КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
3 адной кішэні доўгага с і-в аг а халата тырчэла турэц-кая булка. Я. К о л а с. У лёгкіх драбінках на ўзма-крэлым пап я л яс т ы м жа-рэбчыку ў гэты час падкаціў брыгадзір Сяргей Чаркашын. Я. С к р ы г а н. Худы м ы ш а с т ы конік падбадзёрыўся, весела пырхнуў і сам пабег па сваёй ахвоце. Я. К о л а с. Дзе-нідзе відаць былі шматкі бурай шэрсці. В. В о л ь с к і. Каля брамы, на вуліцы, стая-ла легкавая машына с т а л ё-вага колеру. Т. X а д к е в і ч. ШЭСЦЕ, ДЭМАНСТРАЦЫЯ, МАНІФЕСТАЦЫЯ, ПРАЦЭ-СІЯ. Замыкаў гэтае шэсце ча-лавек з акардэонам. М. Л ы н ь-к о ў. Дэманстрацыя была ра-загнана.. К. Ч о р н ы. Пасля малебна была патрыя-тычная маніфестацыя. К. Ч о р н ы. Калі з царквы выйшла п р а-цэсія і сухарлявы папок уз-няў над народам крыж, народ упаў на калені... К. Ч о р н ы. ЭГАІСТ. СЯБЕЛЮБ, САМА-ЛЮБ, САМАЛЮБЕЦ, ШКУР-H1K (разм.). Так маці стала нявольніцай свайго дзіцяці, так гэтае дзіця расло тыповым э г а і с т а м. A. К а р п ю к. Але быў Міха па натуры с я- б е л ю б і ганарлівец... М. П а с-л я д о в і ч. С а м а л ю б, ён часта сумня-ваўся і не давяраў сабе. У. К а р п а ў. Ен зрабіўся да некаторай ступені с а м а л ю б ц а м, мог спакойна прайсці каля чужога 478 гора і не звярнуць увагі. А Чарнышэвіч. Гэта я шкурнік? Ты ду-маеш, сваю шкуру ратую? В. Б ы к а ў. ЭКСПЛУАТАТАР; ДАРМА-ЕД, АБДЗІРАЛА, ЗДЗІРЦА, ШКУРАДЗЕР, ЖЫВАДЗЁР, ЖЫВАЕД, ЖЫВАГЛОТ, КРЫВАПІВЕЦ, КРЫВАПІЎ-ЦА, КРЫВАСМОК (разм.); ПАВУК, ПАРАЗІТ (перан.). Кулак— зласнейшы э к с-плуататар яшчэ, піж сапраўдны пан М. 3 а р э ц к і. Паўстане рваць путы — хто долі не ведаў, хто кормінь сва-ім мазалём дармаедаў. Я. К у п а л а. Раней належала яна [вёска] мясцоваму абдзіралу Шэ-пілаву. В. Макарэвіч. Цягаліся зд з і р ц ы з бой-най дарогі, ўсё бралі да ніткі. М. Л у ж а н і н. I павязлі труну суседзі, каб пасароміць шкурадзёра. М. М а ш а р а. Прыйшоў бядняк-мужык да-моў, паглядзеў на сваіх дзяцей і падумаў: «Вось якая праўда ў кулакоў-ж ы в а д з ё р а ў». К а з к а. Кацярына Сямёнаўна казала, што не трэба было браць буль-бу, навошта кланяцца гэтаму жываеду... П. П е с т р а к. Паноў выганяюць ды вось та-кіх жываглотаў, як Ха-луста. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Я табе выведу гэтую моду стаяць каля калодзежа, буржуй ты, крывапівец, храпа-відла свіное! Я К о л а с. Як толькі магла не любійь душа, сэрца, усё пачуццё чала-века-крывапіўцу, — так ад-носілася Ганна да паноў. М. Н і к а н о в і ч. Ды і — апошняя, сынок, гэта палучка мая... Адправіў мяне, дзіцятка, крывасмок наш зусім. А. Я к і м о в і ч. Павук ты! Ты думаеш, Амелю надоўга ўгібаў? Трасну ён табе рабіць будзе! М. Л о-б а н. А вось шкурнікі, п а р а з і-т ы, данссчыкі, накшталт язэ-паў, брылёў, жывуць. Я. К о-л а с. ЭЛЕКТРЫЧНАСЦЬ, ТОК; ЭЛЕКТРЫКА (разм.). Электрычнасць ззяе — рай! Хоць іголачкі збірай, М. 3 а с і м. Аднаго разу Аленка падбегла да апарата, уключыла яго. Яе так трасянула токам, што ледзь не самлела. Р. Саба-л е н к а. Электрыкі ў хатах заззя-лі агні. М. М а ш а р а. ЭПІЛЕПСІЯ; ПАДУЧКА (разм.). Знішчыўшы дакументы на Дымара, ён сімуляваў пры-ступ эпілепсіі. I. Ш а м я-к і н. Падучкаю курчыўся ве-цер... П. Г л е б к а. Ю ЮБІЛЕЙ, ГАДАВІНА /ча-лавека: ІМЯНІНЫ; УГОДКІ (уст.) □ ДЗЕНЬ НАРА-ДЖЭННЯ. Некаторыя са студэнтаў бы-лі аднагодкамі універсітэта, і іх ю б і л е й быў падвойным. У. Ш а х а в е ц. Незадоўга да сёмай г а д а-віны рэвалюцыі сабралася заборцаўская моладзь у школе. Я. К о л а с. 479 Есель хоць і быў непісьмен-ны, але вёў строгі рэестр і м я-н і н і ўсякіх сямейных свят у Панямоні. Я. К о л а с. На дзесятыя ў г о д кі, хоць ноч доўга, дзень кароткі, раз-важае ўвесь народ, які выйшаў умалот, Я. К у п а л а. У мяне сёння д зе нь на-раджэння. Я. Б р ы л ь. ЯДА. ЕЖА, ХАРЧ, ХАРЧА-ВАННЕ, СТРАВА, СПАЖЫ-ВА, СПАЖЫТАК, ПРАДУК-ТЫ, ПРАВІЗІЯ Іжывёле: КОРМ, ФУРАЖ, АБРОК /вы-танчаная: ДАЛІКАТЭС, ЛА-СУНАК, ПРЫСМАКІ /спя-шаючыся або перад асноўнаю ядою: ЗАКУСКА, ЗАКУСЬ Іне посная: СКОРАМ Інедаедзе-ная: АБ’ЕДКІ, НЕДАЕДКІ, АГРЫЗКІ Ісадавіна ці салод-кае ў канцы абеда: ДЭСЕРТ; НАЕДАК, ПРАХАРЧУНАК, СПОЖЫЦЬ, ЖЫУНАСЦЬ (разм.) Іпосная: НІШЧЫМНІ-ЦА (разм.); /недаедзеная: НЕ-ДАЕЖА (разм.); ПАТРАВА (абл.) /жывёле: ПОШАР (абл.); ХЛЕБ, ПАЖЫВА, ПА-ЖЫТАК, ПАДМАЦАВАННЕ, ПАДМАЦУНАК (перан.); ПРАВІЯНТ (уст.). Села ўся за стол сямейка, пара валіць ад я д ы... А. Г у р-л о. Аня развязала клуначак з е ж а й, дастала хлеб, яйкі, соль... 1. Ш а м я к і н. Ды што той гарадскі харч! Ен можа і далікатны, але наед-ку з яго мала. М. Л ы н ь к о ў. Амаль не было ўжо ні бое-прыпасаў, ні харчавання. К. К у л а к о ў с к і. На сталах на гэтых ст р а в a дражпіць нос прынадным па-хам. К. К р а п і в а. Цяпер ужо спажы в ы бы-ло дні на чатыры. Я. М а ў р. Жывеш, складаеш планы, ча-гось шукаеш, чагось дабіваеш-ся, спадзяешся, а прыйдзе час — і ты будзеш труп, гніль, с п а ж ы т а к чарвей. Я. К о-л а с. Мы галадалі, а ён п pad у к-тамі спекуляваў. A. М а к а ё-н а к. Трохі голад трывожыць. Ма-ла п р а в і з і і. 3. Б я д у л я, Ко р м у ўволю хопіць на калгасны статак. A. А с т р э й-к а. Дырэктар так і сказаў: конь нам цяпер — абуза, толькі ліш-ні перавод ф у р а ж у. К у-лакоўскі. He даўшы аб р о к у, не бі кіем па боку. П р ы к а з к а. Повар гатаваў для яго д а-л і к а т э с ы, слуга нёс за ім стрэльбу. В. В о л ь с к і. Грыбы, вядома, хвалілі, дый удаваліся яны такія, што маглі лічыцца л а с у н к а м. М. Л у-ж а н і н. Галодны прысмакаў не пытае. П р ы к а з к а. На століку была бутэлька і з а к у с к а. Я. Б р ы л ь. Гаспадыня! Стаў чаркі на стол! Падавай закусь! A. М а к а ё н а к. У Казімера старога быў і скорам пра запас — скрут-каў некалькі каўбас. Я. К о-л а с. Кармілі аб’едкамі і ні-чога не плацілі. Р. Н я х а й. Некалькі сабак, пазалазіўшы пад сталы, гырчалі адзін на ад-наго і грызлі косні — падбіралі людскія недаедкі. Б. Са-ч а н к а. Здраднік за агрызкі пра-дасць родных і блізкіх. П р ы-к а з к а. 480 Вы самі ведаеце, што на д э-серт падаюцца самыя смач-ныя рэчы К К р а п і в а. Грыб ды ягада кіслая— от і ўвесь іх н а е д а к. М. Л у-ж а н і н. Дабывалі тады-сяды п р а-харчунак, робячы баявыя вылазкі. А. Б я л е в і ч. Пчала аб мёду меней дбае, і с пожы ць ёй ужо не тая. Я. К о л а с. Г ола ўсё, жы ў нас ц і ў карчме ніякай. К. Ч о р н ы. Сям’ю трымаў на н і ш ч ы м-ніцы, хоць выкормліваў па два-тры вепрукі на год. А. Чарнышэвіч. Трэба піць, закусіць н е д а-ежай панскай... Я. К у п а л а. Патравы любяць прыпра-вы. П р ы к а з к а. Зусім бы дрэнна было малі-наўйам з пошарам, але яны навучыліся сеяць канюшыну. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Хлопчык адчуў сябе сама-стойна: ён сам сабе ўжо зараб-ляў на х л е б. У. К р а ў-ч а н к а. Прыйшла вясна. Яна адчува-лася ўсюды: нават вераб'і і тыя аджылі і весела скакалі па чор-ных вуліцах, шукаючы сабе п а-жыв ы. А Ч а р н ы ш э в і ч. Высока ў небе нудна свістаў каршун, выглядаючы сабе па-жыт ак. Я. К о л а с. Шмат было і такіх, для каго гэты кубак кавы і лустачка хлеба былі адзіным падма-ц а в а н н е м. ЯБ р ы л ь. Пасілкаваўшыся і расплаціў-шыся за п а д м а ц у н а к, Андрэй павольна падыбаў у суд. Я. К о л а с. А можа, таварышы, і сапраў-ды гэтую курыцу на n р а в і-янт пусціць? М. Л ы н ь к о ў. ЯДЛОВЕЦ; ЯЛОВЕЦ, ЯЛА-ВЕЦ, ПАД’ЯЛОВЕЦ (абл.). Зарасла ядлоўцам леса- сека, ельнічкам густым. 3. Б я-Д у л я. Нізенькі яловец чэзне, бы ў няволі. Я. К о л а с. Ой, калючы я л а в е ц! Ф. Багушэвіч. Каля крыжавых дарог пад узгоркам разрасліся кусцікі: пад’яловец, сухадрэўка і лаза. Я Д в і г і н Ш. ЯДОК /аматар вытанчанай яды: ГУРМАН /у чужой сям’і: НАХЛЕБНІК, СТАЛАУНІК /аматар вытанчанай яды: ЛА-СУН (разы.). Дзялілі на едакоў пасевы калгаснай бульбы. I. Ш а м я-к і н. За сталом Элінора перакана-лася, шго муж яе сапраўдны гу рм ан. М. Л ы н ь к о ў. Рабочыя пчолы гулі — не ха-целі карміць сваім сокам на-хлебнікаў. С. Б a р а н а-в ы х. Лоры, як толькі яна пагля-дзела на сталаўніко ў, падумалася: ці не з галодпага краю ўсе яны папрыязджалі. Р. С а б а л е н к а. Калі доўга есці адну і тую ж патраву, хоць самуіо і найсмач-нейшую, дык яна нават і л а-с у н у надакучыць. К. Ч о р-н ы. ЯЕЧНЯ, ЯЕШНЯ. Старая зараз жа пачала рас-кладапь агонь на прыпечку, каб спячы я е ч н ю. 3. Бядуля. А ў тых хатах святочных — дзе бліны,’дзе скварачкі, а дзе я е ш н я йа снеданне... М. Г а-р э ц к і. ЯЙЦО, ЯЙКА /пад квахту-хаю: ПОКЛАД Іняплоднае: БАУТУН /маленькае курынае: ЗНОСАК. Спачатку даваў толькі мала-ко, а потым аднойчы разбіў яму на сподачак я й ц о. 16 М. К. Клышка 481 Я. Б р ы л ь. Я й к і сарочыя я ведаў і не памыліўся б, каб іх убачыў. А. Я к і м о в і ч. 3-пад Васілісінай рабенькай наваі поклад узяў. I. Г у р-с к і. Трэба ж, каб заморышаў ці баўтуноў пе атрымалася. A. Р ы л ь к о. Паўлік глянуў — сапраўды, каля самае ножкі стала ля-жыць нейкая галачка, ну так, нібы з н о с а к. В. С т а ш э ў-с к і. ЯКРАЗ, МЕНАВІТА, АКУ-РАТ (разм.) □ У САМЫ РАЗ. Я к р а з у гэтую хвіліну яго жонка, Барбара, усунулася з сенцаў у хату. 3. Б я д у л я. 3 таго ме н ав іта часу рас-ло ў мяне вялікае замілаванне да прыроды. У. Д у б о ў к а. Мы аб гэтым а к у р а т і стараемся. I. Мележ. Надвор’е зрання паказвала, што дзень будзе ў с а м ы р а з сена сушыць... П. Г а л а в а ч. ЯМА, ДОЛ, УПАДЗІНА, ЗА-ПАДЗІНА, ПАГЛЫБЛЕННЕ /ад выбуху болібы, снарада: ВАРОНКА /пад будаўніцтва: КАТЛАВАН, КАР’ЕР Ідзе ка-палі гліну: ГЛІНІШЧА. Адзін з канвойных падаў мне ў рукі рыдлёўку і загадаў капаць я м у. Б. С а ч а н к а. А на дварэ, пад грушай ма-ладой, рыдлёўкамі капалі нем-цы д о л. М. Т а н к. Высіцца бераг, то стромка падаючы да ракі, то паката сходзячы да яе прыступкамі, невялікімі выемкамі, глыбокімі ў п а д з і н а м і. A. В а с і л е-в і ч. Людзі помняць усялякія зда-рэнні, якія адбываліся ў гэтым месцы, як ламаліся колы, трап-ляючы ў глыбокія з a п а о з і-н ы.... П. П е с т р а к. — А вось і ванна дзіка,— гаворыць Вадзім Аляксандра-віч і паказвае на паглыб-л е н н е ўбаку ад сцежкі. В. В о л ь с к і. А навокал в а р о н к а на в а р о н ц ы, колькі тых бомб адных налажылі! М. Л ы н ь-к о ў. Усюды былі катлаваны. сям-там узвышаліся ўжо сцены будучых дамоў. А. Асіпен-к а.