Блакітны звон Гранады
Федэрыка Гарсія Лорка
Выдавец: Мастацкая літаратура
Памер: 168с.
Мінск 1975
Між смерцю і мною вычварныя сны сцяною.
Тугу азяблых канвалій сны сэрцу наканавалі.
Праз ноч усю ў садзе сочаць, як два харты, мае вочы.
Праз ноч усю уцякаюць, атрутнай айвы шукаюць.
Кладзецца вецер на плаху цюльпанам страху.
Завялы цюльпан — світання зімовы зман.
Між смерцю і мною вычварпыя сны сцяною.
Туман на шарэнпіку кліча даліну твайго аблічча.
Пад аркай сустрэч пакуты буяе зямля ад цыкуты.
Будзь шчодрая хоць у адзіным — зацеплі сэрца ўспамінам.
ГАЗЕЛА ПРА ЦЁМПУЮ СМЕРЦЬ
Хачу я заснуць сном халодным яблык, ад мітусні магільнікаў шумнай схавацца. Хачу я заснуць спом нявінным дзіцяці, што ў моры хацеў сабе выразаць сэрца.
Нс хачу чуць бяскопца, што мёртвыя крывёй пе сыходзяць, што могуць ротам прагнілым яшчэ вады папрасіць. He хачу я прымаць пакуты ад карэнпя травы, ні ад поўпі з ротам змяіпым, што здзекуецца да світанпя.
Хачу я заспуць пепадоўга, на міг, на хвіліну, на век, ды каб ведалі ўсе, што не памёр я, што хлеў залаты ў маіх вуспах жыве, што сціплы сябрук я ветру заходняга, што я слёз сваіх цень вялізпы.
Акрый мяне вэлюмам на світаппе, мяпе зацярушыць ёп мурашамі, змачы чаравікі суровай вадою, каб скарпіён па іх клюшпямі слізгаў. Бо хачу я заснуць сном халодным яблык і выплакаць слёзы, што ад зямлі адмыюць; бо хачу я жыць са смуглявым дзіцяткам, што ў моры хацеў сабе выразаць сэрца.
ГАЗЕЛА
ПРА ЧАРАДЗЕЙНАЕ КАХАННЕ
Сярод алебастру лугоў змяіных ты была асакой кахання, вільготным язмійам.
Сярод встру паўдпёвага і агпю пябёсаў заклятых у грудзях маіх шэптам снегу была ты.
Нябёсы й лугі закавалі рукі мас ў лапцугі.
ІІябёсы, нябёсы, паранілі цела маё вашага гневу восы.
ГАЗЕЛА ПРА ЎЦЁКІ
Пе раз блукаў я ў моры злым адчаю, слых рэзала, як кветкі надразалі, сціскала сэрца ад мілосці й жалю.
Пе раз блукаў я ў моры злым адчаю, як у дзіцячых сэрцах я блукаю.
Пяма начы, дзе вусны страсці плачуць, што стылага пе ведалі ашчэру б, людзей, што, лоб крапуўшы пемаўлячы, пе ўспомнілі б скалелы копскі чэрап.
Бо ружы лоб абмацваюць наконт той, каб адшукаць касці суровы контур, і сэнсу іпшага пе маюць рукі, як паўтараць карэнпяў цёмпых рухі.
Як у дзіцячых сэрцах я блукаю, пе раз блукаў я ў моры злым адчаю. Я не спасціг ваду і смерць шукаю, яе святлом пагаслым дагараю.
ГАЗЕЛА
ПРА КАХАННЕ Ў СТО ГОД
Угору йдуць вуліцай шэрай чатыры кавалеры,
ай, ай, ай, ай.
Упіз ідуць вуліцай шэрай тры кавалеры,
ай, ай, ай.
Патужылі пас нсдаверу два кавалеры,
ай, ай.
Даверылі твар дасвеццю кавалер і вецер,
ай...
Мірты цень вечара доўжаць, па гаях пе блукас піхто ўжо.
ГАЗЕЛА
РАШШНЯГА РЫНКУ
Пад аркай Эльвіры хачу я чакаць цябе,— імя пазнаць тваё і рыдаць у журбе.
ІПто за поўня ў шэрым дыме шчокі жахам спалатпіла?
Зерпе тос хто падыме, што ўспаліла снег настылы? Што за Кактус злой калючкай твой крышталь пратпе балюча?
Пад аркай Эльвіры буду чакаць цябе,— напіцца з вачэй тваіх і рыдаць у журбе.
Ёп звініць мне карай дзікай, голас твой, на рынку ў шуме,— вырачанаю гваздзікай між глухой пшаніцы, ў суме! Як далёка,— вока ў вока, як ты блізка,— я далёка!
Пад аркай Эльвіры буду чакаць цябс,— сцёгпаў крануцца паглядам і рыдаць у журбе.
Касыды
I
КАСЫДА
ПРА АБРАЖАНАГА ВАДОЙ
Жвір студні адчуць хачу я, залезці на сцены Гранады, пабачыць працятае сэрца разцамі вады і здрады.
Стагнаў паранены хлопчык — вянок ледзяніў без жалю.
Крывіцы, стаўкі, фантаны ў паветра шпагі ўздымалі.
Ай, шал каханпя, лязо, што раніць, ай, белая смерць і шэпт у цемры! Дасвецце пяскоў схаваць пустыні святла захацелі!
Застаўся ў самоце хлопчык, спаў горад у горле ў малога.
Крыніца, што ў сны прыходзіць, ратупак адзіны ад цівы галоднай.
Сам-насам з агоніяй хлопчык,— спляліся зялёныя ліўні трывала. На доле выцягнуўся мальі, агонію перасмыкала.
Жвір студпі адчуць хачу я, хачу захлывуцца смерцю сваёю, хачу я сэрца мохам вапоўвіць,— пабачыць абражапага вадою.
КАСЫДА ПРА ПЛАЧ
Балкон зачыніў,— каб сябе не ўшчуваць, чуць не хачу я плачу, ды з-за шэрых сцеп не чуваці нічога йначай апрача плачу.
Анёлы — спяваюць мала, сабакі — заходзяцца брэхам мала, тысячу б скрыпак мая даланя ўтрымала.
Ды плач — велічэзны сабака, плач — велічэзны анёл, плач — велічэзная скрыпка. Слёзы душаць вятроў усхліпы,— і нічога йначай апрача плачу.
Ill
КАСЫДА ПРА ГАЛІНЫ
Збегліся свінцовыя сабакі ў тамарыцкі гай у міг адзіны, і, калі ўпадуць яны, чакаюць, самі падламаюцца галіны.
Яблыня расце у Тамарыце з яблыкамі даўкімі рыданняў, салавей пачэй уздыхі гасіць, пылам гопіць іх фазан світанпяў.
Ды, як мы, вясёлыя галіны — не згінае клопат аднастайны. Дождж нс ў знакі ім — спакойпа дрэмлюць, быццам дрэвамі раптоўна сталі.
У вадзе па самыя калепі восені чакалі дзве даліны. Прысмеркі ішлі хадой слановай — расхіналі і ствалы й галіны.
I чакаюць дзеці ў Тамарыце, захінуўшы твары ў змрок пявіппы, што ўпадуць мае ў зялёным цвсце, самі абламаюцца галіпы.
КАСЫДА
ПРА РАСПАСЦЁРТУЮ ЖАНЧЫНУ
Голую бачыць цябе — зразумець ліўнеепаду пал, што не крануў нават след капытоў, без ценю былінкі,— чыстую форму адну, мяжу недаступную для гадоў.
Голую бачыць цябе — зразумець ліўпеспаду пал. шго шукае кволыя сцёгны траў, шал звар’яцелага мора, што гоніць аглухлы вал, і не знаходзіць, хто святло тваіх шчок украў.
У сховах альковаў кроў зазвініць у бядзе, мсчам пажадлівым з'явіцца з пематы, сэрца жабіна ці фіялка дзе стаілася, пе дазнаешся ты.
Цела тваё — сутычка зацятая каранёў, вуспы твае — світанне, згубленае ў смузе.
Пад цёплымі ружамі ў пасцелі сноў стогпуць мёртвыя ў чарзе.
КАСЫДЛ
ПРА СОН ПАД ВОЛЫІЫМ НЕБАМ
Язміну кветка і бык забіты.
Памост бяскопцы. Карта. Зала. Арфа. Рапне. Дзяўчыпа прыкінулася быком з язміпу, бык — заход, што крывава раве, памірае.
Калі было б пемаўляткам пеба, налеікала б почы палова язміпу, быку — арэна сіняя без матадора і сэрца пад ценем калопы ўспамінаў.
Ды неба — слон велічэзпы, язміп — вада з бяскроўнаю млосцю, дзяўчыпа — ўраселая гропка почы на велічэзпым змрочпым памосцс.
Паміж быком і язміпам
кіпці з касці слановай ці людзі з сонпай краіны. У язміне — сон і аблачыпы, а ў быку — шкілет дзяўчьіпы.
КАСЫДА ПРА НЕДАСЯЖНУЮ РУКУ
Адну я толькі руку хачу, руку паранеяую, калі магчыма. Адну я толькі руку хачу, хоць тысячу пачэй мець не буду спачыпу.
Быў бы гэта з алебастру ірыс, быў бы гэта галуб, што да сэрца прычаліў, быў бы гэта вартаўнік, што ў ноч смерці маёй не ўігусціў бы поўню ў акно адчаю.
Я толькі тую руку хачу, што мяне захіне ў белы саван расстання, я толькі тую руку хачу, што крылом маёй смерці стапе.
Астатняе ўсё мінае.
Сорам імя нс мае, зорка часу пямая.
Астатняс ўсё — пе тое: вецер сум тоіць па лістоце, якая чарадою знікае.
КАСЫДА ПРА РУЖУ
Ружа
пе прагла світання:
на галінцы, амаль спрадвечная, прагла нечага.
Ружа
пе прагла пі засені, ні пазнання: мяжа між плоццю і марай Млечнай, прагла нечага.
Ружа
пе прагла ружы: нерухома пад небам всчара прагла нечага дужа...
КАСЫДА
ПРА ЗАЛАТУЮ ДЗЯЎЧЫНУ
Дзяўчына ў хвалі ляцела, ад залатога цела вада залацела.
Водцені ціпы й галіпы над ёю імглу хілілі, і захапляўся салоўка дзяўчынай русявагаловай.
Ноч светлая выйшла ў дарогу ва ўборах са срэбра старога, буры, з-за цьмяных адрогаў, прагнаў яе вецер з парога.
Дзявочае мокрае цела світаць у вадзе захацела,— вада палыхала злюцела.
Світаппе прыйшло з зарою тысячапысай каровай, заледзянела таксама, як з мёрзлых гірляндаў саван.
Дзяўчына ад слёз пямела, пырала ў полымя смела, салавей разлягаўся ад жалю — крылы апаленыя дрыжалі.
Залатая дзяўчына растала — белай чапляю стала, рэчка хвалі каціла — яе залаціла.
КАСЫДА ПРА ЦЁМНЫХ ГАЛУБАК
Клаўдзьё Гільену
Паміж лаўровых галін дзве цёмных галубкі пра змрок папомнілі.
Адна з іх сонцам была, была другая поўняю. «Суседачкі,— запытаў,— дзе знайду я сваю магілу?» «На хвасце маім»,— буркатнула сонца, «У горле маім»,— поўню перакрывіла. Ступаў я дарогай сляпою, завяз у зямлі па пояс.
Дзвюх снежпых арліц сустрэў я і дзяўчыну ў спаднічцы Евы. Адпа з іх была другою, а дзяўчыпа — пі гэтай, ні тою. «Арліцы,— я запытаў,— дзе знайду я сваю магілу?» «На хвасце маім»,— буркатнула сонца, «У горле маім>>,— поўню перакрывіла. Паміж лаўровых галіп дзвюх голых галубак бачыў.
Адна была другою, ніхто абое.
ПРАЛОГ
Бяры маё сэрца, Божа, і гневам выпетры. Праткні яго, Усявышні, скіпетрам!
Яно, як айва спазнелая, восеньская айва, што абвяла з летам. Вырві шкілеты лірычных ястрабаў, што сэрца няшчадна раніць звыкліся, і, калі маеш дзюбу, злупі лушпіну прыкрасці.
Калі не кранеш, хмарачы сіваброўе,— сумпае сіняе неба пакінь сабе на здароўе, і танец спрадвечны свяціл, і сваю бясконцасць звычную, а я сабе ў сябра сэрца пазычу з цыганскім кастром начлежным, з рачулкамі, з соснамі
і з салаўём жалезным...
Сэрца не хітрае — молат стагоддзяў вытрымае.
Акрамя таго, любіць вельмі Д’ябал мяне ён таварышам быў маім
на адным экзамене юрлівасці, сам жа прапапаваў у гай пад засень старых аліў ісці. Хопіць у чмута спрыту знайсці мне Маргарыту, смуглянку з дзвюма косамі, з ноччу цёмнай, каб я раз’ятрыў яе нечапаныя сцёгны. I тады я буду багаты, як ты, о Божа, ці за цябе багацейшы, можа,— не параўнаеш тваю пустэчу святую з віпом, якім сваіх добрых сяброў Д’ябал частуе.
Нектар са слёз. Бяды тае!
Ён апі горш на губах растае, чым той, які п’еш на небе ты, нектар
з птушынага шчэбету.
Скажы, мой Божа, Уладыка Адзіны! Каб у цёмнач кінуць, нас над прорвай узнёс ты? Мы птушкі сляпыя без гнёздаў?..
Святло згасае.
А як жа алей святы? Хвалі гінуць.
Ці ты захацеў пагуляць-такі, быццам мы салдацікі?
Скажы, мой Божа, ты, Наймагутны, за ўсіх нас вышэй! Ці не даходзіць наш боль да тваіх вушэй?
Ці не праклёны узводзілі бясцэглавыя вавілоны, каб цябе параніць, альбо ты любіш лямантаванні?
Ты аглух? Ты аслеп?
Ці піцавокі ты, недарэка, як дальтонік, навыварат бачыш душу чалавека?
0 непраспаны Бог!
Глядзі, маё сэрца астыла, як спозііепая восепьская айва, якую даслі туманы густыя.
Калі прыйдзе святло тваё, вочы жывыя расплюшчы, а будзеш спаць — да мяне, Д’ябале, валацуга хітрушчы!
Крывавы вандроўнік, дай мне смуглявую Маргарыту ў гай з косамі летняй ночы хутчэй,
я падолею запаліць яе летуценныя вочы пацалункамі ў снезе лілей.
КНІГІ ОНЛАЙН
