КНІГІ ОНЛАЙН
Прыняць удзел у вычытцы распазнанага тэксту Падрабязней
— Нам відаць, о Каа! — Цудоўна! Пачнём жа танец Каа — Танец Голаду. Сядзіце спакойна і глядзіце! Ён двойчы ці тройчы скруціўся ў вялікае двайное і трайное кальцо, пагойдваючы галавой справа налева. Потым пачаў вырабляць петлі, і васьмёркі, і мяккія, расплывістыя трохвугольнікі, якія пераходзілі ў квадраты і пяцівугольнікі, не спыняючыся, не спяшаючыся і не перастаючы ні на хвіліну ціха гусці. Рабілася ўсё цямней і цямней, і напаследак ужо не відаць было, як раскручваецца і скручваецца Каа, чуваць было толькі, як шапаціць яго лускавінне. Балу і Багіра быццам скамянелі, натапырылі поўсць і глуха бурчалі, а Маўглі глядзеў і дзівіўся. — Бандар-Логі,— пачуўся нарэшце голас Каа,— можаце вы варухнуць рукой або нагой без майго загаду? Адказвайце. — Без твайго слова мы не можам варухнуць ні рукой, ні нагой, о Каа! — Цудоўна! Падыдзіце на адзін крок бліжэй да мяне! Рады малпаў бездапаможна хіснуліся ўперад, і Балу з Багірай міжвольна зрабілі крок уперад разам з імі. — Бліжэй! — сыкнуў Каа. I малпы зрабілі яшчэ адзін крок. Маўглі паклаў рукі на плечы Багіры і Балу, каб павесці іх прэч адсюль, і абодва звяры ўздрыгнулі, быццам прачнуліся. — He здымай рукі з майго пляча,— шапнула Багіра,— не здымай, інакш я пайду... пайду да Каа. А-ах! — Гэта ўсяго толькі стары Каа вырабляе свае кругі ў пыле,— сказаў Маўглі.— Хадзем адсюль. I ўсе трое выслізнулі ў пралом сцяны і пайшлі ў джунглі. Уу-х! — уздыхнуў Балу, зноў апынуўшыся сярод нерухомых дрэў.— Ніколі больш не буду прасіць дапамогі ў Каа! — I ён увесь скалануўся з галавы да ног. • Каа ведае больш за нас,— уся калоцячыся, сказала Багіра.— Яшчэ крышку, і я падалася б проста да яго ў пашчу. - Шмат хто пойдзе туды, перш чым месяц узыдзе яшчэ раз,— адказаў Балу,— Ен добра па палюе — на свой лад. — Але што ўсё гэта азначае? — спытаў Маўглі, які нічога не ведаў пра гіпнатычную сілу змяі.— Я толькі бачыў вялікую змяю, якая выпісвала для чагосьці кругі па зямлі, пакуль не сцямнела. I нос у Каа быў увесь разбіты. Ха-ха! Маўглі,— сярдзіта сказала Багіра,— нос ён разбіў, ратуючы цябе, гэтак жа як мае вушы, бакі і лапы, плечы і шыя Балу былі пакусаны, калі мы ратавалі цябе. Балу і Багіры цяжка будзе хадзіць на паляванне. - Гэта дробязі,— сказаў Балу.— Затое дзіцяня зноў з намі! — Праўда, але гэта нам дорага каштавала: праз яго мы былі зранены, патрацілі столькі часу, не схадзілі на паляванне, заплацілі ўласнай шкурай — у мяне выскублена ўся спіна — і нават нашым гонарам. Бо, не забывай пра гэта, мне, чорнай пантэры, давялося прасіць дапамогі ў Каа, і мы з Балу страцілі розум, як малыя птушаняты, калі ўбачылі Танец Голаду. А ўсё таму, што ты гуляў з Бандар-Логамі! — Праўда, усё гэта праўда,— сказаў Маўглі засмучана.— Я кепскае дзіцяня, і ў жываце ў мяне горка. — Мф! Што гаворыць Закон Джунгляў, Балу? Балу зусім не хацеў новых непрыемнасцей для Маўглі, але з Законам не жартуюць, і таму ён прабурчаў: — Гора не вызваляе ад пакарання. Толькі не забудзь, Багіра, што ён яшчэ малы! — He забуду. Але ён нарабіў бяды, і цяпер трэба яго набіць. Маўглі, што ты на гэта скажаш? — Нічога! Я вінаваты. А вы абое паранены. Гэта толькі справядліва. Багіра дала яму з дзесятак плескачоў, лёгенькіх, на думку пантэры (яны нават не разбудзілі б яе ўласнае дзіцяня), але для сямігадовага хлопчыка гэта была суровая лупцоўка, ад якой кожны рад быў бы пазбавіцца. Калі ўсё скончылася, Маўглі чхнуў і моўчкі падняўся на ногі. — А цяпер,— сказала Багіра,— залазь мне на спіну, Маленькі Брат, і мы рушым дадому. Адным з прывабных бакоў Закону Джунгляў з’яўляецца тое, што пасля пакарання заканчваюцца ўсе разлікі. Пасля яго не бывае ніякіх прыдзірак. Маўглі апусціў галаву на спіну Багіры і заснуў так моцна, што нават не прачнуўся, калі яго паклалі на зямлю ў роднай бярлозе. «ТЫГР, ТЫГР!» Пасля бойкі на Скале Рады Маўглі пайшоў з воўчага логава і спусціўся ўніз, да палеткаў, дзе жылі людзі, але не застаўся там — джунглі былі занадта блізка, а ён ведаў, што на Радзе нажыў сабе не аднаго лютага ворага. I таму ён пабег далей, трымаючыся дарогі па дне даліны, і адмахаў каля дваццаці міляў роўнай рыссю, пакуль не дабраўся да мясцін, якіх яшчэ не ведаў. Тут пачыналася шырокая раўніна, усыпаная скаламі і зрэзаная ярамі. На адным краі раўніны стаяла маленькая вёсачка, з другога канца густыя джунглі дугой падыходзілі да самага выгану і адразу абрываліся, быццам зрэзаныя матыкай. Па ўсёй раўніне пасвіліся каровы і буйвалы, і хлопчыкі, што пільнавалі статак, убачыўшы Маўглі, уцяклі з крыкам, а бяздомныя рудыя сабакі, якіх заўсёды многа каля кожнай індыйскай вёскі, узнялі брэх. Маўглі пайшоў далей, бо быў галодны, і калі дайшоў да вясковай аколіцы, дык убачыў, што вялікі цярновы куст, якім на змярканні загароджваюць вароты, адсунуты ўбок. Гм! — сказаў Маўглі (ён не ўпершыню натыкаўся на такія загароды ў час сваіх начных выла- зак у пошуках ежы).— Значыцца, людзі і тут баяцца Народа Джунгляў! Ен сеў каля варотаў, і як толькі за вароты выйшаў чалавек, усхапіўся на ногі, разявіў рот і паказаў на яго пальцам, паказаў, што хоча есці. Чалавек паглядзеў на яго, пабег назад па адзінай вясковай вуліцы і паклікаў жраца — высокага і тоўстага чалавека, апранутага ва ўсё белае, з чырвоным і жоўтым знакам на лбе. Жрэц падышоў да варотаў, а за ім прыбегла не менш сотні жыхароў вёскі: яны вылуплівалі вочы, балбаталі, крычалі і паказвалі на Маўглі пальцамі. «Якія яны няветлівыя, гэтыя людзі! — сказаў сам сабе Маўглі.— Толькі шэрыя малпы гэтак сябе паводзяць». I, адкінуўшы назад свае доўгія валасы, ён панура зірнуў на натоўп. — А чаго тут баяцца? — сказаў жрэц.— Бачыце знакі ў яго на руках і нагах? Гэта воўчыя ўкусы. Ен воўчы прыёмыш і прыбег да нас з джунгляў. Гуляючы з Маўглі, ваўчаняты даволі часта кусалі яго мацней, чым хацелі, і рукі і ногі хлопчыка былі спрэс усыпаны белымі шрамамі. Але Маўглі ніколі ў жыцці не назваў бы гэтыя шрамы ўкусамі: ён добра ведаў, якія бываюць сапраўдныя ўкусы. — Вой! Вой! — сказалі ў адзін голас дзве-тры кабеты.— Увесь пакусаны ваўкамі, бедненькі! Прыгожы хлопчык. Вочы ў яго, як агеньчыкі. Дапраўды, Месуа, ён вельмі падобны на твайго сына, якога схапіў тыгр. — Дайце мне зірнуць,— сказала жанчына з цяжкімі медзянымі бранзалетамі на запясцях і шчыкалатках і, пазіраючы з-пад далоні, паглядзела на Маўглі.— Ага, вельмі падобны! Ен худзейшы, затое з твару выліты мой сын. Жрэц быў чалавек хітры і ведаў, што муж Месуі — адзін з найпершых вясковых багацеяў. I таму ён узняў вочы да неба і ўрачыста прамовіў: — Што джунглі ўзялі, тое джунглі і аддалі. Вазьмі хлопчыка да сябе ў дом, сястра мая, і не забывайся аказваць пашану жрацу, перад якім адкрыта ўся будучыня чалавека. «Клянуся буйвалам, які выкупіў мяне,— падумаў Маўглі,— усё гэта вельмі нагадвае тое, як мяне аглядала Чарада! Што ж, калі я чалавек, дык буду чалавекам». Натоўп расступіўся, і жанчына зрабіла Маўглі знак, каб ён ішоў за ёю ў хаціну, дзе стаяў чырвоны лакіраваны ложак. А яшчэ там было шмат рэчаў: вялікая гліняная пасудзіна для збожжа, аздобленая пацешным выпуклым узорам, з паўтузін медных кацялкоў для прыгатавання ежы, бажок у маленькай нішы і на сцяне — сапраўднае люстэрка, якое можна купіць на вясковым кірмашы за восем цэнтаў. Жанчына дала Маўглі ўволю малака і кавалачак хлеба, потым паклала руку яму на галаву і зазірнула ў вочы; ёй усё-такі думалася, што, магчыма, гэта і сапраўды яе родны сын вярнуўся з джунгляў, куды яго знёс тыгр. I яна паклікала: — Натху! О Натху! Маўглі нічым не паказаў, што гэтае імя яму знаёма. — Хіба ты забыўся пра той дзень, калі я падарыла табе новыя чаравікі? — Яна дакранулася да яго ступні, цвёрдай, амаль як рог.— He,— сказала яна засмучана,— гэтыя ногі ніколі не ведалі чаравікаў. Але ты вельмі падобны на майго Натху і будзеш маім сынам. Маўглі зрабілася нядобра, бо ён дагэтуль ніколі не бываў у чалавечым доме. Але, паглядзеўшы на саламяную страху, хлопчык убачыў, што зможа яе разабраць, калі захоча выбрацца на волю, і што акно не замыкаецца. «Якая карысць быць чалавекам, калі не разумееш чалавечай гаворкі? — сказаў ён сам сабе.— Тут я гэтакі ж дурны і нямы, як чалавек у нас у джунглях. Трэба навучыцца іхняй мове». Нездарма, жывучы з ваўкамі, ён навучыўся пераймаць баявы покліч аленяў у джунглях і pox- канне дзікоў. Як толькі Месуа гаварыла якоенебудзь слова, Маўглі вельмі падобна паўтараў яго за ёю і яшчэ да змяркання завучыў назвы шмат якіх рэчаў у хаціне. Надышоў час спаць, але Маўглі нізашто не хацеў лажыцца ў хаціне, падобнай на пастку для пантэры, і калі зачынілі дзверы, ён выскачыў у акно. — He чапай яго,— сказаў муж Месуі.— He забывайся, што ён яшчэ ніколі не спаў на ложку. Калі ён і праўда пасланы нам замест сына, ён нікуды не ўцячэ. I Маўглі расцягнуўся сярод высокай чыстай травы на краі поля. Але не паспеў ён заплюшчыць вочы, як нечы мяккі шэры нос штурхнуў яго ў шыю. — Фу! — сказаў Шэры Брат (гэта быў старэйшы з дзіцянят Маці Ваўчыхі).— Варта было дзеля гэтага бегчы за табою дваццаць міляў! Ад цябе пахне дымам і хлявом — зусім як ад чалавека. Прачніся, Маленькі Брат, я прынёс табе навіны. — Ці ўсе здаровы ў джунглях? — спытаў Маўглі, абдымаючы яго. — Усе, апрача ваўкоў, якіх абсмаліла Чырвоная Кветка. Цяпер слухай. Шэр-Хан пайшоў на паляванне ў далёкія лясы, пакуль не загоіцца яго шкура,— ён увесь у апёках. Ен пакляўся, што кіне твае косці ў раку, як вернецца. — Ну, гэта мы яшчэ пабачым. Я таксама ў сімтым пакляўся. Аднак навіны заўсёды прыемна пачуць. Я стаміўся сёння, вельмі стаміўся ад усяго новага, Шэры Брат, але ты мне заўсёды расказвай, што ведаеш новага. — Ты не забудзешся, іпто ты воўк? Людзі не прымусяць цябе забыцца пра нас? — трывожна спытаў Шэры Брат. — Ніколі! Я ніколі не забуду, што люблю цябе і ўсіх у нашай пячоры. Але не забуду і таго, што мяне прагналі з Чарады... — ...і што цябе могуць прагнаць з другой чара- ды, Маленькі Брат. Людзі ёсць людзі, і гаворка іх падобная на гаворку жаб у сажалцы. Калі я прыйду сюды зноў, буду чакаць цябе ў бамбуку на краі выгану. На працягу трох месяцаў пасля гэтай ночы Маўглі амаль не выходзіў за вясковыя вароты, гэтак ён быў заняты вывучэннем характару і звычак людзей. Перш за ўсё яму давялося надзець павязку вакол бёдраў, што вельмі яму замінала, потым, незразумела навошта, навучыцца лічыць грошы, потым араць зямлю, у чым ён не бачыў карысці. Вясковыя дзеці ўвесь час дражнілі яго. На шчасце, Закон Джунгляў навучыў Маўглі стрымлівацца, бо ў джунглях ад гэтага залежыць жыццё. Але калі дзеці дражнілі яго за тое, што ён не хацеў гуляць з імі або запускаць змея, або за тое, што ён не так вымаўляў якое-небудзь слова, адна толькі думка, што ганебна для паляўнічага забіваць маленькіх, бездапаможных дзіцянят, не дазваляла яму схапіць і разарваць іх напалам.