КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Емкая перакладзіна, прыбі-тая гваздамі ўпоперак дзвярэй, вартуе цяпер хатку над балотцам. Я. Колас. Ен калі ў кузню прыйдзе, то толькі тое і рабі, што глядзі, каб не набраў у кішэню в у х-на л ё ў. А. Чарнышэвіч. ЦВІЛЬ, ПЛЕСНЯ /на вад-касці: БРОСНЯ. Яна ідзе паўз разваленую пу-ню; пахне з яе прэлая салома і веснавая ц в іл ь. К. Ч о р-н ы. Цёмна ў хатцы тваёй, плес-ня з мохам на ёй. М. Barfl а н о в 1 ч. Бросняй зарасталі ціхія рачныя затокі. Т. Хадкевіч. ЦВІСЦІ, КВІТНЕЦЬ, КРА-САВАЦЬ, КРАСАВАЦЦА. 457 Будзеш ты вясною зноў ц в і-с ц і, мой сад. М. М а ш а р а. Там-сям квігнелі невялі-кія садочкі. П. П е с т р а к. К р а с у е жыта, раніцай празрысты туман квецені ўстае над ім, гойдаецца ў павевах ветру. Т. X а д к е в і ч. Красавацца будзе са-дам наша праца, наша радасць. A. А л е к с а н д р о в і ч. ЦВЯРДЗЕЦЬ, КАМЯНЕЦЬ, ТУЖЭЦЬ. На раніцу зямля цвяр-д з е л а. 3. Бядуля. Дрэва хоць і к а м я н е е ў сырой зямлі, а ўсё роўна гніе памаленьку. I. П т а ш н і к а ў. Нанач браўся марозік. Раза-грэтая за дзень вясновым сон-цам зямля пачала т у ж э ц ь. К. К р а п і в а. ЦЕМРА, ЦЕМНАТА, ЦЯМ-НОТА, ЦЕМЕНЬ, ЦЕМ, ЦЕМ-РАДЗЬ, ЦЬМА, МОРАК, ЗМРОК, ЗМРОЧНАСЦЬ; ПО-ЦЕМКІ, ПРЫЦЕМКІ, СУ-ЦЕМКІ (мн.); ЦЕМРЫВА, ЦЕМРАНЬ, ЦЕМРЫНЯ, ЦЯМРЫЦА, ЦЯМРЭЧА (разм.); МРОК, ПАМРОКА, СУТОННЕ, СУЦЕННЕ, СУ-ТОНЬ (абл.); ЧАРНАТА (пе-ран.). Ц е м р а была такая, што за два крокі нічога не было ві-даць. Я. М а ў р. Цемнатой нас ночка скрые ад злосці людской. Я. К у п а л а. Hi краявідаў, ні абшараў, ц я м н о 7 a — вочы пракалі. С. Г а ў р у с ё ў. Гаснуць агні па хатах, і ў вёсцы наступае цемень і ці-шыня. Я. К о л а с. Іх хавала ц е м начная. К. К р а п і в а. На дварэ была такая цем-радзь, хоць вока выкалі. Р. С а б а лен ка. Пройдзе ноч, згіне цьма... я. К о л а с. Усход успыхнуў ясны і пры-гожы, сплылі далёка мо р а кі начы... II. Б р о ў к а. Вячэрні змрок ахутваў гарадскія вуліцы. Э. С а м у й-л ё н а к. Зноў павеяла турмою, згаслі ў змрочнасці агні... Я. К о-л а с. У no ц е мк а х нельга было разабраць, з неба гэта сыплец-ца ці з верхавін дрэў. A. К у-лакоўскі. Надыходзіў вечар. Лёгкія п р ыце мкі ахутвалі горад. П. К а в а л ё ў. Чэрвеньскім адвячоркам, ка-лі шапатлівыя суцемкі па-сунуліся ад хмызнякоў на пяс-чаныя плёсы, з цёмнай Граб-скай пушчы ў малады лес над Сажом пераплылі лось і ласіха. К. К і р э е н к а. Пушча пачала радзець, калі ноч агарнула зямлю цемры-в а м і вільготным пахам далё-кіх балот. У. Караткевіч. У непрагляднай ц е м р а н і не відаііь было ніякіх адзнак руху, ніякіх умоўных сігналаў. М. Л ы н ькоў. Хоць бы мігнуўся агеньчык які, такая ж густая гэтая во-сеньская ц е м р ы н я. М. Л ы н ь к о ў. Над ім [падарожным] неба з хмарамі вісне, ц я м р ы ц а, дзе вокам ні кінуць. Я. К у п а л а. У цялрэчы гэткай не ад-разу і пазнаеш. A. С а в і ц к і. Святло нясіце — ў м р о ку дрэмле наш мілы край, наш родны кут. Я. К о л а с. Ад воклічу прарока схіснула-ся п а м р о к а... Я. К у п а л а. У сутонні снежнае ночы там відаць былі сілуэты аўта-мабіляў... В. Б ы к а ў. Скрозь галіны дрэў ужо пра-свечвалася вепраўскае поле, і самі Вепры выступалі даволі 458 ясна з лёгкага вячэрняга с у-це н н я. Я. К о л а с. Канаў зімовы дзень. С у-т о н ь. С. Д з я р г а й. Ч а р н ат a — не відаць ні-чога за пяць крокаў. Б. С а-ч а н к а. ЦЕНЬ, ЗАСЕНЬ. Тут можна было і пагуляць і пасядзець на лаўках-канапках пад ценем маладых кашта-наў. ЯК о л а с. Прыемна ў з а с е « і старо-га парку. Я. Б р ы л ь. ЦЕПЛЫНЯ, ЦЯПЛО, ЦЯП-ЛЫНЬ, ЦЕПЛАТА. ЖАР, ГАРАЧЫНЯ, СПЕКА, СПЯ-КОТА, ДУХАТА, ПРЫПАР; ДУХ (разм.); СКВАР (абл.). Сціхлі песні зімняй буры, вее ц е п лын ё іо... Я. К о л а с. Ад печы ішло цяпло на ўсю кухню. К. Ч о р н ы. У хаце ад пячуркі ц яп-лынь і крыху чадна. П. Г а-л а в а ч. Прыемная цеплата пай-шла па ўсім яго целе. Я. К о-л а с. Жар нестрывалы: трудна ўстаяць за тры сажні ад агню. Я. К о л а с. Была тады такая г а р ач ы-н я, што на камень не ступіш босай нагой. 3. Бядуля. Ад лютай летняй с пё кі га-рыць сухі пясок... П. Г л е б к а. Ціхі вечар; знікнула с п я-ко т a... М. Б а г д а н о в і ч. Сонца зайшло за хмару. Але нейкая д у х а т а прымусіла шмат каго распрануцца. М, Ч а-р о т. Іскрыцца сонейка. П р ыпа р. К. Б я л е в і ч. Цыркулярная печка... цырку-ляцыя, значыцца, д у х у... М. 3 а р э ц к і, Стар любіць с к в а р, а мо-лад любіць холад. ГІ р ы k а з-к а. ЦЕРАЗ, ПРАЗ, СКРОЗЬ. Мы пройдзем, кулямётчыкі, ц е р а з вайны пажар. П. Б р о ў к а. П р а з марознае аконка я гляджу на белы свет. 3. Б я-Д у л я. С к р о з ь галіны лесу све-ціцца шэрае, агорнутае вобла-камі неба. Я. К о л а с. ЦЕРНІЦА, МЯЛКА; МЯЛІ-ЦА (абл.). Недзе блізка, у пуні, чуў ён, шастала церніца... К. Чор-н ы. Хоць дзяўчына працавіта, цяжка ёй стаяць на м я л ц ы, залятаць кастрою, пылам... П. Б р о ў к а. I прыкра Хомку, што бацька яго... ляпае адзін у лазні м я-л і ца ю. М. Г а р э ц к і. ЦЕРЦІ, НАЦІРАЦЬ, МУ-ЛЯЦЬ, ШАРАВАЦЬ. Малы кашляў, ц ё р кулака-мі па твары слёзы. К. Ч о р н ы. Басаножкі націралі но-гі. I. Ш а м я к і н. Чужою ношай плечы сабе м у л і ш, але заўсёды лёгкая свая. С. Гаўрусёў. Човен дном пясок ш а р у е... Я К о л а с. ЦЕСНЫ, ВУЗКІ. Пасля шумнай універсітэц-кай зальі маленькі пакой здаў-ся незвычайна ц е с н ы м. П. Г а л а в а ч. Што ж? Няхай мой вузкі круг, няхай я ў няволі... Я. К о-л а с. ЦЕСТА, РОШЧЫНА, РА-ШЧЫНА I лісіца бліны пячэ, калі ц е-с т а на патэльню цячэ. П р ы-к а з к а. Параска Карпаўна прынесла з каморы дзяжу, замяшала р о ш ч ы н у. .X. Б я л е в і ч. Слаўся, радасць хлебнага 459 дня, спорся ў дзежцы р а ш ч ы-н а й! В. Т а ў л а й. ЦЕМНА, ЗМРОЧНА; ЧОР-НА (перан.) □ ХОЦЬ ВОКА ВЫКАЛІ. На дварэ ўжо было цё мн а: стаяла парная ноч. Ц. Г а р т-н ы. У хаце змрочна, бо вок-ны бадай да самага верху за-несены снегам. 3. Б я д у л я. Ч о р н а было, ён ледзьве бачыў, як шарэе ў яго пад на-гамі роўная шырыня старога гасцінцу. К. Ч о р н ы. Каб на вуліцы не ліхтары і ў хатах не было святла, дык х о ц ь в о к а в ы ка л і. X. Ч а р н ы ш э в і ч. ЦЕТКА Ідзядзькава жонка: ДЗЯДЗІНА. — He плач, галубка, змірыш-ся, — шаптала ёй цётка, ма-міна сястра... Я. Б р ы л ь. Ну, і дзядзіна ў мяне была, а багатая, дык багатая! Ф. Б а г у ш э в і ч. ЦІКАВІЦЬ, ЗАЦІКАУЛІ-ВАЦЬ. АБЫХОДЗІЦЬ, АБХО-ДЗІЦЬ, ЗАЙМАЦЬ, ІНТРЫ-ГАВАЦЬ □ ПРЫЦЯГВАЦЬ УВАГУ, БЫЦЬ У ГАЛАВЕ. Але болып за ўсё ц і к а в і ц ь яго дарога, бо па ёй людзі пры-ходзяць нямаведама адкуль і ідуць нямаведама куды... 3. Б я-Д у л я. Горад здзіўляе, зацікаў-лівае своеасаблівым калары-там... I. Мележ. Некалькі гарадскіх мяшчан, як чуць было з іх гутаркі, еха-лі па гандлёвых справах, і га-зета мала іх абыходзіла. Ц. Г а р т н ы. Так абходзіць, як ле-ташні снег. П р ы к а з к а. Але Рыгора з а й м ал а Зо-ся, як чалавек. Ц. Г а р т н ы. Навіны востра і н т р ы г а-валі публіку, якая брала га-зеты нарасхват, чытаючы іх на хаду. Ц. Г а р т н ы. Але йяпер яго ў в а г у п р ы-ц я г в а л і немцы на тым баку ракі. I. Ш а м я к і н. Вельмі вам у галаве мае зубы... Піце ўжо самі. М. Л у-ж а н і н. ЦІКАУНЫ, ЦІКАВЫ, ДА-ПЫТЛІВЫ. Нічыпар памаўчаў, перш чым адказаць цік.аўнай жанчыне. А. Асіпенка. Я — заўсёды цікав ы і пад-кі да грамадскіх тэм і навін — сяджу, прыслухваюся. В. Т а ў-л а й. Петрачкоў даваў чытаць д а-пы г л ів а м у юнаку кніжкі і нават параіў рыхтавацца да паступлення ў семінарыю, М. X в е д а р о в і ч. ЦІСК, НАЦІСК, НАПОР. Ен таргануўся з усіх сіл, і на момант аслабеў ці ск ду-жых пальцаў. Э. С а м у й л ё-н а к. Стройна апрацаваныя планы ламаліся пад націскам жы-вое сапраўднасці. Ц. Г а р т н ы. Бальшавіцкаму н a no р у паддаліся скалы, горы. Я. К о-л а с. ЦІСНУЦЬ, СЦІСКАЦЬ, НА-ЦІСКАЦЬ, ПАЦІСКАЦЬ, ПРЫЦІСКАЦЬ, ГНЕСЦІ, ШЧАМІЦЬ, НАВАЛЬВАЦЦА; НАПІРАЦЬ (разм.); РЭЗАЦЬ, ПРАСАВАЦЬ (перан.). Каўнер ц і с н у ў горла, за-мінаў гаварыць. I. Мележ. Вера с ціскала пад ста-лом руку Максіма і раз-поразу так ласкава і аддана загляд- 460 вала яму ў вочы... М. М a ui а-р a. Мне ўжо не трэба думаць, на які клавіш націскаць,— пальцы самі бегаюць. X. III ы н к л е р. Рэдактар устае, моцпа п а-ціс к ае яму руку, яго шэрыя вочы блішчаць ветлівасцю і шчырай дабратою. 3. Б я д у-л я. ён ішоў вельмі шпарка і прыціскаў абедзвюма ру-камі крывавае месца на пра-вым баку. К. Чорны. I Карызна не бачыць, але чуе, востра чуе, што ён пусты, і гэта мёртвая пустата гняце яго нязносным цяжарам. М. 3 а р э ц к і. Перавясла рукі шч э м і ц ь... Ц ё т к а. Прыўзнімаючы дзяржак, мы далёка заносілі яго ўправа, з размаху кідалі ў ваду і н а-вальваліся грудзьмі на яго. A. С а в і ц к і. Плывуць і таўкуцца бярвенні, мацней н a п. і р a ю ц ь на плот... ЯК о л а с. Перакідваў Пранук торбачку з аднаго пляча на другое, пе-ракідваў, дый так нічога: р э-ж а! Я Д в і г і н Ш. Каго не забіла, задушылі гусеніцамі — танкі п р a с а в в-л і акопы. 1. Навуменка. ЦІШЫНЯ, ЦІША, ЦІШ, СПАКОЙ. СУПАКОЙ, СПА-КОЙЛІВАСЦЬ. БЯЗГУЧ-НАСЦЬ: ЦІХАТА, СЦІХОТА, СЦІШАНАСЦЬ, СЦІШАК (разм.); ГЛУХАТА, ГЛУШ, ГЛУХМЕНЬ, ГЛУШЫНЯ, ЗНЯМЕННЕ, АНЯМЕННЕ, ЗНЯМЕЛАСЦЬ, НЕМАСЦЬ, НЕМАТА, НЯМОТА, СОН, ДРЫМОТА, ДРЭМА, МАУ-КЛІВАСЦЬ, БЯЗМОУЕ (пе-ран.). Hi гуку навокал — цішы н я. П. П е с т р а к. На дварэ такая ц і ша, што чуваць, як травы дышуць... A. А с т р э й к а. Грымоты раскроілі ціш... М. А ў р а м ч ы к. У вячыстым спакоі шу-мелі і сосны і хвоі... А. Куля-ш о ў. Азірнуліся навокал — ніча-гуткі, с у па ко й. А. А с т р э й-к а. Партызаны ваявалі ўжо трэ-цюю зіму, і спакойлі-в а с ц ь прыроды мала каго з іх уводзіла ў зман. У. Ш а х а-в е ц. Сярод белай зімовай б Hazy чнасці бягуць цені каня, саней і хлопца ў кажусе. М. Л у ж а н і н. Н і х а т a — аж глушыць. М. Р а к і т н ы. Ранішнюю с ціхот у пра-рваў стрэл. Б. М і к у л і ч. Рыпіць пад нагамі снег, на-вокал вячэрняя с ц іша-насць. I. Навуменка. Сцішак панаваў у свеце, хоць і грымела недзе на тэры-торыі ворага. Б. Мікуліч. Г л у х а т а. цішын я, толь-кі венер гудзе Я. К о л а с. Г л у ш ночы разлеглася шматвёрстая, не чуваць гамон-кі анідзе. П. П а н ч а н к а. У лесе г л у х м е н ь. Ціха ў бары. Я. Колас.