Беларускі Гістарычны Зборнік
11
Topolany (par. potocka) — Ruchoma szk. gram., pozniej cerk.-paraf. Otwarta 27 stycznia 1884 r. W pierwszym roku uczylo si? 13 chi. (w tym 2 katolikow) i 2 dziew., w r. szk. 1885/86 — 34 chi. i 3 dziew., w 1886/87 — 18 chi. i 4 dziew., w 1906 r. — 43 chi. i 22 dziew. Nauczyciel — chlop Michal Sielewoniuk, maj^cy ukonczon^szk. ludow^w Potoce155.
Toporki (par. orlanska) — Szk. cerk.-paraf. Otwarta w 1888 r. W 1900 r. uczylo 23 dzieci. Nauczyciel — Pawel Korcz156.
Trywieza (par. losinska) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w listopadzie 1886 r. W r. szk. 1886/87 uczylo si? 13 chi. i 2 dziew.157
Trzescianka (par. puchlowska) — Szk. gram. Otwarta w 1850 r. w Staw-ku, w 1864 r. przeniesiona do nowego budynku w samej Trzesciance. W 1887 r. zreorganizowana i przemianowana na wzorcow^ (obrazcow^), z czasemna seminarium cerkiewno-nauczycielskie. W r. szk. 1911/12 uczylo si? 132 chi. i 11 dziew.158
Turna Duza (par. siemiatycka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 10 chi. i 9 dziew., w 1885/86 — 9 chi. i 14 dziew., w 1886/87 — 5 chi. i 6 dziew. Nauczyciel — podoficer rezerwy Michal Mlynarczuk, uczyl si? w wojsku159.
Turna Mala (par. siematycka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 9 chi. i 4 dziew., w 1885/86 — 18 chi., w 1886/87 — 11 chi. i 3 dziew. Nauczyciel — chlop Piotr Dry-wulski, maj^cy ukonczon^ szk. ludow^w Siematyczach160.
155 LEV, 1885, nr 5, s. 39; 1886, nr 41, s. 390; 1887, nr 41, s. 358; „Czasopis”, 1996, nr 12, s. 36; G. Sosna, D. Fionik, Orla..., s. 49-50.
154 LEV, 1885,nr3, s. 22; 1886, nr 41, s. 389; 1887, nr 41, s. 363.
155 LEV, 1885, nr 3, s. 22; 1886, nr 43, s. 427; 1887, nr 44, s. 390; BZH, 1996, nr 6, s. 128.
156 G. Sosna, D. Fionik, Orla..., s. 50.
•57 LEV, 1887, nr 44, s. 391.
158 WPAKP, 1977,nr3-4,s. 150-151;BZH, 1994, nr 2, s. 59; 1997,nr 8,s. 110-111, 115.
>59 lev, 1885, nr 18-19, s. 187; 1886, nr 43, s. 429; 1887, nr 44, s. 391.
160 Tamze.
102
Tyniewicze Duze (par. narewska) — Szk. gram., pozniej 1 kl. szk. cerk.-paraf. Otwarta w pazdzierniku 1885 r. Miescila si? w domu mieszczanina, nieodplatnie. W r. szk. 1885/86 uczylo si? 35 chi. i 8 dziew., w 1886/87 — 22 chi. i 6 dziew. Nauczyciele — proboszcz i mieszczanin — szeregowiec rezerwy maj^cy ukonczon^, szk. powiatow^. Wynagrodzenie — 28 rubli161.
Walily (par. grodecka) — 1 kl. szk. cerk.-paraf. Otwarta 15 lutego 1884 r. Posiadala wlasny, wygodny budynek. W pierwszym roku uczylo si? 30 chi. i 1 dziew., w r. szk. 1885/86 — 21 chi., w 1886/87 — 43 chi., w 1906 r. — 35 chi. i 21 dziew. Nauczyciel — Iwan Fielopiuk, maj^cy ukohczon^ szk. ludow^ w Grodku. Wynagrodzenie — 43 ruble oraz wyzywienie i zakwaterowanie162.
Waniewo (par. klejnicka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1884 r. W r. szk. 1886/87 uczylo si? 10 chi. i 10 dziew., w 1906 r. — 9 chi. i 7 dziew.163.
Waski (par. narewska) — Szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1884 r. Po-cz^tkowo miescila si? w domu chlopa, nieodplatnie, pozniej w domu mieszczanina — za oplatq. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 20 chi. (w tym 1 katolik) i 2 dziew., w 1885/86 — 18 chi. i 2 dziew., w 1886/87 — 23 chi. i 2 dziew., w 1906 r. — 16 chi. i 9 dziew. Nauczyciele — proboszcz i Iwan Stasiewicz, maj^cy ukonczon^szk. miejsk^w Bielsku164.
Widowo (par. bielska troicka) — Szk. cerk.-paraf. Dzialala juz w 1891 r.165
Witowo (par. starokorninska) — Ruchoma szk. gram., otwarta w pazdzierniku 1886 r. W r. szk. 1886/87 uczylo si? 19 chi.166
Wojszki (par. rybolowska) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 20 chi. i 1 dziew., w 1885/86 — 24 chi. i 3 dziew., w 1886/87 —- 25 chi. i 6 dziew. Nauczyciele — proboszcz i chlop Nikanor Moroz, maj^cy ukonczon^szk. ludow^w Rybolach167.
Wolka (par. drohiczynska) — Szk. gram. Otwarta w 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 9 dzieci (w tym 1 katolik). Nauczyciel — mieszczanin Iwan Stempelski, uczyl si? w bylej szk. powiatowej w Drohiczynie168.
Wolka (par. orlanska) — Szk. cerk.-paraf. Otwarta w 1897 r. W 1900 r. uczylo si? 7 dzieci. Nauczyciel — Daniel Michalczuk. W 1908 r. 12 dzieci uczyl Jewdokim Rybaczuk169.
161 LEV, 1886, nr 43, s. 428, 1887, nr 41, s. 358.
162 LEV, 1885, nr3, s. 22; 1886, nr 43, s. 427; 1887, nr41, s. 363; BZH, 1996, nr 6, s. 118.
163 LEV, 1887, nr 44, s. 390; BZH, 1997, nr 7, s. 134.
>64 LEV, 1885, nr 21, s. 210; 1886, nr 43, s. 428; 1887, nr 44, s. 391; BZH, 1997, nr 7, s. 134.
I65 G. Sosna, D. Fionik, Dzieje..., s. 184.
*66 LEV, 1887, nr 44, s. 391.
167 LEV, 1885, nr 21, s. 209; 1886, nr 43, s. 428; 1887, nr 44, s. 390.
168 LEV, 1885, nr 18-19, s. 187.
169 G. Sosna, D. Fionik, Orla..., s. 50; „Czasopis”, 1997, nr 4, s. 36.
103
Wolka (par. siemiatycka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 11 dzieci. Nauczyciel — chlop Nikifor Jurczuk, maj^cy ukonczon^szk. ludow^w Siemiatyczach170.
Zablocie (par. zerczycka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierni-ku 1885 r. Uczylo si? 11 chi. Nauczyciel — byly diaczek. W r. szk. 1886/87 szk. zamkni?to171.
Zaj?czniki (par. drohiczynska) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w paz-dzierniku 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 13 chi. (w tym 2 katolikow) i 1 dziew., w 1885/86 — 9 chi. i 1 dziew. Nauczyciele — proboszcz i chlop Demian Gumieniak, maj^cy ukonczong szk. ludow^w Siemiatyczach. W r. szk. 1886/87 szkol? zamkni?to172.
Zalesie (par. zerczycka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1885 r. W r. szk. 1885/86 uczylo si? 14 chi., w 1886/87 — 11 chi. Nauczyciele — proboszcz i mieszczanin uczqcy w szk. ludowej173.
Zawyki (par. suraska) — Ruchoma 1 kl. szk. cerk.-paraf. Otwarta w 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 20 chi. (w tym 12 katolikow) i 4 dziew., w 1885/ 86 — tyle samo, w 1886/87 — 15 chi. i 4 dziew., w 1906 r. — 10 chi. i 17 dziew. Nauczyciele — proboszcz i chlop Siemion Nikolajuk, maj^cy ukon-czon^ szk. ludow^ w Puchlach. Wynagrodzenie — 21 rubli oraz wyzywie-nie i zakwaterowanie174.
Zbucz (par. czyzecka) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w pazdzierniku 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 18 chi., w 1885/86 — 15 chi. i 6 dziew., w 1886/87 — 15 chi. i 10 dziew. Nauczyciele — kier parafialny i szerego-wiec rezerwy Stefan Telentiuk, majacy ukonczon^szk. wiejsk^w Czyzach175.
Zlotniki (par. suraska) — Ruchoma szk. gram. Otwarta 24 lipca 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 15 chi. (w tym 3 katolikow) i 5 dziew., w 1885/86 — 2 chi. i 5 dziew. Nauczyciel — chlop Dymitr Jakoniuk, majacy ukonczo-n^szk. ludow^w Puchlach. W r. szk. 1886/87 szk. zamkni?to176.
Zubki (par. mostowlanska) — Ruchoma szk. gram. Otwarta w styczniu 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 12 dzieci, w 1885/86 — 15 chi. Nauczyciele — proboszcz i starszy podoficer Dymitr Supran, uczyl si? w szk. ludowej w Mostach177.
Zubowo (par. pasynkowska) — Ruchoma szk. gram., od 1899 r. cerk.-paraf. Otwarta w listopadzie 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 31 chi. i 2 dziew., w 1885/86 — 33 chi. i 2 dziew., w 1886/87 — 31 chi. i 7 dziew.
1TO LEV, 1885, nr 18-19, s. 187.
171 LEV, 1886, nr 43, s. 429; 1887, nr 45, s. 402.
172 LEV, 1885, nr 18-19, s. 187; 1886, nr 43, s. 429; 1887, nr 45, s. 402.
I” LEV, 1886, nr 43, s. 429; 1887, nr 44, s. 391.
174 LEV, 1885, nr 3, s. 22; 1886, nr 41, s. 389; 1887, nr 41, s. 363; BZH, 1996, nr 6, s. 120. 1TO LEV, 1885, nr 5, s. 39; 1886, nr 43, s. 428; 1887, nr 44, s. 391.
176 LEV, 1885, nr3, s. 22; 1886, nr 43, s. 427; 1887, nr 45, s. 402.
177 LEV, 1885, nr 20, s. 202; 1886, nr 43, s. 424.
104
Nauczyciel — chlop Trofim Prokopiuk, uczyl si? w szk. ludowej w Pa-synkach178.
Zerczyce (par. zerczycka) — Ruchoma szk. cerk.-paraf. Otwarta w 1884 r. W r. szk. 1884/85 uczylo si? 18 dzieci. Nauczyciel — syn szeregowca Fio-dor Gipart, maj^cy ukonczonq. szk. ludow^ w Zwodach179.
Nowe szkoly gramoty i cerkiewno-parafialne powstawaly takze w pocz^t-ku XX wieku. W 1900 r. otwarto szk. gram, w Sakach (par. dubicka). Ucz?sz-czalo do niej 10 chi. i 4 dziew., w 1906 r. — 7 chi. i 5 dziew.180 W 1900 r. zacz?la funkcjonowac 1 kl. szk. cerk.-paraf. w Szudzialowie (par. szudzia-lowska). Posiadala ona wlasny budynek. Nauk? pobieralo w niej po kilkunas-tu uczniow. Wszyscy byli wyznania prawoslawnego. Kier katolicki zabranial rodzicom-katolikom posylania do niej na nauk? swoich dzieci181. W 1901 r. otwarto szk. gram, w Czyzach (par. czyzecka). Wkrotce przemianowano j^ na szk. cerk.-paraf. W 1903 r. uczylo si? 42 dziew., w 1908 r. — 33 dziew.182 W 1904 r. powstala szk. gram, w Koszelach (par. orlanska)183.
W 1906 r. funkcjonowaly, poza juz wymienionymi, szkoly w nast?puj^-cych miejscowosciach: Borzymy (szk. gram.; 8 chi. i 4 dziew.), Chilmony (szk. cerk.-paraf; 26 chi. i 18 dziew.), Ciasne (szk. gram.; 13 chi. i 8 dziew.), Czartajew (szk. gram.; 14 chi. i 5 dziew.), Czerewki (szk. cerk.-paraf; 19 chi. i 20 dziew.), D^browa Bialostocka (1 kl. szk. cerk.-paraf; 75 chi. i 46 dziew.), Dubasno (szk. cerk.-paraf; 22 chi. i 7 dziew.), Dzierniakowo (szk. cerk.-paraf; 19 chi. i 7 dziew.), Gnieciuki (szk. cerk.-paraf); 26 chi. i 6 dziew.), Gredele (szk. cerk.-paraf; 20 chi. i 5 dziew.), Grodek (szk. cerk.-paraf; 86 chi. i 34 dziew.), Harasimowicze (szk. cerk.-paraf; 12 chi. i 18 dziew.), Hornowo (szk. gram.; 18 chi. i 10 dziew.), Hryniewicze Duze (szk. gram.; 16 chi. i 9 dziew.), Jaszczolty (szk. gram.; 16 chi. i 6 dziew.), Joze-fowo (szk. cerk.-paraf; 9 chi. i 2 dziew.), Jurowlany (szk. cerk.-paraf; 22 chi. i 16 dziew.), Kamionka (szk. gram.; 24 chi. i 7 dziew.), Kobyla (szk. gram; 9 chi. i 4 dziew.), Koce-Basie (szk. gram.; 10 chi. i 6 dziew.), Koce-Borowe (szk. gram.; 15 chi. i 5 dziew.), Koce-Schaby (szk. gram.; 10 chi. i 5 dziew.), Koski-Wypychy (szk. gram.; 10 chi. i 3 dziew.), Kowalowce (szk. gram.; 15 chi. i 7 dziew.), Kozince (szk. cerk.-paraf; 17 chi. i 11 dziew.), Kropiwno (szk. cerk.-paraf; 14 chi. i 11 dziew.), Krupice (szk. gram.; 16 chi. i 12 dziew.), Kruzy (szk. gram.; 5 chi. i 3 dziew.), Krypno (szk. cerk.-paraf; 30 chi. i 20 dziew.), Kuriany (szk. cerk.-paraf; 12 chi. i 9 dziew.), Leszczka (szk. gram.; 20 chi. i 8 dziew.), Lempice (szk. gram.; 9 chi. i 4