Сарока на шыбеніцы
Альгерд Бахарэвіч
Выдавец: Логвінаў
Памер: 354с.
Мінск 2009
Вераніка глядзела на грудзі сястры, як зачараваная. Насьліненая смочка блішчала, уваскрашаючы ў памяці Веранікі тое адчуваньне загадкі, якое суправаджала яе на працягу ўсяго жыцьця. Як гэта. Як гэта адбываецца. Як гэта адбудзецца са мной. Толькі цяпер яна зьвярнула ўвагу на тую мэтамарфозу, якая адбылася зь сястрой. На Вераніку стомлена, трохі насьмешліва, але добразычліва глядзела малако. I Вераніка адчула ўнутры пустэчу. Пустэча гудзела, пустэча прымушала многае мець на ўвазе. Грудзі сястры рухаліся, як жывыя. Доўгія, выцягнутыя ўніз грудзі. Патрэсканыя смочкі, празь якія сачылася нечая ежа. Гэта было невыносна. He, Вераніка не адчувала агіды, гэта было невыносна зь іншай, значна болып цяжкаапісальнай прычыны: гэта зноў загаварыла цела, ад якога сьвядомасьць адарвала ягоную
неад’емную частку й цяпер круціла яе так і гэтак, нібыта завіслую ў паветры. Яе скаланулася ад адчуваньня толькі адной сваёй часткі, нібыта іншыя больш не існавалі. Вераніка стала парай грудзей. I яны ўвабралі ў сябе Вераніку, і кончыкі іх замулялі ад лішку адчуваньняў, ім зусім не прызначаных. Яна скаланулася, і дрыготкай рукой схапіла са стала цукерку, а тая не разгортвалася, абгортка заставалася на ліпучым мутным цельцы, гэта была нейкая заляжалая карамэлька, a можа быць, яе абсмакталі й загарнулі назад, абгортка рвалася, кавалачкі таннай паперы прыставалі да пальцаў, і яна не магла іх зьняць. Пальцы пацерліся міжволі адны аб адны, і на джынсы Веранікі ўпала брудная пацяруха. А сястра, здавалася, нічога не заўважала, гаварыла пра нешта змрочным голасам, адначасова вольнай рукой мацаючы край паліто, футровы каўнер вылез ды пачаў лашчыцца да яе рук. Запахла Веранічынай кватэрай, матчынай шафай.
— Табе не здаецца, што яно сьмярдзіць? — спытала Вераніка, адвярнуўшыся.
— Памыем, — сказала сястра. — Пра што гэта я казала... А, забыла. Давай зробім па сто. Рэдка бачымся.
Дзіця заснула, і сястра, увішна рухаючыся зь ім ля грудзей, прабралася да лядоўні, дастала гарэлкі. Вераніка гэтаму страшэнна ўзрадавалася, кульнула ў сябе чарку, закусіла скрылікам салямі. Недзе зусім блізка пранізьліва закрычала дзіця.
— Ня бойся, гэта ў суседзяў, мае ў маці, гаўнюкі, — пасьміхнулася сястра. — Я больш ня буду, а ты налі сабе, налі... Як там твае? Бацька як, у завязцы яшчэ? А брат?
— Ня ведаю, — шчыра прызналася Вераніка. — Ен дома амаль не бывае. А твой як, ня вельмі таго?
— Я яго выхавала, — сястра прыцішана засьмяялася. — Ты думаеш, ён з самага пачатку такі быў? Памятаю як цяпер. На кухні кран зламаны, адна гарачая вада йдзе. Дык гэты абалдуй у залі храпіць, нажэрся, як заўсёды, са сваімі калгасьнікамі, а я посуд мыю ды плачу, мыю ды плачу. Рукі абварвала, скура злазіла. Але ж я так не хацела. Я пачала змагацца. У мяне свае спосабы...
Надумаеш замуж, прыяжджай, распавяду. Ну, ідзем паліто мераць. У, палітон які... Фірма. Ты чаго гэта, Веранічка?
I яна клапатліва, усё яшчэ зь дзіцём на руках, выцірала за ёй, і адразу ж кінулася замываць кофту, і ліла ёй на галаву халодную ваду, — бо гэты кран на кухні працаваў нармальна, бо муж быў ужо выхаваны, бо паліто было прывезенае сястры менавіта цяпер, бо ў грудзёх яе было малако — і Вераніка, якой адразу ж стала лягчэй, глядзела на ўсё гэта, і ёй усё здавалася, што цяпер раніца, і на падваконьні ляжыць сьнег.
Калі б гэта была не гульня — які б тут мусіў стаяць смурод! Вялікае цела ірліса скаланулася й цяжка грымнулася на падлогу, узьняўшы пыл. Ей падалося, яна пабачыла, як аддзяліўся ад трупа белы воблачак ды сплыў да жалезнага мастка над цьмяна асьветленым калідорам. Вераніка зьдзьмула з вуснаў прысталую салому й паспрабавала вылезьці з-пад Лекса, такога халоднага, бы сталёвага, які ляжаў адным бяздушным, застылым камяком. У яе мокры жывотупіліся дробныя трэсачкі, цэлая зграя вострых трэсачак, падлога была засыпаная імі, бы ў цясьлярні. Сьмерць Ірліса адбылася, як заўсёды, адначасова зь Лексавай палёгкай. Яна нарэшце вызвалілася й, хістаючыся, паднялася. Шчасьце. Апагсй свабоды.
Па тым, якімі пустымі вачыма зірнуў на яе Лекс, Вераніка зразумела, што працягу сёньня ўжо ня будзе. Цяпер яны падымуцца й пойдуць у іхны пакой у вежы, і там будзе часовы адпачынак, і Лекс будзе набірацца сілаў для чарговага паляваньня. I праўда, ён неўзабаве падняўся ды ўзяў яе за руку. Ледзь перастаўляючы ногі, яны пакрочылі наверх, іх праводзіла вусьціш. Ужо ідучы па прыступках, Вераніка абярнулася: па клетках прабег ледзь улоўны рух, яны кланяліся ёй, яны кланяліся.
I праўда, яны падняліся наверх і ўпалі ў ложак. Вераніка, як яна часта рабіла апошнімі днямі, уладкавалася на каменных грудзёх Лекса, так, нібы ёй хацелася ад яго нейкае пяш-
чоты — аднак гэта было няпраўдай, ёй падабалася, што ён ня робіць у адказ нічога, не абдымае яе, не песьціць, не вымаўляе ласкавых словаў, маўчыць, яе асабісты забойца, яе судзьдзя, яе гаспадар, яе вартаўнік, яе кліент, яе карыстальнік. I ўсё ж яна ня вытрымала:
— Я таксама хацела б памерці на тваіх вачах. I, калі можна, ад тваёй рукі. Калі я стану табе непатрэбная.
Са зьдзіўленьнем яна адчула, што па ягоным целе прайшла слабая дрыготка. Раней ён ставіўся да яе лёгкай, кароткай балбатні зусім абыякава. Яна была патрэбная яму дзеля іншага. Але ж раней яна й не казала яму нічога падобнага. «Ён пачуў мяне», — падумала Вераніка са страхам. «Ен жывы». I яна вырашыла скарыстацца гэтым, каб разварушыць Лекса далей. Ей стала нясьцерпна цікава, пра што можна зь ім гаварыць.
— Хто ты там? Школьнік-троечнік-ананіст, або мэнэджэр, або... Або міліцыянт? Або звольнены хірург? Скажы мне, і тады я, магчыма, таксама табе ў чымсьці прызнаюся?
Лекс скінуў яе зь сябе, як котку, сеў на ложку, дастаў ключы. Ён, відаць, вырашыў прыкаваць яе, але вагаўся. Яна парушала іхную дамоўленасьць, няпісаныя правілы, і яму гэта не падабалася. А Вераніка заўважыла, што ён вагаецца, і кінулася ў наступ. Яны маглі б усё палепшыць, яны маглі б зрабіць з Дому Лекса сапраўднае, хаця й дябальскае, але ж сапраўднае гняздо. Толькі б прабіць яго цяпер.
— Напэўна, усё ж школьнік, — прамовіла яна хрыпла. — Сядзіш у Інтэрнэце, пакуль бацькі дрыхнуць за сьцяной.
Ён гняўліва зазьвінеў ключамі, і тут нешта пераключылася, яна ня бачыла ягонага твару ў цемры.
— Хіба ты не разумееш, што ўсе гэтыя паўзучыя гады толькі таго й жадаюць, каб памерці? — сказаў Лекс тонкім, зусім не сваім голасам. — Што гэта сэнс іхнага існаваньня? Яны вінаватыя ад пачатку. Ты... Ты лепш маўчы, ты тут ніхто, ты проста «яно», хаця нашым заўтрашнім трупам я й загадаў думаць інакш.
— У мяне нармальная праца, — сказаў Лскс, падыходзячы да яе й перабіраючы ў руках ключы ад яе ланцугоў. — I там, і тут я раблю сьвет чысьцейшым. I я не жадаю ведаць пра цябе нічога, ні хто ты там, ні як цябе завуць, ні колькі табе, ні...
— Там мяне завуць Вераніка, — сказала Ўлада, падстаўляючы яму рукі.
— Вераніка вырашае памерці, — сказаў Лекс, — Веранічка вырашае памерці. Я не жадаю больш гэтага чуць! Зь мяне хапіла ў жыцьці ўсялякіх Веранікаў. Ты ў доме Лекса, а калі перадумала гуляць, дык адрубай кампутар і ідзі спаць! Гэта не па правілах. Я магу зараз жа сьцерці цябе, зьнішчыць, так, быццам цябе тут ніколі не існавала. I тады пачынай усё наноў. Зірні на мой узровень, ты, «яно»...
Вераніка назвала Ягонае ймя, і ў той жа час роспачна, нячутна, скрозь зубы вылаялася, і сьлёзы пырснулі на яе твар, асьветлены экранам. Лекс увесь сыдяўся, і зь перакошаным ад жаху тварам сеў на канапу.
— Прывітаньне, — сказала Вераніка й зноў прамовіла Ягонае імя, а потым яшчэ назвала Ягоную пасаду: кожнае з гэтых словаў адкідвала Лекса ўсё далей і далей ад яе, і ўрэшце загнала ў кут. «Навошта ты ўлезла сюды!» — залямантаваў Лекс ужо зусім па-хлапечаму й закрыў твар рукамі. «Але нічога страшнага», — прашаптала яна й хацела пагладзіць яго па галаве. «Закаханыя заўсёды сустракаюцца, неістотна дзе. У нас быў сапраўдны мядовы месяц...». Удар Лекса — відавочна, добра разьлічаны, бо ён мог, калі б захацеў, забіць Уладу ўвадначасьсе, — адкінуў яе да акна. Ен выдастаў аднекуль доўгі нож, ён прыглушана выў, ён, Ен, ён, — ён, відаць, зьбіраўся забіваць яе паступова, з асалодай, як тых монстраў унізе, у сутарэньнях. Аднак халоднай забойчай сталі ў Лексе стала менш — вось жа, Вераніка бачыла, як ён ня можа наважыцца на яе зьнішчэньне, бачачы яе цсла: хто цяпер складзе яму кампанію ў ягоным нявінным хобі? I Улада скарысталася гэтым — стрымгалоў кінулася да дзьвярэй, выскачыла, ледзь увярнуўшыся ад нажа, які штоімгненьне рос, распалены, які
дыміўся, які ляцеў за ёй, бы лапа бязьлітаснага ірліса, тым часам як сам Лекс мог спакойна заставацца ў іхнай страшнай спачывальні. Нож заступіў ёй дарогу ўніз, і Вераніка пабегла наверх. Пакой, дзе яны калісьці ўпершыню гутарылі зь Лексам, да таго, як пачаўся іхны мядовы месяц, быў адчынены. Яна кінулася туды: яе чаравікі, тыя самыя, якія падарылі ёй калісьці гномы, стаялі там жа, дзе яна іх пакінула. Зусім несьвядома, хаця ёй і падавалася, што яна бачыць перад сабой мудры твар Ольды, яна сунула ногі ў чаравікі. Нож спыніўся на парозе, ён быццам прынюхваўся, ён яе на нейкі час страціў. Вераніка стала прабірацца да выхаду. Страшная зброя кінулася па кутох, шнырала то там, то тут, але не магла яе знайсьці. Разьюшаны, нож стаў паласаваць паветра, і тады Вераніка схілілася да самай падлогі й папросту выкацілася з пакою. Скацілася па лесьвіцы, упала акурат на Лекса. Той трымаўся, як п’яны, ён і праўда нібы асьлеп: толькі калі Вераніка бегла па жалезным мастку, ён апрытомнеў.
Яна бегла па праржавелай сетцы, а за ёй гнаўся ўжо ня нож, a вогненны віхор, ён імчаў, пакідаючы на сьценах і столі чорныя палосы. Гнаўся безвач, спадзеючыся, відаць, дастаць Вераніку выпадковым дотыкам. Пад яе нагамі, у клетках, усчаўся сапраўдны вэрхал: там енчылі, стагналі, пляскалі й ляскалі, бы ў заапарку перад тарнада. Яна зачыніла за сабой дзьверы і толькі тады трохі аддыхалася. I калі ад націску віхру пачалі чырванець дзьверы, яна заплюшчыла вочы й хутка, пазногцямі чапляючыся за ружовую пустэчу, уціснула сваё бруднае, такое штучнае, пабляклае цела паміж спакойных, безуважных, даўно раскрытых Вуснаў.
КНІГІ ОНЛАЙН
