Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі
Том 1. Кніга 2
Памер: 851с.
Мінск, Нью Йорк, Вільня, Прага 1998
Тры гады мінуло ўжо ў безупыннай барацьбе. За гэты час на нашай зямлі гаспадарылі і госпадараць варожыя сілы. Пераходзячы з краю ў край нашу Маці-Беларусь чужацкія войскі палілі вёскі, руйнавалі гарады, пакідаючы за сабой голад і сьмерць.
С 1915 году мы ня можам адпачыць ад страшных жахаў вайны, ня можам пачаць спакойную, творчую працу. Зямля наша зруйнавана і дыміцца ад пралітай на ей крыві. Ва ўсім жыцьці цяжкі занепад.
Але моцна трымае Рэвалюцыйны Беларускі Урад у сваіх руках сьцяг незалежнасьці і непаддзельнасьці роднага краю.
Пад гэтым сцягам абьедналіся лепшыя сыны Беларусі, за гэты сьцяг аддалі яны сваё жыцьцё за волю народу гнояцца яны ў концэнтрацыйных лагерох і турмах балыпавіцкіх і польскіх.
3 гэтым сцягам прэдстаўнікі Ураду ішлі заграніцу і голасна пратэставалі перад Урадамі сьвету і перад міліённым працоўным народам Эўропы супроць зьдзеку і гвалтаў чужакоў у родным краю.
Усюды дзе толькі білося сэрцэ сыноў Беларусі, ва ўсе куткі Беларусі Урад пасылаў слова надзеі, загады барацьбы за сваю праўду.
I цяпер у дзень нашага нацыянальнага сьвята ў дзень 25 сакавіка 1921 г. перабываючы часова на тэрыторыі братняга нам літоўскага народу, мы клічам да цябе, Беларускі Народзе; і разам з табой да ўсіх народаў, якія жывуць на Беларусі.
Ня вер чужынцам, што твая доля ужо вырашана. Раней дзялілі нас фронтамі, цяпер улажылі граніцу, якой хочуць замацаваць разрыў твайго жывога цела.
Ня будзе гэтага.
Хочуць тваю зямлю замацаваць за польскімі панамі і маскоўскай камунай.
Ня будзе гэтага.
Хочуць насяліць да нас чужакоў, аддаўшы ім твае родныя полі, за якія ўміралі твае прадзяды, і якія абліты тваей крывёю і потам.
Ня будзе гэтага.
Жыла Беларусь і будзе жыць.
За папаленые будынкі, за рэквіраванае і паграблене дабро, павінна быць заплочэна.
Пад сьцягам Б.Н.Р., па загаду свайго ураду бійся за вольную і незалежную Беларусь, за яе непадзельнасць, за сваю зямлю і волю. Добра ведай, што ў барацьбе тваей разарвецца ярмо, якоя накідаюць чужакі на тваю галаву, згінуць граніцы, якімі хочуць падзяліць бацькоў ад сыноў, дзяцей ад маці. Недалёк ужо той дзень, калі ты вольны загаспадарыш у сваей вольнай дзяржаве.
Слава тым, хто загінуў у барацьбе за Бацькаўшчыну.
Чэсць усім тым, хто праліваў і пралівае кроў сваю за правы народу, за тых, хто ў ланцугох і за рашоткай ненавідных астрогаў.
Ніхай жыве беларуская рэвалюцыя!
Ніхай жыве працоўны беларускі народ
Ніхай жыве яго вольная дзяржава — Беларуская Народная Рэспубліка.
Урад Беларускай Народнай Рэспублікі.
58 2.1.16:004 — д
58 2.2.12:023 — д
58 2.2.12:013-015 м для друкарні
582.1.45:163-167 — рукапісны чарнавік В.Ластоўскага
2691. Ліст Дамініка Сямашкі (Коўна) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 25.03.1921 зь віншаваньнем з нагоды 25 сакавіка
582.1.45:138
2692. «Беларускія жыды яшчэ за вамі слово і праца». Зварот Сялянскага Саюзу (? пасьля 25.03.1921)
БЕЛАРУСКІЯ ЖЫДЫ ЯШЧЭ ЗА ВАМІ СЛОВО 1 ГІРАЦА.
Ня было і німа яшчэ такой нацыі, якая б падобна да жыдоускай, гвалтам выкінутай з роднай зямлі і праследуемай з веку у век усемі дзяржавамі сьвету — якая б здалела так моцна захаваць сваю нацыанальнасьць, так дружно бараніць сваі звычаі, ралігію і мову.
Праз дзесяткі дзержау і народау прайшлі вы, жыды.
Дзесяткі рожных мов прасачылось праз вашую мову, з дзесяткамі рэлігій і звычаеу стыкалась ваша рэлігія і вашы звычаі.
Але вы, сыны Ізраіля, нават у самых цяжкіх варунках, як ніхто, захавалі у чыстаце сваю нацыанальнасьць, вы збераглі вашу старадаунюю мову, вы не згубілі сваей рэлігіі і да гэтага часу захавалі сваі родныя, яшчэ з Палестіны вынесеныя звычаі.
Увесь тысячегадовы цяжкі шлях вашага народу паліты бэзвіннымі сьлезамі і кроую.
Ня было ніводнай дзержавы, якая б вашых прадзядау, дзядоу і вас не выганяла, не прыгнетала, не прасьледывала, не здзекавалась над самым сьвятым што было і есьць у вас.
Мінуушая гісторыя вашага народу, уся перапоунена бэзвіннымі мукамі і крывей.
Сучасная гісторыя ваша — так сама тоне у бэзвіннай крыві сыноу вашага народу.
Нават двадцаты век, век вялікіх тэхнічных нзобретеній (открытій), век вялікіх навуковых шчыр (нстнн). век сьветлых палітычных тэорый, — гэтая зара соціалізму і інтэрнаціоналізму і нават гэты век
не прынес вашаму народу супакою, не дау вам адпачынку ад крыві
Пагромы учыняюцца над вамі не толькі у чужых странах, а нават і у роднай вам старонцэ — у Палестыне.
Мала есць дзяржау дзе б жыды у поунай меры карысталісь усімі грамадскімі і палітычнымі правамі.
Толькі адна есць дзяржава у якой жыды прызнаны супольнай дзяржаунай нацыей — Гэта Беларуская Народная Рэспубліка.
25 га сакавіка 1921 году Урад Беларускай Народнай Рэспублікі у сваей дэкларацыей, зноу падцвержаючы сувэрэннасьць нацый беларускай і жыдоускай і поунае абьеднаньне у адзін дзяржауны Беларускі Народ, — кажэ:
«Не сам адзін быу Беларускі Народ у сваім змаганьні.
Пабачь яго цярпеу і бароуся другі Народ — пракавечны мучынік Народ Жыдоускі — з незапамятных часоу паліваушы землю беларускую сваім потам сьлезамі і крывей.
Бязьмерны — быу глум панявольнікау над верай і жыцьцем сыноу Ізраіля.
Самодзержауе Маскоускае мяркавала, што яно у крыві жыдоускай патопіць народны гнеу, які не адзін раз парывауся разбурыць тыранскую уладу, — шляхта польская шчыра памагала свайму-ж кату распаляць інстынкты разбэшчанай чэрні.
Жыдоускі народ зразумеу ясна, што яму німа чаго чакаць ласкавасьці ад сваіх панявольнікау, — што тол[ь]кі у змаганьні жыды дабудуць правы не жыцьце і свабоду.
Уразумеушы гэта жыды падалі прыязную руку свайму брату па нешчасьцю — Народу Беларускаму, дзеля супольнага змаганьня за Незалежнасьць.»
Жыды беларускія. Ваш многавековы досьлед (опыт) змаганьня за сваю нацыанальнасьць, вашу трываласьць (стойкасьць) у абароне сваяго народу ад рожных прыгнетчыкоу, вы павінны выказаць цяпер памагаючы здабываць незалежнасьць беларускага, а разам і жыдоускага народу.
У незалежнай Беларускай Рэспубліцэ вы знайдзеце адпачынак ад незноснага здз[е]ку над вамі.
У незалежнай дзержаве беларускай, кожны сын вашага народу знайдзе аброну яго прау і шчырую прыхільнасьць і дапамогу у часе бяд[ы].
Успомніце толькі, што беларускі народ ніколі не крыудзіу вас і шчыра йдзіце яму на памошч. Словам і працай дапамагайце хучэй дасягнуць нашай агульнай незалежнасьці.
Пашырайце беларускую сьвядомасьць, пашырайце рух беларускі, пашырайце змаганьне з польскім засільлем, дапамагайце беларускім каапэратывам і уселякім грамадскім арганізацыям.
Жыды беларускіе, вашаго слова і працы чэкае беларускі народ ....
(Селянскі саюз.)
582.1.37:001-002 — мкпраект
Дакладная дата невядомая.
2693. Ліст Кастуся Езавітава (Дзьвінск) Вацлаву Ластоўскаму (Коўна) за 26.03.1921
26.III.21.
Дзьвінск.
Высокапаважаны Вацлаў Юстынавіч,
сенека напісаў я стацьцю аб польскай агітацыі ў Латгаліі і паслаў яе ў Коўну да Лурье с дзьвюма просьбамі:
а, каб ён цалком, або часткай зьмясьціў яе ў бюлліценях н
б, каб ён загадаў ў сваей шапіраграфіі надрукаваць цалком экземпляраў 30 гэтай стацьці і, паслаўшы сюды мне штук 20, якія тутака вельмі патрэбны, рэшту распредзеліў бы паміж беларускімі дзеячамі і літоўскай і расейскай прэссай, як ў Коўні, гэтак і ў іншых мейсцовасьцях.
Справы пасоўваюцца добра, але не хачу паперэжваць здарэньнеў і таму — нічога не пішу. Прашу, вельмі прашу, толькі аб адным: спішыцеся з Вільняй, каб тамака былі гатовы прыслаць двух лектараў на курсы беларусазнаўства і падгатовілі падручнікаў і бібліатэчак на 15-20 школак. За ўсе гэты рэчы будзе заплачана. Паперэжываю, што разгалошываць і
рэклямаваць гэту справу — шкодна, бо палякп павядуць чорт-ведае якую агітацыю і могуць спужаць гаспадароў.
Калі есьць навіны — не адмоўце паінфармаваць.
Прывет усім. Хай не злуюць, што не пішу — страшэнна заняты.
Бывайце здаровы!
3 вялікай пашанай К.Езавітаў.
582.1.45:156
2694. Плян дзейнасьці Балтыйскага Прэс-Бюро (М.Каган, І.Лур’е. Коўна, 26.03.1921)
5 82.2.12:026 — ма
582.2.12: 027 — мк
2695. Загаловак справы 582.1.45
[Загалоўлена В.Ластоўскім:]
Асабістые дакумэнты і перапіска
«Ня вер нікому ня бойся нікога»
Нар. прыказка
582.1.45:тытульны аркуш
Дата невядомая.
2696. Візытоўка Мікаласа Сьляжавічуса
Mykolas Slezevicius Dr. Juris Membre de I'Assemblee Constituante de la Lituanie Vilnius
582.1.71:032
582.1.71:034
582.1.71:049'
1 3 датай: 27.III. 1921 r.
2697. Візытоўка Яўгена Кургановіча
Евгеній Валеріановпчь Кургановнчь Ннженерь Путей Сообшенія
582.1.71:051'
1 3 датай: 27.III.1921 г.
2698. Візытоўка Усевалада Боева
Усевалад Мікалаевіч Боеў Прысяжны адвакат г. Коўна
[На адвароце:]
Vsevolodas Bojevas Prisiekusis advokatas 582.1.71:052'
1 3 датай: 27.III.1921 г.
2699. Даклад Ураду БНР аб палітычным стане Беларусі за 29.03.1921, падрыхтаваны для Ўраду Літвы
29.III.21.
Господнну Мнннстру Нностранныхь Дьль Лнтовской Республнкн
Вь ц’Ьляхь взанмнаго осв-Ьдомленія н укр’Ьпленія дружественныхь связей между Лнтвой н Б’Ьлоруссіей Правнтельство Б.Н.Р. нміеть честь представнть Вамь, Господіінь Мнннстрь, сл'Ьдуюіція соображенія относнтельно полнтвческаго состоянія Б"Ьлоруссін н указать на рядь конкретныхь м-ьрь, осуіцествленіе которыхь co стороны Лнтовскаго Правнтельства представлялось бы крайне желательнымь.
I. Положеніе на Б'Ьлоруссін.
Посл'Ьднія взвіістія нзь Б^лоруссін, полученныя Правнтельством'ь Б.Н.Р. непосредственно сь мість благодаря партійной связн свіідЬтельствують, что рость національно-государственнаго сознанія вь білорусскнхь массахь за нстекшій годь чрезвычайно усвлнлся. Этому росту способствовала какь непрекраідаюіцаяся пропаганда б-Ьлорусскнхь партій, стояіднхь на платформі демократнческой государственностн, такь н факты текуіцей жнзніі: формнрованіе б-Ьлорусской красной армін на основі террнторіально-національной, которое предпрнняла большевнстская власть послі занятія Мннска, созывь Центральнаго Сов-Ьта Б-Ьлоруссін н образованіе особаго краснаго б’Ьлорусскаго правнтельства. Борьба сь Польшей, которую велн подь лозунгамн зашнты едннства б'Ьлорусскнхь земель, Рнжскій мнрь прнзнавшій незавнснмость Білоруссін н вь то же время подвергшій ее разд’Ьлу н т.д.
Всь этн факты развнвають вь народ-Ь сознаніе своей особностн, отд'Ьльностн оть остальной центральной Россін протнвополагая ее одновременно Москві н Варшав-Ь н служнлн прекраснымь орудіемь бьлорусскнхь органнзацій, чнсло конхь вь настояіцее время нсчнсляется сотнямн на губернію для пропаганды борьбы за незавнснмость н нед’Ьлнмость. Этой пропаганд-ь способствовалн также всь отрнцательныя стороны сов’Ьтскаго хозяйннчанія на Б'Ьлоруссін вь земельномь вопрось, об-Ьдн-Ьніе городовь, являкяднхся до снх пор русснфнкаторскнмн центрамн, увелнченіе значенія бйлорусской деревнн, разрушеніе транспорта, слабая связь сь провннціей б-Ьлорусской, разрушеніе стараго порядка жнзнн, управлявшагося нзт> Москвы н необходнмость созданія новыхь формь н условій поліггнческаго суіцествованія н т.п. Характернымь проявленіемь снлы б’Ьлорусскаго дввженія является переходь всЬхь группь стоявшнхь panie на платформ'Ь россійскнхь с.-р-овь (какь напрнмірь группы Ярошевнча н другнхь) на платформу государственной незавнснмостн Білоруссін.
КНІГІ ОНЛАЙН
