КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Біцца з ч у ж а н і ца мі со-калы ляцяць... М. М а ш а р а. Патроны ўсе — рукамі душы-лі чужакоў. А. Бялевіч. 469 А настрой быў усюды ад-нолькавы: нянавісць да п р ы-шэльцаў. I. Ш а м я к і н. I кожны п р ы т л е ц ста-раўся скарыць цябе. Я. С к р ы-г а н. Хто вас клікаў сюды, махля-ры і п р ы б л у д ы, вам адгэ-туль вярнуцца не будзе дарогі! П. Б р о ў к а. Працай жывяцца нашай прыблуднікі, а мы толькі ўздыхаем і плачам... ЯК у-п а л а. ЧУТКА; ЧУЙНА (абл.). На ніве чутка дрэмле ко-лас, і піст на дрэве не дры-жыць. Я К о л а с. Яшчэ маці разбудзіць, бо ч у й н а спіць старэнькая. А. Ч а р н ы ш э в і ч. ЧУХАЦЬ, ДРАЙАЦЬ. Свінпя рабая вельмі любіла, калі яе чу хаеш,— ажно во-чы заплюшчыць. ЯБ р ы л ь. Каму свярбіць, той д р а па е. П р ы к а з к а. ЧУЦЦА, ГУЧАЦЬ, РАЗЛЯ-ГАЦЦА, РАЗДАВАЦЦА /з рэ-хам: АДДАВАЦЦА; ЗЫЧЭЦЬ (разм.); ІСЦІ, БЕГЧЫ, НЕ-СЦІСЯ, РАЗНОСІЦЦА, ДА-НОСІЦЦА, ДАХОДЗІЦЬ, ДА-ЛЯТАЦЬ (перан.). Яе звонкі голас і смех ч у-л і с я заўсёды, — ці то ў калі-доры, ці то на дварэ. К. Ч о р-н ы. Яе імя г у ч а л а ў яго Bymax незвычайнаю музыкаю і мела нейкае асаблівае значэн-не. Я. К о л а с. Разлягаецца па вёсцы баявы лёскат. К. К р а п і в а. Вечарам, калі зусім ужо цям-нее, раздаецца тры ўдары ў сценку. I. Н а в у м е н к а. Крокі яго аддаваліся ў начной цішыні... Р. С а б а-л е н к а. У жаночым голасе з ы ч э л a прыкметная трывога... Ц Г а р т н ы. Роўны машынны гул іш о ў з-за сцен. К Ч о р н ы. Гукі беглі адусюль: на блізкай электрастанцыі чмыха-ла пара, там жа дзесьці вы-звоньваў і грукацеў трамвай. К. Ч о р н ы. Крыкі несліся з хаты не-падалёк. I. Мележ. У пусіых калідорах гулка разносіліся яго крокі. П. Б р о ў к а. 3 рэдзенькага ляска на тым жа балоце даносілася маркотна-тужлівае кукаванне зязюлькі. Я. К о л а с. Артылерыйская кананада даходзіла сюды прыглу-шаным громам. К. Ч о р н ы. Адтуль д а л ят а ў меладыч-ны звон жалеза пад кавальскім молатам. Я. М а ў р. ЧЫГУНКА, ЧЫГУНАЧНАЯ МАГІСТРАЛЬ, СТАЛЁВАЯ МАГІСТРАЛЬ; ЖАЛЕЗКА (разм). Ч ы г у н к а выструніла рэй-кі, як лейцы пругкія свае. М. К а л а ч ы н с к і. I паставіў задачу: пасля вы-хаду з блакады ўсе сілы кі-нуць на ч ы г у н а ч н у ю Mazier р а л ь... Т. Т к а ч о ў. Прыйдзе час, і ён павядзе магутны электравоз па с т а-л ё в ы х магістралях краі-ны. Г. Ш ы л о в і ч. Трэба было зацямна перайсці яшчэ ж а л е з к у, а там патру-лі. A. К а р п ю к. ЧЫМ, ЧЫМСЯ, ЯК. Прымус у рабоце горш, чым у ядзе. П р ы к а з к а. Закарузлыя, крывыя пальцы, папаленыя ў кузні, лягчэй ма- 470 латком па жалезе б'юць, ч ы м-с я пяром па паперы мажуць. 3. Б я д у л я. Яны пачалі адчуваць сябе інакш, я к раней. М. Ч а р о т. ЧЫРВАНЬ, БАГРА, ІР-ДЗЕНЬ; ЧЫРВАНАТА (разм.); АГОНЬ, КАРМІН (пе-ран.). Зелянюк неўзаметку паціс-нуў яе халодную руку, і яна расцвіла сарамліваю ч ы р-в а н н ю. М Зарэцкі. 3 яго твару, афарбаванага б а г р а ю агнёў, не сходзіць усмешка... Я. К о л а с. I са шчок і р д з е н ь спадае, вяне ўсмешка на губах. П. Г л е б к а. Ч ырваната заліла яе твар. К. Ч о р н ы. 3 распушчанымі валасамі, з залітымі агнём шчокамі яна была незвычайна прыгожая, і настаўнік не мог адвесці ад яе вачэй. Я. К о л а с. Дзе-нідзе бакі і разяўленая пашча былі крануты густым ка р лі і н а м. У. К a р а т к е-в і ч. ЧЫСТЫ; КРЫШТАЛЬНЫ, БЕЛЫ (перан.). А сынок мой — чы с т ы, мы-ты, маладзічок ясны. Я. К о-л а с. Мне ногі змываюць к р ы-штальныя росы. Я. К о-л а с. Хоць рукі чорныя, але рабо-та б е л а я. П р ы к а з к а. ЧЭРСТВЫ, СЧАРСЦВЕЛЫ. Усё здаецца смачным, нават ч э р с т в ы хлеб, які дзед гу-ста пасыпае соллю. A. A cine н к а. Жавалі счарсцвелы хлеб, грызлі сухары, аснярож-на, у кулак, курылі. L Н а в у-м е н к а. ШАБЛЯ Іменш выгнутая: ШАШКА /простая і доўгая, з шырокім лязом: ПАЛАШ (уст.). Афіцэр на рыжым жарабку махаў ш а б л я й, склікаючы сваё войска. Э. С а м у й л ё-н а к. Казак без ш а ш кі не казак. М. Л о б а н. Іх везлі стражнікі з аголе-нымі п а л а ш а м і, і многія казалі, што хлопцам не мінуць плахі. Ц. Г а р т н ы. ШАЛУПІННЕ, ШАЛУПІ-НЫ, ЛУШПАЙКІ, ЛУШНЫ. Япы лузгалі семкі і выплёў-валі ша лу пінне проста на падлогу. П. К а в а л ё ў. Раніцай з'еў дзве бульбіны ў шалупінах — усё, што дала маці. L Пташнікаў. Нехта пастар^ўся кінуць дзе-цям апельсін, які тыя адразу ж пачалі есці разам з л у ш п а й-к а м і. ЯМ. а ў р. Воддаль ад гамакоў л у пі-н ы ад яек, косткі ад курэй, газеты, акуркі ад папярос... 3. Б я д у л я. ШАМАЦЕЦЬ, ШУРШЭЦЬ, ШАСЦЕЦЬ, ШАСТАЦЬ, ША-ЛЯСЦЕЦЬ. У класе стала ціха, толькі ш а м а ц е л а папера ў падруч-ніках. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Дарога ўся ўсыпана была су-хім лісцем, і яно ш у р ш э л a пад конскімі капытамі. К. Ч о р-н ы. He шасцяць каласы... Я. К у п а л а, Поле знаёмае, поле калгаснае перад камбайнам калоссямі ш a с r a е. А. П ы с і н. Шалясцяць белыя лісткі паперы. 3. Б я д у л я. 471 ш ШАПТАЦЦА, ШУШУКАЦ-ЦА. Каля сцен на лаўках сядзелі парамі дзеўкі і хлопцы, пазіра-лі на тых, што скакалі, і пра нешта шапталіся. П. Г а-л а в а ч. Пазіралі дзеткі з-пад цёмна-га тапчана на вясёлы аганёк у печы і ш у ш у к а л і с я. 3. Б я-д у л я. ШАР; КУЛЯ (уст.). Неба быццам гарыць, калі само сонца ў момант захаду вогненным ша р а м прахо-дзіць па небасхілу і хаваецца за дрэвы і лясы. К. Ч о р н ы. Да нас госці ў госці едуць з усёй к у л і земскай... Я. К у-п а л а. ШАРПАК; ШАРОН (абл.). Сані шарпацелі па ўезджа-ным ш а р пак у... М. Л ы н ь-к о ў. Цяпер ужо не адзін Алесь шнураваў па снезе, ломячы шчыльную корку шарону. X. Ш ы н к л е р. ШАУКОВЫ; ЯДВАБНЫ (уст.). Яна ў шаў ко в ы м белым плацці, на галаве вянок, што сплялі на лузе. I. М е л е ж. Вашы скарбы не ў ядв ad-Hail магнайкай саеце... Я. К у-п а л а. ШАФА Інезгаральная: СЕПФ. Маці з ша ф ы дастае на-стольнік самы лепшы, сэрцу да-рагі. П. П а н ч а н к а. Якаў Раманавіч адамкнуў с е й ф і дастаў з яго тоўстую папку. М. П а с л я д о в і ч. ШАФЕР, ВАДЗІЦЕЛЬ. Вось тут машыну супыні, ш аф ё р. A. А с т р э й к а. Вадзіцель ускочыў у ка-біну і ўключыў матор. М. Т к а-ч о ў. ШВО, СТРОЧКА. Лата на лаце, ш в а не знаці. П р ы м а ў к а. Аіарыя шыла-вяла дробнень-кую с і р о ч к у на рубчыку, Плаюн глядзеў на яе прыго-жыя рукі. П. П е с т р а к. ШКАДЛІВЫ, УНАДЛІВЫ, ЗБРОДЛІВЫ (разм.). Як кот ш к а д л і в ы, як за-яц баязлівы. П р ы м а ў к а. Збродлівай кошцы хвост упінаюць. П р ы к а з к а. Унадлівую жывёлу б’юць. Г1 р ы к а з к а. ШЛЕМ; ШАЛОМ (уст.). Шкляное вечка кабінкі ад-соўваецца, адтуль выглядае галава ў шлеме. X. Жыч-к а. На гэтыя берагі выходзілі калісь легіёпы паўдзённьіх воі-наў у медных шаломах. У. К a р а т к е в і ч. ШМАТГАЛОСЫ; СТОГА-ЛОСЫ, СТОЗЫКІ, СТОЗЫЧ-НЫ, СТОЯЗЫКІ (разм.). У натоўпа ш м а т г а л о с ы гул. Г. Б у р а ў к і н. Зашумелі дрэвы, травы, с т о-галосы лес і гай. С. Ш у ш-к е в і ч. Праз ранішні гоман с т о зы-к і пасёлкаў і вёсак... спяшаец-ца ўдалеч стары беларускі бальшак... Н. Г і л е в і ч. С т о з ы ч н ы я, высокія ба-рыны загулі. 3. Б я д у л я. Ад паўночных пушчаў дзікіх да стэпаў, залітых сонцам, ад раўнін да гор ходзіць гоман 472 сто языкі, разнастайны, мна-галікі... Я. К о л а с. ШПАЛЕРЫ, АБОІ. Пад нізкай столлю шпале-р ы віселі закуранымі шматамі. 3. Б я д у л я. За сценкай з пашматанымі а б о я м і пачуўся старэчы ка-шаль. Я. Б р ы л ь. ШПУЛЯ, ШПУЛЬКА, ЦЭУ-КА. Худыя, парэпаныя пальцы наўздагад вядуць тонкую ку-жэльную нітку, пускаючы яе на шпаркую шп ул ю калаўрот-ка. Я Б р ы л ь. Нарэшне я прыдумаў: мет-раў дзесяць жылкі адматалі, астатнюю перавязалі на шпцльц ы шпагацінай. X. Ж ы ч к а. Кужаль Маланка снавала, цэўкі сукала і ткала. Я. К у-п а л а. ШРАМ, РАССЕЧЫНА, РУ-БЕЦ, ПІСАГА, ПІСЯГ, ДРА-ПІНА. Пазнаюць сябры сяброў па ш р а м а х — агнявых аўтогра-фах вайны. П. П а н ч а н к а. Змылася кроў, і над правым брывом відна была рассечы-н a. Р. Сабаленка. Ен прыгнуўся, і я ўбачыў на яго шыі чырвоны р у б е ц ад нагайкі. К. Ч о р н ы. Цераз твар у яе ішла крывая п і с а г а ад нагайкі. К. Ч о р-н ы. На шчасце Мацея — сечаны пісяг. С. Д зя рг а й. Але з д р апіны ўсё ж са-чылася кроў... В. Б ы к а ў. ШТАНЫ Ішырокія, засоўва-юцца ў боты: ШАРАВАРЫ /вузкія да кален, шырокія ўвер-се: ГАЛІФЭ; ПОРТКІ (разм.) /вузкія: ДУДАЧКІ (разм.); НАГАВІЦЫ (абл.). 3 салдацкага мяшка дастае шт а ны і пачынае старанна прышываць адарваны гузік. М. Л ы н ь к о ў. На ім белая кашуля і лёгкія сінія ш a р а в а р ы. В. В о л ь-с к і. Снравіў боты, а да іх г а л і-ф э. Я. С к р ы г а н. Шырокія шэрыя п о р т к і, з латкамі на каленях, віселі па тонкіх нагах, як на калках. А. Чарнышэвіч. Вельмі ж не да спадобы Ган-не Макараўне штонікі-d у д а ч-кі. A. М а р ц і н о в і ч. Н ага в і цы з’язджаюць у яго з жывата, аднак у хаце ўжо цемнавата, і ніхто гэтага не заўважае. М. Лупсякоў. ШТОДЗЕННА, ШТОДЗЕНЬ, штодня □ кожны ДЗЕНЬ, КОЖНАГА ДНЯ, ДЗЕНЬ У ДЗЕНЬ, 3 ДНЯ НА ДЗЕНЬ, ДЗЕНЬ ПРЫ ДНІ, ДЗЕНЬ АДА ДНЯ. Пасылаю дамоў тэлеграмы штодзёнгіа: як у спёку жы-ты каласяцца над Нёманам? М. Т а н к. Стаяць палацы ў рыштаван-ні, растуць штодзень увысь дамы. М. М а ш а р а. Мне радасна бачыць, як буй-на распе ш т о д н я белару-ская наша сталіца. П. Б р о ў-к а. Кожны дзень, пасля ра-боты, наведваў ён таварыства... Ц. Г а р т н ы. I ўсё-такі ко ж н а г а дня ён ловіць сябе на жаданні па-бачыць Сюзану, з нецярпеннем чакае вечара. I. Навумен-к а. Як сапраўдны добры конь, ён рабіў д зе н ь у д з е н ь некалькі дзесяткаў кіламетраў. 3. Бядуля. 3 0 н я на д зе нь газеты 473 прыносілі ўсё цікавейшыя ве-сткі пра насірой рабочых і гра-мадзянства. Ц. Г а р т н ы. Мужчыны д зе н ь п р ы д н і выязджалі ў поле, бо начака-лася зямля за зіму плугоў. К. Ч о р н ы. Ты рвіся дзень ада д н я, з цямна да цямна, а ёй — хоць бы што! I. М е л е ж. ШТРЫФЕЛЬ, КЛЯПА, ЛАЦКАН. Схапіў Сашу за ш т р ы-фель старой даматканай світкі, трасянуў. I. Ш а м я к і н. Падрос— навучыўся да ўсіх прыглядацца, сачыць за людзь-мі пільна ноччу і днём, і жа-ліць, як гадзіна, і агрызацца, хадзіць з дэфензіўскім пад к л я па й значком. М. Т а н к. На лацкане стракатага пінжака сіні эмалевы ромбік. В. Б ы к а ў.