Рукапісы беларускіх татараў канца XVII пачатку XX стагоддзя
з калекцыі Цэнтральнай навуковай бібліятэкі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Памер: 55с.
Мінск 2003
- t In the inner side of the top book-cover of the binding there is a note in Arabic.
The manuscript is imperfect: folios in the front and in the end of the book as well as after 9th, 4th, 5th, 66th, 67th, 78th and 93th If are missing. Binding original, primary: brown leather over cardboard (vegetable ornament). The book-cover is not connected with the block of the leaves. The leaves are falling out from the cover. The paper has traces of water spilling, the leaf corners are dirty.
- ♦ П19-20/Нр15. Inv. №P402.
13. Chamail. The last quarter of XIX c (watermarks are absent).
8° (150 x 100 mm). [2 If]. Custodies. Foliation is absent.
- ♦ Arabic, Turkic, Polish in Arabic graphic Script naskh in two hands: 1) If 1, earlier hand in dark brown and red ink; 2) If 2, latter hand in black and red ink.
The manuscript is imperfect: only 2 folios are remained. Binding is absent. The paper of two sorts: the first If has brown shades, the second one is yellow shaded. Paper has spots and traces of water spilling, leaf corners are dirty.
The leaves are damaged, leaf margins are torn. The first leaf is torn along the final line of the text, the second is broken in two fragments.
- ♦ In the If 2 the text is surrounded with a frame.
— ♦ The manuscript was inserted in the Koran П19-20/Ср2.
— ♦ The manuscript was purchased together with the Koran from the private person in 1981 y.
- ♦ П19-20/Нр22. Inv. № P426.
14. Chamail. The end of XIX beginning of XX c. (?) (watermarks “LDAB70g”).
— » 16° (97 x 80 mm). ). [1-154 If] = 154 If. Custodies. Foliation is absent.
- » Arabic, Turkic, Polish in Arabic graphic. Script naskh in the one hand in violet and red ink.
■ -» The manuscript is imperfect: one leaf in the front and two in the end of the book as well as leaves between 122 and 123 are missing. Binding original, primary: dark brown paper over cardboard, the spine is made from fabric. The book-cover is torn in margins and not connected with the block of the leaves. The paper has yellow shade, blue lined, leaves have traces of water spilling, spots, the corner of the final leaf is torn.
The manuscript was purchased in 1988 y. from the bookshop № 2 in Minsk.
- ♦ П19-20/Нр17. Inv. № P257.
ЛіТАРАТУРА
1. Александровіч-Мішкінене Г. Кітаб з фонду Казанскага універсітэту (№1446) // Запісы / Беларус. ін-т навукі і мастацтва. НьюЙорк, 1994. Кн. 21С. 76-111.
2. Антоновнч А.К. Белорусскйе тексты, пйсанные арабскям пйсьмом, й нх графйко-орфографвческая сйстема. Вйльнюс, 1968. 418 с.
3. Вьівучэнне і захаванне культурнай спадчыны татарскага народа на Беларусі: Матэрыялы III міжнар. навук.-практ. канф. Мінск: Арты-Фэкс, 1999. 191 с.
4. Грншнн Я.Я. Польско-лвтовскйе татары: Наследнйкй Золотой Орды : [Науч.-попул. Очеркй]. Казань: Татар. кн. йзд-во, 1995. -195 с. : нл.
5. Грншнн Я.Я. Польско-лйтовскйе татары: взгляд через века: Нст. очеркй. Казань: Татар. кн. йзд-во, 2000. 158, [1] с.: йл.
6. Демндчяк В.П. Памятнйкн белорусской лйтературы, пясанной арабскйм пйсьмом, й легенда о ночном вознесенйй Мухаммада // Проблемы арабской культуры / AH СССР. Нн-т востоковедення. М.: Наука, 1987.-С. 239-253.
7. Думін С.У., Канапацкі І.Б. Беларускія татары: Мінулае і сучаснасць. Мінск: Полымя, 1993. 206 с. : іл.
8. Жураўскі А.І. Беларуская мова ў мусульманскай літаратуры // Весці Акад. навук Беларус. ССР. Сер. Грам. навук. 1969. № 4. С. 140-142.
9. Запчскн отдела рукопнсей / Рос. гос. б-ка; Редкол.: Н.С. Фйлйппов й др., Отв. ред. В.Н. Лосев, В.А. Волков. М., 1995. Вып. 50. 356 с.: йл.
10. РІслам: Энцйкл. слов. / AH СССР. Нн-т востоковеденйя. М.: Наука, 1991. 315 с.
11. Ісламская культура татараў-мусульман Беларусі, Літвы і Польшчы і яе ўзаемадзеянне з беларускай і іншымі культурамі: Матэрыялы друтой міжнар. навук.-практ. канф. Мінск., 1996. Ч. 1-2.
12. Канапацкі I. Вывучэнне гісторыі татараў Польшчы, Літвы, Беларусі (ХІХ-ХХ стст.). Гістарыяграфія праблемы // Гісторыя выдавецкай дзейнасці ў Польшчы і Беларусі ў XVI-XX стагоддзях: 36. навук. арт. Мінск: Белфранс, 2003. С. 86-97.
13. Канапацкі І.Б., Смолік А.І. Гісторыя і культура беларускіх татар: Вучэб. дапам. Мінск: Бел. Ун-т культуры, 2000. 259 с.
14. Карнмуллнн А.Г. У нстоков татарской кннгн. 2-е нзд. Казань: Татар. кн. нзд-во, 1992. 208 с.: нл.
15. Карскнй Е.Ф. Белорусская речь арабскнм пнсьмом // Карскнй Е.Ф. Белорусы. Пг., 1921. Т. 3, Ч. 2. С. 239-240.
16. Клепнков С.А. Фнлнгранн н штемпелн на бумаге русского н нностранного пронзводства XVII XX вв. М., 1959. -306 с.
17. Клепнков С.А. Штемпелм на бумаге русского н нностранного пронзводства ХІХ-ХХ вв. // Археогр. ежегодннк за 1966 г. М., 1968. -С. 116—141.
18. Кннга: Энцмкл. / Редкол.: Н.Е. Баренбаум н др. М.: Большая Рос. Энцнкл., 1998. 800 с.: нл.
19. Кожннова А., Тарелко М. Восточнославянскне дналектные черты в рукопнсн «Фал Соломона о двенадцатн планетах» // J^zyk і kultura na pograniczu polsko-ukrainsko-bialoruskim / ln-t Europy Srodkowo-Wschodniej. Lublin, 2001. S. 145-158.
20. Крачковскнй РІ.Ю. Очеркн no нсторнн русской арабнстнкн /АНСССР. М.; Л.: AH СССР, 1950.-298 с.
21. Лауцявнчюс Э. Бумага в Лнтве в XV-XV1II вв. / Центр. б-ка АН Лнт.ССР. Внльнюс: Мокслас, 1979. 187 с.: 18 л. нл.
22. Мншкннене Г. Фольклорное наследме лнтовскнх татар й его взанмодействне с фольклором белорусов н поляков // Беларуска-рускапольскае супастаўляльнае мовазнаўства і літаратуразнаўства: Матэрыялы IV міжнар. навук. канф. Віцебск: Віцебск. дзярж. ун-т, 1997. Ч. 2,-С. 350-353.
23. Музафараў Р. Пра беларускіх татар // Полымя. 1966. № 1. -С. 150154.
24. Мухлннскнй А. Рісследованне о пронсхожденнн н состояннн лнтовскнх татар. СПб., 1857. 70 с.
25. Несцяровіч В.І. Кітаб 1832 года: палеаграфія, змест, графіка, арфаграфія // Весн. Віцеб. дзярж. ун-та. 2001. -№ 2. С. 81-90.
26. Несцяровіч В. Кітабы як крыніца маральна-этычных нормаў, або яшчэ раз пра кітаб Хасяневіча// Байрам. -2001. -№41. -С. 25-34.
27. Несцяровіч В.І. Старажытныя рукапісы беларускіх татар. Віцебск: ВДУ, 2003.104 с.
28. Рукапісныя і друкаваныя кнігі беларускіх татараў: Каталог выставы: (Да 600-годдзя татар. асадніцтва на Беларусі) / Беларус. ун-т культуры; Б-ка; Аддз. рэд. кн. Мінск, 1997. 22 с.
29. Рэлігія і царква на Беларусі: Энцыкл. давед./ Гал. рэд. Г.П. Пашкоў. Мінск: Беларус. Энцыкл., 2001. 365, [1] с.: іл.
30. Тарэлка М. Да пытання аб цытатах з Бібліі С. Буднага і Брэсцкай Бібліі ў рукапісе Р97 з калекцыі Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі // Гісторыя выдавецкай дзейнасці ў Польшчы і Беларусі ў XVI-XX стагоддзях: 36. навук. арт. Мінск: Белфранс, 2003.-С. 13-17.
31. Тарэлка М.У., Закарыя Э.Ф., Цітавец А.І. Татарскі рукапіс XVIII ст. з фондаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі // Іслам і мусульмане Беларусі ў XX стагоддзі: Матэрыялы VII міжнар. навук.-практ. канф. Мінск, 2002. С. 74-79.
32. Тарэлка М.У., Цітавец А.І. Беларускія кнігі, напісаныя арабскім пісьмом, у фондзе Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі // Весці НАН Беларусі. Сер. гуманітар. навук. 2002. № 1.-C. 116-118.
33. Тарэлка М.У., Цітавец А.І. Прадказанне па паводзінах крумкача ў арабаграфічным рукапісе з фонду Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі //Здабыткі. Мінск, 2002. Вып. 5. -С. 121-130.
34. Тарэлка М.У., Цітавец А.І., Раманчык В.Г. Старэйшы пераклад Карана на славянскую мову // Бібл. свет. 2002. № 1. С. 19-20.
35. Турэцка-беларускі размоўнік 1836 году: 3 збораў Нац. Музэю Літ. рэспублікі ў Вільні / Беларус. ін-т навукі й мастацтва; Прадм., трансьлітарацыя, падрыхт. тэксту, публ. й камент.: Г. АлександровічМішкінене, С. Шупа; Агул. рэд. С. Шупа. New York, 1995. 62 с.
36. Цітавец А. Сучасная польская гістарыяграфія пра пісьменства татараў Вялікага княства Літоўскага // Гісторыя выдавецкай дзейнасці
ў Польшчы і Беларусі ў XVI-XX стагоддзях: Зб.навук. арт. Мінск: Белфранс, 2003. С. 86-97
37. Цітавец А.І. Тэфсіры з калекцыі Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі // Байрам. 2002. № 42. С. 63-68.
38. Шамурнн Е.Н. Словарь кннговедческнй термннов. М.: Сов. Россня, 1958. 340 с.
39. Экспертнза н научно-техннческая обработка рукопнсных кннг: Метод. рекомендацнн. М., 1990. -63 с.
40. Akiner Sz. Oriental Borrowings in the Language of the Byelorussian Tatars // The Slavonic and East Europ. Rev. 1978. Vol. 56, № 2. P. 224-241.
41. Akiner Sz. The Vocabulary of a Byelorussian Kitab in the Britisz Museum H J. of Byelorussian Studies. 1973. Vol. 3, № 1. P. 55-84.
42. Bednarczuk L. Stosunki j^zykowe na ziemiach Wielkiego Ksi^stwa Litewskiego. Krakow: Edukacja, 1999. 229 [2] s.: tab.
43. Chazbijewicz S. Kultura religijna Tatarow polskich П Rocz.. Tatarow Pol. 1994. T. 2. S. 66-88.
44. Demirovid I. Jak Czytac Kuran: Muzuhnatiski Zw^zek Religijny. Bialystok, 1992. 159 s.
45. Drozd A. Nowe odkrycia w badaniach nad pi^miennictwem tatarskim // Rocz. Tatarow Pol. 1994. T.2. S. 218-230
46. Drozd A., Dziekan M.M., Majda T. Pismiennictwo i muhiry Tatarow polsko-litewskich. Warszawa: Res Publica Multi Ethnica, 2000. 84, 74 s. il. (Katalog zabytk6w tatarskich; T. 3).
47. Dziekan M.M. Chamail Aleksandrowicza // Rocz. Tatarow Pol. 1997. T.4. S. 27-43.
48. Jankowski H., Lapicz C. Klucz do raju: Ksi^ga Tatarow litewskopolskich z XVIII wieku. Warszawa: Dialog, 2000. 257 s.
49. Kozinowa A., Tarelko M. Realizacja funkcji magicznej w tekscie jednego chamaila // Etnolingwistyka. 2001. -№ 13. S. 231-246.
50. Kryczynski S. Tatarzy litewscy: Proba monografii hist.-etnogr. П Rocz. tatarski. 1938. -T. 3. 318 s.
51. Laucevidius E. Popierius Lietuvoje XV-XVIII a.: Atlasas / Liet. TSP Mokslq Akad. centrine bibl. Vilnius, 1967. 577 s.
52. Lapicz C. Kitab Tatarow litewsko-polskich: (Paleografia. Grafia. J^zyk). Torun, 1986. 236 s.
53. Lapicz C. Z problematyki badawczej pismiennictwa Tatarow bialostockich I Studia j?zykowe z Bialostocczyzny: Onomastyka i historia j^zyka. Warszawa, 1989. Cz. 1. S. 161-171.
54. Meredis-Owens G.M., Nadson A. The Byelorussian Tartars and their Writings //J. of Byelorus. studies. 1970. Vol. 2, № 2. P. 141-176.
55. Мі5кіпіепё G. Seniausi lietuvos totoriq rankraJCiai: (Grafika. Transliteracija. Vertimas. Tekstq struktQra ir turinys): Metodine mokymo priemone. Vilnus: Vilniaus univ. 1-kla, 2001. 262 s.