Дзівосная ноч
Марві Яла
Выдавец: Беларускі гуманітарны адукацыйна-культурны цэнтр
Памер: 100с.
Мінск 1994
I на хвіліну ўсе знерухомелі, прыслухоўваючыся. Але ўсё вакол было ціха, нават птушак было не чуваць. Толькі зоркі па-ранейшаму зіхацелі ў чорным небе, ды паміж хмаркамі павольна плыў месяц.
Стары кот пакруціў галавой і сказаў:
— Месяц ужо высока. Мой сыне, ці ведаеш ты, як выканаць сваю галоўную задачу?
— Вядома! —адказаў Кісса.
— Вядома,— паўтарыў стары кот і паглядзеў на Ханну.— А чалавек ведае?
— Я не паспеў яшчэ нічога сказаць.
— Тады гэта зраблю я.
Паласаты кот натапырыў вушы і падазрона аг-
ледзеўся. Потым, падышоўшы да Ханны, сеў побач і таямнічым голасам пачаў:
— Мой пляменнік сказаў, што ты згадзілася дапамагчы нам вызваліць прынцэсу з няволі. Але ты павінна ведаць, што яе турма вельмі далёка ў гарах, на самым краі зямлі Кхатці.
Ханна паківала галавою.
— Ну, што ж, дзякуй, калі ты згодная. Вы ўсё павінны зрабіць гэтаю ноччу. Але падарожжа да гораў Кхатці — вельмі небяспечнае. I раней, чым вы туды выправіцеся, вам трэба будзе здабыць маленькі гарлачык. Знайсці яго вы зможаце на Падводнай выспе. А каб выбрацца з сутарэнняў Мёртвае крэпасці, вам давядзецца ісці праз патаемны ход...
— Ніколі не чула пра падводную выспу,— здзіўлена прашаптала Ханна.
— Шмат гадоў таму яна знікла ў марской глыбіні, і толькі горныя вяршыні выступаюць цяпер над вадою. Іх пільна сцерагуць, і таму выбірацца вам трэба будзе ў такім месцы, дзе вас зусім не чакаюць і дзе ніхто не вартуе, а значыць — з марской глыбіні. Я дам табе сакрэтную карту Мёртвай крэпасці. I ўсе дзверы адчыняцца перад табой, калі ў цябе будзе Чырвоная Кропля.
— Чырвоная Кропля? — ціха паўтарыла Ханна.
Дзядзька Кіссах устаў, зноў пільна зірнуў па баках, і, не кажучы ні слова, знік за вялізнымі каменнымі глыбамі.
Ханна здзіўлена зірнула на Кіссу, але той зася-
роджана чухаў бок і нешта мармытаў сабе пад нос. У святле месяца Ханна ўбачыла, што па той бок руін стаіць Тахці.
Дзядзька-кот ціха кашлянуў. Ад нечаканасці ў Ханны ажно ёкнула сэрца. Яна і не пачула, калі стары кот вярнуўся. Кіссах падаў ёй скрутак, загорнуты ў тканіну.
Яго пляменнік спыніў барацьбу з блыхой-Мусці і таксама падышоў бліжэй. Вусы ў яго аж варушыліся ад цікаўнасці. Ханна павольна разгарнула тканіну, і на далоні ў яе заблішчаў каштоўны камень — цёмна-чырвоная кропля на залатым ланцужку. Нібыта жывы, каменьчык сваім цяплом грэў Ханне далонь.
— Чырвоная Кропля! — зачаравана прашаптаў Кісса.
— Надзень ланцужок на шыю,— параіў стары кот.— Гэты камень адчыніць перад табой усе дзверы і зберажэ цябе ад няшчасцяў. Ворагі не адолеюць цябе, пакуль з табою будзе Чырвоная Кропля. I яна дапаможа табе знайсці правільную дарогу ў змрочных лёхах Мёртвае крэпасці.
Сказаўшы гэта, ён падаў Ханне невялічкі мяшэчак на шнурку. У ім ляжаў пакет са старой пажаўцелай паперы.
— Разгорнеш толькі ў Мёртвае крэпасці,— ціха сказаў стары кот.— I беражы яго, бо калі згубіш, вы можаце ўжо не вярнуцца назад.
Стары кот змоўк і ўважліва назіраў, як дзяўчынка старанна хавае пад швэдэрам пакет і Чырво-
ную Кроплю. Усе прыціхлі. Тады стары кот сказаў:
— Ну, пара! Хай вас бароніць і дапаможа вам Чырвоная Кропля!
Месячнае святло залатою іскрай бліснула ў ягоных вачах, і стары кот знік у густым ценю за калонамі. Кісса адразу ўстаў, і, скочыўшы цераз разбітую калону, прыглушаным голасам крыкнуў Ханне:
— Рушылі!
Ханна ўскараскалася на кавалак разбуранага мура і села вярхом на Тахці. А Кісса, паклаўшы лапы на белую хвастатую зорачку, прамовіў:
Конік Тахці, зорка з неба, Цуда сатварыць нам трэба: Стукні моцна капытамі, Паімчыся разам з намі.
Тахці заіржаў, нецярпліва затупаў нагамі, чакаючы, пакуль Кісса залезе яму на спіну, а тады — ірвануўся наперад, і пустэльня замільгала пад яго капытамі.
У чорным небе зіхацелі зоркі, а вецер прарэзліва свісцеў у вушах.
Белагрывыя хвалі адна за адною кідаліся на бераг, лізалі пясок доўгімі языкамі і з шумам каціліся назад. Па-над шурпатымі скаламі вісеў нач~ ны змрок, і толькі гучнае рэха прыбою будзіла начную цішыню. Тахці рэзка спыніўся ля самай вады, і пясок глуха зарыпеў у яго пад капытамі. Ханна саскочыла долу і ўгледзелася ў марскую
далячынь.
— Дзе гэтая Падводная выспа? Я нічога не бачу,— сказала яна Кіссу, які па-ранейшаму сядзеў на
шырокай спіне ў Тахці, не жадаючы пэцкаць лапы ў мокрым пяску.
— He разумею, чаму на ўсякія такія справы заўсёды выбіраюць мяне,— капрызліва прамовіў Кісса, прыжмурваючы вочы.— Я, увогуле, разумею, што вада — гэта добра: яна патрэбная раслінам, яна патрэбная, каб было чаго піць, але мне не хацелася б мачыць у ёй свае арыстакратычныя лапы...
— Што, прыехалі?! — раптам крыкнуў Мусці з-пад цёмнага кашачага футра.— Ну, нарэшце ўжо я зноў ператваруся ў сабаку! A то мне абрыдла нюхаць гзты кашэчы смурод...
— Кашэчы смурод?! — пакрыўджана паўтарыў Кісса.— Ну, то чакай!
I ён пачаў раз’юшана чухаць лапаю тое месца, адкуль даносіўся Мусціеў голас. Ён так захапіўся паляваннем на ненавіснага паразіта, што страціў раўнавагу і — паляцеў кулём у пенныя хвалі. Узняўся цэлы фантан пырскаў, і Кісса, як апараны, выскачыў на бераг.
— Вылазь! Ану, вылазь, баязлівец! — раз’ятрана шыпеў Кісса.— Вылазь, я табе пакажу, што значыць сапраўдны кот!
Ён скакаў, фыркаў і куляўся, спрабуючы вытрасці Мусці з-пад мокрай поўсці.
— Супакойся! — спыніла яго Ханна, здымаючы з сябе плашч.— Хадзі сюды і давай памяркуем, як дабрацца да гэтай Падводнае выспы. Чоўна ж нідзе няма.
— Свой плашч пакінь тут. Мяшэчак і Чырвоная Кропля на месцы?
— Усё тут,— Ханна памацала пад швэдэрам.
— Ну, тады паехалі! Чортаў сабака!
Кісса падвёў каня да вады, і Тахці нізка нахіліў галаву, каб кот мог дастаць да белай каметы на ягоным ілбе. Паклаўшы на яе лапы, Кісса прамовіў:
Конік Тахці, зорка з неба, Цуда сатварыць нам трэба. Хай марская глыбіня He палохае каня.
Ханна адчула, як марская вада заліваецца ёй у рот. Усё навокал зрабілася цёмнае і мокрае, і валасы распушыліся вакол яе галавы мяккім воблакам. Яна агледзелася. Hi Кіссы, ні Тахці нідзе не было. Бераг апусцеў, і толькі плашч ляжаў на светлым пяску цёмнай плямай. Новая хваля накрыла яе з галавою.
— Спускайся ніжэй,— недзе зусім блізка не сказаў, а неяк дзіўна прабулькаў Кісса.— Хутчэй, іначай хвалі зноў выкінуць цябе на бераг. Лезь Тахці на спіну.
Ханна баязліва ступіла некалькі крокаў наперад, зайшла глыбей у ваду і зноўку агледзелася. Паблізу Ханна ўбачыла вялікую рыбіну. Яна кружляла вакол дзяўчынкі і глядзела на яе сваімі вялікімі вачыма. Тоўстую рыбіну пысу ўпрыгожвалі даўжэзныя вусы.
— Кісса, гэта ты! — радасна выгукнула Ханна.
3. Марві Яла.
ф зз
— Ну, вядома, я. А дзе Мусці? Гэты паразіт усё яшчэ вісіць на мне? Буль... буль... буль...
Рыбіна павяла хвастом, і Ханна ўбачыла ў яе на баку доўгую рыбу-прыліпалу. Каля вялізнага каменя, парослага водарасцямі, пагойдваўся прыгожы марскі канёк.
«Гэта ж Тахці!» — здагадалася Ханна. Яна павольна і плаўна, нібыта ў сне, прайшлася па дне, села на коніка верхі, і той адразу рушыў прэч ад берага, у цёмную таямнічую глыбіню. Рыба-кот кінула спробы вызваліцца ад прыліпалы і паспяшалася за імі. Невялікія чародкі серабрыстых рыбак, што трапляліся ім па дарозе, палахліва кідаліся ў розныя бакі.
— Гэта ж трэба — гэтулькі ежы плавае! — узрушана выгукнула рыба-прыліпала.— А я такі галодны. Можа паловім рыбкі?
— Ты глядзі, каб цябе ніхто не злавіў,— адказаў кот.— Тут і табой паснедаць ахвотнікі знойдуцца.
Прыліпала збянтэжана змоўкла, і на тым размова перапынілася. Часам насустрач трапляліся невялікія касякі рыб, потым над імі праплыў велізарны скат. Ён быў такі вялікі, што засланіў сабою ўвесь месяц. Прыліпала нервова тарганулася.
— Ціха ты! — сказала рыба-кот.— I маліся свайму сабачаму богу, каб нам не трапілася мурэна, ці барракуда, ці рыба-меч, a то яшчэ горш...
— Мурэна? — спалохана спыталася прыліпала і мацней прысмакталася да кацінага боку.— Рыба-
меч?! А яны не з’ядуць нас? Навошта ты ператварыў мяне ў прыліпалу? He мог ужо зрабіць з мяне акулы...
— Во-во,— засмяяўся кот,— сапраўды, можна было б. Бо што ў цябе, што ў акулы — усё адно мазгі з гарошыну. Буль... буль... буль...
— А я вось табе зараз усе вусы павыдзіраю, брыдкая ты жывёліна!
— Змоўкні, разумнік! Буль... буль... буль...
Яны спускаліся ўсё глыбей, водарасцяў вакол рабілася ўсё меней, усё радзей насустрач трапляліся рыбы. Марское дно строма абрывалася ў цёмную глыбіню. Месячнае святло тут зусім аслабла, і Ханна засмуцілася, бо зусім нічога ўжо не магла разгледзець. I ўсё ж у чорнай вадзе быў невялікі прасвет, быццам аднекуль свяціў маленькі ліхтарык. Ханна не адразу здагадалася, што гэта свеціцца зорачка на лбе ў Тахці. Тут да Ханны падплыла рыба-кот:
— Глядзі ўважліва,— прашаптала яна.— Крый божа нам заблудзіцца! Трымайцеся марскога шляху. Ён вядзе на Падводную выспу.
У цьмяным святле Тахціевай зорачкі Ханна ўбачыла ўнізе шырокую дарогу, брукаваную светлымі каменнымі плітамі. Насустрач зрэдку трапляліся вялізныя страшныя рыбіны і нейкія цёмныя пачвары. Але, трапіўшы ў святло хвастатай зоркі на Тахціевым ілбе, яны ўсе адразу спалохана кідаліся прэч. Ад непрагляднай цемры і магільнае цішыні Ханне
зрабілася страшна, але яна намацала пад швэдэрам цёплую Чырвоную Кроплю, і яе страхі адразу зніклі.
Нарэшце марскі шлях зноў павёў угору, і Ханна з палёгкай уздыхнула. У месячным святле зноўку замільгалі серабрыстыя рыбкі. I абапал дарогі з’явіліся вогненна-чырвоныя каралы.
— Сядзі ціха,— папярэдзіў Ханну кот.— Апёкі ад вогненных каралаў вельмі небяспечныя, чалавек ад іх можа нават памерці.
Ханна спалохана падцяла ногі, але вогненныя каралы засталіся ўжо ззаду. Замест іх дарогу цяпер абступалі галінастыя і зорныя каралы. А далёка наперадзе сярод каралаў паказаліся лёгкія каменныя калоны.
— Ну вось, амаль прыехалі,— паведаміў Кісса.— Хутка ўжо будзем у горадзе.
Нарэшце яны падплылі да горада. Магутныя гарадскія муры дзе-нідзе ўжо разваліліся ад старасці. Брукаваныя вуліцы разбягаліся ў розныя бакі, a плошчы кішэлі марскімі зоркамі і рознакаляровымі рыбкамі. Марскія чарапахі ленавата веславалі маленькімі ножкамі.
Порстка вільнуўшы хвастом, Кісса павярнуў налева, на вузенькую вуліцу. 3 абодвух бакоў на ёй высіліся змрочныя старыя руіны, ляжалі вялікія валуны, што павыпадалі з муроў.
КНІГІ ОНЛАЙН
