Блакітны звон Гранады  Федэрыка Гарсія Лорка

Блакітны звон Гранады

Федэрыка Гарсія Лорка
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1975
15.94 МБ
— Дазволь мне, цыганка, адкінуць падол твой, схіліцца ніца!
Давер старажытным пальцам ружы сваёй таямніцы!
Прэсьёса губляе бубеп, і прэч — гаварыць аб нечым, і гоніцца вецер-мужчына за ёй з напаленым мечам.
Нахмурыла мора хвалі, і спалатнелі алівы, і флейты змроку запелі, гонг снегу азваўся шчасліва.
Прэсьёса, бяжы, Прэсьёса, дагопіць зялёны вецер!
Прэсьёса, бяжы, Прэсьёса, цябе зараз схопіць вецер!
Сатыр ссірацелых знічак маланкамі шлях асвеціць.
Прэсьёса, поўная жаху, бяжыць у сядзібу — ўжо блізка! — у вежу пад хмаркамі соеен, дзе копсул жыве апглійскі.
На крык збягаецца варта, карабінеры — з туману: плашчы іх чарнеюць хмарна, берэты па лоб заламапы.
Консул падпосіць цыганцы малака, пазірае скоса, консул — ёй чарку гарэлкі, ды піць не магла Прэсьёса.
Аб тым, што было, расказала уся ў слязах, маладая.
А вецер над вежай панурай чарапіцу ў злосці глыдае.
СУТЫЧКА
Рафаэлю Мендэсу
Два з Альбасеты вавахі у прорве між круч глыбокай, зрошаныя крывёю, блішчаць, як рыбіны ў змроку. Водбліскам карт вар’яцкіх вырваны з ценяў зялёных коннікаў сілуэты, профілі коней шалёных.
Бабулі дзве горка галосяць над лёгкакроннай алівай. Быкі старога разладу кідаюцца на абрывы.
I носяць ваду й хусціны анёл»— чорпыя птахі.
I крылы блішчаць у анёлаў, пібы з Альбасеты навахі. Хуан Антопьё Маптыльскі падае з кручы заклятай, у сініх лілеях цела, на скропях ірдзеюць гранаты. Крыж вогненны асядае — у смерці дарога без платы.
Суддзя, а за ім жапдары едуць аліўкавым гаем. Нямою песняй змяінай рана гарыць, не сціхае. — Сеньёры жандары, такое магло здарыцца і ўчора: чацвёра рымлян загінула. карфагенян пяцёра.
Вечар, здурэлы ад гукаў, ад паху смакоўніц і звону, у ногі паранепых коннікаў падае, утрапёны.
А ў небе жалобай заходу чарнеюць анёлы, як раны. Анёлы з косамі смутку, з сэрцам аліў-цыганак.
Парк.
САМНАМБУЛІЧНЫ
РАМАНС
Глорыі Хінэр і Фернанда дэ лос Рыясу
Зялёнае, ты мпе люба. Вецер зялёны, зялёнае голле. Конь у гарах, карабель на моры — вас не забыць ніколі.
Жанчына ў зялёным змроку стаіць на верандзе ноччу. Зялёнае цела, зялёныя косы, з халоднага срэбра вочы. Зялёнае, ты мне люба. Цыганскі месяц — прытожы. Рэчы глядзяць на яе, яна іх бачыць не можа.
Зялёнае, ты мпе люба, вялікія, з прызімку, зоры ходзяць рыбамі цемры і ціха цвітуць у прасторы. Кудлаціць алівы вецер, агавы шасцяць калюча. Гара — азвярэлая котка — кустоўнікам шэжыцца люта. Хто прыйдзе, якімі шляхамі? Яна ж на верандзе ў зморы. Зялёнае цела, зялёныя косы, у водсветах горкае мора.
— Сусед, памяняць хачу я каня на дамок прыгожы, сядло — на яе люстэрка, на шалік цёплы — нож мой.
Сусед, у крыві увесь я, прыйшоў з перавалаў Кабры. — Хлапчына, каб толькі мог я, цябе б не пакрыўдзіў як сябра, я просьбу б тваю задаволіў. Ды сам я ўжо болсй не я, і дом мой — не дом мой болей. — Сусед, я хачу памерці (калі будзе неба ласка) спакойпа па ўласным ложку і на прасцінах галандскіх. Хіба маёй раны не бачыш — апошні раз грудзі ўздыхнулі. — Трыста чарнее руж на белай тваёй кашулі. Кроў пахпе твая, набрыняў твой пояс крывёй і болем. Сам я ўжо болей пе я, і дом мой — пе дом мой болей. — Прашу я вас — дайце рады — дазвольце, прыпамсі, падняцца, падняцца да самай высокай, да самай зялёнай веранды. Да той, дзе пад месяцам спелым вада свайму голасу рада.
Да самай высокай веранды сталі ўзнімацца абодва. След ад слёз, след ад крыві — два сляды вялі за сабою. Дахі ўгіпалі плечы, дрыжалі ліхтарыкі з бляхі, раннюю рапіцу ранілі у тысячу бубпаў дахі.
Зялёнае, ты мне люба.
Вецер зялёны, зялёнае голле. Удвух узпяліся суседзі. А вецер-лайдак міжволі у роце пакіяуў прысмак крыўды, мяты, ажыны.
— Дачка твая горкая дзе, чэсна, сусед, адкажы мпе?
— Так доўга чакала цябе, засведчыць светлае лета. Запомпіла твар і косы веранда зялёная гэта.
Над соннай роўняддзю вод гайдацца цыгапцы трэба. Зялёііае цела, зялёныя косы, вачэй халоднае срэбра.
Лядзіпка халоднай поўні трымае яе пад вадою. Як цёмная ў горадзе плошча, ноч стала інтымнай такою. Жапдары нахабпа ў дзверы грукалі з перапою.
Зялёнае, ты мпе люба, вецер зялёны, зялёнае голле. Конь у гарах, карабель па моры — вас не забыць ніколі.
ЦЫГАНКА-МАНАШКА
Хасэ Марэна Віллі
Цішыня пахне вапнай і міртай. Мальвы ў траве, як дома... Вышывае ляўкоі цыганка, ў палатна цеплыпя саломы. Сем зыркіх птушак вясёлкі ў павучыне плятуць узоры, а побач сабор мармыча, як мядзведзь той,— лапамі ўгору. Ёй, сумнай, сагнутай, самотнай, саломаю пахне тканіна, вышыць бы ўсё палатно кветкамі успамінаў!
Сланечнікі і магноліі у бантах, у сонечных промнях! Воблікі поўні, шафрана царкоўнае покрыва помніць. Пяць апельсінаў свежых дыхнулі з кухпі нявінна, быццам пяць pan Хрыстовых ажпо з альмерыйскай даліны. Па чорных вачах мапашкі два коннікі праскакалі — разбудзілі дзявочыя грудзі, растрывожылі тупатам далі. Задуменпыя ўбачыла горы, што застылі ў смузе калматай, зайшлося цыгапскае сэрца, захлыпулася мёдам і мятай. У дваццаць сопцаў гарэла, зіхцела даліна крутая!
Утрапёныя рэкі фантазіі
над прорваю цемры ўзляталі! Зноў студзіць тканіна кветкі, на дошцы аконных кратаў у шахматы са святлом гуляе прысмерк зацята.
НЯВЕРНАЯ ЖОНКА
Лідзіі Кабрэра і яе негрыцяначцы
Паціху ішлі да рэчкі.
Здзівіўся, але не дужа: думаў, вяду дзяўчыну, а звёў я жонку ад мужа.
Было гэта ноччу Сапт-Яга.
Свас загадалі далі — ураз ліхтары пагаслі і светлякі замільгалі. На ўскраіне, быццам міжволі, я грудзі крануў нявінна — яны расцвілі спрасонку, як белы букет язміну.
Крухмал яе звонкай спаднічкі мне вушы глушыў без жалю, нібы небасхіл шаўковы у сто нажоў разразалі.
А неба забралі дрэвы — нідзе ле відно прагаліп.
I далягляду сабакі далёка за рэчкай брахалі.
Калі размінуўся з чаротам, з кустоўем, з калючай ажынай — даверыў шаптацца косам з мокрым пяском за сцяжынай. Я галыптук распетліў нервова — зняла япа ўборы памалу.
Рамепь з рэвальверам адкінуў — чатыры карсажы здымала...
ІІарцыс ці жамчуг параўнацца
Гранада. Агулыіы выгляд Альамбры з узвышша Хенераліфэ.
Федэрыка Гарсія Лорка і Пабла Нэруда.
з целам яе пе можа.
I шыбы пад промпямі поўні так пе блішчаць прыгожа. Біліся погі, як рыбіны, што трапілі ў сеткі густыя,— то спёкай блакітна гарэлі, то мссяцам белым стылі... Па самай гарачай кабыле той поччу я ехаў конпа. Па самай лепшай дарозе напошта аброць і страмёны?
Пе выдам, бо я мужчыпа, таго, што яна сказала, розум мяне прымушас паводзіць і сціпла і стала. Па золку ў пяску, ў пацалунках ад рэчкі адвёў яс я.
3 паветрам па ўпартай дуэлі скрыжоўвалі шпагі лілеі.
Я мужна, цыган фартовы, трымаўся і чуўся, вядома, калі падарыў ёй для шпіва кошык ярчэй ад саломы.
I не схацеў закахацца, па гэта свая прычына: ад мужа ўцякла да рэчкі, а мпе сказала: дзяўчына...
РАМАНС
ПРА ЧОРНУЮ СКРУХУ
Хасэ Навара Парда
Пеўні ступілі шпоры, ранне выгрэбваючы залатое: сыходзіць з падхмарпай гары на дол Саледад Маптойя. Пахне медзь яе цела змрокам і скакупамі. Грудзі чарней ад кавадла — ад песень акруглых канае. — Каго, Саледад, ты клічаш, самотпая, ў познім тумане? — Таго, хто клічацца, клічу, твайго не прашу спачування. Прыйшла шукаць, што шукаюць,— сябе і радасць пазнаппя.
— Знай, Саледад, мая скруха, незацугляпых коней мора заўсёды пакліча, а хвалі пе вернуць ніколі.
— He ўспамінай мне пра мора!
Родзіць чорная скруха на зямлі, дзе лісты алівы шэпчуцца з ветрам глуха. — To, Саледад, не гора — чорная скруха сканання! Плачаш ты сокам лімонным, горкім ад часу чакання. — Птушкі тугі па дому услед за мной паляцелі, падлогай змяяцца косы — ад кухні і да пасцелі. Туга! Ад скрухі чарнею,
у чорную ііоч адзста.
О сукні мас з карупкаў!
О сцёгпы — спякотпае лета!
— ІІа золку медпае цела абдай, як птушка, расою і сэрца пакіпь у спакоі, пакінь, Саледад Мантойя.
Рака ўпізе псспяй гайдас неба, лістоў каравапы.
I гарбузопым цветам поўдзепь каранаваны.
О сэрца цыганскага скруха, самотная самая ў свеце!
0 скруха скрытных вытокаў і здрадлівага дасвсцця!
САН-МІГЕЛЬ
Г р а п а д a
Ды.чга Буігасу дэ Далмау
3 кожнага відаць балкона,— толькі горьі, горы, горы, толькі мулы й цепі мулаў са слапечпікамі зморьі.
Свецяцца імглою вочы ў поцемках бясконцай почы. I салёнае дасвецце хрумстае жарствою ўзбочын.
Неба полаг беламулы ртутныя заплюшчьіў вочы, цішу сэрцаў перад смерцю даць застылым цепям хоча. I рака ўся ледзянсе, каб не чуць абразы дотык. Воды ўз’юшаныя ўзніклі, у гарах, у змрочпых гротах. Сап-Мігель узнік па вежы у карупках, печаканьі, гапарліва ліхтарамі статны стап аперазаны. Свойсклівы застыў архапгел, уладалыіік мяккай позы,— поўпіць пана гнеў салодкі, салаўіпы шал пагрозы.
Ноч трохтысячную ўспомніў — зазвіпеў Эфеб крышталыіа, ён даўпо прагорк духамі, краскі пахнуць перасталі.
I паэму ўсіх балконаў скача мора на ўзбярэжжы. У затоках ціхіх поўні слых чароту шэпат рэжа. Семкі лузгаюць дзяўчаты, семкі ў даланях нагрэты; і плывуць азадкі ў змроку, быццам медныя планеты. Важнічаюць кабальера, дамы ўспаміпаюць штосьці — ў смутку воч іх ажывае ўчора салаўінай млосці.
I епіскап, што з Маніллі, дзень і ноч разрозйіць з горам, двухсэнсоўную гундосіць месу дамам і сеньсрам.
Сан-Мігель стаіць па вежы, роўны ў радасці і ў горы, у карунках і ў зіхотках сукня, вытканая ў зоры. Уладалыіік круглых светаў і патрон нячотных лічбаў, з берберэйскай перавагай і закляццяў і ўзвялічбаў.
САН-РАФАЭЛЬ
К о р д а в a
Хуану Іск'ерда Красельесу
I
Брычкі да берага кацяць — да чаратовай рыскі, дзе хвалі гладзяць ласкава торс аголены рымскі. Хвалі Гвадалквівіра б’юцца крышталем крохкім паміж гравюрных гропак, між адгалоссяў змроку.
I каля з’езджаных брычак, што заблудзілі ў накцюрне, дзеці ткуць песню смутку, а песню адчай кіпцюрыць. Ды Кордаву пе збянтэжыць голас, кастром пракурапы; як цені нс ппуцца ўзвесці прывідпую архітэктуру, мармуровых не згасяць іскраў цнатлівых кордаўскіх ікраў. Падатлівай бляхі пялёсткі вышылі вецер гладдзю,— пад трыумфалыіымі аркамі свецяцца ў змроку
ў паглядзе.
Пакуль дзесяць плётак ІІептуна раскумекас мост гарбаты, праз праломіпу
ў змрочным муры тарабаняць тытунь кантрабандай.
Адна, плывучы, злучыла дзве Кордавы рыбка раптоўна: Кордаву архітэктурную з Кордавай чаротавай.
На беразе распранаюцца дзеці з тварам нявінным. Яны, Тавіта чаляднікі, вытанчанага Мерліны, з іроніяй рыбку пытаюць, што хоча абавязкова: кветкі з водарам вінным ці дотык маладзіковы? Азмрочаны мармур жалобай, ныраючы ў вір халодны, рыбка вучыць іх раўнавазе старой самотнай калоны, там, дзе архангел з маўраў лускою даспехаў бліскаў, між хваль крамянагалосых шукаючы рэха й калыску.