Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
D’accord avec les memorandum’s du 16 et du 18 decembre, adresses a la Societe des Nations a Geneve, le Gouvemement Blanc-Ruthenien suppose que pour la solution juste de cette question il faudra transmettre les territoires blancrutheniens au gouvemement Blanc-Ruthenien legal. Si actuellement, par des raisons quelconques, §a serait difficile, la population blanche-ruthenienne des gouvemements Grodno et Vilna, vu 1’accord federative existant entre les gouvernements de la Ruthenie-Blanche et la Lithuanie, preferera que son territoire entrera provisoirement dans les limites de la Republique Lithuanienne. Cette proposition est dictee par des liens organiques existant entre ces deux peuples des les temps de leurs vie politique independante, ainsi que par les attraits economiques actuelles d’un vers 1’autre.
Enfin, si meme cette proposition sera consideree par des raisons quelconques inacceptable — le gouvemement Blanc-Ruthenien serait d’accord pour le plebiscite qui expliquera la volonte veritable du Peuple Blanc-Ruthenien, a condition, sans doute, des garanties pour la plein liberte d’expression de cette volonte.
Actuellement le plebiscite est reconnu comme superflu et inutile. On suppose a diviser, comme un objet materiel, la population blanche-ruthenienne de
Vilna et Grodno entre deux Etats: la Pologne et la Lithuanie. Une pareille decision est en opposition complete avec le principe du droit des peuples de disposer de soi-meme.
Vu que la Conference les problemes et les interets les plus vitales de la population blanche-ruthenienne de provinces en contestation, le gouvemement Blanc-Ruthenien tient pour necessaire de prendre part dans la discussion susdite en qualite d’une partie independante et competente, tant plus qu’entre la Pologne et la Lithuanie 1’etat de guerre n’existait jamais et les pourparlers actuels ne sont la consequence d’une telle guerre. Le refus d’entedre la voix de la representation de la Ruthenie-Blanche fortifiera dans la population la conviction de pleine ignorance de ses interets, tant violes pendant sept ans de guerre, et la poussera une fois de plus vers des nouvelles luttes et insurrections revolutionnaires inorganisees pour defendre son droit et ses interets.
Considerant tout susdit, le gouvemement de la Republique Democratique Blanche-Ruthenienne, aspirant vers la vie paisible de son pays, a 1’honneur de vous prier, MONSIEUR LE PRESIDENT, de bien vouloir admettre son delegation plenipotentiaire a la Conference prochaine polono-lithuanienne a Bruxelles.
Lastouski
President du Conseil des Ministres
et rempla^ant du Ministre des Affaires Etrangeres
K.Douchewsky Secretaire d’Etat.
582.1,46:020&r-021 — ма
582.1.19:014-016
582.1.20:013-014
582.1.20:026-028
2712. Зварот Горадзенскага Беларускаг а Нацыянальнага Камітэту да Лігі Нацыяў за 6.04.1921 з патрабаваньнем неадкладнага правядзеньня плебісцыту аб дзяржаўнай прыналежнасьці Горадзеншчыны
582.1.55:014-015 — мк
582.2.12:011-012 — мк
2713. Сьпіс бялізны Вацлава Ластоўскага (для рахунку з пральні?)
гр. Ластоускі
кашуль 2+10=12
нагавіц 4+1=5
манішкі =2
нарукаунікі 1 пара
шкарпэткі 3 "
насатак 1+1+1+1+4=8
мягк. кауняроў 2
цьв. кауняр. 12
манкеты 2 пары
6 IV. 1921 г.
582.2.53:072—р
2714. Ліст Кастуся Езавітава (Дзьвінск) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 8.04.1921
8.IV.1921.
Дзьвінск. Высокапаважаны
Вацлаў Юстынавіч,
атрымаў сенека Ваш ліст ад 31.III.21.
Гэтай жа датай і я паслаў Вам ліста, на які чэкаю адказу.
Вельмі прашу выбачыць за тое, што не паздравіў Вас 25-га марца са сьвятам: з аднаго боку — заняты, а з другого — маю шмат асабістых непрыемнасьцяў, аб якіх навэт не хочэцца пісаць.
— Досіць будзе, калі скажу Вам, што ад гнязда бацькоў маіх — астаўся толькі аблуплены фундамэнт, што на тым мейсцы, гдез калісь стаяла наша невялічкая дачка, — цяперыка расьце трава і крапіва, што дарагіе і любые мне па старым успамінам людзі, рэчы і нават цэлыя мейсцовасьці — больш не істнуюць.
Калі ж я да гэтага яшчэ дадам, што мяне значна і вельмі зло абрабавалі ў ноч з 3-га на 4-е, дык Вы зусім зразумееце мае настроі.
Але, — досіць аб гэтым.
Што Душэўскі едзе ў Амэрыку — добра, але хай жа ён ня спіць тамака так, як спаў ў Вільні, і хай не кланяецца і не заігрывае ў Амэрыцы з палякамі гэтак, як гэта рабіў ен у іншых мейсцах.
Жытлоўскі — таксама добра, надта добра, але не на пасадзе «Міністра Нацыянальных Меншасьцяў», бо гэта можа абразіць палякоў і расейцаў, а на пасадзе «Міністра Жыдоўскіх Спраў», або — фінансаў.
Ванштэйн — зарабіў сваё.
Фрумкіну — трэба шкадаваць1.
Ці не збіраецца Урад ў Менск? і ці падтвердзілісь весткі аб забраньні яго?
— Тутака нічога не чуваць.
Віленскіе хай напішуць мне, ці змогуць яны зрабіць тое, аб чым я прасіў.
Усім шлю прывет і найлепшыя пажаданьня.
3 вялікай да Вас пашанай
К.Езавітаў.
P.S. Ці зробіць мне Лурье тое, аб чым прасіў я яго?
Зверніце увагу на Дзьвінскую местовую марку, што наклеіў Вам на купэрт.
Дзьвінск ужывае гэрб Пагоні.
582.2.12:090-091
1 А.Вайнштэйн і М.Фрумкіна — лідэры Бунду ў Менску. Пастановаю XIII надзвычайнай канфэрэнцыі Бунду ў Менску (сакавік 1921) партыя была распушчаная, на што, відаць, і спасылаецца Езавітаў.
2715. Справаздача Уладзімера Пігулеўскага (Вільня) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 11.04.1921
Грамадзяніну Старшыні Рады Нар. Мін. Б.Н.Р.
Справаздача
Найв<ышэйшыя> чэкаюць Л<аднова> і покуль што ні да чога ня прыйшлі. См<оліч> асабіста складае паўнамоцтва бязварункова. Сёнека ў іх павінен адбыцца сход. Тарас запытаў Д<убейкоўскага> па тэлеграфу калі прыедзе Л<адноў> 10/IV атрымаў адказ: «Палкоўнік на днях будзе ў Вас, ляжу хворы».
Каля 10/IV у В<аршаве> склікаецца з’езд белар. дзеячоў з удзелам Крэсоўцаў для стварэньня «Краёвай Рады»1. Мэты: аутаномія белар. на тэррыторыі аккупіраванай Полынчай, пратэктарат Польшчы над ўсходняй Беларусіей, цесны кантакт з Крэсоўцамі, «прызнаньне крэсовых палякоў за сталых беларускіх жыхароў» (даслоўна з павесткі).
З’езд склікае афіцыяльна Адамовіч (але кіруе усім Ал<яксюк>) шляхам пасылкі канфідэнцыяльных павестак пэўным людзям. Ня малы удзел ў гэтым прымае Вернікоўскі.
Ідэя стварэньня гэтай Рады зараділась яшчэ 5-6 тыдняў назад, калі белар. часткі у ліку да 2.000 ч. якія раскінуты ў Случчыне і легалізованы як «Druzyny Robotnicze» зрабілі налёт ў бок бальшэвікоў на мястэчка М<ікашэві?>чы, дзе захапілі у кассе каля 3 мільёнаў царскіх. Дзеля Taro, што як налёт, так і выкарыстаніе грошэй было праведзена арганізована (адзелісь, абулісь, залажылі свой каапэратыў), мясцовые крэсоўцы, на чале якіх стаў Эд. Вайніловіч ўгледзелі ў гэтам нешта паважнае і пачалі «Druzynie» дапамагаць уселякім чынам і высунулі пытаньне аб стварэньні нейкаго супольнаго органу.
На запытаньне аб ёй, А<ляксюк> сказаў, што ён зноў падкрэслівае ўсё, што было ім сказана пры нашых спатканьнях; Рада ня будзе прэтэндаваць на роль якога-небудзь Ураду ў межнар. сэнсі, есць проста арганізацыя момэнту. «Склікаецца яна канфідэнцыяльна а гэта канфідэнцыяльнасць дае ў рукі законнаму Ураду вялікі козыр, каб у выпадку патрэбы діскрэдіціраваць яе ў вачах Антанты».
Агульны настрой тут вельмі ваінственны. 10/IV адбыўся вялікі «Wiec» скліканы эндэкамі, на які грамадзянства заклікалась абвесткамі расклеенымі на кожнам доме, на кожнам вакне. «Трэба з аружжам ў руках бараніць Вільна! Ужо блізак гэты час! Трэба ўсім гатавацца!» Сярод вайсковых ходзяць упорные чуткі, што 15-17 пачнецца агульнае наступленьне на Коўна. Сёнека пасля абеду Тарас паведаміў, што ёсць чуткі быццам бальшэвікі пад відам беларусоў пачалі ужо наступленьне.
Адным словам ў горадзе досыць няпакойна.
УП.
11/1V 21 г.
582.2.12:053&г
1 Арганізацыйны Сход «Краёвай Сувязі» (старшыня — Вацлаў Пупка) адбыўся 24.04.1921.
2716. Ліст Уладзімера Пігулеўскага (Вільня) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 11.04.1921
Высокапаважаны гр. Старшыня!
Чэкаю ўвесь час сюды Л<аднова>, а так сама інструкцыяў ад Вас.
Агэнта на з’езд ў В<аршаву> паслаў.
Перэдайце Чэр<эпуку>, што яму ехаць сюды нябяспечна. Касц<ялкоўскі>’ казаў, што пасадзіць. Камітэт здаецца зачыняць, бо сёнека запатрэбавалі статут. Ярэм<іч> адмовіў.
Чэкаю Хонэ (фурмана).
Прывітаньне ўсім.
3 вялікай пашанай.
Ваш Ў.П.
Калі патрэбна, то я магу прыехаць у Коўна.
582.2.12:053а
Дакладная дата невядомая. 1 Касьцялкоўскі — начальнік II аддзелу польскага генштабу на Вільню.
2717. Ліст Управы Прэсы й Прапаганды Заходне-Украінскай Народнай Рэспублікі (Вена) дырэктару канцылярыі Рады Народных Міністраў БНР Юрыю Гладкаму (Коўна) за 12.04.1921
582.1.25:066
Адказ на ліст за 26.02.1921 (вых. №340) да д-ра Л.Мышугі з просьбай прыслаць кнігі.
2718. Нота Чнчернна кн. Cantri. Отвітная нота кн. Сапігн//Невядомая расейская газэта (Варшава, пасьля 12.04.1921)
582.1.36:009&г
У справе Балаховіча і Пятлюры.
2719. Мэмарандум Цэнтральнай Беларускай Рады Віленшчыны й Горадзеншчыны і Віленскага Беларускага Нацыянальнаг а Камітэту за 14.04.1921 (Вільня) у справе этнічнага складу Віленшчыны й Горадзеншчыны, пададзены на літоўска-польскую канфэрэнцыю ў Брусэлі
[...] Nous aspirons que non seulement tout le territoire en discussion cede par la Russie Sovietiste a la Lithuanie suivant le traite du 12 juillet 1920, mais que toutes ces terres blanches-rutheniennes qui avaient ete donnees par les Bolcheviques a la Pologne, soient annexees a la Republique Lithuanienne aussi sur les fondements acceptes par les gouvernements Blanc-Ruthenien et Lithuanien a Kovno le 12 novembre 1920.
Signe: Karabatch (au nom de la Rada Centrale Blanche-Ruthenienne des gouvernements de Vilno et de Grodno et au nom du Comite National BlancRuthenien a Vilno
582.1.19: 004-010 — шк фра
582.1.20: 002&r-005 — шк фра
582.1.20:006-012 — шкфра
582.1.20:029-035 — шкфра
582.1.51:002-007 — шк бел
2720. Зварот Рады Беларускай Нацыянальнай Сувязі за 14.04.1921 (Вільня) у справе лёсу Віленшчыны й Горадзеншчыны, пададзены на літоўска-польскую канфэрэнцыю ў Брусэлі на ймя старшыні канфэрэнцыі Поля Іманса
582.1.19: 011-013 — шкфра
582.1.20: 023-025 — шкфра
2721. Запрашэньне Вацлава Ластоўскага на вечарыну «ўваходзінаў» МЗС Літвы, якая мае адбыцца 16.04.1921 ў залі Літоўскага Клюбу (былы «Мэтропаль»)
КНІГІ ОНЛАЙН
