Дзівосная ноч
Марві Яла
Выдавец: Беларускі гуманітарны адукацыйна-культурны цэнтр
Памер: 100с.
Мінск 1994
Нарэшце цемра крыху рассеялася: падарожнікі стаялі каля выхада з тунелю. Яны ціхенька высунуліся надвор і агледзеліся. Злева ад шырокай роўнай сцяжыны цягнуўся даволі высокі мур з шэрых камянёў. У вялікіх круглых пасудзінах гарэла смала, і яе трапяткое полымя асвятляла ахоўнікаў, якія сядзелі на муры і глядзелі ўніз. Яны ніяк не маглі зразумець, што за вэрхал стаіць там, унізе, каля падножжа гары.
Кісса засцерагальна кіўнуў Ханне. Яны паспешліва шмыганулі ўздоўж мура, але ахоўнікі, загледзеўшыся на відовішча ўнізе, нічога нават не пачулі.
— He разумею, што гэты цюцька там робіць,— сказаў нейкі адзін ахоўнік.— Хто-небудзь ведае?
— Дзіўная цішыня... Можа, яго ўжо злавілі?
— А можа, на ўсякі выпадак падняць трывогу? — спытаў вялікі плямісты кот.— He забывайцеся, якая сёння ноч.
— 1 праўда, мусіць, так яно будзе лепей. Ідзі ты, Кота Каконен.
Ханна і Кісса знерухомелі. He дыхаючы, яны прыціснуліся да мура. I раптам знізу данёсся залівісты брэх Мусці. Ахоўнікі зноў замёрлі і выцягнулі
шыі. Ханна і Кісса шпарка пабеглі далей. Яны спыніліся толькі за паваротам, каб перавесці дых.
— Мусці нас выратаваў!
— Трэба будзе папрасіць у яго прабачэння,— неахвотна сказаў Кісса.— Гэты пустабрэх сапраўды выратаваў нас.
— Ну, што цяпер будзем рабіць?
— Цяпер — наперад!
1 яны кінуліся далей. Сцяжына была шырокая і роўная, а на кожным павароце мура гарэлі смаляныя паходні. Кісса асцярожна выглянуў з-за рога. Дарога была свабодная, і яны зноў пабеглі наперад. Ханна задыхалася. Гарлач у яе руках рабіўся, здавалася, цяжэйшым і цяжэйшым. Яна ўжо хацела была папытацца ў Кіссы, калі скончыцца гэты пад’ём, але Кісса раптам спыніўся сам, як аслупянелы. За паваротам гарэў цэлы шэраг паходняў, а навокал сядзела процьма ахоўнікаў. Адзін з іх залез на высокі мур і пільна аглядаў усё навокал. А крыху воддаль чарнела шырока расчыненая брама — уваход у гару Кхатці.
Прайсці было немагчыма!
Мэта здавалася ўжо такою блізкай, але поўня апускалася да небакраю ўсё ніжэй і ніжэй.
Ханна і Кісса стаіліся за тоўстым каменным мурам. Кісса задумаўся. Ён так доўга і напружана думаў, што ў яго ажно варушыліся вусы.
— Ну што, прыдумаў? — нарэшце спыталася Ханна.
— Яшчэ думаю,— адказаў Кісса.
— Пакуль ахоўнікі сядзяць каля брамы, нам праз яе не прайсці. Вось каб там, за паваротам, быў якінебудзь камень і мы маглі за ім схавацца...
— Камень,— Кісса прыжмурыў вочы.— Геніяльна!
— Ай! — усклікнула Ханна і здзіўлена паглядзела на Кіссу: той падняў з зямлі маленькі каменьчык.— Што ты робіш?
Кісса не адказваў. Ён асцярожна вызірнуў за паварот і нешта доўга там выглядаў.
— Мя-ў-ў-ў!!!
Раптам адзін ахоўнік заенчыў ад болю і схапіўся за галаву: Кісса трапіў яму якраз у патыліцу.
Пабіты павярнуўся да свайго паласатага суседа, што сядзеў на муры, і пагрозліва прамовіў:
— Калі яшчэ раз такое зробіш — я табе ўсю тваю паганую пысу абдзяру!
— Маю па-га-ную пы-су?! — паласаты ўстапырыўся і саскочыў з мура.— Што ты сказаў? Маю паганую пысу? Так?
— Так! Закручу цябе й выкручу! Смарчок ты! — прыгразіў яму супраціўнік.
Злосна ашчэрыўшыся, яны глядзелі адзін на аднаго. Астатнія шчыльна іх абступілі, каб пацешыцца з цікавага відовішча. Ханна бачыла, як тоўсты плямісты кот смешна тапырыць вусы. А Кісса тым часам узяў яшчэ адзін каменьчык, злажыўся і шпурнуў яго ў тоўстага ката. Гэты раз Кісса патрапіў яму ў нос.
— Уа-аўа-уа-а-а! —заенчыў той.
— Хто яшчэ?..
— Уа-а-а-а! — залямантаваў трэці кот, калі Кісса пацэліў яму ў спіну.— Ну, я-а-а вас!!!
He прайшло і хвіліны, як на пляцоўцы перад уваходам у гару ўжо ляцелі шматкі поўсці, мільгалі за-
драныя хвасты, бліскалі кіпцюры. У начной цішыні чуўся звонкі ляскат важкіх поўхаў і віск раззлаваных ахоўнікаў-катоў. Ціха пасмейваючыся, Кісса шпурнуў яшчэ адзін камень і подбегам рушыў да брамы. Ханна ледзь паспявала за ім. Ніхто не заўважыў, як яны праскочылі ў браму. Раз’ятраныя ахоўнікі зацята чубілі адзін аднаго. На пляцоўцы ні на хвіліну не сціхаў гвалт, а Ханна і Кісса тым часам паглыбляліся ў нетры гары Кхатці.
— Геніяльная работа,— пасмейваючыся паўтараў Кісса.
Яны прабеглі праз цьмяна асветлены праход і трапілі ў вялікую залу. Некалькі разоў Кісса спыняўся і прыслухоўваўся да раз’юшанага віскату ахоўнікаў. Нарэшце яны дабеглі да шырокай лесвіцы.
— Ну вось, амаль прыйшлі,— абвясціў Кісса.
Лесвіца вяла ў вялікі пакой. Высока пад столлю ў скале было высечанае невялікае вакенца. У сцяне насупраць было шасцёра дзвярэй.
— Тут,— паказаў Кісса канцом хваста.
— А ў якія дзверы трэба ісці? — шэптам спыталася Ханна.
— Я слухаю,— адказаў Кісса.
— Што слухаеш?
— Хадзі сюды,— і Кісса павярнуў у цёмны бакавы праход.
Пэўны час яны пастаялі, цяжка дыхаючы. Потым Кісса наставіў вушы і пачаў прыслухоўвацца. Ханна таксама прыслухалася, але ўсё было ціха.
— Мне нельга ісці далей,— сказаў Кісса.— Я ўжо добра чую іхнія галасы. Я добра іх чую.
— Чые галасы?
— Іхнія.
Кісса шмыгануў за камень і сеў. Ён доўга і напружана прыслухоўваўся і потым сказаў:
— Далей ты пойдзеш адна. Гэтыя галасы... яны рэжуць мне вушы. Вялікі Кхатці схаваў прынцэсу ў такім месцы, куды ніводзін кот хваста не суне. За гэтымі дзвярыма ляжыць вялікая пячора. Там жыве безліч кажаноў.
— Кажаноў? — перапытала Ханна.
— Яны вішчаць,— зморшчыўся Кісса.— Ды так вішчаць, што ажно вушы трашчаць.
Ханна па-ранейшаму нічога не чула.
— Ты чалавек, і таму іхніх галасоў не чуеш, яны занадта высокія для чалавека. А значыць, ты можаш прайсці праз пячору, а я — не. Каб я ўвайшоў у гэтую пячору, дык назад ужо ніколі б не выйшаў. Вялікі Кхатці ўсё разлічыў дакладна. Hi адзін кот не можа дапамагчы прынцэсе, бо ні адзін кот не можа выйсці жывы з пячоры кажаноў. А таму табе давядзецца пайсці адной.
Ханна ўздыхнула. Невясёлы атракцыён — пячора з кажанамі.
— Там жывуць тысячы кажаноў,— тлумачыў Кісса.— Але не бойся, яны нічога табе не зробяць, бо ты ўсё роўна не чуеш іх крыкаў. Ну, а цяпер табе пара... Здымі плашч і накінь яго сабе на галаву. Вось
так. Цяпер ты быццам у маленькім намёце. А ліхтарык...
— Вось ён...
— Ён табе дапаможа там. Ідзі ўздоўж сцен і ні на адну секунду не здымай плашча з галавы. Як пяройдзеш пячору, дакраніся да сцяны Чырвонаю Кропляй.
Ханна кіўнула. Яна паглядзела на Кіссу з-пад накінутага на галаву плашча і моцна сціснула ў руках Чырвоную Кроплю. А Кісса тлумачыў далей:
— Калі знойдзеш прынцэсу, разбі гарлачык і ўсё малако аддай прынцэсе. Разумееш? Толькі глядзі, сама не пі з гарлача.
— А чаму?..
— Гэта малако белае вярблюдзіхі,— растлумачыў Кісса.— Той, хто яго вып’е, упадзе ў смяротны сон. Толькі ў такім сне прынцэсу можна пранесці праз пячору кажаноў. Іначай яна не вытрымае.
— А прынцэса потым прачнецца?
— Толькі пасля таго, як пачуе Слова.
— Якое Слова?
Кісса апусціў галаву.
— He ведаю. I ніхто не ведае.
— Дык як жа?..
— Добра, ідзі,— сказаў Кісса.— Аддай прынцэсе ўсё малако, а чарапкі ад гарлача дзе-небудзь схавай. Потым пранясеш яе праз пячору кажаноў, а я цябе буду чакаць за тым вунь паваротам, калі толькі вушы ў мяне вытрываюць.
Кісса шмыгануў у бакавы праход, і Ханна засталася адна. Яна паглядзела на высачэзныя дзверы на тым баку залы, потым паднялася і праз усю залу рушыла да гэтых таямнічых варот. Падышоўшы, яна прыпала вухам да адных дзвярэй, да другіх... Цішыня... Можа, Кісса памыліўся і там няма ніякіх кажаноў?
Яна асцярожна дакранулася да дзвярэй Чырвонаю Кропляй.
I іх цяжкія палавінкі павольна, сантыметр за сантыметрам, пачалі разыходзіцца. Пяць, дзесяць сантыметраў, нарэшце Ханна змагла праціснуцца ў пячору. Яна адчула, як цёплае затхлае паветра хлынула ёй пад плашч, але ніякіх крыкаў не было чуваць. Чуўся толькі ціхі шолах, нібыта мышы бегалі ў капе сена.
3-пад плашчыка Ханна бачыла пад нагамі толькі асветленае ліхтарыкам кола. Усё астатняе вакол патанала ў цемры. Ханна асцярожна перастаўляла ногі. Крок... другі... трэці... уздоўж сцяны. Павольна-павольна Ханна рухалася наперад. Шолах навокал усё мацнеў. Потым нешта мяккае стукнула яе па плячы. Нібыта хтосьці шпурнуў мяккаю снежкай... вось яшчэ адзін дотык, гэтым разам да калена. Потым яшчэ і яшчэ, быццам у яе шпурлялі снежкамі з усіх бакоў. Плашчык глуха патрэскваў ад гэтых удараў.
«Кажаны»,— спалохана падумала Ханна. Яна ўжо не асмельвалася выглянуць з-пад плашча. Не-
калькі разоў чорныя цені з’яўляліся ў святле ліхтара і маланкава знікалі ў цемры. Ханна апусціла галаву ніжэй і прыспешыла хаду. I спынілася толькі тады, калі ўпёрлася ў скалу. Цяпер удары сыпаліся толькі на спіну. Ханна паспешліва выставіла наперад Чырвоную Кроплю.
Як толькі яна дакранулася да сцяны, камяні пад рукой скалануліся, задрыжалі, і насустрач ударыў промень святла. Аслепленая Ханна прайшла праз сцяну.
Скінуўшы з галавы плашч, Ханна пэўны час нічога не магла ўбачыць: яе асляпіла месячнае святло. Але ўрэшце яна разгледзела, што стаіць у маленькім пакоі. Падлогу і сцены тут пакрывалі мяккія дываны. Каля дальняй сцяны стаяла канапа з вялікімі падушкамі, а на другой сцяне свяціліся вокны, забраныя ў тоўстыя краты. На маленькім стале гарэла лямпа. У пакоі нікога не было, толькі клятчаты цень кратаў адбіваўся на дыванах і на сценах. Ханна павяла ліхтарыкам, асвятляючы ўсе
6. Марв і Яла.
$ 81
закуткі ў пакоі. У дальнім кутку нешта заварушылася.
— Прынцэса Кісха! — ціхенька паклікала Ханна.
3-пад вялікай светла-чырвонай падушкі паказалася белая галава. Убачыўшы спалоханыя сінія вочы, Ханна зразумела, што гэта і ёсць прынцэса.
— Прынцэса Кісха,— зноў паўтарыла Ханна, адводзячы ліхтарык убок.— Я прыйшла, каб вывесці вас адсюль і вярнуць у родную зямлю.
— Ты хто? — спытала прынцэса, і голас у яе задрыжаў.
— Я Ханна, сяброўка Кіссы. Мы прыйшлі вызваліць вас з палону. Кісса чакае нас каля выхаду з пячоры кажаноў.
Прынцэса Кісха адказала не адразу. Яна памаўчала і потым прамовіла:
— А можа цябе падаслаў Вялікі Кхатці? Ён абяцаў адпусціць мяне дадому, калі я скажу яму Слова.
Ханна разгублена паглядзела на прынцэсу. Што яна магла сказаць у адказ? Косае праменне поўні асвятляла пакой, а на ўсходзе неба пачынала пакрысе чырванець.
— Хутка будзе раніца,— сказала Ханна.— Нам трэба зараз жа выходзіць.
КНІГІ ОНЛАЙН
