Блакітны звон Гранады
Федэрыка Гарсія Лорка
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1975
Рыбка адна залатая, дзве Кордавы, дзве красуні: Кордава ў хвалях міглівых, Кордава ў чорным суме.
САН-ГАБРЫЭЛЬ
С е в і л л я
Агустыну Вінюалссу^І^
I
Танкабокі, чаротастанны, вялікавокі, шыракаплечы, твар днее, як яблык з ночы, усмешку смутак нявечыць, з напятага срэбра нервы,— ідзе ён вулкай пустыні. Бляск чаравікаў шаўровых бянтэжыць паветра вяргіні, адпяваючы тактамі крокаў жалобу нябеснай сіні. На ўзмор’і прыціхлым роўных пяма яму —
ані пальмы, ані караля ў кароне, ні зоркі ў вандроўным пале. А як галаву нахіліць на грудзі з яшмы,—
ў маленні нястрыманым на раўпіне ноч падае ііа калені. Сан-Габрыэлю стогн
не надакучыць, уладару матылькоў і ворагу вербаў-плакучак.
— Архангел, малое плача ў матчыным чэраве рання. He забудзь, што табе цыганы справілі зорнае ўбранпе!
Для Анунсіясьён дэ лос Рэйес поўня на лахманы не скупая, адчыняе цыганка дзверы світання, што сонна ступае. Архангел Сан-Габрыэль, праўнук чароўнай Хіральды, трымае лілею ў руцэ, перад ёй ва ўсмешцы згарае. Яго камізэлька расшыта конікамі жывымі.
Зоркі пачпыя звопяць звапочкамі палявымі. — Сап-Габрыэль, мяне працяла тройчы падзся. Твар мой ад ззянпя твайго язмінамі залацее.
— Бог з табою, Анупсіясьён, дачка пяшчоты, смуглянка! Будзе сыпок ласкавей за ветрык вясновы ўранку. — Ай, Сан-Габрыэль, мой свет, Габрыэлільё, добрая доля!
Троп твой з трывалых гваздзік сплесці дазволь мпе ў полі. — Бог з табою, Апупсіясьёп, пад лахманамі поўпя-цыганка! Пад сэрцам у малыша зпойдзеш радзімку й тры ранкі. — Ай, Сан-Габрыэль святлейшы, Габрыэлільё, сэрцам валодаеш! Пад сэрца тоўхае ён, малака адчуваючы слодыч. — Бог з табою, Анунсіясьён, маці ста пакалеппяў! He гаспуць,
у вачах тваіх горкім святлом палынеюць дарогі цыганскія.
Дзіва: ў лоне цыганкі дзіцё песняй зайшлося, як здалеку, ў голасе чыстым звіняць зялёныя — тры — міндалінкі.
Узыходзіць у неба Сап-Габрыэль, прыступкі вуліцы змеркліся. Зоры змоўклі ў начной вышыні, маўчаць, як кветкі бяссмертніка.
Каханне.
ЯК СХАПІЛІ АНТАНЫТА ЭЛЬ КАМБОР’Ё НА СЕВІЛЬСКАЙ ДАРОЗЕ
Маргарыце Ксыргу
Антоньё Торэс Эрэдзья са слыпнага роду Камбор'ё ішоў на карыду ў Севіллю, меў дубчык лазовы з сабою. Ад поўпі зялёнай смуглы, ступаў грацыёзна, ціхмана, ішоў ён, і чорпыя пасмы адценьвалі вочы цьмяна. Ла паўдарозе спелых нарваў ён лімонаў смела і доўга кідаў у хвалі — рачулка пазалацела.
I педзе на паўдарозе пад засенню
вяза старога схапілі яго жандары,— пад вартай вяла дарога.
Па плечы ўссадзіўшы вечар, дзень адыходзіць пе скора, барвяпым плашчом матадора акрыўшы і рэкі і мора. Стаіліся ціха алівы, вітаючы поч Казярога, без цугляў гарцуе вецер, сцяжэла свінцом дарога. Аптопьё Торэс Эрэдзья са сльшпага роду Камборе ідзс між пяці трохкутак, не круціць ёп дубчык болей.
Антоньё, няўжо гэта ты? Каб быў ты з роду Камбор’ё, кроў цёмная біла б фаптанам, пяціручаёвым болем!
Табе б, байструку,— не Камбор’ё! — жайочую апранаху!
На жаль, цыганы звяліся, што зналі дакладнасць узмаху! Павышчарбленыя кіпжалы пад пылам дрыжаць ад жаху!
Уночы, дакладна ў дзевяць,— у кратах дзверы рыдалі, а сцюжу лімоннага соку са смакам цягнулі жандары. Уночы, дакладна ў дзевяць,— за краты ўзялі спачатку, а неба у яблыках зор — як з табара жарабятка.
СМЕРЦЬ АНТАНЫТА ЭЛЬ КАМБОР’Ё
Хасэ Антоньё Рубіё Сакрыстаііу
Смерць глотак пе шкадавала, Гвадалквівір нямеў, і голас гваздзіка мужны водгаласу не меў.
Біўся дзіком адчайпым, падэшвы грыз на пяску, змакрэласпіпным дэльфіпам смерць лютую чуў на скаку. Абмыў ён крывёй варожай нашыйпую хустку, змок, супроць чатырох кінжалаў выстаяць ёп не змог.
Калі люташпага зоры працялі паток наўзлеў, тарэра плашчы ў леўкоях адчуў і, як бык, узлеў, смерць глотак пе шкадавала, Гвадалквівір пямеў.
Антоньё Торэс Эрэддзя, Камбор’ё з грывай крутой, смуглявы зялёпай поўняй, рваў голасам мужным спакой,— дык хто ж над Гвадалквівірам скараціў шлях кароткі твой?
Чатыры браты стрыечпыя, Бепамяхі іх сяло, іх да маіх пажыткаў зайздрасцю злой узяло, А меў я з саф’яну боты,
медальёны слановай касці, ды скуру смугляваалівую меў я — такой не знайсці.
— Ай, Антаньіта эль Камбор'ё, варт імператрыцы ты!
Успомні святую Марыю, настаў час тваёй нематы. — Ай, Федэрыка Гарсія, жандараў паклікаць — чарод! Цела маё скасілася — падкошаны ветрам чарот.
I кроў ударыла тройчы, і профіль выцвердзіў скон чырвоным жывым медалем — непаўторнай чаканкі ёп. Яго галаву заклапочана анёл на падушку кладзе. Зацеплілі свечку двое — ірдзеюцца звыкла ў бядзе. Калі ж браты стрыечныя вярнуліся ў Бенамяхі, смерць голасу не падавала, быў Гвадалквівір глухі.
СКАНАЎ ПІ’АЗ КАХАННЕ
Маргарыце Манса
— Што ў высокіх калідорах цьмяна свеціць, дай дазнацца?
— Зачыпі, сыночак, дзверы, бо прабіла адзіпаццаць.
— Хоць пе хочуць бачыць вочы, зноў чатыры свечкі бачаць.
— Медную лудзяць пасуду, гэта цыганы, няйначай.
Зноў плыве так жоўты ветах часііачынкай. ІПто зпаіішоў там? Зблякла-жоўтыя карупкі вяжа ёп капліцам жоўтым.
Ходзіць ля акоп балконаў, грукаецца поч у горы, гоняцца харты за ёю, аж дрыжаць ад брэху зоры. Пахі віп бурштыпнаюпых расчыняюць калідоры.
Моклі чарацінкі ветру, моклі стомленыя далі, галасы сузор’яў звопка келіх ночы разбівалі. Спалі і валы, і ружы, толькі стоеным павевам клікалі чатыры свечкі, як святы Гсоргі гневам. Неслі пал яго жанчыны, кроў мужчынская па жылах
стыла зрэзанай лілсяй і спакоем сцёгпаў стылых.
I старыя так рыдалі у гарах, як псрад скопам, пера пыненым імгнеіпіем локаны плялі імёпам. Выбеленыя фасады поч сквадрацілі па схонах. Цыгапы і серафімы гралі па акардэопах.
— А калі скапаю, мама, дык сеньёрам ты напомні: сіняй весткай тэлеграмы дай на Поўдзень і на Поўнач.
Сем крывавых ран, сем крыкаў, сем прыспаных макаў зроку шматавалі поўню смутку у глухіх пакоях змроку. Роспаччу вяпкоў ліловых, рук адсечаных бруямі, мора білася ў праклёнах рэхам у раптоўнай яме. Неба грукнула дзвярыма перад гневам дрэў з дакорам, і лілі чатыры свечкі
жаль высокім калідорам.
Аўтограф верша «Касыда пра распасцёртую жанчыпу».
Саледад Мантойя, гераіня «Раманса пра чорную скруху» з «Цыгапскага рамансэра».
Рыс. Ф. Г. Лоркі.
РАМАНС ВЫКЛЯТАГА
Эмільё Аладрэну
He мае сцен адзінота! Прыжмурыпы воч маіх, каня майго поўні-вочы пе зводзяцца пават поччу і ў бок той не гляпуць з даверам, дзе зпоў спу трыпаццаць чаўноў прымае спакуелівы бераг.
Іх сон не прыспіць падкалодпа,— нядрэмныя слугі мае з металаў і голых скал высочваюць край халодны, дзе прывід бяскроўны мой тасуе картаў калоду.
Павольнай плыні валы балюча малых бадалі, што за рогі-маладзікі хапалі мокрыя хвалі. А на кавадле-самнамбуле малаткі спявалі з прызвонам песню бяссопнага конніка, што мчыць на кані бяссонным. Дваццаць пятага чэрвеня сказалі Амаргу суддзі: — Ля хаты ссячы алеандры, хто пошум іх слухаць будзе! Крыж на дзвярах накрэслі, імя сваё — на парозе.
Над табою, Амарга, ўзыдуць крапіва ды цыкута ў трывозе. Іголкі аслізлай вапны
перагрызуць абутак, і ў намагнічапых горах сустрэнецца з выракам смутак. I вып’юць рачпыя валы сок сну з чарацінкі сутак. Памінальны звон закажы, рукі ўмеў сашчапіць абныла, смакуй звойкі вецер пакуль, ад скал і металаў настылы, бо два месяцы пройдуць, і ты зляжаш, Амарга, ў магілу. Туманны меч у Сант‘яга блукае вятрыскам нема. Спіной адвярнулася ціша, і’ хлынула глуха пеба. Дваццаць пятага чэрвеня ён вочы святлом зпявечыў,— дваццаць пятага жніўня звёў іх цыгап павечпа. На вырачанага глянуць на плошчу ішлі здалёку, што на сцяне адчаю пакінуў самоту сваю з палёгкай.
I бездакорны саван жорсткаю ноткай рымскай надаў раўпавагу смерці простакутніка строгай рыскай.
РАМАНС
АБ ІСПАНСКАЙ ЖАНДАРМЕРЫІ
Хуану Герэра
Іх копі чарней за ноч, вуглеюць жахам падковы. Чарнільныя іх плашчы стыгнуць у плямах васковых. Свінцовыя чарапы свінцом толькі могуць плакаць. Як чорпыя здапі — яны, а сэрцы з чорпага лаку. Гарбеюць магіламі спіпы, нясуць скажанелыя птахі знямелай гумы маўчанпе і свежага жвіру жахі. Прыходзяць япы у сны і ў досвітак шчырых сакрэтаў. Зпачаць ім шлях сузор'і затоепых пісталетаў.
0 горад цыгапскі, гартанпы! Сцягі прыдрамалі ў зморы. Дзе гарбузы, дзе поўні? Спеюць чарэшань зоры. 0 горад цыганскі! Ці можна перад табой не скарыцца?!. Горад мускусу, смутку, духмяных вежаў з карыцы. Калі надыходзіла поч і сіпяе пеба старзла, у кузнях сваіх цыганы кавалі сонца і стрэлы. Цяжка паранепы конь грукаў у кожныя дзверы.
Спявалі шкляныя пеўпі ў Херэсе дэ ла Франтэра. I вецср нахабна голы хадзіў і знікаў нечакана. 0 светлая, звонкая поч сярэбранага чакану!
Іосіф і Дзева Марыя згубілі свае кастапьеты. Пяхай цыганы падкажуць, дзе знойдзецца страта гэта? Апрапута Дзева Марыя нібыта на карпавале — сукня з паперы срабрыстай, на шыі з міндалю каралі. Махае рукамі Іосіф, і плашч шамаціць шаўкатканы. Ідзе за ім Пэдра Домэк, персідскія поруч султаны. Месяца серп задуменпа застыг, як бусел расстапня. Сцяжкі і ліхтарыкі ціха адпрэчылі сум змяркаппя. Сцёгнаў няма у танцорак — магіі чары і мера.
Цень і вада, вада і цені ў Херэсе дэ ла Франтэра.
0 горад цыганскі, гарласты, сцягамі ўбраны вясёла, гасі свой агонь зялёны, блізяцца смерці анёлы. Пакіньце яго ў спакоі, як быў, хай такі і будзе: грабяпцом не крануты косы, не дыхалі морам грудзі.
Хмарамі сунуцца ў горад, дзе ўзняты за шчасце чашы. Як порах, бяссмертпікаў шорах напоўніў іх патранташы.
Па двое нахабна ўязджаюць вулачкаю нявіннай.
Ім зоры ў нсбе здаюцца шпорамі за вітрынай.
Даверлівы мілы горад — дзвярэй для гасцей багата. Супецца сорак жапдараў. За што ж ты, горад, пракляты? Гадзіннік спыніўся, а ў пляшках каньяк — бунтар спакайвечны — прыкінуўся стылым лёдам; гэтак яму бяспечпа.
Роспачна ў ноч глухую флюгеры заекаталі, шаблі пасеклі вецер — б’ецца пад капытамі. Бягуць старыя цыганкі, храпуць з перапуду копі. Манеты медныя ў цемры жарам пякуць далоні. Па вулках крутых пачварна раскрыліліся начніцы, за імі шлях абразаюць дзікага ветру нажніцы.
Ля Віфлеемскай брамы гнуцца ад гора спіны. У ранах Святы Іосіф плашчом захінуў дзяўчыну. Расстрэльваюць поч вінтоўкі, ахвяру ўпарта шукаюць.
I лечыць дзяцей Марыя зорнымі парашкамі. Жандары імчаць наперад і шчодра сеюць пажары. Голая і маладая, курчыцца ў полымі мара. Роса Камборыё стогне ля дома, дзе прывід пудкі: адсечапыя, па падносе баляць яе юпыя грудкі. Цягпуць дзяўчат за косы жандары злымі сватамі. 3 чорнага нораху ружы крывава ў цемры світаюць. Калі ж вуголлямі счахлі стрэхі пад плач цыганак, доўга шукаў свой профіль, паводзіў плячмі світанак.
КНІГІ ОНЛАЙН
