Напярэймы жаданьням
Уладзімер Дудзіцкі
Памер: 355с.
Нью Йорк 1994
ыянт верша «Кавалачак неба», строфы 34:
I людзі казалі мне
(старое прыйшло на памяш,):
«Хто пальцам сьвятое кране
грахамі душу папляміць...» I быццамбы думак бег пазнаўшы, праменьчык сіні із плямкі шкляное зьбег на рукі і кажа: «Сыне...»
107. Журботныя струны (б. 178). Цыкл вершаў: 1. Вусны і песьні («Прачніцеся, вусны і песьні...») (б. 178), 2. Неспадзявана («Неспадзявана сьцішылі хаду...») (б. 179), 3. Далей і далей («Хвалі ад берагу далей і далей...») (б. 180), 4. На ганьбішчы славы («Прыляж да зямлі і паслухай, як кліча...») (б. 181), 5. Жыцьцё («Шанаваў я цябе, кунежыў...») (б. 182), 6. Няпослуху дзівацкага сакрэт («Патоляй сьвет ня лашчыў нас ніколі...») (б. 183), 7. Ля берагоў крывіцкае Нямігі («Уецца шлях гразкою каляінай...») (б. 184), 8. Сябром («Мякка сьцелюць, ды мулка спаць...») (б. 185), 9. Вузкі стрыб дугі («Сонца плавіцца, а я, дзівак, бажуся...») (б. 186). «Ля чужых берагоў», 1955, б. 64. У газэце «Бацькаўшчына»,
293
1213 ( 242243), 25 сакавіка 1955 і 1516 ( 245246), Вялікдзень 1955 цыкл дапоўнены вершамі: Сьвітанак, Вялікія шэльмы, Жалоба, Жылачка. У рукапісным тэксце верша «На ганьбішчы славы» заўвага аўтара: «Высокае места месца старадаўняй мены, пазьней Траецкая гара ў МенскуБеларускім».
Рукапісны варыянт верша «Неспадзявана»:
Неспадзявана сьцішылі хаду мы. Спыніліся. Кудыж цяпер ісьці нам? Сьціскаюць і няволяць голаў думы і неспакой у доме негасьцінным.
I сьняцца штоначы пад гоман тлуму далёкія і родныя мясьціны, дзе кожны сьлед расьцілі (нібы сына расьціла маці) песьнямі і сумам.
Зыбаюіша задымленыя далі, і сьпіны скалаў пазіраюць тупа. Чыеж на хвалях мы чаўны гайдалі і ў хвалі падалі халодным трупам?
I месіцца штодня ўсё глыбей і далей на збоішчы бязладны часу тупат. Дрыжаць самлелыя задымленыя далі, хаваючы здабытак гнойны струпа...
Рукапісны варыянт верша «Няпослуху дзівацкага сакрэт», радкі 16: Ня вабіў сьвет чужы мяне ніколі, і няпрыемны быў чужы ля хаты сьлед. «Ля родных стрэх шукайце, дзеці, волі», казаў бацькоў маіх вялікі запавет. А мы пайшлітакі ў далёкі белы сьвет пад націскам ліхой і прыкрай голі...
108. He прабуджанае сонцам раньне («Не хвалю нічога і ня ганю...») (б. 187). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
109. Вэнэцуэля (б. 189). Цыкл вершаў: 1. Сіла рэчы («Учора цяжка зробленая рэч...») (б. 189), 2. Помнікі і абэліскі («На плошчы помнікі і абэліскі...») (б. 190). «Конадні», 56, 1958, б. 75.
Рукапісны варыянт верша «Сіла рэчы», страфа 4:
Брыдзе й брыдзе. Абапал крык вітрын паўнюткіх крам. Пярэсты бляск рэклямы. 3 пляцоў і вуліц тлумных праварын замест людзей выходзяць цені й плямы.
110. «Слухаць мову тваю, Радзіма...» (б. 191). Рукапіс (Архіў БІНіМа).
111. Роднае слова («Я ня жыў безь цябе... ») (б. 192). Рукапіс (Архіў БІНіМа).
112. Зь незавершанага (б. 193205). Рукапіс (Архіў БІНіМа).
294
Пераклады
1. Тарас Шаўчэнка. Запавет («Як памру я, пахавайце...») (б. 206). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
2. Тарас Шаўчэнка. Ня грэе сонца на чужыне («Ня грэе сонца на чужыне...») (б. 206). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
3. Тарас Шаўчэнка. Думы мае, думы мае. Урывак («Думы мае, думы мае, цяжанька нне з вамі!..») (б. 207). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
4. Тарас Шаўчэнка. Мінаюць дні, мінаюць ночы («Мінаюць дні, мінаюць ночы...») (б. 208). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
5. Тарас Шаўчэнка. На вечную памяць Катлярэўскаму. Урывак («... Праўдзівы мой дружа!..») (б. 209). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
6. Тарас Шаўчэнка. Каўказ. Урыўкі з паэмы («За горамі горы, хмарамі спавіты...») (б. 210). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
Пераклады вершаў Уладзімера Дудзіцкага ў ііішыя мовы
1. Дваццаць пяты. Верш, перакладзены на няменкую мову Гэрманам Рыдмюлерам. «Minsker Zeitung», 1943.
2. Жывое праўдзівае слова. Верш, перакладзены на украінскую мову
Б.Аляксандравым. «Нові дні», 2 грудня 1945. б. 3.
3. Адменная ода. Верш, перакладзены на польа<ую мову Юзафам Лабадоўскім. «Конадні», 2, 1954, б. 50.
Проза. Публіцыстыка
1. *Абразок (б. 269). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
2. *Апавяданьне (б. 258). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
3. Бацькі й дзеці. Да пытаныія ўзгадавапыія маладога пакаленьня. «Беларуская газэта», 15 (35), 9 сакавіка 1942. Подпіс Ул.Гуцька.
4. Беларускае Культурнае Згуртаваньне. «Новы шлях», 8 (44), красавік 1944.
295
5. Гістарычная дата. «Беларуская газэта», 12 (230), 12 лютага 1944. Подпіс Ул. Гуцька.
6. Дарога газэты. Гістарычны нарыс. «Голас вёскі», 45, 18 сьнежня 1942.
7. *Даруй, што я плачу...».3амест успамінаў (б. 216). «Беларускі работнік», 39, 24 верасьня 1944.
8. Жыве Беларусь. 3 цыклю «Крывавыя сьцежкі». «Беларуская газэта», 21, 15 сакавіка 1944.
9. За культуру і асьвету. «Голас вёскі», 1, 1 кастрычніка 1941. Подпіс Ул. Гуцька.
10. За нацыяналыіую беларускую школу. «Голас вёскі», 2, 17 кастрычніка 1941. Подпіс Ул. Гуцька.
11. Змаганьне за будучыню. «Беларуская газэта», 58 ( 78), 13 жніўня 1942. Подпіс Ул. Гуцька.
12. Койданаў новы. «Беларуская газэта», 27 (145), 8 красавіка 1943. Подпіс У. Д.
13. *Коратка аб сабе (б. VI). «Беларуская газэта», 35 (253), 3 траўня 1944.
14. Лыжка мёду й бочка савецкага дзёгцю. «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка I. Мюнхэн, 1956, б. 114.
15. «На тле зруйнованых сьвятьшь». «Беларуская газэта», 17 (235), 1 сакавіка 1944.
16. Hi верыць, ні спадзявацца. «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка 1. Мюнхэн, 1956, б. 111.
17. Новая Савецкая правакацыя. «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка 1. Мюнхэн, 1956, б. 103.
18. Пашто даганяць. «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка I. Мюнхэн, 1956, б. 81.
19. *Перад бурай. Урывак з аповесьці «Голас крыві» (б. 274). «Пагоня», 3, 1946, б. 18. Подпіс Мікола Дварэцкі.
20. Празь цемру й пакуты. «Беларуская газэта», 29 (147), 15 красавіка 1943. Подпіс У.Д.
21. Пэдагагічныя ідэі Яна Амоса Коменскага. Да 370ай гадавіны з дня нараджэньня. Сцэнарый радыёперадачы. Машынапіс (Архіў БІНіМа).
22. Сіла праўды. «Гаворыць радыё «Вызваленьне».Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка I. Мюнхэн, 1956, б. 140.
296
23. Сьлядамі гадоў. «Голас вёскі», 1, 1 кастрычніка 1941.
24. *Тайніцы Сьляпянскага лесу (б. 219). «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка 1. Мюнхэн, 1956, б. 76.
25. Трагедыя беларусаў. «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка 1. Мюнхэн, 1956, б. 116.
26. *У палоне думак. Урывак з аповесьці «Голас кр[.іві» (б. 277). «Пагоня», 4, 1946, б. 26. Подпіс Мікола Дварэцкі.
27. ‘Успаміны (б. 222). Рукапіс (Архіў БІНіМа). Разьдзел «Сон Зьнябыціча» надрукаваны: «Божым шляхам», 2, 1947, б. 11.
Адсутныя ў рукапісе старонкі пазначаны знакам <... >
28. Школьніцтва ў Барысаўшчыне. «Беларуская газэта», 65 (85). 6 верасьня 1942. Подпіс У. Д.
29. Шукаюць наіўных. «Гаворыць радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка 1. Мюнхэн, 1956, б. 78.
30. Янка Купала. «Пагоня», 4, 1946, б. 57. Подпіс Мікола Дварэцкі.
Выданыіі, дзе былі надрукаваныя творы Уладзімера Дудзіцкага
1. Agladchyk. Рукапісны часапіс. Заходняя Нямеччына.
2. Бацькаўшчына. Остэргафэн Мюнхэн.
3. Беларуская газэта. Менск.
4. Беларускае слова. Міхельсдорф Аугсбург (Заходняя Нямеччына) СаўтРывэр (Злучаныя Штаты).
5. Беларускі работнік. Бэрлін.
6. Беларускі эмігрант. Таронта.
7. Божым шляхам. Парыж Лёндан.
8. Гаворыці» радыё «Вызваленьне». Выбраныя матэрыялы Беларускае Рэдакцыі. Кніжка першая. Мюнхэн. 1956.
9. Голас вёскі. Менск.
10. Конадні. НыоЕрк.
297
11. Літаратура і мастацтва. Менск.
12. Ля чужых берагоў. Альманах твораў беларускіх эміграцыйных паэтаў і пісьменьнікаў. Мюнхэн. 1955.
13. Моладзь. Парыж.
14. Новы шлях. Рыга.
15. Пагоня. Літаратурнамастацкі (з нумара 3 Літаратурнагістарычны) часапіс. Зальцбург (Аўстрыя).
16. Раніца. Бэрлін.
17. Узвышша. Менск.
18. Шыпшына. Міхельсдорф (Заходняя Нямеччына) СаўтРывэр (Злучаныя Штаты).
298
АЛЬФАБЭТНЫ ПАКАЗЬНІК
Абразок.........................................................................269
«Ад Каракасу да Маракаі...» (Зь незавершанага)..................................200
«Адкрываць ня ўмею ніякіх Амэрык я...» (Зь незавершанага).......................200
«Ад маленства і жыў і рос там...» (Зь незавершанага)............................195
Адменная ода («Твая слава ня мной расьпечана...»)...............................143
«Адцьвіла маіх надзеях ружа...»..................................................112
«Адчуў на скрыўджаным парой пагосьце...» (Балючым накіпам свае крыві)...........42
Апавяданьне......................................................................258
«Апошні ліст календара...» (Зь незавершанага)....................................205
Апошняя малітва («Яшчэ раз кленчу я ля сьценаў Храма...»).......................113
А ратунку ня было й няма («Колер неба хмары ўслалі густа...»;
Песьні няволі, 3)......12
А я наадварот... («Вы кажаце, што не?..»)....................................5
Балючым накіпам свае крыві («Адчуў на скрыўджаным парой пагосьце...»)...........42
Беларускай моладзі («Дарма, што сплямлены наш сад...»)..........................53
Блакіт вачэй («Усьмешкай сэрца мне параніў...»).................................60
Блізкі і такі знаёмы («Часта чуіо сьлёзнашчыры, любы голас...»)................63
«Бывае так, што думаеш адно...» (Маўклівасьць дум)..............................33
Была восень («Бяз прычын ня бывае гора...»).....................................59
«Былі яны, словы і думы...» (1 думы, і словы, і сны)............................50
«Было ды з вадою сплыло...» (Жалоба)............................................163
Былое трупам мусіць пасьці («Я дружбы з радасьцяй ня меў...»)...................65
«Бяз прычын ня бывае гора...» (Была восень).....................................59
«Веру я ў сілу сілаў...»........................................................114
Верш («Падышла і сказала...»)...................................................54'
«Вечарэла, стомлены, ля ганку...» (Зь незавершанага)............................197
Вільні («Упершыню сустрэў твае муры...»)........................................77
Віюцца чорныя дарог брыжы («...I дзе ні стань...»)..............................99
Восень («Хто сказаў, што цяпер нявесела?»)......................................157
«Вось і вуліца тая і ліпа...» (Зь незавершанага)................................ 194
Вузкі стрыб дугі («Сонца плавіцц