КНІГІ ОНЛАЙН
Аўтаматычна згенераваная тэкставая версія, можа быць з памылкамі і не поўная.
Па небе плылі в о б л а к і. Я. Скрыган. Па-над борам густым дзень падняў ліхтары, разганяе хму-рын валаконцы. A. А л е к-сандровіч. Дзень пачынаўся без х м у-р ын кі на небе, без дыхання вецярка. I. Ш а м я к і н. Толькі дзе-нідзе сінечу неба плямілі белаватыя а б л а ч ы- 15 М. К. Клышка 449 н ы. Р. С а б а л е н к а. Аблачынка з неба на ручнік сарвана. A. В я л ю г і н. ХОЛАД, ХАЛАДЭЧА, ХА-ЛАДЗЕЧА, ЗЯБКАСЦЬ, СВЕ-ЖАСЦЬ, СТЫЛАСЦЬ, СТЫНЬ Імоцны: МАРОЗ /з вільгаццю: ЗОЛКАСЦЬ; СЦЮ-ЖА, СЦЮДЗЕНАСЦЬ (абл.). Праз чорную прорву дзвярэй ліўся х о л ад. К. Ч о р н ы. Дзьмула халадэчаю. А. Наўроцкі. Ключы прымярзаюць да рук, дух халадзеча займае. А. 3 а р ы ц к і. He лета ўжо, з ваколіцы цяг-не з я б к а с ц ю. I. Н а в у-м е н к а. Пайягнула свежасцю. Юрка ўкрыўся кажухом. М. Лупсякоў. Усё мацней уціналася мокрая стыласць. I. Мележ. I ад сухой марознай с т ы н і на міг ва ўсіх займае дух... С. Гаўрусёў. Марозам снежаньскім за-кована зямля... A. А л е к с а н д-р о в і ч. Вецер па-ранейшаму люта буяў, шархацела на камянях, сталі заходзіцца ад золка-с ц і ногі... В. Б ы к а ў. Мерзнуць ад с ц ю ж ы апух-лыя пальцы, баляць. М. Т а н к. Ен яшчэ не скінуў з сябе сон-най млявасці і дрыжаў ад сцюдзёнасці восеннай зямлі, на якой праспаў некаль-кі гадзіп. К. Ч о р н ы. ХОЛАДНА, ЗЯБКА; СЦЮ-ДЗЕНА, ЗНОБКА (абл.); ДРОГКА (перан.) □ ХОЦЬ САБАК ГАНЯЙ, ХОЦЬ ВАУ-КОУ ГАНЯЙ, ЯК У ЛЯДОУ-НІ. Стала холадна ў кашу-лі — апрануў ватоўку дзед. A. А с т р э й к а. Ей таксама з я б к а, хоць раскошнае летняе паліто мяк-ка атуляе плечы. I. Г1 т а ш н і-к а ў. А покуль нагрэецца паветра, ранінай с ц ю д з ё н а... Б. Мі-к у л і ч Плацце адразу ж намокла, зрабілася знобка — волкі халадок браў за плечы. Б. С а-ч а н к а. Хадзем у хату, сынок, не стой, на двары дрогка. Б. С а ч а н к а. X о ц ь с а б а к г а н я й у вагоне. Я ўзяўся раскладаць агонь. X. Ш ынклер. Неяк інтэрнат наш застаўся без дроў — не паспелі падвезці са станцыі. У нашых пакоях х о ц ь в а ў к о ў г а н я й. С. Ш у ш к е в і ч. У хаце было як у л яд о ў-н і. Сям'я спала на зямлі ў са-ламяным логаве, ратуючыся ад холаду. А Я к і м о в і ч. ХОП, ХАП, ЦАП. Што ўлетку ножкаю коп, тое ўзімку ручкаю хоп. Пры-к а з к а. А от збіраюся абкрасці вас. Падбяру зручны момант і — хап! Я. В а с і л ё н а к. Засунеш руку ў нару, а рак цап за пальцы кляшнёй. М. Л ы н ь к о ў. ХРЫСЦШЦА; ЖАГНАЦЦА (абл.) □ КЛАСЦІ КРЫЖЫ. У царкву заходзілі жанчыны і хрысціліся. П. Г а л а-в а ч. Як зазванілі, ён зняў шапку і пачаў ж а г н а ц ц a. К. Ч о р-н ы. Старая спачатку прыслуха-лася да адыходзячых крокаў Алены, а потым пачала кла-еці крыжы і шаптаць ма-літву. П. П е с т р а к. 450 ХУДЫ, СХУДНЕЛЫ, ПА-ХУДЗЕЛЫ, ХУДАРЛЯВЫ, МАРНЫ, ЗМАРНЕЛЫ, МІ-ЗЭРНЫ, ЗМІЗАРНЕЛЫ, КА-ШЧАВЫ, КАСЦІСТЫ, КАСТ-ЛЯВЫ, ВАСТРАНОСЫ, СУ-ХАРЭБРЫ; БЛАП, ЗБЛАЖЭ-ЛЫ, СУХІ, СУХАРЛЯВЫ, ПАДСУХІ, ВЫПЕТРАНЫ (разм.); ВОСТРЫ (перан.) □ СКУРА I КОСЦІ. X у д ы, змораны твар свед-чыў, што падарожны многа пе-рацярпеў. Я. М а ў р. У памятай вопратцы, з рэд-кім шчапіннем на схудне-л ы м твары, ён, аднак, бадзё-ра ішоў па дарожцы ў сваю казарму. У. Дамашэвіч. П ахудзелы твар быў бе-лы, нос — вастраваты. К. Ч о р-н ы. Малы ён, хударлявы,— каго тут біць? Я д в і г і н Ш. М а р н ы конік упяўся за плугам пад крыкам аратага. Я. Б р ы л ь. Шукай — і не знойдзеш усмешкі на тварах змарне-л ы х людзей. П. П а н ч а н-к а. Смешна выглядала ў такой позе яго дробная мізэрная фігурка. 3, Б я д у л я. Прыпухлыя ад плачу губы яе жаласна крывіліся, змі-зарнелы твар укрывалі чыр-воныя плямы. У. К а р п а ў. Старая, сівая жанчына ішла на яго, сударгава сціскаючы ў к а ш ч а в ы х руках цяжкія каменні. М. Л ы н ь к о ў. Сціснуў галаву касцісты-м і рукамі і горка плакаў. Ц ё т к а. Узяў гэта ён маю правую ру-ку, мае вы кветачкі, круціў, круціў мае кастлявыя пальцы, думала, што ўжо хіба паламае іх.. Я Д в і г і н Ш. Трывожна прыслухоўваецца да цяжкага дыхання, узіраецца ў вастраносы твар хлоп-чыка, А. Пальчэўскі. Дужа ж паднялі цану: за якую-небудзь пярэдайку с у-харэбрую гэтак лупяць, што аж кіпцюры знаць. Р. С а б а-л е н к а. Старайся есці найбольш, хоць і не хочацца: ты благі... ЯБ р ы л ь, Стаяла над ім, тужліва гля-дзела ў яго зблажэлы твар. A. А с і п е н к а. Ен с у х і, танклявы, з вузкі-мі плячыма і з востраю барод-каю — увесь варушкі і неспа-койны, як на спружынах. Я. С к р ы г а н. Наперадзе ішоў крыху с у-харлявы чалавек з дробным тварам. П. П е с т р а к. Мікітава баба, падсухая, белабрысая Стэпка з хітрымі, як у Сцяпана, вачыма сядзела ў перадку. Я. Б р ы л ь. Каця апошнія тры дні хо-дзіць выпетраная, як не-жывая, — толькі адно вочы блі-шчань, налітыя слязьмі, бы мокрыя пераспелыя вішні. С. К у х а р а ў. 3 в о ст р ы х плячэй звісаў выцвілы паласаты пінжак... Т. X а д к е в і ч. Ен за гадоў так восем, што-сьці, зрабіўся — с к у р а толь-кі й к о с ц і. К. К р а п і в а. ХУЛІГАНІЦЬ, ГРУБІЯ-НІЦЬ; БУЯНІЦЬ, БУЗАВАЦЬ, БУШАВАЦЬ (разм.). Значыць, толькі ў школе трэ-ба быць культурным, а дома і хуліганіць можна? A. М а-к а ё н а к. Прадзед быў чалавек упар-ты, грубіяніць не кідаў. М. Г а р э ц к і. Звяжам, калі будзеш б у я-н і ц ь... М Л о б а н. I хлопец нават у ячэйку за-глянуў, не грызся з дзеўкамі, нс б у з а в а ў. М. Л ы н ь-коў. 15* 451 А загляне ён у кварту — па-чынае бушаваць. А. Бя-л е в і ч. ХУТАЦЬ, ЗАХІНАЦЬ. Яна прыціскала да сябе дзі-ця, хутала яго ў старую коўдрачку, сагравала сваім ды-ханнем... М. Л ы н ь к о ў. ён з а х і н а ў Лёдзю кры-сом пінжака, частаваў ледзян-цамі і нашэптваў ласкавыя словы. У. К а р п а ў. ХУТКА, СКОРА, ШПАРКА, БЫСТРА, СПЕШНА, ПА-СПЕШНА, ПАСПЕШЛІВА, СПЕХАМ, СПЯШАІОЧЫСЯ, ТОРАПКА, ТАРОПКА, ТА-РАПЛІВА, ЖВАВА, МІГАМ, УМІГ, ІМКЛІВА, ІМПЭТНА, ІМГНЕННА, ВОКАМГНЕН-НА, УВАЧАВІДКІ, УРАЗ, УМОМАНТ, БЕГЛА, МАЛАН-КАВА, КУЛЕМ, СТРЫМГА-ЛОУ, НАУСКАЧ, БЯГОМ, БЕГМА, ЛЕЦЬМА, УЛЕТ; НА-СКОРА, ДУХАМ (разм.); ШЫБКА, МОЦНА, БОРЗДА, БОРЗДКА, ХАПАТЛІВА, ХАП-ЛІВА, УПОХАПКІ, ХАПАЮ-ЧЫСЯ, ВОБМЕЛЬГАМ, ВО-МЕГАМ, ВОБЦАС, КУМІЛЬ-ГОМ, КУМІЛЬГНА, НАУСКА-ПЫТА, УЧВАЛАМ, УГРУНЬ, СУГРУНЕМ (абл.); ЛІХА-МАНКАВА, ШАЛЁНА, АША-ЛЕЛА, ПТУШКАЙ, KAMEHEM, КУЛЯЙ, СТРАЛОЙ, ВЕТРАМ, ВІХРАМ, АГНЕМ, ПЕРУНОМ, МАЛАНКАЙ, БЕЗАГЛЯДНА (перан.) □ У ХУТКІМ ТЭМПЕ, HA СКО-РУЮ РУКУ, СПЕШНЫМ ПА-РАДКАМ, НАСПЕХ, У ТОЙ ЖА ЧАС, У АДЗІН МОМАНТ, ЯК АДЗІН МОМАНТ, У ХВІ-ЛІНУ, ЗА АДНУ ХВІЛІНУ, У МІНУТУ, У ІМГНЕННЕ, У АДНО ІМГНЕННЕ, У ІМ-ГНЕННЕ ВОКА, У МІГ ВОКА, У ДВА МІГІ, У ВАЧАХ, НА ВАЧАХ, ЯК БАЧЫШ, ЯК ВІ-ДЗІШ, ЯК НА ДРАЖДЖАХ, HE ПА ДНЯХ, А ПА ГАДЗІ-НАХ, НА УВЕСЬ ДУХ, ВА УВЕСЬ ДУХ, У АДЗІН ДУХ, АДНЫМ ДУХАМ, ШТО ЕСЦЬ ДУХУ, АДНЫМ ДЫХАМ, КОЛЬКІ СІЛЫ, ШТО СІЛЫ, НА УСЮ СІЛУ, ЯК ДУЖ, як МАГА, НА УСЕ ЖЫЛЫ, АД-НЫМ МАХАМ, У АБГОНКІ, НА ХАДУ, НА УВЕСЬ ХОД, НА ПОУНЫ ХОД, НА УВЕСЬ СКАЧ, НА АДНОЙ НАЗЕ, ВА УСЕ НОГІ, 3 УСІХ НОГ, 3 УСІХ ЧАТЫРОХ НОГ, HE ЧУЮЧЫ НОГ, У ДВА скокі, ВА УСЕ ЛАПАТКІ, НА ЗЛОМ ГАЛАВЫ, НА ЗЛОМ ШЫІ, 3 УСІХ КАПЫТОУ, БЕЗ АГ-ЛЯДКІ, ЯК НА ПАЖАР, ВЫ-САЛАПІУШЫ ЯЗЫК, ЯК КУ-ЛЯ, ЯК КОРАК 3 БУТЭЛЬКІ, ЯК ПТУШКА, НА крылах, НА КРЫЛЛЯХ, ЯК МАЛАН-КА, ЯК СТРАЛА, ЯК ВЕЦЕР, ЯК ВІХОР, НА ЛЯТУ, PAS-PAS, РАЗ-ДВА. Трамвай хутка нёсся вулі-цаю. Ц. Г а р т н ы. Скора іаворыцца, ды ня-скора робіцца. П рыказка. Вельмі шпарка пранёсся аўтамабіль. 3. Б я д у л я. Лодка шыбуе б ы с т р а, ня-чутна плыве, пакідаючы за са-бой пасярэбраную месяцам да-рожку. A. А с і п е н к а. I словы Леніна патрэбна с п е ш н а данесці да рабочых і салдат. П. Г л е б к а. П а с п е ш н а, нібы з вяліка-га разгону, убег у бліндаж Чу-мак. А. Кулакоўскі. Развітваюцца маўкліва, п а-с п е ш л і в a. I. Н а в у м е н-к а. Апрануўшы спехам палі-то, выйшаў, трапіў у людскі па-ток. A. Р у с е ц к і. Ен ішоў с п я ш а ю ч ы с я, з рэчавым мяшком за плячыма і гармонікам у руках. I. Г у р-с к і. 452 Чалавек т о р апка бег, пад-ганяемы пургой... М. Л ы н ь-к о ў. Па тратуары ішла т а р о п к a жанчына з кошыкам. П. Г а-л а в а ч. Макарка тарапліва, ча-самі глыгаючы словы, расказ-ваў пра спаткапне з незнаёмым чалавекам... Я. Колас. Цяпер ён ж в а в а пасігаў па калідорах, глянуў у кожныя адчыненыя дзверы. К. Ч о р н ы. М іг а м лета прайшло, ночы сталі свяжэй... ЯК у п а л а. Але хітры Яўхім у міг раз-гадаў Алесевы думкі. А. Ч а р-п ы ш э в і ч. На вайне ўсё робіцца ім-кл і в a. I. Ш а м я к і н. Аднекуль на плошчу выскок-вае машына хуткай дапамогі і, імпзтна перасекшы яе ас-фальтавы прасцяг, знікае на бульвары. В. Б ы к а ў. Ночы зорныя, летнія. Праля-таюць і м г н е н н a. I. Н а в у-м е н к а. Рукі бандытаў в ока-мгне нна ўзляцелі ўгору. А. Ч а р н ы ш э в і ч. Увачавідкі, як сняжын-кі, раставалі хмары. Я. Ко-л а с. Кветкі асеннія, родныя, блед-ныя! Выраслі вы, каб у р а з жа і згінуць! М. Багдановіч. ён у мо м а нт падхапіўся, надзеў шапку і выбег з пакоя. П. Г а л а в а ч. Ці не занадта бегла я пе-рагортваю гэтыя тамы? Я. С к р ы г а н. Суровая вестка аб лёсе рабо-чай дэлегацыі маланкава абляцела ўвесь горад, дэпо, станцыю. М. Л ы н ь к о ў. Але ў клас увайшоў настаў-нік, і ўсе к у л ё м кінуліся да сваіх парт. А. Я к і м о в і ч. Пажар таёжны мы кінуліся стрымгалоў тушыць. С. Гаўрусёў. Іншыя і пяці мінут не могуць ціха праехаць. Усё ім н а ў-с ка ч. A. А с і п е н к а. Бягом перабіраючыся це-раз глыбокія, узорыстыя каляі-ны ад аўтамашын, яна спатык-нулася і ўпала... Я. Б р ы л ь. Б е г ма дастаўляю тэлегра-му на стол сартыроўкі. X. HI ы н к л е р. Да гэтага двара, які так не-далёка — вунь жа віднеецца за прырэчнымі хмызнякамі, ён, здаецца, паляцеў бы л ё ць м а. М. Т к а ч о ў. Міхася сірочае сэрца ўлёт дабрату хлопцаў зразумела. Ц ё т к а. Андрэй н а с к о р а прычэс-ваў свае цёмна-русыя валасы і хутчэй надзяваў шапку. П. П е с т р а к. Пчолкі на цвяткі па мёд са-бе лятуць, з вулля ў вулей ня-суцца д у х а м. ЯК у п а л а. To ш ы б к а іду, то пама-лу... A. К у л я ш о ў. Кабыла бегла м о ц н а. К. Ч о р н ы. Тут вельмі борзда веча-рэе, давай, зямляк, паскорым крок. П. Г л е б к а. Конь хадзіў даволі борзд-к a... I. Ш а м я к і н. Ен аб чымсьці мірна гутарыў з прыяцелямі, потым дастаў з прасторнай кішэні пляшку га-рэлкі, і яны хапатліва распілі яе, заспяшаліся з хаты, зніклі на вуліцы. М. Л ы н ь-к о ў.