Кантакты
Сіла прыцягнення Бацькаўшчыны
Лявон Юрэвіч, Наталля Гардзіенка
Выдавец: Кнігазбор
Памер: 280с.
Мінск 2016
М потом, ты, наверное, знаешь, что Горбачёв выбрасывает десяткн мшлйардов на так называемую «памогць» Кубе, Эфйопйй, вАнголу u в другйе места, далеко не всем йзвестные. В то же время экономйка страны в крайне тяжёлом состоянйй. Кругом очередй, во всём дефйцйт. Но нм-то всегда всего хватало. Всем этйм генералам от Партйй, Армйй й КГБ. Недавно в «Огоньке» былй краткйе данные о дачных постройках у некоторых генералов. Так вот, у маршала ЯзоваІЮ 1400 м2 дача, а прйусадебный участок равен 16,5 гектаров. Какому помеіцйку вЦарскойРоссйй снйлось такое поместье? Удругйх генералов поменьше, no всёравно no несколько com кв. метров,
138 Махамад Наджыбула (1947-1996), афганскі дзяржаўны і палітычны дзеяч, У 1987-1992 гт. — прэзідэнт Афганістана.
139 «Огонёк» — савецкі і расійскі грамадска-палітычны ды літаратурна-мастацкі штотыднёвы часопіс, які выходзіць у Маскве ад 1923 г.
140 Дзмітры Язаў (рус. Дмйтрйй Язов, нар. 1924), савецкі вайсковы і дзяржаўны дзеяч, маршал Савецкага Саюза. У 1987-1991 гг — міністр абароны СССР.
в то время, как многйе тысячй семей ютятся в коммуналках da no обіцежйтйям.
По суй/еству, Армйя у нас является врагом народа. Н это особенно ясно выявйлось во время событйй последннх двухлет: Тбйлйсй^, БакуЫ2, Арменйя™. Сейчас десантнйкйразбойнйчают в Прйбалтйке^ а завтра йх бросят разгонять белорусов, еслй me начнут добнваться незавйснмостй no пркмеру Лйтвы. По последнйм подсчётам, на «оборону» уходкт не меныйе 200млрдруб. в год йлй 20-25% от ВНП (валового нацйонального продукта). Кто сегодня угрожает белорусам, молдованам, прйбалтййцам? Кроме Москеы, нйкто. Армйя нужнаГорбачёву для удовлетворенпя свойх ймперскйх амбйцйй; народу, нам — она не нужна. Это я й хотел показать в статье.
К сожаленню, взгляды, подобные мойм, пока не находят шйрокого распространенйя. Но я всё же хочу взяться за это дело в блйжайшем будугцем. Еіцё в начале прошлого года я попытался встретгіться с Васйлём Быковым. Хотелось найтй в нём едйномышленнйка й земляка. К сожаленйю, не получйлось. Отнёсся он ко мне очень равнодушно, мягко говоря. Оно й неудйвйтельно. Он же кохшунйст, а я свыше 20 лет открыто выступал npomue коммунйзма как сйстемы. 06 этой короткой встрече я й напйсал неболыаой очерк «Пйсатель спешйт на
141 Маецца на ўвазе спецыяльная аперацыя па разгоне апазіцыйнага мітынгу каля Дому ўрада ў Тбілісі, што была ажыццёўлена ў ноч на 9 красавіка 1989 г. сіламі ўнутраных войскаў і Савецкай арміі і прынесла чалавечыя ахвяры
142 Маюцца на ўвазе падзеі гэтак званага Крывавага студзеня 1990 г., калі ў Баку сіламі Савецкай армн ў ноч на 20 студзеня былі задушаныя выступленні азербайджанскай апазіцыі, у выніку чаго загінулі сотні мірных дэманстрантаў
143 Відаць, маюцца на ўвазе падзеі армяна-азербайджанскага канфлікту вакол Нагорнага Карабаха, што актывізаваўся ў 1987—1988 гг. і які спрабавалі ўрэгуляваць з прыцягненнем савецкіх войскаў.
144 26 сакавіка 1990 г. савецкія дэсантнікі занялі будынкі гарадскога камітэта Кампартьп Літвы, Вышэйшай партыйнай школы, ЦК КПЛ, каб абараніць савецкую ўласнасць і вымусіць літоўскія ўладьі адмяніць Акт аб аднаўленні незалежнасці Літвы.
заседанйе»й\ Посылаю его тебе на твоё полное усмотренйе. Я не знаю, был лй он где опублйкован. Наверное, нйгде не был. Наша беседа с Быковым всего 20 мйн. была.
Конечно, даже то, что делает Быков — это нужное дело сегодня, учйтывая, насколько забйт сегодня народ в Белоруссйй. Но он мог бы сегодня быть решйтельнее: ведь бояться ему нечего.
Кстатй, в чйсле подаренных ему рукопйсей был й очерк «Свйданйе с детством», напйсанный летом 1977 года й вошедшйй в Обвйнетіе no cm. 190 УК РСФСР. Ты, наверное, его знаешь. Я Каролйн его посылал месяца трй назад.
Ты, наверное, слышал, что прошлым летом лагерь посетйлй французскйе журналйсты. Провелй йнтервью с некоторымй. Посылаю тебе перепечатку в фйнском журнале. Это мне одйп эстонец передал (Март Нйклус). Посмотрйшь на мой последнйй концлагерь: всего йхуменя было 7, трй псйхушкй, a тюрем трудно подсчйтать десятка трй наберется с апреля 1970 года.
11 ейф посылаю «Экспресс-хронйку»'46, самйздатская газета.
Недавно освободплся Леочйд Лубліач'^. Это еврей. Но одйн йз честнейшйх й порядочных людей в лагере. Н добавлю, очень мужественный й йнтеллйгентный. К сожаленйю, он заболел сйльно за время заключенйя. У него брат в Іізранле. Может, помогут ему йзпечйться. В газете смотрй его комментарйй об оставшйхся man.
Утомйл я тебя, наверное, длйнным пйсьмом? Прй случае nepedaeau npueem Зйнайде Мйхапчовне й, конечно, землякамбелоруссам. Алесь Зданкевйч согласен посылать мне газету «Беларус». Буду pad.
145 Гл.: Кукабака, Міхась. Пісьменьнік сыіяшаецца на паседжаньне... II Беларус. № 371. Чырвень — лшень 1990. С. 4, 10.
146 «Экспресс-хронйка» — расійская штотыднёвая праваабарончая газета, заснаванаяў 1987 г. Галоўнымрэдактарам да2000г. быў Аляксандр Падрабінак.
147 Леанід Лубман (рус. Леонйд Лубман, нар. 1936), інжынер, дысідэнт. У 1977 г. быў асуджаны на 13 гадоў за «здраду радзіме», вызвалены ў 1990 г.
М. Кукабака 28.09.1990
Желаю тебе доброго здоровья прежде всего й благополучйя всей семье!
МК.
12/VII/90 г. Дорогой Паша!
Шчыры дзякую за такі цудоўны падарунак, а таксама за фотоздымкі, на якіх я адразу пазнаў суаіічыннікаў, з якімі правёў увесь дзень 25 чэрвеня.
Цяпер, на ўсякі выпадак, перайду на русскі, a то шмат памылак параблю.
Ксожаленйю, на концерт™ я опоздал, так как без паспорта не рйскнул ехать сразу, a 25 йюня было посегценйе детсада, когда я всё же решйлся прйехать в Мйнск без документов. Паспорт я сдал в мнгійцню для пропйскй в Москве, й он там do cux пор.
Ко.мне землякй отнеслйсь очень хорошо, no-братскй. А вот представйтелю «Радзімы»'49 я почему-то очень не понравйлся (как й он мне).
Вернувшйсь в Москву, я набросал мйнй очерк, который высылаю тебе. Поступай с hum no своему разуменйю.
148 Маецца на ўвазе канцэрт танцавальнага гуртка «Васілек».
149 Відаць, маецца на ўвазе Беларускае таварыства «Радзіма» — заснаваная ў 1964 г. як Беларускае таварыства па сувязях з суайчыннікамі зарубяжом грамадская арганізацыя, што мелася падтрымоўваць сувязі з суайчыннікамі за межамі СССР. Ад 1976 г змяшла назву на Беларускае таварыства «Радзіма».
Кажется, Юрко™ подарйл мне пляжную кепй с белорусскйм гербом. А я не нашёл нйчего лучшего, как дать ему в вйде «сувенйра» своюлагерную бйрку, которую вывез йз Пермской зоны 2 декабря 1988 г. (обычно отбнрают прй освобождетш, но я утойл её прй обыске). Мы не раз вместе фотографйровалйсь, й с Верой15і отдельно, й сАллой Романо. Еслй получатся снймкй, mo w мне прйшлёшь.
Знакомых у меня нет в Мйнске, поэтому вернулся в Москву сразу. Дозвонйлся до редакцйй газеты «Свобода »152 нз БНФ'53, но встретйться co мной не захотелй, ссылаясь на нехватку временй.
С Лукашуком'^ я, конечно, спйшусь йвстречусь.
Высылаю тебе трн номера одной незавйспмой газеты «Экспресс-Хронйка». В № 27 на 3-й странйцереплйка no моей мелкой жйтейской проблеме.
Кому-то йз земляков дал газету co статьёй генерача КГБ Олега КалугйнаХІ\ Он много лет шпйонйл в США й другйх странах. Советую почйтать, не пожачеешь о затраченном
150 Маецца на ўвазе Юрка Кіпель.
151 Тут і далее ў гэткіх выпадках маецца на ўвазе Вера Запруднік.
152 «Свабода» — грамадска-палітычная штотыднёвая газета, што выходзіла ў Мінску ў 1990-1997 гг. Галоўным рэдактарам ад 1991 г. быў Ігар Гермянчук.
153 Беларускі народны фронт «Адраджэнне» (БНФ) — грамадскапалітычны рух за пераўтварэнне грамадства і адраджэнне беларускай нацыі. Заснаваны ў 1988 г., устаноўчы з’езд адбыўся ў 1989 г. у Вільні У 1993 г. створана таксама партыя БНФ
154 Аляксандр Лукашук (нар. 1955), журналіст, публіцыст, перакладчык. Скончыў Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут замежных моў. Працаваў перакладчьікам, журналістам, рэдактарам. У 1990—1992 гг — галоўны рэдактар выдавецтва «Беларусь». Ад 1993 г. працуе на Радыё «Свабода», ад 1999 г — дырэктар Беларускай службьі гэтага радыё.
153 Алег Калугін (рус Олег Калугйн, нар. 1934), грамадскі і палітычны дзеяч СССР, генерал-маёр КДБ, народны дэпутат СССР. На пачатку 1990-х гг. актыўны ўдзельнік руху «Демократнческая Россня». Аўтар кнігі «Первое главное управленне Мон 32 года в разведке н шпнонаже протнв Запада» (1994), ад 1995 г. жыве ў ЗША. У 2002 г. завочна асуджаны ў Расіі «за дзяржаўную здраду».
временй. Кстатй, этого генерала Горбачёв уже наказал за откровенность: лйшйл всех наград й званйй.
Прнлагаю также самый свежнй спйсок пачйтзаключённых в СССР для йнформацйй. В основном это отказнйкй от службы в армйй. Средй старых, коголйчно знаю: более достойпые это — Казачков Мйханч156, Смйрнов Валерйй157, Александр Голдовйч. Есть там й негодяй одйн ОлегМйхашов'^ за попыткуугона самолёта. Влагере сотруднйчал сКГБ, no мненйю многйх, вёл себя как провокатор.
Алесь Зданковйч обеіцал мне прйсылать «НівуР59 г «Беларус». Конечно, буду pad. Напйсал, чтобы высылалй йз Мйнска «Свабоду».
Меня радует й удйвляет твоя энергйчность. Вйдймо, это уже результат чйсто амерйканского воспйтанйя. В этом отношетш я обратйл внйманйе также на Веру Бартуль'60 й Аллу Романо. Сколько жйзнерадостностй й непоседлйвостй.
156 Міхаіл Казачкоў (рус. Мйхайл Казачков, нар. 1944), фізік. У1975 г. арыштаваны афіцыйна за валютныя спекуляцыі, насамрэч за намеры выехаць у ЗША. Правёў у зняволенні 15 гадоў. Вызвалены ў 1990 г. і хутка выехаў у ЗША.
157 Валеры Смірноў (рус. Валерйй Смйрнов) згадваеццава ўспамінах розных былых палітзняволеных як чалавек, які змог у часе знаходжання за мяжой (ці ў ФРГ, ці ў ЗША) папрасіць палітычнага прытулку, аднак вярнуўся ў СССР, каб забраць сям’ю Быў арыштаваны і асуджаны на 10 гадоў.
158 Алег Міхайлаў (рус. ОлегМйхайлов, нар. 1948), трэнер па цяжкай атлетыцы. На пачатку 1970-х правёў 3 гады ў зняволенні, пасля чаго вырашыў уцякаць з СССР. Рыхтаваў угон самалёта, але быў схоплены КДБ у 1979 г. і асуджаны «за здраду радзіме» да 13 гадоў лагераў і 3 гадоў высылкі. У 1990 г. уцёк з высылкі, нелегальна дабраўся да Літвы, потым у 1991 г. з Беларусі з Белавежскай пушчы на самаробным мотадэльтаплане пераляцеў у Польшчу. Стаў адным з апошніх уцекачоў з СССР.