Скрыжалі духоўнасці і адраджэння
тэрміна-культуралагічны кампендый. Ч. II.
Алена Галубіцкая-Яскевіч
Памер: 336с.
Мінск 2009
Сярэднявяковая (ды і сучасная) духоўна-гуманітарная парадыгма ў значнай ступені абумоўлена хрысціянскімі каштоўнасцямі. He выпадкова асобны раздзел даследавання прысвечаны старабеларускай біблеістыцы, дзе прасочваюцца ўсе этапы яе станаўлення — ад часоў славянскіх першанастаўнікаў да стварэння кананічнай Астрожскай Бібліі і далейшага яе удасканалення. Прычым тэкстуальны, экзэгетычны, культуралагічны, параўнальна-тыпалагічны і агульнагістарычны аналізы славянскай Бібліі A. А. Галубіцкая-Яскевіч нашмаглікіх узноўленых фактах арганічна дапаўняе гістарычна-персанальным.
У комплексе з’яў айчыннай кніжнасці разглядаюцца аўтарам дылогіі старабеларускія слоўнікі і граматыкі, a таксама абгрунтоўваеццааўтарства некагорых ананімных філалагічных помнікаў. Асабліва падрабязнаў лінгвістычнай частцы працы аналізуецца славутая «Граматыка» М. Сматрыцкага, ацэньваецца творчы ўнёсак яе аўтара ў розныя накірункі мовазнаўства.
Высокая навуковая культура A. А. Галубіцкай-Яскевіч, не змяншае навацыйнасці. тэарэтычнай і практычнай маштабнасці і значнасці працы, якая з'явілася несумненным дасягненнем не толькі навукоўца, але і ўсяго айч ы н н ага літаратураз н аўства.
Падагульненні да раздзелаў абгрунтаваныя і пераканаўчыя, яны арганічна стасуюцца з вылучанымі папярэднімі гіпотэзамі. Заключныя высновы лагічна вынікаюць са зместу раздзелаў.
Вынікі працы могуць бьіць скарыстаныя пры напісанні новай гісторыі старабеларускай літаратуры, атаксамаў вучэбным працэсе ВНУ каледжаў, гімназій, ліцэяў сярэдніх школ.
Уклад дылогіі ў айчынную культуру наступны:
• правядзенне навацыйнага фундаментальнага даследавання працэсу фармавання і развіцця нацыянальнай кніжнай традыцыі на аснове цэласна-іерархічнай метадалогіі;
• распрацоўка канцэпцыі цэласна-іерархічнай метадалогіі;
• новы погляд наадметнасці станаўлення нацыянальнай літаратурнай традыцыі, на асаблівасці гімнаграфіі, палемічнай літаратуры, пераходных форм паэзіі;
• даследаванне станаўлення і развіцця старабеларускай школы біблеістыкі;
• аргументаваннне пытання аб III славянскім уплыве з вылучэннем у ім трох хваляў беларускага ўнёску ў сусветную культуру;
• выкладанне канцэпцыі фарміравання старабеларускай літарагурнай мовы на аснове стараславянскай (беларускай рэдакцыі) з элементамі агульнаславянскага кайнэ, старабеларускай (штучна-кніжнай) з інтэрнацыянальнымі грэка-лацінскімі лексічнымі, марфолага-словаўтваральнымі і сінтаксічнымі сродкамі, а таксама старабеларускай размоўнага ўжытку;
• абгрунтаванне аўтарства I. Фёдарава за «Лексісам з талкаваннем славенскіх моў проста», «Кграматыкай славенскай» і I. Ужэвіча за «Сінонімай славенароскай»;
Водзыў абмеркаваны і зацверджаны на пасяджэнні кафедры беларускай літаратуры УА «ГДУ імя Ф.Скарыны.
Доктар філалагічных навук, прафесар, загадчык кафедры беларускай літаратуры ГДУ імя Ф. Скарыны 1. Ф. Штэйнер.
СПІС НАВУКОВЫХ ШЧЦ I АРТЫКУЛАЎ A. А. ГАЛУБІЦКАЙ-ЯСКЕВІЧ
КНІГІ
1. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Падзвіжнікі і іхсвятыні: Духоўная культура старажытнай Беларусі. Мн : Полымя, 2001. — 129,85 арк.;
2. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Абранне Вечнасці: Універсалізм традыцыі і гістарызм сучаснасці. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1999. — 23,66 арк.;
3. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Спрадвечная Ахоўніца Беларусі: Духоўныя пошукі беларускагаэтнасу ў гістарычныхдаляглядах. Мн.: БГЭУ, 2000. — 14,88 арк.;
4. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Старабеларускія лексіконы. — Мн.: Універсітэцкае, 1992. — 9,54 арк.;
5. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Словам скароны свет — Мн.: ВПП Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь, 1995 — 7,67 арк.,
6. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Творы Ф Скарыны: Жанравая структура, філасофскія погляды, мастацтва слова. — Мн.: Навука і тэхніка, 1995. — 7,88 арк.;
7. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Спадчына Івана Ужэвіча і славянскія літараіуры. — Мн.: Оріапрэс, 1998. — 2.5 арк.;
8. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Князь Канстанцін Астрожскі -славуты асветнік і абаронца праваслаўя. Мн.: ВПП Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь, 1998. — 2,3 арк.;
9. Галубіцкая-Яскевіч A. А ГІраблема цэласнасйі старабеларускай філалоііі XVI—XVII стагоддзяў: адзінства экзэгезы і герменэўтыкі. — Мн.: ВПП Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь, 1996. — 14.62 арк.;
10. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Старабе.іарускія граматыкі да праблемы агульнафілалагічнайцэласнасці. — Мн.: Беларуская навука. 2001. 2-е выд.— 18,48 арк.;
11. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Аршанская ікона Божай Маці. — Мн.: ВПП Міністэрства эканомікі Рэстблікі Бе.іарусь, 2001 — 4,5 арк;
12. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Свягыні Белай Русі. — Мн.: Полымя—ПТаХа, 2000. — 2,5 арк.;
13. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Цудадзейныя іконы зямлі Беларускай. — Мн.: ВПГІ Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь, 2000. — 10 арк.;
14 Галубіцкая-Яскевіч A. A. Ca скарбніцы нацыянальнай i сусветнай культуры. Старабеларускія граматыкі. 1996. — 28,98 арк.;
15. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Старабеларуская марыялогія. — Мн.: ВІІП Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь. 1997. — 10 арк.;
16 Галубіцкая-Яскевіч A. А. Светачы зямлі Беларускай. — Мн.: ВПП Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь, 1998. — 7,5 арк.;
17. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Славуты род князёў Астрожскіх і іх святыні. — Мн.: ВПГІ Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь, 1996. — 16 арк.;
18. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Цудадзейныя іконы Божай Маці. — Мн.; БДЭУ, 2001 — 28 арк.;
19. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Канстанцін Астрожскі. — Мн.: Ортапрэс, 1998. — 2,5 арк.;
20. Галубінкая-Яскевіч A. А. Загадкавая і старажытная. — Мн.: БДЭУ, 2002. — 15 арк.
АРТЫКУЛЫ
21. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Свяціцелі зямлі Беларускай: Мітрапаліт кір Кіпрыян. Мітрапаліт Рыгор Цамблак-выдатны пісьменнік і багаслоў // Культура. — 2000. — 30 верасня — 6 касірычніка. — (№39). —С. 14;
22. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Дзейнасць Пятра Магілы // Культура. — 2001. — 18—24 жніўня. — (№ 32). — С. 14;
23 Галубіцкая-Яскевіч A. А. Веліч Смалентлічыны. Расціслаў Пабожны // Культура. — 2001. — 24—30 сакавіка. — (№ 12). — С. 14;
24. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Поруч з князем К.К.Астрожскім // Кулыура. — 2001. — 30 чэрвеня — 6 ліпеня. — (№ 25—26).— С. 21;
25. Галубіцкая-Яскевіч A. А. «Дабрадзею многіх вялікі» Лазар Барановіч // Народная газета. — 2002. — 14 чэрвеня. — С. 12;
26. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Патрон вояў Айчыны. Дабрапамысны князь Даўмонт // Настаўніцкая газета. — 2002. — 16 ліпеня. — С. 2;
27. Галубіцкая-Яскевіч A. А. «Палотны. намаляваныя пэндзлем вялікага мастака». Свяціцель Георгій Каніскі // Настаўніцкая газета. — 2002. — 16 лютага. — С. 2;
28. Галубіцкая-Яскевіч A. А.... Каб не вынішчалася ў чалавеку дабрадзейнае // Літаратура і мастацтва. — 2002. — 5 красавіка. — С. 2;
29. Галубіцкая-Яскевіч A. А. У яркім суквецці....// Настаўніцкая газета. — 2002. 4 красавіка. — С. 8;
30. Галубіпкая-Ясксвіч A. А. Канцэпцыя агульнафілалагічнай цэласнасці старабеларускай кніжнасці і сучаснасць // Весці НАН Беларусі. Сер. гуманітар. навук. — 1999. — № 3. — С. 106—111:
31. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Спадчына Івана Ужэвіча // Весці АН Беларусі. Сер. гуманігар. навук. — 1997 —№ 2. — С. 97—105;
32. Г'алубшкая-Яскевіч A. А. Вучоныя Беларусі II Весні АН Беларусі. Сер. гуманітар. навук. — 1997. — №4. — С. 122—124;
33. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Скарына і патрысгыка. Сер. гуманітар. навук. — № 3. — С. 93—100;
34. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Францмск Скорнна н рнторнческая кульгура // Велнкою ласкою Ф.Скормна в традмцмях славянского просветнтельства. — 1994. — С. 47—51;
35. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Пушкін і Беларусь: старонка духоўных пошукаў паэта. // Бестнмк Фонда Фундаментальных нсследованнй. — 1999. — С. 36—52;
36. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Спадчына Лаўрэнція Зізанія// Веснік Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Сер. — №4 Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. Псіхалогія. 1997. — № I — С. 8—12;
37. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Вытокі беларускай балады // Веснік Беларускага дзяржаўнага універсігэта імя УІ.Леніна. Сер. №4 Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. Псіхалогія. 1988. -№ 1. С. 9—12;
38. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Спадчына Івана Фёдарава// Гуманітарна-эканамічны веснік. — 1997. — № 1. — С. 104—113;
39. ГалубіцкаяЯскевіч A. А. «Залаты век»старабеларускайлітаратуры: традыцыі палемічнай кніжнасш // Гуманітарна-эканамічны веснік. — 1998. № 3. — С. 85—96;
40. Галубіцкая-Яскевіч A. А. «Залаты век»старабеларускайлітаратуры: традыцыі патрыстычнай кніжнасці // Гуманітарна-эканамічны веснік. — 1998. — № 4 — С. 51—55;
41. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Да праблемы цыклічнасці працэсаў духоўнага адраджэння ў старабеларускай кніжнасці XVI—XVII стагоддзяў // Матэрыялы III Кірыла-Мяфодзіеўскіх навуковых чытанняў, прысвечаных міжнароднаму дню славянскага пісьменства і культуры. — 1998. — С. 126—138;
42. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Марыялагічныя традыцыі старабеларускай кніжнасці XV11 стагоддзя // Матэрыялы IV Міжнародных Кірыла-Мяфодзіеўскіх навуковых чытанняў, прысвечаныя Дням славянскага пісьменства і кулыуры. — 1999. — С. 64—71;
43. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Славянскае духоўнае Адраджэнне // Асветнікі зямлі Беларускай: Другое свята беларускага пісьменства і друку. — 1995. — С. 13—14;
44. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Росквіт марыялоі ii і катаклізмы старабеларускай гісторыі // Дыханне стагоддзяў. Роля старажытнага Навагрудка і манастыроў, духоўнай культуры і прыгожага пісьменстваў лёсе людзей, у лёсе народаў. Трэцяе свята беларускага пісьменства і друку Экспедыцыя «Дарога да святыняў з Благадатным Агнём ад Гроба Гасподня». — 1996. — С. 17—19;
45 Галубіцкая-Яскевіч A. А. Духоўна-асветніцкае адраджэнне XVII ст. на землях Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай і ГІалескія цудадзейныя святыні // Перазовы стагоддзяў: Навукова-творчая экспедыцыя «Дарога да Святыняў з Благадатным Агнём ад Гроба Гасподня». — 1997. — С. 18—20;
46. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Асветніцкая дзейнасць Л. Зізанія і Кіева-Пячэрскага гуртка архімандрыта Елісея Плецянецкага // Мнтрополнт Кнівськнй Петро (Моп-іла) і його доба. — Львів, 1996. — С. 10—26;
47. Галубіцкая-Яскевіч A. А Словам скароны свет... // Шляхам гадоў: Гісторыка-літаратурны зборнік. — 1993. — С. 300—307;
48. Галубіцкая-Яскевіч A. А. Прапушчаная старонка ў скарыназнаўстве// Беларускі каляндар на— 1993 год. — 1993. — С. 85—96;
КНІГІ ОНЛАЙН
