj0e zolnierze platni w Brzesciu, Nieswiezu
2) Partyzanci w kierunku Minska (siiy organizacyjne miejscowe najglowniej)
f) Uzbrojenie caiej ludnosci
y^-eeasie przy ewentualnosci odstt^pienia
g) Mobilizacja — po ustqpieniu W.P.
Warunki: 1) Amunicja z Polski lub Francji
2) Kontakt z Baiachowiczem
Porzqdek dzienny.
1) Komunikacje (Stacje w Baranowiczach, Slonimie)
2) Instruktorzy dla Stucka (Szkoia podchor^zych)
3) Wyjazd Kom. Wojsk. do Baranowicz
4) Organizacja Rz^du oraz wyjazd do Stucka Rzqdu, wzgl^dnie jego Expozytury (trojka)
rownolegle
a) Omowienie sprawy w Belwederze
b) Wyjednanie kredytow, amunicji, aprowizacji {Polska, Francja