КНІГІ ОНЛАЙН
Пошук сярод кніг, што прайшлі індэксацыю гуглам. Некаторыя кнігі гугл не знаходзіць
Ён працягнуў лісток Ізабеле: — Чытайце. Па-мойму, гэта чысты здзек. Ізабела шпарка прагледзела пісьмо і, вяртаючы яго Бертрану, сказала са здавальненнем і зусім сур’ёзна: — Гэта якраз тое, што трэба. ЗЯЛЁНЫ пояс ертран,— запытала Ізабела,— вы будзеце сёння ўвечары дома к чаю? Вы б мне зрабілі прыемнасць. Я чакаю гэту бедную Наталі, і мне адной цяжка яе прымаць. Між іншым, яна піша ў сваім лісце, што хацела б з вамі параіцца. Я зірнуў у свой блакнот і з прыкрасцю адмахнуўся: — Гэта парушае ўсе мае планы. — Даруйце, што дакучаю, Бертран, але вы не ўяўляеце, як мяне пужае гэта сустрэча... Мы не бачылі Наталі з таго часу, як памёр яе муж, і тое, што з ёк> здарылася, мне здаецца такім жахлівым, што я проста не разумею, як яна перажыла... Можна ашалець з гора... Сямейная драма, беднасць... Ці не замнога для адной маленькай істоты!.. Шчыра кажу, няма ў мяне належных слоў... He ведаю, чым яе ўцешыць!.. — I я таксама... А вам не здаецца, што найлепшы сродак у такіх выпадках гаварыць як мага менш?.. Я думаю, што, убачыўшы вас, яна пачне плакаць... Вы гэтак жа будзеце плакаць... Абдыміце яе, далейшае падкажа інстынкт. Праз хвіліну ён дадаў: — Уяўляю, якая гэта будзе для вас пакута. Пастараюся ў гэты час быць каля вас. Вечарам, за некалькі хвілін да вызначанага тэрміну, ён увайшоў у пакой Ізабелы. — Ніяк не супакою нерваў, — сказала яна. — Прабавала чытаць, але ўсе мае думкі аб гэтай няшчаснай... Гляджу на дзверы, праз якія яна зараз увойдзе, падбіраю словы і тут жа іх губляю. Мне так нядобра!.. Сама не свая... — Вазьміце сябе ў рукі. Ніколі не трэба зараней рыхтавацца да выключных абставін. Кідайцеся ў цяжкую размову, як спрактыкаваны плывец у халодную ваду, — так раіў Стэндаль... Чай згатаваны? — Так, я прасіла Марыю, каб япа прынесла нам чай хвілін праз пяць пасля яе прыходу... Я спадзяюся, што з’яўленне чужога чалавека спыніць рыданне і слёзы і пасля лягчэй будзе гаварыць. Бертран узяў кнігу, разгарнуў яе, потым, уздыхнуўшы, адклаў. Абое маўчалі. Кароткі, нясмелы званок парушыў цішыню. Ізабела паднялася. — Гэта Наталі, — прашаптала яна. — Сядзіце, не ўставайце,— прамовіў Бертран. Яна пачула звонкі голас у пярэдняй. — 0, як у вас тут цёпла! Я скіну паліто. Дзверы адчыніліся. На парозе паказалася Наталі. Яе твар трошкі схуднеў, трошкі пабляднеў, але амаль не змяніўся — быў такі ж малады і прыгожы. — Добры дзень, — радасна прывіталася яна. — 0! Вертран!.. Які вы слаўны!.. Я ніяк не спадзявалася, што вы захочаце мяне пабачыць... Як у вас тут цёпленька, Ізабела!.. Калі праз гадзіну, праводзіўшы госцю, Бертран вярнуўся, Ізабела сказала яму з абурэннем: — Ніхто б не даў веры! Як вы лічыце, дарагі? Я ж дрыжала толькі ад адной думкі... А яна хоць бы слова аб сваім горы, аб сваім няшчасці... — Хіба што туманныя намёкі, — пацвердзіў Бертран. — Часам уставіць нешта накшталт «у маім становішчы» і адразу ўбок. Нічога канкрэтнага. Дзіўлюся, нашто ёй спатрэбілася мая прысутнасць... Яна хацела нейкай парады, вы казалі?.. Але ж яна ў мяне нічога не спытала. — Я тут ні пры чым, Бертран. Яе просьбу я перадала правільна. He магу апамятацца!.. Вам даводзілася бачыць такое? Развяла нудную балбатню пра рукавы з напускам... Гэта праўда, што вам такія рукавы падабаюцца? Знайшлі што хваліць!.. А я думала, што вы прыхільнік строгіх плаццяў. — Ды я зусім не хваліў... Вы маўчалі... Трэба ж было нейк заняць час. — Я двойчы прабавала напомніць ёй пра мужа, і кожны раз яна спыняла мяне раўнадушнай фразай і пачынала гаварыць аб сваім намеры паехаць у Грэцыю, зрабіць марскую прагулку ў асобнай каюце. Відаць, яна яго ніколі не кахала. — Хто ведае? — прамовіў Бертран. — А яе дзеці?.. Вы чулі, што яна сказала, калі я заўважыла, што дзеці будуць ёй уцехай? «Вы так думаеце? — запытала яна.— Вы любіце дзяцей?.. А я — не... Заходжу ў дзіцячую. Калі яны гуляюць, то на мяне ніякай увагі... I мне тады робіцца сумна». Я не ведала, што адказаць... Затое пра вашу апошнюю кнігу яна гатова была гаварыць бясконца. — А хіба гэта дрэнна? — заступіўся Бертран. — Відаць, яна яе з цікавасцю прачытала. — Якраз гэтага я і не магу ёй дараваць... Як можна з цікавасцю чытаць кнігу, калі сэрца павінна разрывацца з роспачы?.. I потым, нарэшце, гэты зялёны ПОЯс!.. Вы звярнулі ўвагу? — Звярнуў. Даволі прыгожа, між іншым, — палоска яркага колеру на чорным фоне. — Прыгожа?.. Што вы, Бертран? Можа, і так, але ж гэта скандал!.. Як? Страціць такога выдатнага мужа пры такіх трагічных абставінах і праз тры месяцы парушыць жалобу!.. О! Я разумею, што вы не прывыклі надаваць значэння драбніцам... Я таксама... Але ўсё ж трэба хоць трошкі захоўваць прыстойнасць... Ярка-зялёны пояс!.. Я вачэй не магла адарваць. — Мілая Ізабела, — прамовіў Бертран, узяўшы яе за руку. — Што вы так сябе мучыце, перажываючы чужую бяду!.. — Яна не заслугоўвае спагады... Вы ўяўляеце, у яе нават быў апетыт! Я ёй шклянку чаю не адразу адважылася прапанаваць... А яна ела ўсё: пячэнне, торт. «Вашьі бутэрброды з сырчыкам вельмі смачныя». Бачыце, ёй бутэрброды смачныя... Я разгубілася, не знайшла, што адказаць. Бертран усміхнуўся: — Хто б паверыў, дарагая, што сёння раніцай я застаў вас амаль у слязах і толькі што, чакаючы яе, вы дрыжалі ад страху!.. Мая думка правільная: ніколі не варта загадваць наперад... Мары і рэчаіснасць не супадаюць, і ў жыцці часта бывае куды прасцей, чым нам уяўляецца. Праз некалькі дзён яны даведаліся, што Наталі памерла, прыняўшы тры цюбікі вераналу. АСАБНЯК ва гады назад, калі я цяжка хварэла, кожную ноч мне сніўся аднолькавы сон. Мне здавалася, што я гуляю ў сельскай мясцовасці, і перада мной здалёк вырысоўваўся белы дом, нізкі і доўгі, а вакол яго маладыя ліпы. Злева ад дома абсаджаны таполямі луг прыемна парушаў аднастайнасць малюнка, і верхавіны стромкіх таполяў калыхаліся над ліпамі. У сне гэты белы дом прыцягваў мяне як магніт і я набліжалася да яго. Белы шлагбаум перагароджваў дарогу. Потым трэба было ісці па алеі, якая паступова і вельмі хораша закруглялася. Абапал алеі зелянелі дрэўцы, а пад імі безліч веснавых кветак: прымулы, барвенак і анемоны, якія адразу ж вялі, калі я іх зрывала. У канцы алеі — прагал і там белы дом, перад домам — шырокі газон, пастрыжаны па-англійску, амаль голы, усяго што ўсеяны, як макам, дробнымі фіялкамі. Дом быў пабудаваны з белага каменю, дах — чарапічны. Невялічкі ганак, і там дзверы са светлага дубу са скульптурнай разьбой на панелях. Мне хацелася зайсці ў гэты дом, але ніхто не адклікаўся. Мяне гэта пужала, трывожыла, я званіла, я крычала і нарэшце прачыналася. Такі быў мой сон, і ён паўтараўся некалькі месяцаў запар з такой дакладнасцю і падабенствам дэталей, што я пачала думаць — ці не бачыла я калі-небудзь у дзяцінстве гэты парк і гэты асабняк. Аднак нічога не магла ўспомніць, і жаданне знайсці гэты дом, паглядзець на яго стала такім моцным, што аднаго разу ўлетку, калі я навучылася сама вадзіць малалітражку, вырашыла правесці канікулы на дарогах Францыі і знайсці дом, які бачыла ў сне. He буду расказваць вам аб сваім падарожжы. Я аб’ездзіла Нармандыю, Турэнь, Пуату і, вядома, нічога не знайшла. У кастрычніку я вярнулася ў Парыж, і ўсю зіму не выходзіў з маёй галавы белы дом. Гэтай вясной я аднавіла свае вандраванні на гэты раз па суседству з Парыжам. Аднойчы, калі я праязджала нізінай каля гарадка Ліль-Адан, у мяне раптам соладка заныла capita, я адчула тое радаснае хваляванне, што ахоплівае вас, калі пасля доўгай разлукі вы сустракаецеся з людзьмі ці мясцінамі вельмі дарагімі для вас. Хоць я і ніколі не была тут, аднак, зірнуўшы направа, адразу пазнала пейзаж. Вяршыні таполяў падымаліся над ліпавым паркам. I праз кволае лісцейка маладых ліп прасвечваў знаёмы мне асабняк. Я была ўпэўнена, што гэта іменна ён, той самы дом, які мне сніўся. Я ведала, што, метраў цераз сто, шашу перасякае вузкая дарога. Так яно і было. Я павярнула машыну і праз некалькі хвілін апынулася перад белым шлагбаумам. Там пачыналася алея, па якой я так часта хадзіла. Едучы ў засені дрэў, я любавалася стракатымі кілімамі знаёмых мне кветак — барвенак, прымулы, анемоны... Выбраўшыся на прагал, я ўбачыла зялёны газон і ганак з адмысловымі дзвярамі. Я выйшла з машыны, узбегла на ганак і пазваніла. Больш за ўсё я баялася, што ніхто не адклікнецца, але амаль у тую ж хвіліну выйшаў слуга, заклапочаны стары чалавек у чорным пінжаку. Убачыўшы мяне, ён страшэнна здзівіўся і доўга моўчкі мяне разглядваў. — Можна мне звярнуцца да вас з просьбай не зусім звычайнай, — прамовіла я, крыху разгубіўшыся. — Я не ведаю гаспадароў гэтага дома, але палічыла б за шчасце, калі б яны мне дазволілі пабываць у іх. — Асабняк здаецца ў наймы, мадам, — адказаў слуга са смуткам. — Мне даручана паказваць яго наведвальнікам. — Здаецца ў наймы? Якая нечаканая ўдача!.. Чаму ж гаспадары самі не жывуць у такім прыгожым доме? — Гаспадары ў ім жылі, мадам. Яны яго пакінулі, бо ў маёнтку завялася здань. — Здань? Ну, гэта мяне ані не турбуе. Вось не думала, што ёсць яшчэ ў Францыі куткі, дзе вераць у нячыстую сілу... — Я б не паверыў, мадам, — прамовіў зусім сур’ёзна слуга, — каб гэтая здань, ад якой збеглі мае гаспадары, не намазоліла вочы мне самому... Тут у парку, начамі... — Выдумалі байку! — усміхнулася я. — Байка, кажаце? — пакрыўдзіўся стары.— Камукаму, а вам няма чаго смяяцца, мадам, бо гэтая здань — вы. ПАЛЯРЫНА і зналі вы цудоўнага аўстрыйскага паэта Рызенталя? — запытаў ён. — Я сустракаў яго толькі адзін раз, — адказаў я. — Мне помніцца, ён тады гаварыў пра Расію, нейк вельмі прыгожа сплятаючы наіўнае з таямнічым. Вакол яго расказаў нібы калыхаўся лёгкі туман, які надаваў апісаным ім персанажам контуры прыблізныя і формы, што выходзілі за мяжу чалавечага... Нават голас яго быў дзіўны і як бы прыкрыты адлегласцю... Так, сапраўды, бачыць яго мне давялося ўсяго адзін раз, і ўсё ж я палюбіў яго болып, чым многіх прывычных і блізкіх мне людзей... Хутка пасля гэтай кароткай сустрэчы я прачытаў паведамленне аб яго смерці. Сумна мне стала, але я не здзівіўся, бо выгляд у яго быў, як у жывога нябожчыка. Потым, даволі часта, вандруючы ў самых розных краінах, у Францыі, у Германіі, у Італіі, усюды я знаходзіў сяброў Рызенталя: то мужчыну, то жанчыну, якім ён напоўніў сэнсам жыццё, прасвятліў розум і якія, дзякуючы яму, мелі больш далікатнасці і чуласці, чым іншыя чалавечыя істотьі.