Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў

Выдавец: Вышэйшая школа
Памер: 592с.
Мінск 1976
133.77 МБ

 

Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Узяўшы шклянку, ён з мо-мант трымаў яе ў нейкім зача-раваным аслупяненні і тады ўжо пачаў хапліва піць... М. 3 а р э ц к і.
У п о х а п к і апрануўся, су-нуў у кішэню пісталет і памк-нуўся праз акно выскачыць на вуліцу... М. Л у ж а н і н.
Пасля ўрокаў мы беглі абе-даць, х a п а ю ч ы. с я рыхтава-лі зададзенае на заўтра і вяр-таліся ў школу. М. Л у ж а-н і н.
453
Пачуўшы спрасонку на вулі-цы нечы крык: «Немцы!» — я ўсхапіўся з пасцелі і воб-мельгам кінуўся на гароды. Б. С а ч а н к а.
Лора в о ме г а м кінулася ў свой пакой, раскінула як па-пала пасцель і ўпала на канап-ку, каб праз усю кароткую ноч не заснуць і на волас. Р. С а-б а л е н к а.
Браты за рукі пабяруцца, ў зямлянку вобцас панясуц-ца. Я К о л а с.
Костусь кумільгом ска-ціўся з палка да дзвярэй. М. Л у ж а н і н.
А чаіца з кугіканнем тужлі-вым узмые ўвысь і кумільг-н а ўпадзе... А. П ы с і н.
Лячу я туды, лячу на ў с ка-пьпа, бягу ратаваці саколку. Я. К о л а с.
Пачуўшы волю, конь у ч в а-л а м імчыць па снежнай цалі-не. С. Д з я р г a ft.
Уперад беглі нашы коні ў г р у н ь. X. 3 а р ы ц к і.
Грукочуць дрогкія калёсы, і ўслед за спуджаным канём — чорнавалосы і бялёсы — імчаць падлеткі сугрунём. Г. Бу-р а ў к і н.
Камандзір атрада л і х а-манкава шукаў рашэння: мы былі акружаны з усіх ба-коў... Р. Сабаленка.
I зноў па зялёнай дарозе шалёна я мчаўся назад... А. 3 в о н а к.
A ш а л е л а прамчыцца ма-торка з такім страшэнным гу-лам, быішам во-во яна ўзар-вецца і разляціцца на кавалкі. М. Л у п с я к о ў.
Лодка разганяецца, пт у ш-кай бяжыць па гладзі Дня-пра М. 3 а р э ц к і.
Трапяталі незгамонныя жаў-ранкі, то ўзнімаючыся высока ўверх, то каменем падаючы ў траву. Ц. Г а р т н ы.
Толя куляй ускочыў у ха-
ту, нібы за ім гналіся чатыры сабакі. Я. М а ў р.
С 7 р а л о й конікі ляцелі, шашой калёсы гудзелі. В. Д у-нін-Марцінкевіч.
Вестка пра тое, што ў Тураў едзе англічанін «Прахвостар», ветрам абляцела ўсе нава-кольныя вёскі. Б. С а ч а н к а.
Палазы заскрыпелі, і сані па-імчаліся в і х р а м па кры-штальнай. наезджанай дарозе. М. Л ы н ь к о ў.
Скокнуў я, агнём справіў-ся, прыбег... Я Д в і г і н Ш.
Цешча коціцца кулём, ды праз поле, ды праз жыта сма-ліць к дзеду п е р у н о м. Я. К о л а с.
Маланкай дадому пры-бег ён сярдзіты, а ў галаве — навальнічны шум. A. А л е к-сандровіч.
Час бег безаглядна. Ц. Г а р і н ы.
Гульня ішла зладжана, у х у т к ім т э мпе. У. К а р-п а ў.
Паснедаўшы на скорую р у к у і ўзяўшы ў адну кішэ-ню лусту хлеба, у другую жме-ні тры гароху, Міхась памкнуў-ся ўжо ісці. Я. К о л а с.
Сушчэвічыху гітлераўцы ўзя-лі на допыт, нічога ад яе не дамагліся і с п е ш н ы м п а-радкам павесілі няшчасную жанчыну. К. Ч о р н ы.
Коля наспех паабедаў і рашуча пачаў ачышчаць стол. А. Я к і м о в і ч-
I мой рыбак, Сымон Латуш-ка, з вачэй знікае ў той жа ч а с. Я. К о л а с.
ён так пагнаў каня, што ў а д з і н мо мант выехаў у хмызнякі... К. Ч о р н ы.
Ноч прайшла, я к а д з і н момант. К. Ч о р н ы.
Знікнеш-канеш у хвіліну без труны і пахавання. У. Д у-б о ў к а.
Усе гэтыя меркаванні праля-целі ў Сымонавай галаве за
454
а д н у х в і л і н у. А. Ч а р-н ы ш э в і ч.
— Насілі. бедныя, збіралі, — а мы ў мін у т у ўсё забра-лі, — тут пчолкам шчыра спага-даюць ды новы вулей падгля-даюць... Я. Колас.
Юнакі-трактарысты, схаваў-шы ў імгненне бутэлькі і шклянкі, неспакойна ёрзалі на канапе. Т. X а д к е в і ч.
Андрэй з Захарам у адно імгненне пераглянуліся. П. П е с т р а к.
Ластавачка крута ўзвілася над возерам, у імгненне вока апісала дужку... Я. К о-л а с.
Елі прагна: вялікая бляшан-ка кансерваў апусцела ў міг в о ка. 1. Новікаў.
Вось калі Андрэй захоча, то ён у д в а міг і прынясе іх [чарвей] поўную бляшанку. Я. К о л а с
Стала Тадора ў вачахбя-лець, сохнуць. Я Д в і г і н Ш.
Месцы, дзе шумеў некрануты, магутны, адвечны бор, н а в а-чах пераівараліся ў паляны. П. П е с т р а к.
Мінаючы го адну, то дзве ха-ты, павадыр як бачыш прайшоў са старцам вёску і пайшлі далей. М. Ч а р о т.
I пляшку поўную гарэлкі сцадзіў я к в і д з і ш і не лыс. А. ГІ а ў л о в і ч.
А хлапчук рос, я к н a дражджах, забаўны і ціка-вы. I. Ш а м я к і н.
Арганізацыя расла н е па д н я х, a п а гадзінах. А. Я к і м о в і ч.
I чаму гэты жарабок у пене ўвесь? Як бы ён на ў в е сь ду х паўсотні вёрст без ад-дыхі імчаўся? К. Ч о р н ы.
3 таго канца вуліцы, адкуль ішоў дзед Талаш, бяжыць в a ў в е с ь д у х падлетак гадоў шаснаццаці. Я. Колас.
Зраблю фарбу я цянёву, вас
змалюю ў ад зін д у х. Ц ё т-к а.
Вось гэта я напісаў адным духам, не папраўляючы. Я. К о л а с.
Туды-сюды мкне што ёсць д у х у... Я. К о л а с.
Яна хадзіла ў кіно і адным дыхам перачытвала кнігі. К. Ч о р н ы.
Паліцыянты шпаркім крокам накіраваліся да будыніны, а я, кінуўшы сякеру, пераскочыў це-раз плот і, к о л ь к і было с і-л ы, паляцеў хавацца ў лес. М. Хведаровіч.
ён што сілы кінуўся бег-чы да крэпасці. М. Л у п с я-к о ў.
ён н а ў с ю сіл у бег за ёю і не мог ніяк дагнаць. Р. С а-б а л е н к а.
ён як дуж кінуўся да рэч-кі, дзе заўважыў кусты, у якіх і спадзяваўся пазбавіцца ад нечаканай пагрозы. М. Л ы н ь-к о ў.
Зноў я к м а г а бяжыць Гараська. Я. К о л а с.
Ахоплены жахам, ён выска-чыў з танка і на ў с е ж ы л ы даў ходу. К Ч о р н ы.
Адным махам ён пера-скочыў рэчку і аж да самага мястэчка не даў каню перадых-нуць, К. Ч о р н ы.
Беглі лугам — не так, аўаб-гонкі,— ажно вецер сустрэч-ны звініць. С. Гаўрусёў.
Кузьма пагаліўся, пераапра-нуўея. Н а хаду перакусілі. У. К о р б а н.
Конь ірвануўся і пабег н a ў ве с ь ход. А. Ч а р н ы ш э-в і ч.
Н a no ў н ы х о д ішоў па Сожы параход. К. Кірэен-к а.
Па селавой дарозе н a ўвесь скач ехалі адна за адной тры фурманкі. Л. А р а-б е й.
На, збегай да Моні і прынясі дзве калоды карт. Ды жы-
455
ва — н a а д н о й н а зе! Я. Колас.
Конь прэ в а ў с е н о г I... Я. К у п а л а.
Сдіснуў меч у руках, конь памчаў з усіх н о г. Я. К у-п а л а.
Конь... ляціць з у с і х ча-тырох ног — ляскацяць, тра-суцца калёсы. В. А д а м ч ы к.
Яна бегла і бегла цяпер па карчах і пяску, не чуючы пад сабою н о г... I. П т а ш-н і к а ў.
Андрэй у два скокі да-бег да рэдактара і сеў побач на лаўцы. П. П е с т р а к.
Лот між тым ва ўсе ла-п a 7 к і прэ, адно мільгаюць пяткі. К. К р а п і в а.
Раней я злаваўся на паса-жыраў, якія на злом г а-л а в ы выбягаюць на кожнай станныі з вагона... Я. С і п а-к о ў.
Гэта быў ужо выгладжаны бягун і імчаўся ён на злом ш ы і, аднак жа яшчэ ўсё чую-чы над вушыма свіст пугі. К. Ч о р н ы.
Вясёлая эмка бегла з усіх к а п ыт о ў... М, П я н к р а т.
А цёткі с т р а л о ю ў дубро-вы, у лагер бягуць без а г-л я д к і. Я. К о л а с.
Той з папкай пад пахай бег як на пажарЛ. Асіпен-к a
Нібы ён жаніўся дзеля таго,
каб, в ы с а л а п і ў ш ы я з ы к, бегаць з сумкамі па магазінах. А. Марйіновіч.
ён як куля вылецеў з па-рылкі, калі ўбачыў, што жан-чыны пзчалі на яго наступаць... А. Ч а р н ы ш э в і ч.
Збянгэжаны камандзір роты выскачыў з казармы, як ко-рак з бутэлькі. I. Г у р-с к і.
Ляціць машына на ўвесь раз-мах, ляціпь як птушка... П. П е с т р а к.
Пабегла Паранька зноў у той спажывецкі саюз. Накры-лах дзеўка паляцела. М. Ра-к і т н ы.
Н а к р ы л л я х ляцела я дамоў. I. Ill а м я к і н.
Я к м а л а н к а разнеслася ва ўсе куткі горада вестка, што нібы некім былі знойдзены лі-стоўкі... Р. Н я х а й.
Я к с 7 р а л а імчыць «Па-беда». С. Д з я р г а й.
Па густым зарасніку, я к в е-цер, праімчаўся спуджаны не-кім касавокі заяц. А. Я к і м о-в і ч.
Час ляцеў, як в і х о р... A. К у л я ш о ў.
Н а ляту ў думках скла-даліся планы... Ц. Г а р т н ы.
На пункцік заімчым раз-р а з!.. Я. К о л а с.
— Я прынясу.—Толькі раз-д в a. К. Ч о р н ы.
Ц
ЦАЛАВАЦЦА; ЛІЗАЦЦА (разм. неадабр.) Із нагоды вя-лікадня: ХРЫСТОСАВАЦЦА (разм.).
Пад чырвонай нізкаю рабі-най з хлопцам цалавалася дзяўчына. А. Русецкі.
— А з другімі дык ты л і-жашся!..— I аблаяў яе Іван абразлівым і брыдкім словам...
Я. К о л а с.
— Я маю за стральбу гадзін-нік, я маю падарунак ад само-га цара, калі хрыстоса-в а ў с я зіму вялікдзень. — А куды яго вялічаства пацала-ваў цябе? У. Г а л у б о к.
ЦАЛІК, ЦАЛІНА.
Агаіа з Ліпачкай выйшлі з
456
цаліка на Навагранскую ша-шу. Р. Сабаленка.
Ішла цаліной, снегу па грудзі... П. К а в а л ё ў.
ЦАЛЯЦЬ, НАЦЭЛЬВАЦЬ, НАЦЭЛЬВАЦЦА, ГІРЫЦЭЛЬ-ВАЦЦА, МЕЦІЦЬ, ЛУЧЫЦЬ □ НАВОДЗІЦЬ НА ЦЭЛЬ.
Падумасш — хітрасць у рыф-мы ц а л я ц ь у садзе, ружо-вым ад сораму. П. П а н ч а н-к а.
Абсірэлы градам павяла [хмара]; у граб нацэльва-ла маланкі. А. Б я л е в і ч.
Прав.аднік нацэльваўся ў гэтага ж немца, але страляў няўмела. А. Кулакоўскі.
Мішурын ляжаў ніцма па лсвы бок танка, прыцэль-в а ў с я ў яго з вінтоўкі і стра-ляў раз-поразу. К. Чорны.
Дужа бамбяць, усё па цэнтру гарадка мецяць. М. Т к а-ч о ў.
Л у чы ў у варону, а папаў у карову. П р ы к а з к а.
Ен сам наводзіў яе н a цэ ль кожны раз, і гармата біла раз-поразу. К. Ч о р н ы.
ЦАНІЦЬ, ДАРАЖЫЦЬ, СТАВІЦЬ.
Байцы трошкі крыўдавалі за яго залішнюю строгасць, але ў баях цаніл і крыклівага старшыну. В. Б ы к а ў.
Для мяне камунізм — не іко-на, а праўда жыцця, без якой я не д а р аж ы ў бы сягоння зямлёй. М. Т а н к.
Нават сам пан ляснічы Кан-станты Сянкевіч ст ав іц ь яго высока як паляўнічага і рыба-ка. С. А л е к с а н д р о в і ч.
ЦАЦКА, ЗАБАУКА.
He меў я ў маленстве нівод-нае ц а ц к і... М. Л у ж а н і н.
Уся яе ўвага на гэтых дзі-цячых з а б а ў к а х. Нешта цягне забраць іх ды занесці
дзяўчынкам. A. К у л а к о ў-с к і.
ЦВЁРДЫ, ЗАЦВЯРДЗЕЛЫ, СКАМЯНЕЛЫ, УКАМЯНЕ-лы.
Ноччу іней лёг на стрэхі і на платы, і зямля стала ц в ё р-д а й і звонкай. П. Г а л а в а ч.
I верхняя частка з а ц в я р-дзелага друзу, ператвора-нага вадой у бетон, з грукатам упала на дошкі прычала. М. Л ы н ь к о ў.
Мы прыкрылі яго шынялямі і саломай, а самі дзяўблі ска-мянелую зямлю, каб зама-скавацца, каб не адступіць ад-сюль... Р. Н я х а й.
Ен пакруглеў, пасыцеў і, зда-валася, зусім не мёрз на паля-вых занятках, дзе мы дзяўблі рыдлёўкамі ўкамянелы грунт... М. Л у ж а н і н.
ЦВІК, ГВОЗД Іпрыбіваць падкову: ВУХНАЛЬ.
Сяргей, распрануўшыся, скі-нуў шапку і павесіў разам з шынелем на ц в і к, убіты ў ву-шак дзвярэй. Р. Сабаленка.